ubezpieczenia gospodarcze a ubezpieczenia spo eczne system ubezpiecze prywatnych a system ubezpiecze pa stwowych dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 1 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 2 Elementy ró nicuj ce ubezpieczenia spo eczne i gospodarcze cel Ubezpieczenia spo eczne zabezpieczenie spo eczne obywateli ubezpieczenia gospodarcze podj cie ryzyka - prewencja, kompensacja zysk ubezpieczyciela Klasyfikacja ubezpiecze gospodarczych regulacje instytucje przymus podmiot/ryzyko u. o systemie ubezpiecze spo ecznych i inne pa stwowe S, KRUS, NFZ! Prywatne PTE, ZE,.. obowi zkowe osoby fizyczne ryzyka osobowe Pakiet ustaw ubezpieczeniowych kodeks cywilny i inne zak ady ubezpiecze podmioty gospodarcze SA lub TUW! Ubezpieczenia pa stwowe! dobrowolne obowi zkowe wyj tek osoby fizyczne, jedn. org. z lub bez osob. prawnej ryzyka osobowe i maj tkowe sk adka wiadczenia zale na od dochodów zale na od ustawodawcy ustawowe zale na od oceny ryzyka i kosztów wiadczenia ochrony umowne dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 3 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 4 Klasyfikacja ubezpiecze gospodarczych kryterium przedmiot ubezpieczenia organizacja systemu ubezpiecze podzia ustawowy przymus zawarcia umowy liczba podmiotów lub przedmiotów obj tych ochron cel funkcjonowania ubezpieczyciela miejsce regulacji charakter podmiotu transferuj cego ryzyko kategorie ubezpiecze osobowe maj tkowe na ycie pozosta e osobowe i maj tkowe dobrowolne obowi zkowe indywidualne zbiorowe komercyjne i wzajemne dowe morskie reasekuracja bezpo rednie po rednie ryzyko/przedmiot ochrony OSOBOWE ycie zdrowie zdolno do pracy MAJ TKOWE maj tek art. 821 k.c. ka dy interes maj tkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje si oceni w pieni dzu podmiot Osobafizyczna Osobafizyczna, prawna i inne Podzia dalszy (przedmiot) 829 k.c. u. na ycie dot. mierci lub do ycia okre lonego wieku u. nast pstw nieszcz liwego wypadku dot. uszkodzenia cia a, rozstroju zdrowia lub mierci wskutek nw! inne: - wst pienie na studia - urodzenie dziecka U. rzeczowe U. maj tkowe sensu stricte /sytuacji maj tkowej / warto ci maj tkowych: wierzytelno ci (np. nale no ci kredytowe) warto ci, których uzyskania oczekuje ubezpieczony w przysz ci (np. zysk) warto ci, które mog pomniejszy maj tek osoby obj tej ochron (np. zobowi zania). suma ubezpieczenia Umowna,nie zale y od WPU zale na od WPU wyj. OC wypadek ubezpieczeniowy wiadczenie ubezpieczyciela pozytywnylub negatywny szkoda potrzeba finansowa wiadczenie umówione - suma pieni na lub renta Negatywny szkoda odszkodowanie maj ce na celu kompensat szkody wg. umowy dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 5 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 6 1
podzia ustawowy DZIA I - Ubezpieczenia na ycie Grupa 1. Ubezpieczenia na ycie. Grupa 2. Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci. Grupa 3. Ubezpieczenia na ycie, je eli s zwi zane z ubezpieczeniowym funduszem kapita owym. Grupa 4. Ubezpieczenia rentowe. Grupa 5. Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, je li s uzupe nieniem ubezpiecze wymienionych w grupach 1-4. dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 7 podzia ustawowy DZIA II - Pozosta e ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia maj tkowe Grupa 1. Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej: 1) wiadczenia jednorazowe; 2) wiadczenia powtarzaj ce si ; 3) po czone wiadczenia, o których mowa w pkt 1 i 2; 4) przewóz osób. Grupa 2. Ubezpieczenia choroby: 1) wiadczenia jednorazowe; 2) wiadczenia powtarzaj ce si ; 3) wiadczenia kombinowane. dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 8 Grupa 3. Ubezpieczenia casco pojazdów l dowych, z wyj tkiem pojazdów szynowych, obejmuj ce szkody w: 1) pojazdach samochodowych; 2) pojazdach l dowych bez w asnego nap du. Grupa 4. Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych, Grupa 5. Ubezpieczenia casco statków powietrznych, Grupa 6. Ubezpieczenia eglugi morskiej i ródl dowej casco statków eglugi morskiej i statków eglugi ródl dowej, Grupa 7. Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie, obejmuj ce szkody na transportowanych przedmiotach, niezale nie od ka dorazowo stosowanych rodków transportu. Grupa 8. Ubezpieczenia szkód spowodowanych ywio ami, obejmuj ce szkody rzeczowe nieuj te w grupach 3-7, spowodowane przez: 1) ogie ; 2) eksplozj ; 3) burz ; 4) inne ywio y; 5) energi j drow ; 6) obsuni cia ziemi lub t pni cia. Grupa 9.Ubezpieczenia pozosta ych szkód rzeczowych (je eli nie zosta y uj te w grupie 3, 4, 5, 6 lub 7), wywo anych przez grad lub mróz oraz inne przyczyny (jak np. kradzie ), je eli przyczyny te nie s uj te w grupie 8. dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 9 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 10 Grupa 10. Ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikaj cej z posiadania i u ytkowania pojazdów l dowych z nap dem asnym, cznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno ci przewo nika. Grupa 11. Ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikaj cej z posiadania i u ytkowania statków powietrznych, cznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno ci przewo nika. Grupa 12. Ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej za eglug morsk i ródl dow, wynikaj cej z posiadania i u ytkowania statków eglugi ródl dowej i statków morskich, cznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno ci przewo nika. Grupa 14. Ubezpieczenia kredytu, w tym: 1) ogólnej niewyp acalno ci; 2) kredytu eksportowego, sp aty rat, kredytu hipotecznego, kredytu rolniczego. Grupa 15. Gwarancja ubezpieczeniowa: 1) bezpo rednia; 2) po rednia. Grupa 16. Ubezpieczenia ró nych ryzyk finansowych, w tym: 1) ryzyka utraty zatrudnienia; 2) niewystarczaj cego dochodu; 3) z ych warunków atmosferycznych; 4) utraty zysków; 5) sta ych wydatków ogólnych; 6) nieprzewidzianych wydatków handlowych; 7) utraty warto ci rynkowej; 8) utraty sta ego ród a dochodu; 9) po rednich strat handlowych poza wy ej wymienionymi; 10) innych strat finansowych. Grupa 13. Ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej (ubezpieczenie odpowiedzialno ci cywilnej ogólnej) nieuj tej w grupach 10-12. dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 11 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 12 2
dobrowolne obowi zkowe Grupa 17. Ubezpieczenia ochrony prawnej. Grupa 18. Ubezpieczenia wiadczenia pomocy na korzy osób, które popad y w trudno ci w czasie podró y lub podczas nieobecno ci w miejscu zamieszkania. Ustawa o ub. obowi zkowych, UFG i PBUK Przymus zawarcie, tre dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 13 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 14 Ustawa o ubezpieczeniach obowi zkowych, UFG i PBUK z 22 maja 2003r. okre la: 1) zasady zawierania i wykonywania umów ubezpieczenia: a. OC posiadaczy pojazdów mechanicznych b. OC rolników z tytu u posiadania gospodarstwa rolnego c. budynków wchodz cych w sk ad gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarze losowych 2) sposób kontroli spe nienia obowi zku zawarcia umów ubezpiecze (okre lonych w pkt 1) oraz konsekwencje niespe nienia tego obowi zku 3) podstawowe zasady, jakim powinny odpowiada inne (pozosta e) umowy ubezpiecze obowi zkowych 4) zadania i zasady dzia ania UFG i PBUK dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 15 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 16 Ubezpieczenia obowi zkowe to: 1) ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powsta e w zwi zku z ruchem tych pojazdów 2) ubezpieczenie OC rolników z tytu u posiadania gospodarstwa rolnego 3) ubezpieczenie budynków wchodz cych w sk ad gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarze losowych 4) ubezpieczenia wynikaj ce z przepisów odr bnych ustaw lub umów mi dzynarodowych ratyfikowanych przez RP, nak adaj cych na okre lone podmioty obowi zek zawarcia umowy ubezpieczenia. adwokatów radców prawnych notariuszy komorników s dowych doradców podatkowych bieg ych rewidentów biur rachunkowych rzeczoznawców maj tkowych po redników w obrocie nieruchomo ciami zarz dców nieruchomo ci architektów in ynierów budownictwa oraz urbanistów brokerów ubezpieczeniowych i multiagentów dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 17 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 18 3
rzeczników patentowych kwalifikowanych podmiotów wiadcz cych us ugi certyfikacyjne detektywów podmiotu przyjmuj cego zamówienia na wiadczenia zdrowotne podmiotów wykonuj cych wiadczenia zdrowotne Lekarzy i dentystów Domów maklerskich organizatorów imprez masowych organizatorów turystyki i po redników turystycznych podmiotów eksploatuj cych obiekt j drowy Agencji ochrony.. cicieli statków przewo cych ponad 2 tys. ton oleju luzem za szkody zw. z zanieczyszczeniem wód olejami Ochron obj ta jest odpowiedzialno cywilna za szkody powsta e przy wykonywaniu czynno ci, zawodu albo prowadzeniu dzia alno ci lub ce nast pstwem wad produktu okre lona w ustawie wprowadzaj cej dany obowi zek. indywidualne zbiorowe Indywidualne 1 przedmiot 1 podmiot 1 umowa Zbiorowe przedmiotów lub podmiotów grupowe (dot. ryzyk osobowych) dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 19 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 20 komercyjne i wzajemne Cel funkcjonowania ubezpieczyciela: - zysk - ochrona dowe morskie reasekuracja KC KM Umowa nienazwana, standardy S.A. TUW (mutual) Captive pool z udzia em pa stwa w zakresie ryzyka katastrof dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 21 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 22 bezpo rednie po rednie charakter podmiotu transferuj cego ryzyko Ub. Bezpo rednie ubezpieczenie koasekuracja ub. po rednie reasekuracja retrocesja koasekuracja Ka dy z ubezpieczycieli - ubezpiecza dane ryzyko w okre lonej cz ci - nale y mu si adekwatnie do tego odpowiednia cz sk adki - w takim samym stosunku obci a zak ad ewentualna szkoda. dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 23 dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 24 4
reasekuracja retrocesja reasekurator polega na odst powaniu cz ci (a nawet ca ci) ryzyka przyj tego do ubezpieczenia transfer nast puje z zak adu ubezpiecze (cedent) do nast pnego zak adu ubezpiecze (reasekurator, cesjonariusz) wtórny podzia ryzyka, nie maj cy znaczenia - w zakresie zobowi za prawnych zak adu ubezpiecze dla ubezpieczaj cego si dr Ilona Kwiecie - materia y wyk adowe 25 5