Komentarz tygodniowy 18-25.08.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Szacunkowe wykonanie budżetu Ministerstwo Finansów Według szacunkowych danych opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, dochody budżetu państwa po siedmiu miesiącach 2017 r. wyniosły 206,1 mld zł, wobec 188,6 mld zł przed rokiem. Analizując dostępne dane warto odnotować, iż wzrost dochodów ogółem (o 17,5 mld zł w porównaniu ze stanem sprzed roku) wynika głównie ze wzrostu dochodów podatkowych (o 25,6 mld zł r/r, w tym VAT o 18,5 mld zł), które zrekompensowały brak w tegorocznym budżecie wpływów z aukcji LTE (dochody z tego tytułu zasiliły budżet w I-VII 2016 r. w wysokości 9,2 mld zł). Równocześnie, wydatki po siedmiu miesiącach 2017 r. były wyższe niż przed rokiem zaledwie o 0,8 mld zł, co pozwoliło na osiągnięcie nadwyżki budżetowej (2,4 mld zł, wobec 14,4 mld zł deficytu po siedmiu miesiącach 2016 r.). Niski poziom wydatków po siedmiu miesiącach to m.in. zasługa niższych wydatków na obsługę długu (o 1,4 mld zł), a także niższych niż przed rokiem (o 5,0 mld zł) dotacji z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Raportowane przez resort finansów mniejsze niż przed rokiem dotacje do FUS korespondują z danymi GUS o systematycznej poprawie sytuacji na rynku pracy (wzrost zatrudnienia i wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw), która wspiera wpływy ze składek na ubezpieczenia społeczne. Wykonanie budżetu po siedmiu miesiącach należy ocenić pozytywnie. Dostrzegając poprawę należy równocześnie zwrócić uwagę, iż tempo przyrostu dochodów z VAT w porównaniu z rokiem ubiegłym stopniowo maleje. Miesięczne wpływy z tytułu tego podatku w lipcu br. były wyższe niż przed rokiem zaledwie o 0,9 mld zł, wobec 1,7 mld zł w czerwcu br. i 4,4 mld zł w styczniu br. Uwzględniając powyższe uwarunkowania można oczekiwać, iż łączny wzrost dochodów z VAT (w porównaniu z 2016 r.) wyniesie na koniec roku ok. 23 mld zł (wobec 18,5 mld zł po lipcu). Powyższe szacunki zakładają, iż (podobnie jak w 2016 r.), resort finansów wykorzysta dobrą kondycję budżetu na koniec roku do przesunięć w harmonogramie zwrotów z VAT. Stopa bezrobocia rejestrowanego dane GUS Według danych GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec lipca 2017 r. ukształtowała się na poziomie 7,1 % (tj. o 1,4 pp. mniej niż na koniec lipca 2016 r.). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 1 140,0 tys. osób (tj. spadła o 11,6 tys. m/m). W ujęciu rocznym, liczba zarejestrowanych bezrobotnych obniżyła się o 221,5 tys. osób. Dane za lipiec 2017 r. są potwierdzeniem bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy(bezrobocie rejestrowane o tej porze roku jest najniższe od 1991 r.), która powinna wspierać w najbliższych miesiącach wzrost konsumpcji. Odnotowując niski poziom bezrobocia na koniec lipca br., należy równocześnie zwrócić uwagę, iż tempo poprawy sytuacji na rynku pracy wyhamowuje. Jest to widoczne zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i w dynamice (miesięczny spadek liczby bezrobotnych w lipcu br. o 11,6 tys. osób był najsłabszym wynikiem dla tego okresu porównawczego od 2013 r.). Obserwowane w ostatnich miesiącach osłabienie spadkowych tendencji zwiększa ryzyko, iż na koniec roku stopa bezrobocia w Polsce może pozostać powyżej 7 %. 1
WYDARZENIA W serwisie Ministerstwa Finansów poinformowano o przyjęciu przez rząd w miniony czwartek (24.08) wstępnego projektu ustawy budżetowej na rok 2018. W porównaniu z założeniami opublikowanymi w dokumencie z czerwca br. resort finansów podtrzymał oczekiwania dotyczące zarówno tempa wzrostu PKB (3,8 % w 2018 r.), jak i inflacji konsumentów (2,3 %). Prognozowane przez Ministerstwo podstawowe wskaźniki są bliskie oczekiwaniom banku centralnego, który w prognozie z lipca br. przewidywał osiągnięcie 3,5 % tempa wzrostu PKB w 2018 r. i 2,0 % wzrostu inflacji. W opublikowanej informacji podano, iż projekt budżetu na przyszły rok przewiduje m.in. wzrost dochodów o 30,3 mld zł r/r przy jednoczesnym wzroście wydatków o 12,4 mld zł r/r. W efekcie planowanego szybszego wzrostu dochodów niż wydatków, przyszłoroczny deficyt ma wynieść 41,5 mld zł, wobec 59,3 mld zł deficytu zapisanego w ustawie budżetowej na 2017 r. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące przyjętego projektu (zawierające uzasadnienie), powinny zostać opublikowane przez resort finansów w najbliższych dniach. Według danych opublikowanych przez NBP, podaż pieniądza (M3) w lipcu 2017 r. zwiększyła się o 5,0 % r/r, bez zmian wobec tempa wzrostu w czerwcu br. Z danych wynika, iż w lipcu zadłużenie gospodarstw domowych wyniosło 671,8 mld zł (wzrost o 2,9 % r/r), podczas gdy zadłużenie przedsiębiorstw w tym samym okresie wyniosło 355,2 mld zł, tj. wzrosło o 5,3 % r/r. Umiarkowane tempo wzrostu podaży pieniądza jest jednym z argumentów przemawiających za pozostawieniem stóp NBP bez zmian. W serwisie NBP opublikowano opis dyskusji na lipcowym posiedzeniu decyzyjnym RPP. W dokumencie powtórzono, iż w ocenie większości przedstawicieli Rady, w nadchodzących kwartałach prawdopodobna jest stabilizacja stóp procentowych, która sprzyja ( ) utrzymaniu polskiej gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną. Tak wyraźne deklaracje ze strony władz monetarnych przekładają się na stabilne oczekiwania rynkowe dotyczące utrzymania stóp procentowych NBP bez zmian w najbliższych miesiącach. DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Indeks Ifo (koniunktura w Niemczech) Instytut Ifo opublikował wyniki badania nastrojów podmiotów gospodarczych w Niemczech. W cyklicznym badaniu bierze udział ok. 7 000 niemieckich firm z różnych branż (przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel hurtowy i detaliczny). Wartość indeksu Ifo w sierpniu wyniosła 115,9 pkt, co jest drugim najlepszym wynikiem w historii badań (tj. od 1991 r.). Ze względu na fakt, iż państwa strefy pozostają głównym partnerem handlowym Polski, dobre dane z tego obszaru gospodarczego dają podstawy, by oczekiwać, że szybkie tempo wzrostu PKB Polski w I półroczu 2017 r. (4,0 % r/r) zostanie utrzymane także w drugiej połowie roku. 2
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Warto odnotować, iż obecny poziom stawek w głównych tenorach utrzymuje się bez zmian od listopada 2016 r. Brak sygnałów ze strony władz monetarnych o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się we wrześniu (5-6.09). Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 21 25.08.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 1,24% -0,78% 0,25% 3M 1,73% -0,33% 1,32% -0,73% 0,28% 6M 1,81% -0,27% 1,46% -0,65% 0,41% 1Y 1,85% -0,16% 1,73% -0,50% 0,60% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 18.08.2017 25.08.2017 Zmiana USD/PLN 3,6459 3,6112-1,0% EUR/PLN 4,2826 4,2600-0,5% CHF/PLN 3,7931 3,7472-1,2% Biorąc pod uwagę kurs ustalony na fixingu NBP, złoty umocnił się w ostatnim tygodniu wobec głównych walut (tabela obok). Zmiany kursu złotego odzwierciedlają nastroje na głównych rynkach finansowych, gdzie od początku 2017 r. ma miejsce wyraźne osłabienie amerykańskiego dolara, któremu towarzyszy umocnienie walut z naszego regionu. Od początku roku złoty i czeska korona umocniły się wobec dolara po 15 %, zaś forint umocnił się o 14 %. W tym samym czasie euro umocniło się wobec dolara o 12 %. Istotny wpływ na kierunek zmian w najbliższych tygodniach będą miały miesięczne dane z rynku pracy w USA (publikacja 1.09). Dane wskazujące na relatywnie niewielki wzrost zatrudnienia (odczyt bliski 100 tys. m/m) mogą osłabić oczekiwania odnośnie kontynuacji zaostrzenia polityki pieniężnej przez Fed w drugim półroczu 2017 r., co mogłoby umocnić złotego. 3
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 18.08 52,72 1284,10 16,93 21.08 51,66 1290,83 16,97 22.08 51,87 1284,33 16,97 23.08 52,57 1289,68 17,02 24.08 52,04 1286,20 16,93 25.08 52,41 1291,03 17,05 Na rynku ropy cena surowca (Brent) spadła w minionym tygodniu o 0,6 %. Wśród czynników ograniczających potencjał wzrostowy cen ropy należy wskazać zarówno umiarkowany stopień realizacji uzgodnień OPEC odnośnie redukcji wydobycia surowca (link https://www.bloomberg.com/graphics/20 17-opec-production-targets/), jak i najwyższe od dwóch lat wydobycie ropy w USA (9,528 mln baryłek dziennie wg danych amerykańskiej Agencji ds. Energii). W tych warunkach rynkowych (pomimo możliwych, lokalnych korekt, związanych np. z wystąpieniem huraganów w niektórych regionach wydobycia w USA), trwały wzrost cen ropy na światowych rynkach wydaje się mało prawdopodobny. RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 zyskał 4,0 %. Na kierunek zmian na rynku akcji w kolejnych tygodniach kluczowy wpływ będą miały sygnały ze strony głównych banków centralnych. Brak sugestii o zaostrzeniu polityki pieniężnej w USA może sprzyjać kontynuacji wzrostów, zarówno w Polsce, jak i na głównych rynkach w Europie i USA. W tym kontekście najważniejszym wydarzeniem w najbliższych dniach jest raport z amerykańskiego rynku pracy (publikacja 1.09). Jeśli wzrost zatrudnienia będzie niewielki (odczyt bliski 100 tys. m/m), wówczas osłabione zostaną oczekiwania odnośnie kontynuacji zaostrzenia polityki pieniężnej przez Fed w drugim półroczu 2017 r. Taki scenariusz mógłby sprzyjać dalszym wzrostom na rynku akcji. 4
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (28.08-01.09.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 31 sierpnia Polska PKB, zmiana r/r II kw. 2017 r. 4,0 %* 31 sierpnia Polska Inflacja konsumentów (wstępne dane), r/r VIII 1,7 % 1 września Polska Indeks PMI dla przemysłu VIII 52,3 pkt 1 września USA Stopa bezrobocia VIII 4,3 % * według wstępnych danych GUS, PKB niewyrównany sezonowo w II kw. 2017 r. wzrósł realnie o 3,9 % r/r DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5