Warszawa, 21 lutego 2017 Wiedza o ubezpieczeniach społecznych Wprowadzenie Robert Marczak
Przedmiot i cel badania Źródła wiedzy o ubezpieczeniach społecznych Wiedza o ubezpieczeniach społecznych Postawy wobec systemu ubezpieczeń społecznych
Badania ilościowe Technika CAPI Próba n=1030 (15-75 lat) Termin: lipiec/sierpień 2016 r. Badania jakościowe Technika FGI 5 grup fokusowych (7-8 osób) Termin: lipiec/sierpień 2016 r.
Pytania dotyczące ubezpieczeń społecznych
Z jakiego źródła Pana/i zdaniem wypłacane są emerytury? 41% 27% 14% 19% Z budżetu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Z budżetu państwa Z budżetu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Nie wiem \ trudno powiedzieć
Proszę oszacować z czym można porównać wielkość rocznego budżetu, z którego ZUS wypłaca świadczenia? 55% 20% 17% 8% To ponad połowa rocznego budżetu państwa (prawie 200 mld zł) To równowartość rocznego To równowartość rocznego budżetu województwa budżetu zamożnego powiatu mazowieckiego (ponad 2 mld (ok. 200 mln zł) zł) Nie wiem \ trudno powiedzieć
Zadania ZUS wg respondentów ZUS prowadzi rehabilitację ubezpieczonych i zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy 30% ZUS orzeka o niezdolności do pracy 49% ZUS odpowiada za pobieranie i przekazywanie składek oraz wypłacanie świadczeń np.: emerytalnych, rentowych 53%
Zadania ZUS wg respondentów Nie wiem\trudno powiedzieć 13% ZUS finansuje usługi lecznicze świadczone przez jednostki ochrony zdrowia 27% ZUS odpowiada za konstrukcję systemu emerytalnego i rentowego 35% ZUS decyduje o wysokości składek na ubezpieczenia społeczne 38%
Zadania ZUS badania fokusowe Nie ma pozytywów, dlatego, bo z ZUSu mamy państwową służbę zdrowia, a państwowa służba zdrowia kuleje, więc [przeds.] ZUS uprawnia nas do bezpłatnej opieki medycznej ( ) I to się ma nijak, że mimo że płacimy pieniążki i tak musimy drugi raz pokrywać te same.. wydawać podwójne koszta, żeby się leczyć prywatnie ( ) jak ja sama prowadzę działalność, to ja nie mogę sobie pozwolić na to, że ja będę 4h czekała, aż przyjmie mnie pan doktor, sprawdzi, czy mam zapalenie oskrzeli, czy nie mam. No więc ja wtedy idę do prywatnego, o tej godzinie, o której ja chcę. [przeds.] Płacimy ogólnie za coś, składki różne, a później chcąc dostać się do lekarza trzeba i tak iść prywatnie. I zapłacić. [uczący się]
Składki na ubezpieczenia społeczne Nie wiem\trudno powiedzieć 19% Jeśli obecnie odprowadzane składki nie wystarczają na pokrycie aktualnych wydatków na renty i emerytury, różnicę pokrywa się z budżetu państwa 29% przyjmują postać zapisów na indywidualnych kontach, na których są one waloryzowane z uwzględnieniem inflacji 18% trafiają do wspólnej puli, z której środki trafiają do obecnych emerytów i rencistów. 42% gromadzone są fizycznie na indywidualnych kontach, z których w przyszłości wypłacane są emerytury lub renty osobom, które wpłacały te składki; 26%
Składki na ubezpieczenia społeczne które to? Nie wiem\trudno powiedzieć Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 20% 24% ubezpieczenie rentowe ubezpieczenie emerytalne ubezpieczenie zdrowotne 45% 46% 50% ubezpieczenie wypadkowe 33% Fundusz Pracy 22% ubezpieczenie chorobowe 43% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Indeks wiedzy o systemie ubezpieczeń społecznych Ekspert (90%-100%) 0 %!!!
Indeks wiedzy - wiek 60%+ 50%+ 40%+ 43%+ 41% 47% 48% 41% 39% 45% 45% 30%+ 20%+ 10%+ 0%+ 15%- 1%- 14% 34% 34% 34% 32% 6% 7%- 11%+ 17% 16% 12% 8% 6% 5% 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60-99 lat ignoranci słabo zorientowani średnio zorientowani mający wiedzę
Indeks wiedzy klasa wielkości miejscowości 60%+ 52% 50%+ 45% 47% 44% 40%+ 30%+ 30%- 39% 32% 39% 37% 35% ignoranci słabo zorientowani średnio zorientowani 20%+ 19%+ 19% mający wiedzę 10%+ 6% 10%- 10% 4% 6% 4% 8%- 13%+ 0%+ wieś i miasta do 20 tys. miasta 21-100 tys. miasta 101-200 tys. miasta 201-500 tys. miasta ponad 500 tys.
Indeks wiedzy województwa
Indeks wiedzy wykształcenie 60%+ 50%+ 52%+ 40%+ 39% 42% 44%+ 41% 30%+ 33%+ 27%- 31% 34% ignoranci słabo zorientowani średnio zorientowani 20%+ 10%+ 0%+ 1%- 12%- 5% 15% 8% 3%- 13%+ mający wiedzę podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe
Indeks wiedzy sytuacja zawodowa 60%- 50%- 46% 55% 51% 43% 48%+ 46% 46% 52% 40%- 30%- 20%- 39%+ 38% 23% 21% 21%+ 32% 36% 13%- 33% 34%+ 26% 24% 24% 24% 17% 15%- 18% 21% ignoranci słabo zorientowani średnio zorientowani mający wiedzę 10%- 6%- 9%+ 5%- 3% 5% 4% 2%- 6% 5% 9% 0%- ma stałą pracę pracuje dorywczo bezrobotny emeryt\rencista uczeń\student zajmuje się domem urlop wychowawczy nie pracuje z innych powodów brak odpowiedzi
Indeks wiedzy sytuacja materialna 60% 50% 40% 44% 41% 38% 47% 44% 50% 30% 32% 33% 31% 30% ignoranci 20% 10% 15% 12% 9% 10% 13% 6% 20%+ 5% 11% 9% słabo zorientowani średnio zorientowani mający wiedzę 0% powodzi mi się bardzo dobrze powodzi mi się raczej dobrze powodzi mi się znośnie, średnio powodzi mi się raczej źle powodzi mi się bardzo źle, jestem w ciężkiej sytuacji materialnej
Cechy charakterystyczne ignoranta 15-19 lat 43% wykształcenie podstawowe 33% uczeń/student 48% na większość pytań odpowiada Nie wiem/ Trudno powiedzieć Cechy charakterystyczne osoby posiadającej wiedzę 30-39 lat 11% oszczędza dodatkowo na emeryturę 12% miasto ponad 0,5 mln mieszkańców 13% wykształcenie wyższe 13% ma stałą pracę (9%) lub przebywa na urlopie wychowawczym (17%) dobrze (10%) lub bardzo dobrze (9%) ocenia swoją sytuację materialną
Źródła wiedzy o ubezpieczeniach społecznych a posiadana wiedza 47% 3% 12% 17% 23% 12% 10% 11% 2% 1% 8% 1% 1% 21% mający wiedzę średnio zorientowani słabo zorientowani ignoranci 5% 1% 1% 0% 3% 4% 0% 6% 0% 3% 5% 2% 2% 2% 2% 1% 1% 2% 1% 0% 3% 3% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 1% 10% 2% 6% 0% 2% 0% 2% 4% 3% 1% 0% 0% 0% 11%
Źródła wiedzy o ubezpieczeniach społecznych godne zaufania Media społecznościowe 2% Prasa internetowa 3% Żadne z nich nie jest dla mnie wiarygodne 4% Rozmowy z rodziną lub znajomymi 5% Strona internetowa ZUS 6% TV 11% Kontakt z ZUS (z pracownikami, w placówkach lub telefoniczny) 12% brak odpowiedzi 46%
Źródła wiedzy o ubezpieczeniach społecznych preferowane Magazyny \ Prasa kolorowa Infolinia zagraniczna dotycząca ubezpieczeń społecznych Prasa popularna np.: Fakt, Super Express Czasopisma specjalistyczne np.: o profilu ekonomicznym Media społecznościowe Tygodniki Przedstawiciel firmy zajmującej się prywatnym ubezpieczeniem na życie Dzienniki Radio Rozmowy ze specjalistami np.: księgowy w miejscu pracy, biuro podatkowe Prasa internetowa Rozmowy z rodziną lub znajomymi Strona internetowa ZUS TV Kontakt z ZUS (z pracownikami, w placówkach lub telefoniczny) Żadne, nie szukam wiedzy na ten temat 2% 2% 2% 2% 2% 2% 3% 4% 4% 5% 5% 6% 15% 16% 20% 44%
Ocena działalności ZUS 30% 35% 24% 10% ani źle, ani dobrze zdecydowanie źle + raczej źle zdecydowanie dobrze + raczej dobrze nie wiem, trudno powiedzieć
Ocena ZUS badania fokusowe Dużo płacimy, mało później dostaniemy. [przeds.] Chyba wszystkie właśnie takie negatywne, trochę ściąganie pieniędzy, które z tego, co słyszymy to nie mają racji bytu w przyszłości [uczący się] Nędza. Oj, nie powiem, bo to jest bardzo brzydkie, co mi się skojarzyło. ( ) Przywłaszczenie. Podatek. ( ) Wysokie składki ( ) Kolejki. ( ) Moloch. Budynek, że dużo ludzi pracuje, biurokracja. [nieakt. + bezr.] Coś jest nie tak z tymi ubezpieczeniami społecznymi i jednak zawodem społecznym, bo nie spotkałem osoby, która o takiej instytucji powiedziała dobrze. [pr. naj.]
Zaufanie do ZUS 44% 43% 13% Nie można ufać Można ufać Nie wiem\trudno powiedzieć
Ilu Polaków dodatkowo oszczędza na starość? 75% 25% W ogóle nie oszczędza Oszczędza jakkolwiek
Ilu Polaków dodatkowo oszczędza na starość? 40%+ 29% 29%+ 16%- 5%- 60%- 71% 71%- 84%+ 95%+ oszczędza w ogóle nie oszczędza powodzi mi się bardzo dobrze powodzi mi się raczej dobrze powodzi mi się znośnie, średnio powodzi mi się raczej źle powodzi mi się bardzo źle, jestem w ciężkiej sytuacji materialnej
Dodatkowe oszczędzanie a wiek 29% 32%+ 26% 24% 19%- 14%- 15-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60-99 lat
Zaufanie do ZUS a dodatkowe oszczędzanie 14%- 9%- Oszczędza jakkolwiek W ogóle nie oszczędza 30%- 34%- 2%- 11%- NIE MOŻNA UFAĆ (zdecydowanie+raczej) MOŻNA UFAĆ (zdecydowanie+raczej) Nie wiem\trudno powiedzieć
W jakim stopniu I filar gwarantuje bezpieczeństwo wypłat emerytur? 37% 28% 19% 11% 4% zdecydowanie nie gwarantuje bezpieczeństwa wypłat emerytur raczej nie gwarantuje bezpieczeństwa wypłat emerytur raczej gwarantuje bezpieczeństw wypłat emerytur zdecydowanie gwarantuje bezpieczeństwo wypłat emerytur Nie wiem \ trudno powiedzieć
Zaufanie do ZUS a gwarancja wypłaty 5% 35% 1% Nie wiem\trudno powiedzieć MOŻNA UFAĆ (zdecydowanie+raczej) NIE MOŻNA UFAĆ (zdecydowanie+raczej) 4% 11% 25% 7% 5% 8% Nie gwarantuje Gwarantuje Nie wiem \ trudno powiedzieć
Opinia o składkach na ubezpieczenia społeczne 33% 30% 17% 19% Ważny element bezpieczeństwa Istotny element bezpieczeńśtwa, ale zbyt wysokie obciążenie dla płatników składek Powinny być zminimalizowane lub zlikwidowane, ryzyko indywidualne obywatela Nie wiem\trudno powiedzieć
Opinia o podatkach 42% 35% 23% Wysokie podatki / opieka państwa Niskie podatki / obywatel dba sam o siebie Trudno powiedzieć
Opinia o składkach a opinia o podatkach 6%+ 6%+ 11%+ 16%+ 11%+ 13%+ 2%+ 9%+ 8%+ 4%+ Trudno powiedzieć Niskie podatki / obywatel dba sam o siebie Wysokie podatki / opieka państwa 7%+ 7%+ Ważny element bezpieczeństwa Istotny element bezpieczeńśtwa, ale zbyt wysokie obciążenie dla płatników składek Powinny być zminimalizowane lub zlikwidowane, ryzyko indywidualne obywatela Nie wiem\trudno powiedzieć
Opinia o podatkach Opinia o roli państwa 42% 35% 23% 63% 28% Wysokie podatki / opieka państwa Niskie podatki / Trudno powiedzieć obywatel dba sam o siebie Państwo powinno dbać o obywateli na starość Obywatele powinni dbać o swoją starość 9% Nie wiem \ trudno powiedzieć
48% 31% 15% 6% Podatki i państwo odpowiedzialne za starość Niskie podatki i obywatele nie wiem / trudno powiedzieć Inne konfiguracje
Kalendarz zajęć Lp. Termin (UW) Temat wykładu 1. 2017-02-21 Ubezpieczenie społeczne na tle innych form zabezpieczenia społecznego 2. 2017-02-28 Historia ubezpieczeń społecznych 3. 2017-03-07 Systemy ubezpieczeń społecznych - w Polsce i na świecie 4. 2017-03-14 System emerytalny w Polsce 5. 2017-03-21 Fundusze w dyspozycji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (FUS, FEP, FRD) 6. 2017-03-28 Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym (+ obliczanie składek) 7. 2017-04-04 Ubezpieczenie rentowe 8. 2017-04-11 Ubezpieczenie chorobowe - należne świadczenia 9. 2017-04-25 Waloryzacja i adekwatność świadczeń w krajowych systemach ubezpieczeń społecznych 10. 2017-05-09 Kontrola wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych 11. 2017-05-16 Orzecznictwo lekarskie w systemie ubezpieczeń społecznych 12. 2017-05-23 Zabezpieczenie społeczne w prawie międzynarodowym 13. 2017-05-30 Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego 14. 2017-06-06 Ścieżki kariery a przyszła emerytura
Dziękuję za uwagę robert.marczak@zus.pl