1 Opracowanie: Zespól pracowników Podkarpackiego Biura Planowania Przestrzennego w Rzeszowie Oddziału Zamiejscowego w Krośnie Tarnowiec Krosno 1999 r.
2 SPIS TREŚCI: Wstęp........................................... 3 Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy Tarnowiec................................... 4 Opracowania eksperckie dla gminy Tarnowiec w dziedzinach: Demografia i infrastruktura społeczna................. 2 1 Infrastruktura techniczna.......................... 4 4 Rolnicza przestrzeń produkcyjna i lasy................. 5 3 Środowisko przyrodnicze........................... 6 1 Walory krajobrazowe............................. 6 9 Priorytetowe kierunki rozwoju gminy Tarnowiec............. 7 9 Misja gminy Tarnowiec............................... 8 0 Strategia rozwoju opis.............................. 8 1 Strategia rozwoju gminy Tarnowiec...................... 8 2 Rozwój specjalistycznego rolnictwa..................... 8 2 Rozwój budownictwa mieszkaniowego................... 8 5 Rozwój przedsiębiorczości usługowej, handlowej i produkcyjnej... 8 9 Schemat priorytetowych kierunków rozwoju gminy, celów strategicznych, operacyjnych oraz zadań.................. 9 2
3 WSTĘP Zasadniczym celem opracowania było określenie najważniejszych, akceptowanych przez społeczeństwo lokalne, kierunków rozwoju gminy Tarnowiec, uspołecznienie procesu planowania strategicznego, stymulowanie pozytywnych zmian otoczenia i warunków życia mieszkańców. Działania opracowujących Strategię Rozwoju Gminy Tarnowiec skupione były na: Analizie sytuacji gminy w sferze społecznej i gospodarczej Zebraniu danych o otoczeniu gminy Przeprowadzeniu ankiety wśród mieszkańców umożliwiającej im ustosunkowanie się do stanu obecnego i sformułowanie oczekiwań w stosunku do szerokiego zakresu zagadnień Spotkaniach zespołu ds. Strategii w celu określenia wizji i misji gminy, głównych kierunków i celów rozwoju, weryfikacji przyjmowanych ustaleń Opracowaniu analiz eksperckich w dziedzinach: Demografia i infrastruktura społeczna ( demografia, rynek pracy, struktura bezrobocia, zasoby mieszkaniowe, dochody i wydatki budżetowe, szkolnictwo podstawowe i wychowanie przedszkolne, zdrowie i opieka społeczna, kultura, handel i gastronomia, sport, turystyka i wypoczynek, przemysł, czynniki rozwojowe ) Infrastruktura techniczna ( zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, gospodarka odpadami, telekomunikacja ) Rolnicza przestrzeń produkcyjna i lasy ( uwarunkowania przyrodnicze, stan użytkowania ziemi rolniczej, uwarunkowania społecznoekonomiczne ) Środowisko przyrodnicze gminy (położenie, zarys budowy geologicznej, warunki wodne, złoża kopalin, warunki ochrony środowiska, ocena skali zagrożeń, główne probl. ochrony, pomniki przyrody, czynniki rozwoju ) Walory krajobrazowe ( walory widokowe, walory przyrodnicze, walory krajobrazowe kultury materialnej ) Wyniki wykonanych prac zawiera tekst opracowania Strategia Rozwoju Gminy Tarnowiec.
4 PRIORYTETOWE KIERUNKI ROZWOJU GMINY TARNOWIEC W wyniku przeprowadzonej ankietyzacji wśród mieszkańców, spotkań zespołu doradczego z udziałem władz gminy, jak również w oparciu o diagnozę i analizę możliwości rozwoju zawartą w opracowaniach eksperckich, określono następujące priorytetowe dla rozwoju gminy Tarnowiec - kierunki: ROZWÓJ SPECJALISTYCZNEGO ROLNICTWA ROZWÓJ BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO TWORZENIE WARUNKÓW DO ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI USŁUGOWEJ, HANDLOWEJ, PRODUKCYJNEJ I ARTYSTYCZNO-RZEMIEŚLNICZEJ Uznano, że wspólnymi elementami warunkującymi rozwój gminy w wymienionych kierunkach jest prowadzenie stałych i konsekwentnych działań w zakresie: budowy kanalizacji sanitarnej i wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę, porządkowanie gospodarki odpadami stałymi łącznie z budową wysypiska śmieci, poprawa stanu dróg i polepszenie komunikacji publicznej, telefonizacja gminy oraz poprawa jakości zasilania w energię elektryczną ( modernizacja sieci ). Istotnymi czynnikami stabilizującymi rozwój będzie racjonalizacja sieci szkół i umacnianie jej bazy dydaktyczno wychowawczej i sportowej, Doskonalenie opieki zdrowotnej i poszerzenie oferty kulturalnej.
5 MISJA GMINY TARNOWIEC: Misja gminy to wskazanie najogólniejszego celu rozwoju. Stanowi ona opis wizji gminy z jej głównymi polami aktywności. / 47% głosów / 1. Tarnowiec to gmina rolnicza, dająca poczucie bezpieczeństwa i możliwości rozwoju dla swoich mieszkańców, aspirująca do miana atrakcyjnej turystycznie, kultywująca lokalne tradycje. Kierunek w jakim powinien podążać rozwój musi w harmonijny sposób łączyć konieczność zapewnienia miejsc pracy z zachowaniem nienaruszonego środowiska naturalnego. / 36% głosów / 2. Jesteśmy gminą o czystym środowisku przyrodniczym. Dobrze rozwinięte usługi telekomunikacyjne, komunikacja publiczna i dobra jakość dróg sprawiają, że jesteśmy atrakcyjni jako miejsce zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej. / 10% głosów / 3. Jesteśmy gminą o zrównoważonym rozwoju funkcji, z dobrze rozwiniętym rolnictwem i ciekawą ofertą turystyczną, racjonalnym zagospodarowaniu przestrzeni-zgodnie z wymogami ochrony środowiska przyrodniczego, gminą o wzrastającej jakości życia mieszkańców, sprzyjającą inicjowaniu i rozwojowi przedsiębiorczości, atrakcyjną jako miejsce zamieszkania i inwestowania
6 STRATEGIA ROZWOJU Wstęp. Przedstawiona Strategia Rozwoju Gminy Tarnowiec jest wynikiem pracy mieszkańców gminy. Zadaniem pracowników Podkarpackiego Biura Planowania Przestrzennego było wspieranie procesu budowania strategii i nadanie jej przedstawionej formy. Kierunki priorytetowe. Zostały one określone przez mieszkańców w przeprowadzonej ankiecie i w czasie spotkań. Wynikają z wyobrażeń mieszkańców na temat przyszłości gminy. Cele strategiczne. Cele te należą do grupy celów kierunkowych. Nie mają określonego czasu realizacji. Cele operacyjne. Cele te dotyczą stosunkowo krótkiego horyzontu czasowego. Należą do grupy celów konkretnych odpowiadają na pytanie: jak to robimy? Zadania. Zadania to opisy ogólne planów do realizacji. W wielu wypadkach sformułowanie zadań i projektów pozostawiono w niniejszym opracowaniu samorządowi gminy.
7 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TARNOWIEC KIERUNEK ROZWOJU ROZWÓJ SPECJALISTYCZNEGO ROLNICTWA TŁO: Rolnictwo w gminach Podkarpacia, o niekorzystnej strukturze obszarowej gospodarstw, wymaga podjęcia takich działań, które zapewniłyby opłacalność produkcji i mogły stanowić źródło utrzymania dla rodzin. W warunkach gminy Tarnowiec, posiadającej dobre tradycje, rozwój specjalistycznego rolnictwa jest uzasadniony. Efektywność jego będzie możliwa tylko w wypadku wysokojakościowej produkcji rolnej przy wysoce profesjonalnej sferze usług okołorolniczych. Mocne strony: Dobre tradycje. Istnienie grupy gospodarstw większych obszarowo, dobrze wyposażonych w sprzęt. Rezerwy gruntów odłogujących, korzystne ukształtowanie terenu. Dobre warunki klimatyczne. Dogodne położenie przy potencjalnych rynkach zbytu mieście Krośnie i Jaśle. Słabe strony: Duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Niski poziom obsługi rolnictwa łącznie z brakiem przetwórstwa. Brak zorganizowanych form aktywności rolników w celu lepszego zbytu swoich produktów.
8 CEL STRATEGICZNY: DOSTOSOWANIE ROLNICTWA DO GOSPODARKI RYNKOWEJ W gospodarce rynkowej silne są te gospodarstwa, które potrafią wyprodukować i sprzedać swoje produkty w sposób opłacalny. Jednym ze sposobów dokonania tego jest specjalizacja i intensyfikacja produkcji rolnej. Istotnym elementem jest dostosowanie struktury obszarowej gospodarstw do preferowanych kierunków produkcji. Ważne jest również to, aby sprzedawane produkty posiadały wysoką jakość. Wzrost dochodów z tytułu specjalizacji i efektywności produkcji rolnej przyczyni się bezpośrednio do poprawy standardu życia mieszkańców gminy. Wzrost liczby gospodarstw wyspecjalizowanych w wybranych kierunkach produkcji poprzez szerokie działania informacyjne skierowane do rolników. Zadania: Utworzenie sieci gospodarstw specjalistycznych w gminie i prowadzenie /przy współpracy Urzędu Gminy, ODR i zainteresowanych rolników/ działań w zakresie: - promocji gospodarstw i ich produkcji, - doradztwa i szkoleń, - stosowanie zwolnień podatkowych w pierwszej fazie tworzenia, gospodarstwa specjalistycznego, ś- dotowanie nowopowstałych gospodarstw rolnych.
9 CEL STRATEGICZNY: ROZWÓJ USŁUG I DROBNEJ WYTWÓRCZOŚCI ZWIĄZANEJ Z ROLNICTWEM SPECJALISTYCZNYM Dla efektywnego funkcjonowania rolnictwa specjalistycznego na terenie gminy Tarnowiec niezbędne są działania służące rozwojowi usług okołorolniczych. Ponadto koniecznym staje się stymulowanie aktywności mieszkańców gminy celem rozbudzenia w nich przedsiębiorczości. Dotyczy to w szczególności rolników dla których współdziałanie ze związkiem producentów rolnych, czy typu grupą marketingową powinno stać się koniecznością wymuszoną przez gospodarkę rynkową służącą wzmocnieniu własnej pozycji na rynku konkurencji. Cele operacyjne: Podejmowanie działań aktywizujących rolników do tworzenia grup producentów rolnych. Tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju usług i drobnej wytwórczości. CEL STRATEGICZNY: ROZWÓJ AGROTURYSTYKI JAKO FORMY AKTYWIZACJI GOSPODARCZEJ ROLNIKÓW Agroturystyka jest jedną z form poszerzenia dochodów rolników. W ostatnim okresie obserwuje się wzrost zainteresowania tą formą turystyki i wypoczynku. Jednocześnie wzrasta poziom oczekiwań co do warunków wypoczynku, możliwości spędzania czasu, dostępnych rozrywek.. Wiele gospodarstw wiąże z tymi usługami duże nadzieje. Walory środowiska gminy Tarnowiec sprzyjają rozwojowi tej formy aktywności gospodarczej. Dotyczy to zwłaszcza miejscowości Brzezówka i Łubienko. Cele operacyjne: Dostosowanie gospodarstw do potrzeb obsługi ruchu turystycznego. Działania promocyjne prezentujące gminę Tarnowiec jako atrakcyjne miejsce wypoczynku.
10 KIERUNEK ROZWOJU ROZWÓJ BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO TŁO: Gmina Tarnowiec położona jest w sąsiedztwie gminy i miasta Jasła oraz w stosunkowo niewielkiej odległości od miasta Krosna. Jednocześnie tereny gminy posiadają interesujące walory krajobrazowe. To korzystne położenie predysponuje gminę do stania się przyjaznym miejscem do życia i zamieszkania. Warto to wykorzystać dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego i stworzyć przyjazne warunki do inwestowania w postaci posiadania odpowiednich, uzbrojonych terenów budowlanych. Rozwój budownictwa mieszkaniowego przyczyni się do wzrostu aktywności gospodarczej, początkowo w sferze usług budowlanych, a później sprzyjać będzie rozwojowi całej gamy usług. Powinno to spowodować wzrost liczby miejsc pracy na terenie gminy, a w konsekwencji wzrost poziomu życia. Mocne strony: Położenie geograficzne bliskość miasta Jasła oraz niewielka odległość do Krosna; stosunkowo dobre powiązania komunikacyjne z tymi ośrodkami. Interesujące walory krajobrazowe; duża ilość terenów potencjalnie mogących być przeznaczonych pod budownictwo. Słabe strony: Brak oferty inwestycyjnej dla inwestorów w postaci odpowiednich terenów budowlanych pod zabudowę mieszkaniową, usługową i przemysłową.
11 CEL STRATEGICZNY: WYDZIELENIE TERENÓW POD RÓŻNE FORMY BUDOWNICTWA Opracowanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarnowiec. Opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów wskazanych do zainwestowania różnymi formami budownictwa. Scalanie wybranych terenów przeznaczonych pod budownictwo w celu możliwości uzyskania optymalnego zagospodarowania przestrzeni. CEL STRATEGICZNY: PRZYCIĄGNIĘCIE INWESTORÓW ZEWNĘTRZNYCH I AKTYWIZACJA INWESTORÓW WEWNĘTRZNYCH. Prowadzenie stałej, szerokiej polityki informacyjnej na zewnątrz celem promowania możliwości lokalizacji inwestycji budowlanych na terenie gminy Tarnowiec.
12 Tworzenie korzystnego klimatu do inwestowania na terenie gminy. Zadania: utworzenie banku informacji o terenach budowlanych w gminie opracowanie procedury sprawnej obsługi potencjalnego inwestora (promocja, informacja, obsługa) Dostosowania planów rozwoju infrastruktury technicznej i drogowej oraz łączności do przyjętej strategii rozwoju i ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zadania: konsekwentna, etapowa realizacja kanalizacji, zbiorowego zaopatrzenia w wodę, telefonizacji oraz racjonalizacja gospodarki odpadami Opracowanie planu umocnienia i rozwoju infrastruktury społecznej w gminie. Umacnianie i tworzenie bazy rekreacyjno sportowej. Rozwój sieci komunikacji publicznej dostosowanej do potrzeb mieszkalnictwa.
13 KIERUNEK ROZWOJU ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI USŁUGOWEJ, HANDLOWEJ, PRODUKCYJNEJ I RZEMIEŚLNICZO - ARTYSTYCZNEJ TŁO: Gmina Tarnowiec ze względu między innymi na swoje położenie, ma również predyspozycje do rozwoju różnych form przedsiębiorczości. Istotne są jednak wszelkie, stałe działania służące wspomożeniu tego procesu. Jest on długotrwały. Wzrost przedsiębiorczości dokonuje się na drodze działań edukacyjnych, które należy skierować do do wszystkich aktywnych mieszkańców gminy, również do młodzieży. Mocne strony: Położenie geograficzne bliskość miasta Jasła oraz niewielka odległość do Krosna potencjalne rynki zbytu, potencjalni klienci; stosunkowo dobre powiązania komunikacyjne z tymi ośrodkami. Słabe strony: Brak oferty inwestycyjnej dla inwestorów w postaci odpowiednich terenów budowlanych pod zabudowę. Brak wyraźnej integracji środowiska lokalnych przedsiębiorców.
14 CEL STRATEGICZNY: TWORZENIE NOWYCH MIEJSC PRACY Prowadzenie działań edukacyjno informacyjnych skierowanych do środowiska obecnych i potencjalnych przedsiębiorców mających na celu rozwijanie przedsiębiorczych postaw. Tworzenie warunków sprzyjających podejmowaniu działalności gospodarczej na terenie gminy. Zadania: opracowanie systemu ulg podatkowych dla inwestorów utworzenie punktu informacyjnego w Urzędzie Gminy w zakresie zasadniczych spraw z zakresu przedsiębiorczości (doradztwo prawne, podatkowe itp.) Pomoc w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na uruchamianie działalności gospodarczej na terenie gminy. Prowadzenie działań na rzecz powstawania organizacji i stowarzyszeń lokalnych przedsiębiorców.
15 CEL STRATEGICZNY: WZROST DOCHODÓW GMINY Wypracowanie racjonalnej polityki finansowej w stosunku do lokalnych przedsiębiorców i nowych inwestorów. CEL STRATEGICZNY: PROMOCJA GMINY Opracowanie strategii promocji gminy na zewnątrz. Zadania: Przygotowanie i wydawanie foldera promocyjnego gminy Tarnowiec Przygotowanie i wydanie foldera inwestycyjnego gminy Tarnowiec Organizacja imprez kulturalnych w celu promocji gminy
16