PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII SPIS TREŚCI 1. Podręcznik i program z chemii obowiązujące w szkole...2 2. Obszary aktywności ucznia 3 3. Ogólne wymagania na poszczególne oceny...3 4. Sposób wystawiania oceny śródrocznej i rocznej oraz zasady wystawiania ocen cząstkowych...4 5. Praca z uczniami ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi....7 6. Sposoby gromadzenia informacji o osiągnięciach uczniów..8 7. Zestaw dokumentów obowiązujących nauczyciela chemii 8 8. Sposoby uzasadniania ocen ustalonych przez nauczyciela....8 9. Czas trwania i układ zadań z chemii podczas egzaminów.8 10. Postanowienia końcowe. 9 11. Sposoby ewaluacji przedmiotowego systemu nauczania..9
1. PODRĘCZNIKI I PROGRAMY Z CHEMII OBOWIĄZUJĄCE W SZKOLE PROGRAM NAUCZANIA Z CHEMII Pod red. Barbary Sagnowskiej. Wydawnictwo ZamKor Świat chemii. Program nauczania chemii w gimnazjum KLASY I PODRĘCZNIK Z CHEMII Pod red. Anny Warchoł. Wydawnictwo ZamKor Świat chemii. Podręcznik dla uczniów gimnazjum. Część 1 Numer dopuszczenia: 94/1/2009. ZESZYTY ĆWICZEŃ Dorota Lewandowska, Barbara Nalewczyńska, Anna Warchoł Świat chemii. Zeszyt przedmiotowo-ćwiczeniowy dla uczniów gimnazjum. Część 1 KLASY II PODRĘCZNIK Z CHEMII Pod red. Anny Warchoł. Wydawnictwo ZamKor Świat chemii. Podręcznik dla uczniów gimnazjum. Część 1 i 2 Numer dopuszczenia: część 1-94/1/2009; część 2 94/2/2010. ZESZYTY ĆWICZEŃ Dorota Lewandowska, Barbara Nalewczyńska, Anna Warchoł Świat chemii. Zeszyt przedmiotowo-ćwiczeniowy dla uczniów gimnazjum. Część 1 Dorota Lewandowska, Anna Warchoł Świat chemii. Zeszyt przedmiotowo-ćwiczeniowy dla uczniów gimnazjum. Część 2a KLASY III PODRĘCZNIK Z CHEMII Pod red. Anny Warchoł. Wydawnictwo ZamKor Świat chemii. Podręcznik dla uczniów gimnazjum. Część 2 i 3 Numer dopuszczenia: część 2 94/2/2010; część 3-94/3/2011. ZESZYTY ĆWICZEŃ Dorota Lewandowska, Anna Warchoł Świat chemii. Zeszyt przedmiotowo-ćwiczeniowy dla uczniów gimnazjum. Część 2b i 3 2
2. OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA OCENIANE NA LEKCJACH CHEMII Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego sposobu uczenia się. Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach. Efektywne współdziałanie w zespole. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób. Operowanie informacjami i efektywne posługiwanie się technologią informacyjną. 3. OGÓLNE WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY 1. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: wyróżnia się wiedzą i umiejętnościami określonymi w programie nauczania przedmiotu obowiązującymi w danej klasie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, zdobytą wiedzę stosuje w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych, samodzielnie i twórczo dobiera stosowne rozwiązanie w nowych, nietypowych sytuacjach problemowych, chętnie podejmuje prace dodatkowe, służy pomocą innym, pomaga w pracach związanych z prawidłowym funkcjonowaniem pracowni, bierze udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. 2. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: opanował wiedzę i umiejętności określone w programie nauczania przedmiotu obowiązującego w danej klasie, potrafi zastosować zdobytą wiedzę w praktyce, samodzielnie rozwiązuje zadania problemowe i obliczeniowe o dużym stopniu trudności, wie, jak poprawić ewentualne błędy. 3. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który: dobrze opanował wiadomości określone programem nauczania, samodzielnie rozwiązuje zadania problemowe i obliczeniowe o średnim stopniu trudności, zna podstawowe pojęcia i właściwą terminologię z przedmiotu, czasem popełnia błędy, ale potrafi je wskazać i poprawić. 4. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który: opanował podstawowe treści programowe określone programem nauczania danej klasy, rozwiązuje proste zadania obliczeniowe i problemowe, posługuje się podstawowymi pojęciami podczas opisu zjawisk, procesów fizycznych, stara się poprawiać błędy wskazane przez nauczyciela. 3
5. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który: niewystarczająco opanował wiadomości określone programem nauczania w danej klasie, rozumie podstawowe pojęcia fizyczne, ale zdarzają się mu pomyłki podczas operowania nimi, korzystając z pomocy nauczyciela rozwiązuje bardzo proste zadania obliczeniowe i problemowe, stosuje posiadane wiadomości tylko z pomocą nauczyciela, ma trudności z zastosowaniem swojej wiedzy w praktyce. 6. Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania danej klasy, braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają kontynuację dalszej nauki z zakresu przedmiotu, nie potrafi wykonać zadań o podstawowym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela. 4. SPOSÓB WYSTAWIANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ ORAZ ZASADY WYSTAWIANIA OCEN CZĄSTKOWYCH Podstawą do wystawienia oceny śródrocznej (rocznej) z fizyki jest średnia ważona uzyskanych ocen cząstkowych. Obliczanie oceny śródrocznej odbywa się według następującego algorytmu: gdzie: a suma ocen wagi 5, b suma ocen wagi 3, c suma ocen wagi 2, d suma ocen wagi 1, n 5 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 5, n 3 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 3, n 2 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 2, n 1 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 1. Ocena roczna wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej średnich z obu okresów, zgodnie z zasadami, o których mowa w punkcie XVII.3 niniejszego dokumentu. Każda ocena cząstkowa, którą otrzyma uczeń ma ustaloną wagę. Formy aktywności Waga oceny Kolor zapisu w dzienniku 1. Praca na lekcji, praca w grupach 1 niebieski lub czarny 2. Aktywność na lekcji (oraz jej brak ) 1 niebieski lub czarny 3. Zeszyt przedmiotowy (zeszyt ćwiczeń) 1 niebieski lub czarny 4. Zadanie domowe 1 niebieski lub czarny 5. Osiągnięcia w konkursach (etap szkolny)/tytuły mistrzowskie 2 niebieski lub czarny 6. Odpowiedź usta/kartkówka z ostatniej lekcji 2 niebieski lub czarny 7. Wykonanie pomocy dydaktycznych, pracy na rzecz szkoły w ramach przedmiotu 2 niebieski lub czarny 4
8. Sprawdzian (z 2-3 ostatnich tematów)/kartkówka 3 niebieski lub czarny 9. Osiągnięcia w konkursach (etap rejonowy) 3 niebieski lub czarny 10. Odpowiedź ustna z trzech ostatnich lekcji 3 niebieski lub czarny 11. Praca klasowa/sprawdzian poprzedzony powtórzeniem wiadomości 5 czerwony 12. Realizacja i prezentacja projektu 5 czerwony 13. Test z całego działu 5 czerwony 14. Test semestralny 5 czerwony 15. Osiągnięcia w konkursach (etap wojewódzki) 5 czerwony W przypadku oceniania innej formy aktywności lub potrzeby wyróżnienia któregoś z działań nauczyciel ustali z klasą sposób oceny oraz jej wagę. Narzędzia sprawdzania Liczba ocen w roku szkolnym Kartkówki Klasa I 4 Obejmują trzy ostatnie lekcje, chyba że nauczyciel wskaże dodatkowe wiadomości, które będą sprawdzane. Klasa II 4 Klasa III 8 Odpowiedzi ustne 0-1 Obejmują od jednej do trzech ostatnich lekcji. Po udzielonej odpowiedzi ustnej, uczeń otrzymuje w zeszycie informację o liczbie uzyskanych punktów. Nauczyciel zadaje pytania o różnym stopniu trudności. Przy systemie punktowania od 0 do 1 pkt., uczeń łącznie może otrzymać 5 punktów. Uwagi Zadania rachunkowe i (lub) problemowe 0-1 Wybrani bądź chętni uczniowie mogą uzyskać ocenę za rozwiązanie zadania rachunkowego lub problemowego. Zadania domowe 1 Brak zadania oznaczany jest znakiem - lub oceną niedostateczną, zgodnie z zasadami określonymi w ZWSO. Prace domowe zawierają zadania o zróżnicowanym poziomie i są zgodne z wymaganiami programowymi z chemii. Po spełnieniu określonych wymagań uczeń otrzymuje daną ocenę. Zeszyt ucznia 1 Ocenieniu podlega estetyka zeszytu oraz poprawność merytoryczna. Karty pracy/ praca w grupach Klasa I 2 Karty pracy mogą być uzupełniane samodzielnie lub w zespole. Karty te uzupełniane są podczas powtórzeń wiadomości oraz Klasa II 3 podczas pracy z tekstem lub w czasie wykonywania doświadczenia. Klasa III 5 Aktywny udział w lekcji (odpowiedzi ustne) Bez ograniczeń Ocenianiu podlega bieżąca aktywność na lekcji. Uczeń za pięć + otrzymuje ocenę 5. Eksperyment 0-1 Ocenie podlega eksperyment wykonany przez ucznia za pomocą przyrządów codziennego użytku. Zadania dodatkowe Bez ograniczeń Prace dodatkowe dla chętnych uczniów. 5
Postawa ucznia 0-2 Ocenie podlega wkład pracy ucznia w danym okresie (w tym: tempo pracy, nadrabianie zaległości, podejmowanie wysiłku mającego na celu lepsze zrozumienie oraz poszerzenie swoich wiadomości i umiejętności, udział w pracy koła chemicznego). Sprawdziany Klasa I 2 Zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Obejmują cały dział lub jego część. Sprawdziany z całego działu poprzedzone są Klasa II 3 powtórzeniem wiadomości. Klasa III 5 Projekty 0-1 Uczeń w ramach zajęć pozalekcyjnych może wziąć udział w realizacji projektu indywidualnego lub grupowego. Ocenie podlega sprawozdanie z jego realizacji oraz efekt końcowy prezentacja. Szkolny 0-1 Uczniowie chętni mogą wziąć udział w konkursie szkolnym Przyrodnicze 100 na 100 oraz w Konkursie Chemicznym organizowanym przez Zachodniopomorskie Kuratorium Oświaty lub w innym konkursie chemicznym. Za osiągnięte wyniki może Wojewódzki eliminacje 0-1 zostać oceniony przez nauczyciela w zależności od rangi i wyniku konkursu. szkolne Finalista lub laureat konkursu wojewódzkiego 0-1 Inne uwagi Jeśli uczeń nie był obecny na pracy pisemnej, musi ją napisać w terminie 2 tygodni od przyjścia do szkoły (po wcześniejszym ustaleniu wraz z nauczycielem terminu). Jeżeli uczeń był nieobecny tylko w dniu zaplanowanej pracy klasowej lub sprawdzianu ma obowiązek pisania tej pracy lub sprawdzianu na następnej lekcji. W przypadku nieobecności ucznia na kartkówce, ma on obowiązek zaliczyć ją, jeżeli tego wymaga nauczyciel. Uczeń może poprawić ocenę cząstkową. Uczeń ustala wraz z nauczycielem termin poprawy, który może nastąpić najwcześniej następnego dnia, a najpóźniej dwa tygodnie po uzyskaniu tej oceny. Uczeń ma prawo bez usprawiedliwienia dwa razy w okresie - w klasie pierwszej i drugiej i trzy w klasie trzeciej, nie przygotować się do lekcji. Sposób uzasadniania oceny cząstkowej Nauczyciel ocenia postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności zgodnie z wymaganiami programowymi z chemii. Oceniając sprawdziany i kartkówki nauczyciel wystawia oceny w następujący sposób: 98% - 100% - ocena celująca, 90% - 97% - ocena bardzo dobra, 72% - 89% - ocena dobra, 51% - 71% - ocena dostateczna, 40% - 50 % - ocena dopuszczająca, 0% - 39% - ocena niedostateczna. 5. PRACA Z UCZNIAMI ZE SZCZEGÓŁNYMI POTRZEBAMI EUKACYJNYMI 6
Nauczyciel zobowiązany jest do zapoznania się z zaleceniami poradni psychologiczno-pedagogicznej a następnie powinien tak poprowadzić proces dydaktyczny, aby uczeń słaby rozwijał się i realizował wszystkie zagadnienia przewidziane programem nauczania. Przyczyny szczególnych potrzeb edukacyjnych: dysgrafia, dysortografia, dysleksja, dyskalkulia, nadpobudliwość psychoruchowa, nieuwaga, wolne tempo pracy, obniżona pamięć operacyjna. Praca z uczniami ze szczególnymi potrzebami rozwojowymi, zgodnie z zaleceniami poradni, na lekcjach chemii oraz na zajęciach pozalekcyjnych: wydłużanie czasu podczas sprawdzania wiedzy na sprawdzianach, kartkówkach oraz podczas odpowiedzi ustnych, nieocenianie za poziom graficzny pisma i błędy o podłożu dyslektycznym. ćwiczenie w czytaniu ze zrozumieniem, ocenianie stopnia zrozumienia tekstu poprzez uzupełnianie kart pracy, pobudzanie do pełniejszych wypowiedzi ustnych i pisemnych, rozwiązywanie zadań rachunkowych i problemowych o różnym stopniu trudności, zadawanie dodatkowych zadań domowych, zachęcanie do uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych z chemii, docenianie wysiłku wkładanego w naukę, akcentowanie sukcesów i drobnych osiągnięć ucznia. Wymagania programowe dla uczniów z orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej: Oceniając sprawdziany i kartkówki nauczyciel wystawia oceny w następujący sposób: 98% - 100% - ocena celująca 84% - 97% - ocena bardzo dobra, 66% - 83% - ocena dobra, 48% - 65% - ocena dostateczna, 31% - 47% - ocena dopuszczająca, 0% - 30% - ocena niedostateczna. Na początku roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów oraz ich rodziców (przez wychowawcę - na pierwszym zebraniu) o wymaganiach programowych dla uczniów z orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej. 7
6. SPOSOBY GROMADZENIA INFORMACJI O OSIĄGNIĘCIACH UCZNIÓW Sprawdzone sprawdziany są przechowywane przez nauczyciela. Rodzic, na wyraźne życzenie, ma prawo do wglądu do prac ucznia. 7. ZESTAW DOKUMENTÓW OBOWIĄZUJĄCYCH NAUCZYCIELA CHEMII Podstawa Programowa przedmiotu CHEMIA, Program nauczania chemii, Rozkład materiału z chemii wraz z zakładanymi osiągnięciami ucznia, Zasady Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, Przedmiotowy System Oceniania z Chemii, Przepisy BHP. 8. SPOSOBY UZASADNIANIA OCEN USTALONYCH PRZEZ NAUCZYCIELA Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę. Uczeń otrzymuje uzasadnienie oceny bezpośrednio przy odpowiedziach ustnych i w czasie pracy na lekcji, a z prac pisemnych podczas ich omawiania. Rodzice mogą uzyskać uzasadnienie otrzymanej przez syna/córkę oceny na zebraniach oraz w terminie ustalonym wspólnie z nauczycielem. Podczas takiego spotkania nauczyciel może udostępnić prace pisemne ucznia. Sposób uzasadniania oceny śródrocznej/rocznej Ocena śródroczna lub roczna wystawiana jest na podstawie kryteriów opisanych w ZWSO oraz PSO. 9. CZAS TRWANIA I UKŁAD ZESTAWU ZADAŃ Z FIZYKI PODCZAS EGZAMINÓW Egzamin klasyfikacyjny śródroczny a) Obejmuje materiał nauczania z jednego okresu, przeprowadzony jest w formie pisemnej i ustnej, część pisemna trwa 45 minut. b) Zestaw zadań powinien uwzględniać treści i umiejętności ze wszystkich poziomów wymagań na poszczególne oceny. c) Z każdego zestawu zadań na daną ocenę uczeń musi rozwiązać przynajmniej 80% zadań. d) Jeżeli uczeń nie rozwiąże zadań z poziomu niższego, ale rozwiąże z poziomu wyższego, otrzymuje ocenę z poziomu niższego. Egzamin klasyfikacyjny roczny a) Obejmuje materiał nauczania z całego roku, przeprowadzony jest w formie pisemnej i ustnej, część pisemna trwa 45 minut. b) Zestaw zadań powinien uwzględniać treści i umiejętności ze wszystkich poziomów wymagań na poszczególne oceny. c) Z każdego zestawu zadań na daną ocenę uczeń musi rozwiązać przynajmniej 80% zadań. d) Jeżeli uczeń nie rozwiąże zadań z poziomu niższego, ale rozwiąże z poziomu wyższego, otrzymuje ocenę z poziomu niższego. 8
Egzamin poprawkowy a) Obejmuje materiał nauczania z całego roku, jest przeprowadzony w formie pisemnej i ustnej, część pisemna trwa 45 minut. b) Zestaw zadań egzaminu poprawkowego uwzględnia wymagania edukacyjne na ocenę dopuszczającą. c) Aby otrzymać ocenę dopuszczającą, uczeń powinien rozwiązać przynajmniej 80% zadań. Egzamin sprawdzający a) Śródroczny - obejmuje materiał nauczania z jednego okresu, roczny obejmuje materiał nauczania z całego roku. b) Trwa 45 minut i jest przeprowadzony w formie pisemnej i ustnej z częścią doświadczalną. c) Egzamin obejmuje wymagania edukacyjne na ocenę programowo wyższą od otrzymanej. d) Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie minimum 90% poprawnych odpowiedzi. 10. POSTANOWIENIA KOŃCOWE O zasadach PSO uczniowie informowani są na pierwszych zajęciach lekcyjnych. Jeśli uczeń otrzyma ocenę niedostateczną za pierwszy okres, ma obowiązek zaliczenia materiału w ciągu dwóch miesięcy od rady klasyfikacyjnej. Termin zaliczenia ustala z nauczycielem. Zaliczenie odbywa się w formie pisemnej, ustnej i praktycznej. 11. SPOSOBY EWALUACJI PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU NAUCZANIA Nauczyciel jeden raz w czasie trwania roku szkolnego zobowiązany jest przeprowadzić ewaluację, której celem będzie ocena obowiązującego na lekcjach chemii systemu oceniania. Po przeanalizowaniu wyników ewaluacji nauczyciel może podjąć decyzję o konieczności dokonania zmian w systemie oceniania z chemii. 9