ZDROWE GRILLOWANIE. RAPORT Z BADAŃ. POMIARY I ANALIZA.

NIE PUSZCZAJ ZDROWIA Z DYMEM NADESZŁA DŁUGO OCZEKIWANIA WIOSNA, A WRAZ Z NIĄ SEZON GRILLOWY. ZANIM JEDNAK WRZUCIMY KARKÓWKĘ NA RUSZT, ZASTANÓWMY SIĘ, CZY WYJDZIE NAM TO NA ZDROWIE. Łatwiej, szybciej, a przede wszystkim zdrowiej oto główne atuty grilla gazowego Polacy kochają grillować. Ta tradycja ma w naszym kraju wymiar nie tylko kulinarny, ale także a może przede wszystkim towarzyski. Jednak mało kto wie, że standardowe grille ogrodowe emitują wiele szkodliwych substancji, grożących nam i naszym bliskim poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, do tego narażających na szkodę także środowisko naturalne. Czy możemy temu zapobiec? GRILLE POD LUPĄ Grupa naukowców pod kierownictwem dr. hab. inż. Artura Badydy dokonała na zlecenie firmy GASPOL pomiarów i analizy chemicznej gazów odlotowych z trzech wybranych rodzajów grilli ogrodowych: tradycyjnych, opalanych węglem drzewnym i brykietem z węgla drzewnego, oraz grilla gazowego zasilanego czystym propanem. Zakres prac obejmował pomiar stężenia masowego aerozolu (pyłu PM 2,5 ) oraz oznaczenie składu chemicznego w zakresie 16 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w fazie stałej i gazowej. W tym celu użyto sześciu aspiratorów, z których trzy były wyposażone w adsorbent do poboru WWA w fazie gazowej, natomiast pozostałe w filtr kwarcowy, przeznaczony do odseparowania z gazów odlotowych cząstek stałych (PM 2,5 ), zawierających WWA. Przy każdym grillu zamontowano dwa aspiratory jeden wyposażony w adsorbent do poboru fazy gazowej, drugi w filtr do poboru cząstek stałych. Pomiary rozpoczęto po całkowitym rozpaleniu używanego paliwa w przypadku grilli zasilanych węglem drzewnym i brykietem oraz osiągnięciu stabilnej temperatury pracy grilla gazowego (na poziomie około 200 C), czyli w każdym przypadku po zakończeniu etapu intensywnego spalania paliwa. Pierwszy cykl pomiarowy wykonano z użyciem pustych grilli (tj. bez żywności), po poborze próbek gazów odlotowych powstających jedynie w wyniku spalania paliwa. Następnie pomiary powtórzono w warunkach grillowania żywności po umieszczeniu na każdym grillu identycznego zestawu potraw do grillowania. CZY WIESZ, ŻE? Jedną z najbardziej rakotwórczych substancji jest benzo(a)piren. Naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego stwierdzili, że 200-gramowa kiełbasa przyrządzona na tradycyjnym grillu węglowym zawiera aż 42 μg (mikrogramy) benzo(a)pirenu, co stanowi ok. 100 razy więcej niż w przypadku tej samej substancji, obecnej w 20 wypalonych papierosach (0,4 μg).

LICZBY NIE KŁAMIĄ GRILLUJ NA GAZIE! Badanie wykazało, że w przypadku grilla gazowego dla wszystkich analizowanych próbek z pomiarów zrealizowanych w strumieniu gazów odlotowych stężenia 16 rodzajów WWA były poniżej granicy oznaczalności. W przypadku grilla na węgiel drzewny taka sytuacja miała miejsce tylko przy próbach na czystym paliwie, bez obróbki termicznej żywności. Najgorzej, w porównaniu z dwoma pozostałymi grillami, wypadł ten, w którym paliwem był brykiet z węgla drzewnego. TABELA 1. STĘŻENIA PYŁU RESPIRABILNEGO PM2,5 W GAZACH ODLOTOWYCH ANALIZOWANYCH TRZECH RODZAJÓW GRILLI Nr filtra Pomiar Masa przed pomiarem [mg] Masa po pomiarze [mg] Naważka [mg] Objętość [dm3] Stężenie pyłu PM 2,5 [mg/m3] 1 G* 27,125 27,126 0,001 220 0,005 2 W** Bez żywności 26,923 27,212 0,289 185 1,562 3 B*** 26,619 27,916 1,297 206 6,296 4 G* 27,13 27,4 0,27 253 1,067 5 W** Z żywnością 26,478 31,904 5,426 195 27,826 6 B*** 26,506 29,123 2,617 198 13,217 ***Grill zasilany brykietem z węgla drzewnego TABELA 2. STĘŻENIE 16 WWA I SUMY 16 WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z TRZECH RODZAJÓW GRILLI OSOBNO W FAZIE STAŁEJ I FAZIE GAZOWEJ. Numer filtra Numer adsorbentu 1 2 3 4 7 8 1 2 3 4 7 8 G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** Bez żywności Z żywnością Bez żywności Z żywnością Lp. WWA [µg/m3] 1 naftalen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,47 0,98 2 acenaftylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 4,40 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,32 0,38 3 acenaften <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,58 <0,0001 4 fluoren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,54 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,75 <0,0001 0,23 0,52 5 fenantren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,13 1,15 <0,0001 <0,0001 0,30 <0,0001 0,06 0,13 6 antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,68 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,36 0,73 7 fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,43 1,21 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,71 0,73 8 piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,52 1,21 <0,0001 <0,0001 1,69 <0,0001 1,04 0,83 9 benzo(a)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 2,29 5,08 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 10 chryzen <0,0001 <0,0001 5,60 <0,0001 1,50 3,32 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 11 benzo(b)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,46 5,58 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 12 benzo(k)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 13 benzo(a)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 14 indeno(1,2,3-cd)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,31 15 dibenzo(a,h)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,87 3,97 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 16 benzo(g,h,i)perylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,64 SUMA WWA <0,0001 <0,0001 5,62 <0,0001 18,83 21,53 <0,0001 <0,0001 2,74 <0,0001 4,77 7,26 ***Grill zasilany brykietem z węgla drzewnego <0,0001 oznacza wartość poniżej granicy oznaczalności danej substancji Grillując na gazie, chronimy własne zdrowie i środowisko naturalne

WIESZ, CO JESZ? W pomiarach podczas smażenia dużo gorzej wypadły grille węglowe. Poziom wydzielanych wówczas szkodliwych substancji jest dużo wyższy, co obrazują poniższe schematy, porównujące stężenie oraz profil 16 WWA w gazach odlotowych z analizowanych rodzajów grilli podczas spalania samego paliwa oraz podczas termicznej obróbki żywności. WYKRES 1. STĘŻENIE 16 WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z ANALIZOWANYCH RODZAJÓW GRILLI WYKRES 2. PROFIL WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z ANALIZOWANYCH GRILLI CZY WIESZ, ŻE? Większość ludzi nie jest w stanie odróżnić smaku potraw przyrządzonych na grillu gazowym i węglowym. Mówienie o charakterystycznym smaku i zapachu dymu w przypadku grilla węglowego jest więc zwykle mitem zwłaszcza gdy podajemy naszym gościom grillowane burgery lub hot dogi.

CO Z TEGO WYNIKA? Spalanie paliwa gazowego (niezawierającego wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych) oraz temperatura procesu spalania panująca w grillu gazowym (około 200 C) stanowiły warunki niesprzyjające dla powstawania WWA zarówno w fazie stałej, jak i w fazie gazowej. Jak podsumowuje zespół realizujący badanie, W strumieniu gazów odlotowych z tego rodzaju grilla nie stwierdzono obecności żadnego z 16 analizowanych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych ich stężenie znajdowało się poniżej granicy oznaczalności. Poniżej tej granicy były również WWA w próbie pobranej w strumieniu gazów z grilla tradycyjnego zasilanego węglem drzewnym, ale dotyczyło to jedynie spalania samego paliwa (bez termicznej obróbki żywności). Grill gazowy z widoczną lokalizacją urządzeń pomiarowych i miejsc poboru próby gazów odlotowych do badań. Grille tradycyjne (zasilany węglem drzewnym z lewej strony i brykietem z węgla drzewnego z prawej strony) w początkowym etapie prowadzenia pomiarów w warunkach grillowania żywności. PRZEWAGA GRILLA GAZOWEGO NAD WĘGLOWYM 1. Grill gazowy uruchamia się w ciągu kilku sekund (wystarczy odkręcić zawór i wcisnąć przycisk zapalarki), a optymalną temperaturę osiąga po kilku minutach. Wszyscy wiemy, ile ten proces trwa w przypadku grilla węglowego średnio to 20-25 minut! 2. Na grillu gazowym można osiągnąć dużo wyższe i stabilniejsze temperatury (nawet do ponad 400 C w porównaniu z mniej więcej 260 C w grillu węglowym). W przypadku grilla węglowego są one uzależnione w dużej mierze od warunków zewnętrznych. Spróbuj usmażyć idealny stek czy pizzę na zwykłym węglu drzewnym dla grilla gazowego to pestka! 3. Grill gazowy jest bardziej ekonomiczny. Butla gazowa o pojemności 11 kg i wartości kilkudziesięciu złotych wystarcza wystarcza nawet na kilkadziesiąt godzin grzania bez przerwy. W tym czasie trzeba by spalić chyba wagon węgla drzewnego! Nie mówiąc już o koszcie innych dodatkowych akcesoriów, chociażby takich jak rozpałka. 4. Nie bez znaczenia są także kwestie estetyczne. Nowoczesny grill gazowy potrafi być ozdobą pięknego tarasu, podczas gdy trudno mówić o ozdabianiu czegokolwiek tanim grillem węglowym. 5. Skończyłeś grillowanie. Grill gazowy zakręcasz jednym ruchem, grill węglowy musisz zalać wodą albo czekać, aż węgiel lub brykiet się wypali. 6. Kto kupuje tanio, kupuje dwa razy. Na polskich działkach i w ogrodach królują podatne na każdy podmuch wiatru grille jednosezonowe, które po 2-3 biesiadach nadają się tylko do wyrzucenia. Grill gazowy kupujesz raz, a jeśli będziesz o niego dbać, odwdzięczy się wieloletnią bezawaryjną pracą. W dłuższej perspektywie sporo zaoszczędzisz!

PAMIĘTAJ! Staraj się wybierać świeże, chude mięso na grilla zamiast gotowych zestawów w marynacie trudno ocenić jakość takiego mięsa pływającego w gotowej zalewie (może być stare lub tłuste). Marynuj mięso (w oleju, occie, winie, soku cytrynowym, jogurcie lub maślance) przed grillowaniem dzięki temu zachowa ono smak i soczystość. Naturalne przyprawy, takie jak imbir, kurkuma lub rozmaryn, chronią mięso przed szkodliwymi związkami powstającymi podczas grillowania. Unikaj grillowania wołowiny (na rzecz drobiu, wieprzowiny i ryb), mięs peklowanych, wędzonych czy konserwowanych saletrą wytwarzają one więcej trujących substancji (np. rakotwórczych nitrozoaminów) podczas grillowania. Mięso kładzione na ruszt powinno mieć temperaturę pokojową wyjmij je wcześniej z lodówki, wtedy upiecze się szybciej, a środek nie pozostanie surowy. Absolutnie nie grilluj mięsa mrożonego! Mięso i kiełbasy grilluj na aluminiowych tackach w ten sposób tłuszcz nie będzie skapywał bezpośrednio na grill; skróci się także czas grillowania. Grillowe menu uzupełnij sałatkami, surówkami, warzywami i owocami, które przyczynią się do zneutralizowania ewentualnych szkodliwych substancji wytwarzanych podczas grillowania mięsa. Twoja wątroba będzie Ci wdzięczna! WĘGIEL NA SPALONYM Podczas przygotowywania żywności na grillu węglowym stwierdzono obecność 12 z 16 WWA (łącznie w próbach z fazy stałej i gazowej), w tym wysoce rakotwórczego dibenzo(a,h)antracenu pięciokrotnie bardziej toksycznego od benzo(a)pirenu. W przypadku trzeciego grilla zasilanego brykietem z węgla drzewnego stwierdzono obecność WWA zarówno podczas przygotowywania żywności, jak i w próbach pobranych w trakcie spalania samego paliwa. Próby pobrane podczas przygotowywania żywności zawierały (łącznie w fazie stałej i gazowej) 13 z 16 WWA, w tym wysoce rakotwórcze: indeno(1,2,3-cd)piren, dibenzo(a,h)antracen oraz benzo(g,h,i)perylen. W praktyce oznacza to, że grill gazowy cechuje się najmniejszą emisją pyłu (w zasadzie pomijalne stężenie w przypadku spalania samego paliwa i relatywnie niewielkie podczas przygotowywania żywności, na co z pewnością wpływ ma również konstrukcja urządzenia z niemal zamkniętą komorą spalania). Jeśli chodzi o tradycyjne grille, to mniejszym złem (z punktu widzenia emisji, w szczególności WWA) jest stosowanie grilla zasilanego węglem drzewnym. Chociaż stężenie samego pyłu PM 2,5 w przypadku tego rodzaju paliwa było większe (podczas przygotowywania żywności wyniosło prawie 28 mg/m 3 ), to stwierdzono wyraźnie niższe stężenia WWA (zwłaszcza tych najbardziej rakotwórczych) w porównaniu z grillem, w którym spalano brykiet. Najkrócej można to podsumować następująco: grille gazowe są bezsprzecznie najlepszym wyborem, zarówno z punktu widzenia naszego zdrowia, jak i środowiska naturalnego, o które powinniśmy dbać nie tylko dla siebie, ale także dla przyszłych pokoleń. Gdy dodamy do tego zasilanie takich urządzeń sprawdzonymi i bezpiecznymi butlami gazowymi, dostępnymi w całym kraju w ofercie firmy GASPOL, to okaże się, że jest to nie tyle najlepszy, ile wręcz jedyny rozsądny wybór dla świadomego konsumenta. ILE TO KOSZTUJE? (PRZYKŁADOWE CENY Z OFERTY SKLEP.GASPOL.PL) Grill gazowy: 450-3250 zł Zestaw podłączeniowy: 25 zł Gaz propan-butan w butli 11 kg: 46-52 zł

www.gaspol.pl kontakt@gaspol.pl 22 530 00 00 www.sklep.gaspol.pl sklep@gaspol.pl 606 800 300

LEPIEJ NA GAZIE Badanie wykazało, że w przypadku grilla gazowego Nr filtra dla wszystkich Pomiar analizowanych próbek z pomiarów zrealizowanych w strumieniu gazów odlotowych stężenia 1 G* 16 rodzajów WWA były poniżej granicy oznaczalności. W przypadku grilla na Bez żywności węgiel drzewny taka sytuacja miała miejsce tylko przy próbach na czystym paliwie, bez obróbki termicznej żywności. Najgorzej, w porównaniu z dwoma pozostałymi 4 G* grillami, wypadł ten, w którym paliwem był brykiet z węgla drzewnego. TABELA 1. STĘŻENIA PYŁU RESPIRABILNEGO PM2,5 W GAZACH ODLOTOWYCH ANALIZOWANYCH TRZECH RODZAJÓW GRILLI Nr filtra Pomiar Masa przed Masa po pomiarze Naważka Objętość Stężenie pyłu PM 2,5 pomiarem [mg] [mg] ***Grill zasilany [mg] brykietem z węgla [dm3] drzewnego [mg/m3] 1 G* 27,125 27,126 0,001 220 0,005 2 W** Bez żywności 26,923 27,212 0,289 185 1,562 3 B*** 26,619 27,916 1,297 206 6,296 4 G* 27,13 27,4 0,27 253 1,067 7 W** Z żywnością 26,478 31,904 5,426 195 27,826 8 B*** 26,506 29,123 2,617 198 13,217 I FAZIE GAZOWEJ. ***Grill zasilany brykietem z węgla drzewnego TABELA 2. STĘŻENIE 16 WWA I SUMY 16 WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z TRZECH RODZAJÓW GRILLI OSOBNO W FAZIE STAŁEJ I FAZIE GAZOWEJ. Numer filtra Numer adsorbentu 1 2 3 4 7 8 1 2 3 4 7 8 G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** Bez żywności Z żywnością Bez żywności Z żywnością Lp. WWA [µg/m3] 1 naftalen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,47 0,98 2 acenaftylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 4,40 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,32 0,38 3 acenaften <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,58 <0,0001 4 fluoren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,54 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,75 <0,0001 0,23 0,52 5 fenantren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,13 1,15 <0,0001 <0,0001 0,30 <0,0001 0,06 0,13 6 antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,68 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,36 0,73 7 fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,43 1,21 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,71 0,73 8 piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,52 1,21 <0,0001 <0,0001 1,69 <0,0001 1,04 0,83 9 benzo(a)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 2,29 5,08 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 10 chryzen <0,0001 <0,0001 5,60 <0,0001 1,50 3,32 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 11 benzo(b)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,46 5,58 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 12 benzo(k)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 13 benzo(a)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 14 indeno(1,2,3-cd)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,31 15 dibenzo(a,h)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,87 3,97 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 16 benzo(g,h,i)perylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,64 SUMA WWA <0,0001 <0,0001 5,62 <0,0001 18,83 21,53 <0,0001 <0,0001 2,74 <0,0001 4,77 7,26 ***Grill zasilany brykietem z węgla drzewnego <0,0001 oznacza wartość poniżej granicy oznaczalności danej substancji TABELA 1. STĘŻENIA PYŁU RESPIRABILNEGO PM2,5 W GAZACH ODLOTOWYCH ANALIZOWANYCH TRZECH RODZAJÓW GRILLI Masa przed pomiarem [mg] Masa po pomiarze [mg] Naważka [mg] Objętość [dm3] Stężenie pyłu PM 2,5 [mg/m3] 27,125 27,126 0,001 220 0,005 2 W** 26,923 27,212 0,289 185 1,562 3 B*** 26,619 27,916 1,297 206 6,296 27,13 27,4 0,27 253 1,067 5 W** Z żywnością 26,478 31,904 5,426 195 27,826 6 B*** 26,506 29,123 2,617 198 13,217 TABELA 2. STĘŻENIE 16 WWA I SUMY 16 WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z TRZECH RODZAJÓW GRILLI OSOBNO W FAZIE STAŁEJ Numer filtra Numer adsorbentu 1 2 3 4 7 8 1 2 3 4 7 8 G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** G* W** B*** Bez żywności Z żywnością Bez żywności Z żywnością Lp. WWA [µg/m3] 1 naftalen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,47 0,98 2 acenaftylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 4,40 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,32 0,38 3 acenaften <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,58 <0,0001 4 fluoren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,54 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,75 <0,0001 0,23 0,52 5 fenantren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,13 1,15 <0,0001 <0,0001 0,30 <0,0001 0,06 0,13 6 antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,68 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,36 0,73 7 fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,43 1,21 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,71 0,73 8 piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 0,52 1,21 <0,0001 <0,0001 1,69 <0,0001 1,04 0,83 9 benzo(a)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 2,29 5,08 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 10 chryzen <0,0001 <0,0001 5,60 <0,0001 1,50 3,32 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 11 benzo(b)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,46 5,58 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 12 benzo(k)fluoranten <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 13 benzo(a)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 14 indeno(1,2,3-cd)piren <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,31 15 dibenzo(a,h)antracen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 3,87 3,97 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 16 benzo(g,h,i)perylen <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 1,64 SUMA WWA <0,0001 <0,0001 5,62 <0,0001 18,83 21,53 <0,0001 <0,0001 2,74 <0,0001 4,77 7,26 ***Grill zasilany brykietem z węgla drzewnego <0,0001 oznacza wartość poniżej granicy oznaczalności danej substancji

WIESZ, CO JESZ? W pomiarach podczas smażenia dużo gorzej wypadły grille węglowe. Poziom wydzielanych wówczas szkodliwych substancji jest dużo wyższy, co obrazują poniższe schematy, porównujące stężenie oraz profil 16 WWA w gazach odlotowych z analizowanych rodzajów grilli podczas spalania samego paliwa oraz podczas termicznej obróbki żywności. WYKRES 1. STĘŻENIE 16 WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z ANALIZOWANYCH RODZAJÓW GRILLI WYKRES 2. PROFIL WWA W GAZACH ODLOTOWYCH Z ANALIZOWANYCH GRILLI CZY WIESZ, ŻE? Większość ludzi nie jest w stanie odróżnić smaku potraw przyrządzonych na grillu gazowym i węglowym. Mówienie o charakterystycznym smaku i zapachu dymu w przypadku grilla węglowego jest więc zwykle mitem zwłaszcza gdy podajemy naszym gościom grillowane burgery lub hot dogi.