Scenariusz lekcji matematyki w kl. V. T em a t : Powtórzenie wiadomości ułamki zwykłe, dodawanie i odejmowanie ułamków. C z a s z a jęć: 1 jednostka lekcyjna (45 minut). C e l e o g ó l n e : utrwalenie wiadomości o ułamkach zwykłych, uczenie organizowania pracy oraz odpowiedzialności za wykonywaną pracę, pobudzanie aktywności poprzez zadania, kształtowanie umiejętności formułowania wniosków. C e l e o p e r a c y j n e : P o z i o m I w i adomości. Kategoria A: Uczeń zna: pojęcie ułamka jako części całości, pojęcie liczby mieszanej, pojęcie ułamka właściwego i niewłaściwego, algorytm wyłączania całości z ułamka, pojęcie ułamka jako ilorazu dwóch liczb naturalnych, pojęcie ułamka zwykłego nieskracalnego, zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych, algorytm porównywania ułamków o równych mianownikach i równych licznikach, algorytm dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o jednakowych i różnych mianownikach, 1
Kategoria B: Uczeń rozumie: jaką rolę w życiu codziennym odgrywają ułamki oraz jak istotna jest umiejętność dodawania i odejmowania ułamków zwykłych, pojęcie ułamka jako wynik podziału całości na części. P o z i o m II u mi e jętności. Kategoria C: Uczeń potrafi: rozpoznawać ułamki właściwe i niewłaściwe, wyłączać liczby całkowite z ułamków niewłaściwych, skracać i rozszerzać ułamki, 1 rozpoznawać ułamki większe i mniejsze od, 2 porównywać ułamki, dodawać i odejmować ułamki o jednakowych i różnych mianownikach. M e t o d y p r a c y : ćwiczenia utrwalające. F o rm y p r a c y : praca w grupach, indywidualna. Ś r o d k i d y d a k t y c z n e : karty A4 z zapisanymi ułamkami zwykłymi. T y p l e k c j i : utrwalająca. 2
Przebieg lekcji. Uczniowie po wejściu do klasy siadają na krzesłach w półokręgu. Powitanie i sprawdzenie listy obecności. Określenie celu lekcji. Nauczyciel informuję uczniów, iż będą oni utrwalać zdobyte wcześniej wiadomości dotyczące ułamków zwykłych, dodawania i odejmowania ułamków. Sformułowanie i zapisanie tematu lekcji. Przeprowadzenie ćwiczenia z zakresu kinezjologii edukacyjnej (kapturek myśliciela). Ćwiczenie wykonuje się przez kilkakrotne odwijanie uszu z góry do dołu. Ćwiczenie kończymy pociągnięciem ucha do góry, do tyłu i do dołu. Pobudza cały mechanizm słuchu i wspomaga pamięć. Powtórzenie podstawowych definicji i twierdzeń dotyczących ułamków zwykłych. Nauczyciel stawia uczniom pytania: Do czego służą ułamki? Co oznacza liczba zapisana w liczniku ułamka, a co w mianowniku? Jakie ułamki nazywamy właściwymi, a jakie niewłaściwymi? Jakie wartości mają ułamki niewłaściwe? Jak inaczej można zapisać ułamek niewłaściwy? 3
Czy liczbę naturalną można zapisać w postaci ułamka? Jak zapisać za pomocą ułamka liczbę 2? Jak zapisać liczbę 2 w postaci ułamka o mianowniku 4? Jak zapisać liczbę 2 w postaci ułamka o liczniku 6? Jak skracamy ułamki? Kiedy ułamek jest nieskracalny? Podaj przykłady. Jak rozszerzamy ułamki? Czy po rozszerzeniu ułamek ma większą wartość? Podaj przykłady ułamków właściwych o jednakowych licznikach. Jeżeli ułamki mają jednakowe liczniki to który jest większy? Jeżeli ułamki mają jednakowe mianowniki to który jest większy? Jak porównać ułamki, jeżeli nie mają ani wspólnego licznika ani mianownika? Jak skrócić ułamek do ułamka nieskracalnego? Poprawne wypowiedzi uczniów oceniane są plusami, w przeciwnym przypadku minusami. Każdy uczeń otrzymuje od nauczyciela kartkę formatu A4 z napisanym na niej ułamkiem zwykłym. Kartki te zostały przygotowane przez uczniów 1 1 1 1 4 4 wcześniej. Znajdowały się na nich następujące ułamki:,,,,,, 8 4 3 2 32 16 4 4 7 3 2 28 12 8 3 5 5 5 5 2,,,,,,,,,,,,,. 12 2 8 4 4 32 16 12 6 8 4 3 2 6 Ułamki właściwe i niewłaściwe. Dzieci ustawiają się w dwóch grupach: grupa I - ułamki właściwe, 4
grupa II - ułamki niewłaściwe. Uczniowie uzasadniają swój wybór. Następnie z ułamków niewłaściwych wyłączają liczby całkowite. Ułamki skracalne i nieskracalne. Uczniowie dzielą się na dwie grupy: grupa I ułamki skracalne, grupa II ułamki nieskracalne. Uczniowie również uzasadniają swój wybór oraz mówią jakie ułamki nazywamy skracalnymi, a jakie nieskracalnymi. Tworzenie par ułamków równych. Uczniowie dobierają się w pary tak, aby ich ułamki zapisane na kartkach były równe. Każda para dzieci uzasadnia równość ułamków poprzez ich skracanie, bądź rozszerzanie. Następuje podział na trzy grupy: 1 grupa I ułamki, które mają wartość, 2 grupa II ułamki, które są większe od 2 1, grupa III ułamki, które są mniejsze od 2 1. Uczniowie uzasadniają swój wybór. Porównywanie ułamków. Uczniowie kolejno tworzą grupy ułamków o jednakowych mianownikach a następnie o jednakowych licznikach i w obydwu przypadkach porównują ułamki ustawiając się rosnąco. Kilka wybranych ułamków o różnych licznikach i mianownikach dzieci porównują wykonując obliczenia na tablicy. 5
Dodawanie ułamków zwykłych. Uczniowie dobierają się w pary tak, aby suma ułamków była liczbą naturalną (do obliczeń wykorzystują tablicę, jeśli jest to konieczne). Odejmowanie ułamków zwykłych. Uczniowie siedząc w półokręgu obliczają różnicę dwóch sąsiednich ułamków; w trudniejszych przypadkach wykorzystują do obliczeń tablicę. Po wykonaniu każdego ćwiczenia uczniowie wracają na swoje miejsca siadając w półokręgu. Podsumowanie lekcji. Nauczyciel dokonuje oceny pracy uczniów. Zadanie i wyjaśnienie pracy domowej. Ewaluacja zajęć karta ewaluacji. 6
EWALUACJA ZAJĘĆ Wypełnij krótką ankietę, zaznaczając kółkiem i odpowiadając na pytania: 1. Lekcja matematyki przeprowadzona w takiej formie była dla Ciebie: a) ciekawa, b) trochę nudna, c) żmudna, d) nie mam zdania. 2. Które polecenie było dla Ciebie najtrudniejsze?... 3. Na jaką skalę punktów (od 0 do 6) utrwaliłeś wiadomości na temat ułamków zwykłych?... 4. Która część lekcji nie podobała Ci się najbardziej i dlaczego?... nauczycielka matematyki i informatyki w PSP nr 1 w Pionkach 7