DZIEŃ EDUKACJI ADWENTYSTYCZNEJ Lekcja X 5 września MISJONARZ FILIP STUDIUM BIEŻĄCEGO TYGODNIA: 2 Kor 4,18; Dz 2,44-47; 4,34-37; 6,1-7; Dz 8,1-40; 21,7-10. TEKST PAMIĘCIOWY: Weżmiecie moc Ducha Świętego, kiedy zstąpi na was, i będziecie mi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi (Dz 1,8). Światowa misja była główną troską zmartwychwstałego Chrystusa aż do Jego wniebowstąpienia. W Nowym Testamencie zachowanych zostało co najmniej pięć wypowiedzi Jezusa odnoszących się do wielkiego ewangelizacyjnego zlecenia: Mt 28,18-20; Mk 16,15; Łk 24,47-49; J 20,21; Dz 1,5-8. Wspólnie składają się one na największe zadanie wyznaczone chrześcijanom. W tych nakazach zawarta jest także geograficzna strategia zasięgu misji z Jerozolimy, jako bazy, do Judei, Samarii, a potem aż po krańce ziemi. Tę strategię pierwsi chrześcijanie potraktowali dosłownie i postanowili sumiennie zrealizować. Uwidoczniona została ona m.in. w działalności misyjnej ewangelisty Filipa. Według 8. rozdziału Dziejów Apostolskich jego działalność rozpoczęła się w Jerozolimie i zataczała coraz szersze kręgi, z upływem czasu sięgając coraz dalej. Kim był ewangelista Filip? Co Słowo Boże mówi o nim i jego działalności w pierwszych latach istnienia Kościoła? Czego możemy się nauczyć z natchnionego opisu tych wczesnych działań misyjnych? 79
Ewangelista Filip NIEDZIELA 30 sierpnia Nie patrzymy na to, co widzialne, ale na to, co niewidzialne; albowiem to, co widzialne, jest doczesne, a to, co niewidzialne, jest wieczne (2 Kor 4,18). Pomyśl o tym, co Paweł wyraził poprzez te słowa, zwłaszcza w kontekście naszego studium działalności ewangelisty Filipa kogoś, kogo znamy z zaledwie kilku biblijnych wzmianek. Mimo to nietrudno zauważyć, że Filip pełnił dobre dzieło, choć zostało ono opisane dość pobieżnie. Czy znasz kogoś, kto wykonuje wielką pracę dla Boga, choć nie doczekał się za to żadnego uznania? Dlaczego zawsze powinniśmy mieć w pamięci powyższe słowa Pawła, zwłaszcza gdy nasza praca wydaje się niezauważana przez innych? Zob. także 1 Kor 4,13. Filip (miłośnik koni) to popularne w starożytności imię greckie. W Nowym Testamencie występują cztery osoby noszące to imię. Dwie z nich nosiły dodatkowe imię Herod i należały do panującej dynastii sprawującej surowe rządy w Izraelu w czasach nowotestamentowych. Dwie pozostałe osoby odegrały istotną rolę w misji Kościoła wczesnochrześcijańskiego. Pierwsza z nich, Filip z Betsaidy, to uczeń, który przyprowadził Natanaela do Jezusa (zob. J 1,43-46). Potem to właśnie on przyprowadził do Jezusa Greków, którzy chcieli się z Nim spotkać (zob. J 12,20-21). Drugi Filip został nazwany w Dz 21,8 ewangelistą dla odróżnienia od apostoła Filipa. Po raz pierwszy pojawia się w Jerozolimie jako diakon (zob. Dz 6,2-5), a potem zostaje ewangelistą i misjonarzem (zob. Dz 8,12). Jego służba misyjna, trwająca ponad 20 lat i wspierana przez jego cztery córki będące prorokiniami, jest wspomniana w Dziejach Apostolskich. Nie wiemy jednak niemal nic o jego pochodzeniu. To Filip jako pierwszy głosił ewangelię Samarytanom. To on miał odwagę udzielić chrztu etiopskiemu dostojnikowi. Przez pewien czas losy tych dwóch pracowników [Filipa i Pawła] były ściśle powiązane. Gwałtowne prześladowania rozpoczęte przez Saula jako faryzeusza sprawiły, że zbór jerozolimski został rozproszony, a służba siedmiu diakonów dobiegła końca. Uciekając z Jerozolimy, Filip zmienił charakter swojej działalności i podjął pracę, której później także Paweł miał poświęcić swe życie. Paweł i Filip spędzili wspólnie cenny czas. Ze drżeniem wspominali chwile, gdy niebiańskie światło jaśniejące na obliczu Szczepana umierającego męczeńską śmiercią oświeciło prześladowcę Saula, przywodząc go ostatecznie jako bezradnego i skruszonego grzesznika do stóp Jezusa 1. 1 Ellen G. White, Sketches From the Life of Paul, s. 204. 80
Usługiwanie przy stołach PONIEDZIAŁEK 31 sierpnia Przeczytaj Dz 2,44-47; 4,34-37. Jakiego rodzaju obraz Kościoła wczesnochrześcijańskiego jest tu przedstawiony? W jerozolimskiej społeczności chrześcijańskiej przez pewien czas wszystko układało się dobrze. Ale ponieważ wszyscy jesteśmy grzeszni, wkrótce zaczęły się pojawiać napięcia. Przeczytaj Dz 6,1-7. O jakim problemie jest mowa w tych wersetach i jak Kościół rozwiązał ten problem? Szybki rozwój Kościoła w Jerozolimie nie był wolny od napięć. Filip znalazł się w grupie osób wybranych w celu rozwiązania powstałego sporu. Wśród wyznawców było wielu biednych i potrzebujących, których uczestnictwo w codziennych wspólnych posiłkach nakładało dodatkowe obowiązki na przywódców Kościoła. Wkrótce pojawiły się narzekania z powodu domniemanego czy rzeczywistego nierównego przydziału pożywienia wdowom greckojęzycznym. Sprawa ta była szczególnie drażliwa, gdyż Stary Testament wyraźnie nakazuje troskę o wdowy i sieroty. Aby rozwiązać ten palący problem, apostołowie zebrali wiernych i zaproponowali wyznaczenie siedmiu ludzi pełnych Ducha Świętego i mądrości, którzy będą usługiwali [gr. diakonein] przy stołach (Dz 6,2) po to, aby apostołowie mogli pilnować służby [gr. diakonia] Słowa (Dz 6,4). Wszyscy wybrani diakoni mieli greckie imiona, co miało wskazywać, że zatroszczą się w odpowiedni sposób o to, by greckojęzyczne wdowy nie były zaniedbywane przy podziale żywności. W gronie siedmiu diakonów znalazł się właśnie Filip i przy okazji tej historii po raz pierwszy został wspomniany w Biblii. Apostołowie stwierdzili, że potrzebne jest dodatkowe przywództwo, aby oni sami nie musieli się przepracowywać, doglądając podziału zasobów służących zaspokojeniu potrzeb wspólnoty. Podkreślili przy tym, że ich powołaniem jest poświęcenie się Słowu Bożemu i modlitwie. Jakie sporne kwestie występują w twoim zborze i jak możesz upewnić się, że Wszechmogący pomoże wam je rozwiązać? 81
Filip w Samarii WTOREK 1 września Saul, przyszły apostoł i misjonarz, pojawia się po raz pierwszy w biblijnym sprawozdaniu w związku z ukamienowaniem Szczepana, pierwszego chrześcijańskiego męczennika. Jednak fala prześladowań, w których Saul odegrał główną rolę, paradoksalnie pomogła w szerzeniu ewangelii. Przeczytaj Dz 8,1-6. Jaki był skutek prześladowania Kościoła w Jerozolimie? Samaria była pierwszym etapem geograficznej ekspansji chrześcijaństwa. Samarytanie uważali się za potomków Izraelitów pozostawionych w kraju po tym, jak Asyryjczycy uprowadzili większość mieszkańców w 722 roku p.n.e. Jednak Żydzi uważali Samarytan za potomków obcych ludów, które Asyryjczycy siłą osiedlili na terenie Izraela. W czasach nowotestamentowych relacje między Żydami a Samarytanami były pełne napięć i przemocy. Jednak, jak już wspomnieliśmy, Jezus przetarł drogę dalszemu rozwojowi misji w Samarii, gdy po rozmowie z nim Samarytanka przywiodła do Niego mieszkańców swojego miasta. Powołanie Filipa do usługiwania przy stołach zostało teraz zastąpione misją ewangelizacyjną w Samarii. Jako uchodźca przed prześladowaniami w Jerozolimie Filip nie zamierzał marnować czasu. Dokądkolwiek się udawał, głosił, że Mesjasz oczekiwany przez Izraelitów i Samarytan już przyszedł (zob. Dz 8,5.12). Przeczytaj Dz 8,6-15. Czy działalność misyjna Filipa w Samarii była skuteczna? Filip stał się efektywnym narzędziem Bożym we wczesnym etapie rozwoju misji Kościoła. Smutny stan rzeczy podsumowany przez Samarytankę w rozmowie z Jezusem stwierdzeniem, iż Izraelici nie obcują z Samarytanami (J 4,9), przechodził do historii. Jakie niechęci, urazy i uprzedzenia zatruwające twoją duszę powinny przejść do historii? Czy nie czas je odrzucić? 82
Z Etiopczykiem ŚRODA 2 września W Dz 8,26-39 znajduje się opis spotkania Filipa z etiopskim dostojnikiem, dworzaninem zarządzającym skarbami królowej. To spotkanie pomogło w szerzeniu misji Kościoła po krańce ziemi (Dz 1,8). Filip był łącznikiem pomiędzy misją Kościoła w Samarii i w Gazie. Z Samarii, położonej na północ od Judei, Filip został wezwany do Gazy, znajdującej się na południu. W Samarii pracował wśród tłumów, tu zaś miał się skupić na jednym człowieku. W Samarii Filip głosił Chrystusa jedynie w oparciu o Torę, czyli Pięcioksiąg Mojżesza akceptowany przez Samarytan. W przypadku Etiopczyka mógł się posłużyć całym Starym Testamentem, w tym Księgą Izajasza, prawdopodobnie w greckim przekładzie. Przeczytaj Dz 8,26-39 i odpowiedz na pytania: O czym czytał Etiopczyk w 53. rozdziale Księgi Izajasza? Dlaczego Filip miał doskonałą okazję, by przedstawić mu ewangelię? W przeciwieństwie do swej działalności w Samarii, gdzie Filip dokonywał cudów (zob. Dz 8,6), podczas spotkania z Etiopczykiem ograniczył się do objaśniania Biblii. Czego uczy to nas w kwestii ewangelizacji? Gdy tylko Filip zakończył objaśnianie dobrej nowiny o Jezusie i ochrzcił Etiopczyka, Duch Pański w błyskawicznym trybie odwołał go do innego zadania. Filip nie miał zatem możliwości przekazać nowo nawróconemu wszystkich zasad wiary i ważnych nauk biblijnych. Etiopczyk został pozostawiony niejako samemu sobie, by wyznawać nowo przyjętą chrześcijańską wiarę w swojej afrykańskiej kulturze, kierując się nauką Starego Testamentu i prowadzeniem Ducha Świętego, który już działał w nim i doprowadził go do przyjęcia Chrystusa i wiary w Jego Słowo. Filip wyjaśnił Etiopczykowi znaczenie ważnych starotestamentowych zapowiedzi dotyczących ofiarnej śmierci Jezusa. Dlaczego Chrystus, a zwłaszcza Jego śmierć i zmartwychwstanie, powinny być sednem przesłania głoszonego przez nas światu? Czym byłoby nasze przesłanie bez Zbawiciela? 83
Filip ewangelista, ojciec i pan domu CZWARTEK 3 września Filip najwyraźniej został namaszczony przez Boga do pracy w Jego dziele. Komentatorzy nie są zgodni co do znaczenia wyrażenia: Duch Pański porwał Filipa (Dz 8,39). Jedni twierdzą, że Duch Boży polecił mu po prostu udać się do Azotu (zob. Dz 8,40). Inni są zdania, że Filip został tam przeniesiony przez Ducha Świętego w nadprzyrodzony sposób. Tak czy inaczej, najważniejsze dla nas jest to, że Filip był całkowicie posłuszny Duchowi Świętemu, a więc Bóg mógł się nim skutecznie posługiwać w swoim dziele. Przeczytaj Dz 8,40. Jak werset ten pomaga nam zrozumieć, dlaczego Filipa nazwano ewangelistą? Przeczytaj Dz 21,7-10. Jakie informacje na temat Filipa pojawiają się w tych kilku wersetach? Na tym etapie biblijnej relacji dowiadujemy się, że Filip był głową rodziny i miał cztery niezamężne córki. Zmieniając charakter służby z diakońskiej na ewangelizacyjną, Filip był zmuszony do częstych podróży. Z Jerozolimy udał się do Samarii, a potem do Gazy, odwiedzając po drodze miasta na 80-kilometrowym odcinku wybrzeża między Azotem a Cezareą. To przykład zapewne tylko kilku z wielu podróży Filipa, z których nie wszystkie zostały opisane. Podobnie jak wszyscy wykonujący pracę pionierską misjonarze Filip był narażony na opozycję, niewygody i niedostatki związane z tego rodzaju służbą. Jednak mimo to potrafił kierować swoją rodziną i to na tyle umiejętnie, iż jego cztery córki zostały wybrane przez Ducha Świętego i obdarzone darem prorokowania. To świadczy, że Filip był dobrym ojcem i rzeczywiście pobożnym człowiekiem stojącym na czele chrześcijańskiej rodziny misyjnej. Ze sprawozdania Łukasza dowiadujemy się, iż Paweł zatrzymał się w gościnie u Filipa na kilka dni (zob. Dz 21,10). 25 lat wcześniej ten sam Paweł, zwany wówczas Saulem, był okrutnym i nieustępliwym prześladowcą chrześcijan (zob. Dz 9,1-2). Prześladowania Kościoła w Jerozolimie kierowane właśnie przez niego zmusiły Filipa do ucieczki do Samarii (zob. Dz 8,1-5). Teraz, po wielu latach, były prześladowca i prześladowany spotkali się w domu prześladowanego, Filipa, który ugościł Pawła. To musiało być ciekawe spotkanie braci w wierze i współpracowników w dziele głoszenia ewangelii Chrystusa wśród pogan! Dlaczego ważne jest, byśmy w naszej pracy dla bliźnich nigdy nie zapominali o naszym najważniejszym obowiązku trosce o własną rodzinę? 84
PIĄTEK 4 września DO DALSZEGO STUDIUM Gdy rozproszyli się wskutek prześladowań, wyruszyli pełni misyjnego zapału. Uświadamiali sobie odpowiedzialność związaną z misją. Wiedzieli, że mają w swoich rękach chleb żywota dla świata umierającego z głodu, a miłość Chrystusa przynaglała ich, by dzielili się tym chlebem ze wszystkimi, którzy go potrzebowali. ( ). Gdy Jego uczniowie zostali zmuszeni do opuszczenia Jerozolimy, niektórzy znaleźli schronienie w Samarii. Samarytanie przyjęli posłańców ewangelii, a nawróceni Żydzi zebrali cenne żniwo wśród tych, których kiedyś uważali za swoich najgorszych wrogów 1. PYTANIA DO DYSKUSJI 1. Jak zauważyliśmy, ewangelia usuwa bariery znajdujące się między ludźmi. Taki jest przynajmniej ideał, choć rzeczywistość czasami daleko od niego odbiega. Co takiego jest w nas, ludziach i to nawet chrześcijanach rozumiejących, że wszyscy jesteśmy równi przed Bogiem i że krzyż Chrystusa jeszcze bardziej nas zrównuje iż pozwalamy, by kulturowe, społeczne i inne bariery dzieliły nas do tego stopnia, iż nie potrafimy się porozumieć? Jak Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, tak uniwersalny w swoim charakterze, może pomóc w usuwaniu tego rodzaju uprzedzeń? 2. Jak zauważyliśmy, prześladowanie Kościoła w Jerozolimie sprawiło, że wierzący rozproszyli się, udając się w różne strony, dzięki czemu ewangelia zaczęła się szerzyć znacznie szybciej niż dotychczas. Choć Bóg obrócił zło w dobro, to jednak powinniśmy pamiętać, że prześladowania religijne nigdy nie są dobre, słuszne ani usprawiedliwione. Jaką postawę powinniśmy zachowywać wobec tych, którzy doświadczają prześladowań ze względu na swą religię, nawet jeśli nie zgadzamy się z ich wierzeniami? Zob. Łk 6,31. 1 Ellen G. White, Działalność apostołów, Warszawa 2007, wyd. IV, s. 59-60. Przeczytaj także rozdział Ewangelia w Samarii, w: tamże, s. 58-62. 85