Jak kupować miód? źródło http://www.jakkupowac.pl Miód to popularny dodatek do herbaty z cytryną, chleb z miodem to dla wielu ulubione śniadanie, a liczne przepisy kulinarne i to nie tylko na ciasta, zawierają miód na liście składników. Warto wiedzieć, jak wybrać ten prawdziwy, niepodrobiony i jakiego smaku spodziewać się po miodzie danego rodzaju. Czy wiesz, co to jest patoka, a co to jest krupiec? Płynny czy stały? Rodzaje Miody z dodatkami Miody ekologiczne Czy miód na pewno jest naturalny? Etykieta Producenci i ceny Podsumowanie Miód, wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego lub spadzi i magazynowany przez nie w plastrach jako pokarm, jest synonimem produktu zdrowego, bogatego w substancje odżywcze i mającego dobroczynny wpływ na ludzki organizm. Polecany jest jako dużo zdrowszy zamiennik cukru. Amatorzy miodu często zastanawiają się, który miód jest lepszy i bardziej wartościowy. Sporo kontrowersji narosło też wokół miodu o konsystencji stałej, który często, niesłusznie, postrzegany jest jako będący gorszej jakości od miodu płynnego. W niniejszym poradniku postaramy się przybliżyć Ci ten słodki temat i rozwiać wątpliwości związane z wyborem miodu. Podpowiemy też, jak sprawdzić czy miód jest naturalny i czy pochodzi z polskich pasiek. Płynny czy stały? Zanim przejdziemy do omawiania rodzajów miodu, warto rozstrzygnąć kwestię, który miód jest lepszy płynny czy stały. Niektórzy konsumenci uważają, że najlepszy miód naturalny to tylko i wyłącznie miód w stanie płynnym, w języku pszczelarzy zwany patoką, a ten w stanie stałym, skrystalizowany, w języku pszczelarzy zwany krupcem, jest gorszej jakości, przeterminowany, albo, co gorsza, podrabiany.
Nic bardziej mylnego. Krystalizacja to naturalny proces, który zachodzi w każdym naturalnym miodzie. To, czy miód krystalizuje szybciej czy wolniej od momentu wyprodukowania go, zależy od stosunku zawartych w nim cukrów prostych, glukozy i fruktozy. Im więcej miód zawiera glukozy, a mniej fruktozy, tym szybciej będzie krystalizował. Szybko krystalizującym miodem jest np. miód rzepakowy. Jeśli zaś glukozy jest mniej, a w miodzie dominuje drugi cukier fruktoza, wówczas dłużej pozostaje on płynny, jak np. miód akacjowy. Wolniej też ulegnie krystalizacji miód jeszcze nieotwierany, przechowywany w szczelnie zakręconym słoiku. Proces krystalizacji można odwrócić, podgrzewając miód. Pamiętaj jednak, by nie umieszczać słoika w zbyt gorącej wodzie, bo nadmiernie podgrzany miód straci swe cenne właściwości. Najlepsza temperatura do tego, by zmienić miód z krupca z powrotem w patokę to ok. 40 stopni Celsjusza. Miód wielokwiatowy kremowany Sądecki Bartnik Czy wiesz, że niektórzy producenci mają w swej ofercie tzw. miód kremowany? Podczas krystalizacji miód jest mieszany, dzięki czemu kryształy, które w nim powstają, są znacznie mniejsze i nie tak twarde, jak miodzie, który krystalizuje bez mieszania. Miód kremowany jest miękki, ma konsystencję masła i dobrze rozsmarowuje się na pieczywie. Rodzaje Podstawowy podział miodów to podział na te, które powstały z nektarów kwiatowych miody nektarowe oraz te wyprodukowane przez pszczoły ze spadzi miody spadziowe. Mieszanki obu typów miodu to miody nektarowo-spadziowe. Miody nektarowe Nektar kwiatowy to składająca się cukrów prostych substancja wytwarzana przez specjalne gruczoły kwiatów, zwane miodnikami. Ma on za zadanie wabić owady zapylające, dla których
słodki nektar to po prostu pokarm. Zbierając go, przy okazji zapylają kwiaty. Pszczoły zbierają nektar, a następnie przetwarzają go, wykorzystując enzymy i kwas mrówkowy zawarte w ślinie. W ten sposób powstaje miód. W ramach miodów nektarowych wyróżnia się miody odmianowe i miód wielokwiatowy. Te pierwsze powstają z nektaru zebranego przez pszczoły z jednej rośliny miododajnej, podczas gdy wielokwiatowy, jak można się domyślić, to miód wytworzony z nektaru różnych roślin dostępnych wokół pasieki. W zależności od tego, z nektaru jakich kwiatów powstał dany miód, czyli, jak mówią pszczelarze, z jakiego pszczelego pożytku pochodzi, taką nazwę otrzymuje. Miody otrzymane z różnych pożytków mają odmienne cechy, takie jak kolor, smak, aromat i szybkość krystalizacji. W poniższej tabeli zebraliśmy najpopularniejsze miody nektarowe wraz z charakterystycznymi dla każdego z nich cechami. Rodzaj miodu nektarowego Kolor w stanie płynnym Kolor w stanie skrystalizowanym Miody jasne bezbarwny, akacjowy jasnosłomkowy, biały, słomkowy zielonkawy lipowy żółty, zielonkawożółty biało-żółty, złocistożółty rzepakowy jasnosłomkowy Biały, szarokremowy gryczany wrzosowy wielokwiatowy (w ramach tego miodu wyróżnia się tez miód leśny) jasnobrunatny o czerwonawym odcieniu ciemnobrunatny żółty, jasnokremowy lub ciemniejszy, herbaciany (w zależności od terminu zbioru) Miody ciemne ciemnobrunatny, prawie czarny żółtopomarańczowy, żółtobrunatny jasnobrązowy, jasnoszary Smak i aromat Bardzo słodki, nawet lekko mdły, o bardzo delikatnym aromacie kwiatu akacji Szybkość krystalizacji bardzo wolno Ostry, gorzkawy, szybko aromatyczny, intensywnie (w ciągu kilku pachnie kwiatem lipy, może tygodni) też mieć aromat mięty Bardzo słodki, o delikatnej woni kwitnącego rzepaku wyrazisty, ostry w smaku, lekko piekący, pachnie kwiatem gryki gorzkawy, ostry, niezbyt słodki, intensywnie pachnie kwiatem wrzosu bardzo szybko (w ciągu kilku dni) wolno (ok. 3 miesięcy) szybko (przyjmuje postać galaretowatą) smak uzależniony od tego, z nektaru jakich kwiatów powstał, ma szybko charakterystyczny woskowy zapach Mniej popularne miody, dostępne niekoniecznie w masowej sprzedaży, raczej w małych pasiekach i sklepach internetowych, to: bławatkowy faceliowy koniczynowy malinowy
mniszkowy nawłociowy ogórecznikowy Miód akacjowy Mazurskie Miody Miód lipowy gryczany Miód rzepakowy Królewskie MiodyMiód Sądecki Bartnik CD Miód wrzosowy Leśny Dwór Miody manuka Miód manka.na polskim rynku dostępny jest również miód manuka, pozyskiwany z nektaru kwiatów krzewu manuka, rosnącego w Nowej Zelandii. Miód ten znany jest z wyjątkowych właściwości antybakteryjnych. Odznacza się on wysokim stężeniem pewnej działającej silnie bakteriobójczo substancji methylglyoxalu, w skrócie MGO. Substancja ta została po raz pierwszy opisana przez profesora Thomasa Henle, naukowca z Politechniki w Dreźnie zajmującego się badaniem żywności. W zależności od rodzaju miodu manuka, methylglyoxalu może być w nim mniej lub więcej, od 30 do 500 mg na kilogram miodu. Niektóre partie miodu mogą też wcale go nie zawierać. Dlatego
miody te oznaczane są skrótami, informującymi o zawartości methylglyoxalu, np. MGO 30+, MGO 100+, MGO 500+. Liczba pozwala zorientować się, ile mg tej substancji jest w kilogramie danej odmiany miodu, np. MGO 100+ oznacza 100 mg MGO na kilogram produktu. Miody manuka mają korzystny wpływ na układ pokarmowy (m.in. przy zakażeniu bakterią Helicobacter Pylori), poprawiają odporność organizmu, są również polecane przy problemach skórnych i trudno gojących się ranach (w formie okładów). Miody spadziowe Spadź to soki roślin iglastych i liściastych, przetworzone przez żywiące się sokami roślinnymi owady, na przykład mszyce. Owady te pobierają soki z komórek roślin, a ponieważ są one bardzo słodkie, owady nie są w stanie przyswoić wszystkich cukrów w nich zawartych. Nadmiar więc po prostu wydalają w postaci mniejszych i większych kropel osadzających się na igłach i liściach drzew. To właśnie spadź. Miód spadziowy Sądecki Bartnik Miód ze spadzi liściastej Huzar Pszczoły, dla których spadź jest, podobnie jak nektar, pokarmem, zbierają ją i przekształcają w miód. Miód ze spadzi iglastej pozyskiwany jest z jodły, sosny i świerku. Jest zazwyczaj
ciemnobrązowy, może mieć zabarwienie brązowo-zielonkawe. Charakteryzuje się żywicznym lub korzennym aromatem i nie jest zbyt słodki. Krystalizuje w ciągu kilku tygodniu od zebrania. Miód ze spadzi liściastej produkowany jest przez pszczoły ze spadzi m.in. dębu, topoli, lipy i klonu. Jest jaśniejszy od iglastego, ma zabarwienie jasno-brązowe i ciemnożółte i często określany jest przez konsumentów jako mniej atrakcyjny w smaku od tego ze spadzi iglastej. Miody z dodatkami W niewielkich, ekologicznych i rodzinnych pasiekach możesz trafić na miody z dodatkami. Istnieją dwa rodzaje takich produktów. Miody z produktami pszczelimi Miody te zawierają naturalne produkty pszczele, takie jak propolis (kit pszczeli) i pierzga, a także pyłek kwiatowy. Dzięki zawartości witamin i mikroelementów wzbogacają one miód o dodatkowe wartości odżywcze. Pyłek kwiatowy, którym żywią się pszczoły, jest niezwykle bogaty w witaminy z grupy B, w białko, ma w swym składzie też kwas pantotenowy i foliowy. Działa antybakteryjnie i regenerująco i wpływa korzystnie na odporność organizmu. Propolis, czyli substancja służąca pszczołom do uszczelniania i dezynfekcji, powstaje z żywic roślinnych zbieranych przez te owady. Zawiera witaminy i olejki eteryczne i ma silne działanie bakteriobójcze. Pierzga, czyli przetworzony przez pszczoły pyłek kwiatowy, wzbogacony pszczelimi enzymami służy tym owadom za pokarm. Pierzga jest witaminową bombą, w jej skład wchodzą też liczne pierwiastki, m.in. fosfor, potas, magnez, sód, żelazo, miedź, cynk, a także enzymy, białka, cukry i kwas mlekowy. Ma działanie antybakteryjne, odtruwające i odżywcze. O leczniczym działaniu miodu czytaj też w artykule dodatkowym Miód na zdrowie. Miody z ziołami i owocami Miody te zawierają wyciągi z ziół, dodatek konfitur i soków owocowych oraz wyciągów roślinnych. Są to na przykład miody z sokiem malinowym, z konfiturą z aronii, z cynamonem, a nawet z melisą, pokrzywą czy czosnkiem. Producenci wskazują na dobroczynne, prozdrowotne
działanie tych bogatych w witaminy mieszanek oraz na wyjątkowe walory smakowe, które warto wykorzystać w przepisach kulinarnych. Miód z propolisem Sądecki Bartnik Miód z cynamonem z pasieki Pszczeli Dar Miód z sokiem malinowym Spiżarnia Miodowa Miody ekologiczne Spożywcze produkty ekologiczne cieszą się coraz większą popularnością. Nie brakuje wśród nich miodów. Jeśli zależy Ci na kupnie miodu ekologicznego, musisz mieć świadomość, że aby pszczelarz mógł sprzedawać swoje wyroby jako ekologiczne nie wystarczy, że według niego jego pasieka leży w czystym, nieskażonym przemysłem regionie. Aby określać pasiekę jako ekologiczną pszczelarz musi spełnić szereg wymogów. Jego pasieka musi między innymi znajdować się w miejscu, gdzie w promieniu trzech kilometrów od uli uprawy stanowiące pożytek pszczół prowadzone są metodami ekologicznymi lub jest to dzika roślinność. Ekologiczny miód nektarowo-spadziowy Ekologiczna Pasieka Jerzy BańkowskiWłaściciel pasieki, która spełnia wymogi, może ubiegać się o certyfikat rolnictwa ekologicznego, który przyznaje Ekogwarancja PTRE, jednostka akredytacyjna upoważniona przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do przyznawania certyfikatów produktom ekologicznym.
Jeśli więc zależy Ci na prawdziwym miodzie eko, sprawdź, czy producent otrzymał ten certyfikat. Pszczelarze często informują o jego posiadaniu na swoich stronach internetowych. Czy wiesz, że niektóre miody regionalne objęte są unijną ochroną i zostały zarejestrowane w kategorii Chronione Oznaczenia Geograficzne? Rzepakowy miód drahimski Pasieka FujarskichTaką rangę przyznano np. miodowi kurpiowskiemu. Tą nazwą mogą posługiwać się producenci, którzy uzyskali odpowiedni certyfikat, wytwarzają określony rodzaj miodu nektarowy miód wielokwiatowy, a ich pasieki zlokalizowane są na Kurpiach. Podobnie rzecz ma się z miodem drahimskim. Pod tą nazwą pszczelarze mogą produkować pięć rodzajów miodu nektarowego wrzosowy, gryczany, rzepakowy, lipowy i wielokwiatowy, a ich pasieki muszą być położone na terenie czterech określonych gmin na Pojezierzu Drawskim (Czaplinka, Wierzchowa, Barwic i Bornego Sulinowa oraz Nadleśnictwa Borne Sulinowo). Czy miód na pewno jest naturalny? Pytanie, które często nasuwa się konsumentom miodu, to czy aby na pewno miód, który kupili lub zamierzają kupić, jest w stu procentach naturalny, czyli, czy nie dodano do niego cukru. Oczywiście, żaden producent nie przyzna się na etykiecie, że do naturalnego miodu dodał syropu cukrowego. Jednak, jak podaje Polski Związek Pszczelarski, można na oko ocenić
autentyczność miodu, jeśli na etykiecie podano datę jego rozlewu. Jeśli po około trzech miesiącach od daty rozlewu miód wciąż pozostaje płynny, możesz podejrzewać, iż dodano do niego cukru, ponieważ miód każdego rodzaju powinien już w tym czasie skrystalizować. Jeśli jednak daty rozlewu nie podano, można sprawdzić, czy miód jest prawdziwy już po jego nabyciu, przeprowadzając prosty test, do którego potrzebna będzie szklanka chłodnej wody. Wlewaj powoli miód do szklanki i obserwuj, jak zachowuje się w wodzie. Porównaj z zamieszczonymi poniżej zdjęciami. Miód naturalny Miód z syropem cukrowym Naturalny miód wlewany do wody spływa równym strumieniem, nie Miód z dodatkiem syropu Syrop cukrowy ulega rozpuszczeniu natychmiast cukrowego nie spływa tak równym Czysty syrop cukrowy po wlaniu, układa się równomiernie na dnie szklanki, widać dokładnie granicę między miodem a wodą. strumieniem, jak naturalny, szybko zaczyna się w wodzie rozpuszczać, nie układa się na dnie. rozpuszcza się od razu po wlaniu do wody. Źródło zdjęć: R. Krel: Value-added products from beekeeping i Pasieka Edmund Rostkowski Etykieta Na etykiecie miodu znajdziesz następujące informacje: dane producenta,
datę przydatności do spożycia, wartość energetyczną. Niektórzy producenci umieszczają tam również datę rozlewu miodu, która, jak już wspomnieliśmy wyżej, umożliwia do pewnego stopnia ocenę autentyczności tego produktu. Ważna informacja, którą powinien umieścić na etykiecie każdy producent, to potwierdzenie, że miód wytworzono zgodnie z normami opisanymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003. W rozporządzeniu tym, z treścią którego można zapoznać się na stronie Polskiego Związku Pszczelarstwa, określono, jaki produkt może być określany jako miód i pod taką nazwą sprzedawany. Znawcy tematu zwracają uwagę na to, by czytając etykietę miodu sprawdzać, czy miód pochodzi z polskich pasiek, czy też wyprodukowano go z miodów pochodzących z krajów Unii Europejskiej i spoza UE. W tym drugim przypadku może bowiem zachodzić obawa, iż do produktu polskiego domieszano miodu z Chin, który jest tańszy, jednak odznacza się dużo gorszą jakością, może również zawierać szkodliwe dla zdrowia substancje, np. antybiotyki. Etykieta miodu z pasieki Tomasza Tondytko. Są na niej informacje, że jest to produkt polski, data przydatności do spożycia, data rozlewu. Niektórzy producenci oznaczają źródło pochodzenia swoich miodów literami. Takie oznaczenie można znaleźć np. na wieczkach słoików firmy Mazurskie Miody, gdzie A oznacza miód w pełni polski, B to produkt z państw członkowskich UE, C spoza UE, a D oznacza miód pochodzący z krajów UE i spoza niej. Producenci i ceny
Na sklepowych półkach, tych stacjonarnych i tych internetowych, znajdziesz zarówno miody pochodzące od dużych producentów, jak i z małych rodzinnych pasiek. Firmy, których miody znajdziesz w większych sieciach handlowych to: CD S.A. Huzar Leśny Dwór Mazurskie Miody Podravka (miody dostarczane są przez polską pasiekę) PH Barć Sądecki Bartnik Pszczelarze oferujący swoje produkty w sprzedaży internetowej to m.in.: EkoMiodek Królewskie Miody Miodowa Spiżarnia Pasieka Dębowa W polskich sklepach można tez kupić produkty marek zagranicznych: Lune de Miel (firma francuska) Bihophar (firma niemiecka) Naturalny, wysokogatunkowy miód nie jest produktem tanim. Jego cena zależy przede wszystkim od odmiany. Z naszych obliczeń wynika, że najtańsze są miody wielokwiatowe (chociaż z wyłączeniem miodu leśnego), ich cena za kilogram wynosi średnio około 35 zł. Miód lipowy i gryczany kosztują około 40-45 zł za kg, a na najwyższej półce cenowej plasuje się miód ze spadzi iglastej (ok. 60 zł/kg) i miód wrzosowy (ok. 70 zł/kg). W poniższej tabeli zebraliśmy kilka miodów różnych odmian w podobnych pojemnościowo słoikach wraz z ich średnimi cenami. Miód Pojemność Cena
350 g Ok. 13 zł Miód wielokwiatowy Podravka 370 g Ok. 15 zł Miód gryczany CD 400 g 15 zł Miód lipowy Miodowa Spiżarnia 375 g 15 zł Miód akacjowy Królewskie Miody
400 g Ok. 20 zł Miód spadziowy Sądecki Bartnik 375 g Ok. 27 zł Miód wrzosowy Leśny Dwór Podsumowanie
Nie ma znaczenia, czy miód w słoiku jest w stanie płynnym, czy tez stałym, pod warunkiem, że jest to prawdziwy miód, nie dosładzany cukrem. Proces krystalizacji zachodzi w miodzie w sposób naturalny i nie wpływa negatywnie na wartości odżywcze i właściwości tego produktu. Miody wyglądają, smakują i pachną inaczej w zależności od tego, z jakiego pożytku zostały pozyskane, czyli z nektaru jakich kwiatów lub jakiej spadzi pszczoły je wyprodukowały. Kupując miód, uważnie przeczytaj etykietę. Dzięki informacjom na niej zawartym dowiesz się, czy produkt, który właśnie kupujesz, pochodzi z polskich pasiek, czy też zawiera domieszki miodów zagranicznych, a data rozlewu pozwoli Ci ocenić autentyczność miodu. Życzymy Ci smacznego i słodkiego miodu :-)