Kalendarz Europejski Nazwisko... Imiona... Data urodzenia... Adres...... Kraj... Telefon domowy... Telefon komórkowy... E-mail... Nazwa szkoły... Adres...... Klasa... Wychowawca... W razie wypadku proszę powiadomić... Telefon... - -
Spis treści Przedmowa... 3 O Unii Europejskiej UE w pigułce... 4 Historia UE... 6 Jak działa Europa?... 8 Prezydencja Polski w UE...11 Działaj lokalnie!... 12 Dołącz do 100 milionów Europejczyków! Zostań wolontariuszem!... 13 Europa cię potrzebuje!... 14 Młodzi do dzieła!... 16 Jak powstaje prawo... 18 Trochę więcej niż kieszonkowe... 20 Money, money, money... 22 Zjednoczeni w regionalnej różnorodności... 26 Europa i ty Nietolerancja nie będzie tolerowana... 27 Pomocna dłoń... 30 Zasypywanie przepaści... 32 Europa bez granic... 33 Masz ochotę na zmianę otoczenia?... 35 Polowanie na pracę... 38 Mobilni badacze... 39 Cuda nauki... 40 Kobiety przecierające szlaki w świecie nauki... 42 Czysta gra... 44 Twoje zdrowie i bezpieczeństwo Zdrowe życie... 45 Rzuć palenie jak najdalej!... 46 Zbyt łatwe rozwiązanie... 47 Ulżyj swoim płucom!... 48 Masz tylko jedną skórę... 49 Naprawdę korzystny zakup... 50 Co się kryje za etykietą?... 52 A teraz mnie słyszysz?... 54 Twoje prawa, twój wybór Telefony komórkowe aby wygoda nie zamieniła się w problem... 55 Skonsumuj swoje prawa... 56 Satysfakcja gwarantowana?... 58 Bez żadnych kruczków!... 60 Cyfrowy dylemat... 61 Alfabet mediów... 62 Serfuj bezpiecznie... 64 Nie ułatwiaj pracy cyberprzestępcom... 66 Nasze środowisko naturalne Dobre życie?... 68 Nie ma światła?!... 70 Wielki błękit... 72 Zagrożona natura... 74 Większość poza miastem... 78 Jeść, żeby żyć... 80 Kupuj kwiatki... 83 Ruszamy w miasto... 84 Ponad granicami A co powiedzą sąsiedzi?... 85 Budowanie lepszego świata... 89 Partnerzy handlowi... 94 Przedmowa Drodzy Uczniowie, Czym jest dla Was Europa? Oczywiście jest to kontynent, na którym żyjemy i który, jak nam się wydaje, dobrze znamy. Ale dziś, to słowo oznacza również więź łączącą 27 krajów, których liczba z pewnością powiększy się w przyszłości. Państwa tworzące Unię Europejską zdecydowały się otworzyć swoje granice, wspólnie rozwiązywać obecne. i przyszłe problemy oraz wspierać swoich obywateli. Być może słyszeliście opinię, że Unia Europejska jest skomplikowaną, biurokratyczną i odległą instytucją, bez większego znaczenia dla Waszych codziennych spraw. Czy tak jest w rzeczywistości? Ten oto kalendarz pokazuje, że Europa jest tuż za rogiem, że jest częścią naszego codziennego życia. Kalendarz zabierze Was w ciekawą podróż po różnych obszarach europejskiej polityki, unijnych programach i instytucjach. Dowiecie się więcej o Waszych prawach i obowiązkach jako studenci, obywatele i konsumenci w Unii Europejskiej. Znajdziecie tu także trochę rozrywki takiej jak np. konkursy, w których możecie wygrać wspaniałe nagrody. Mam nadzieję, że staniecie się aktywnymi i dumnymi Europejczykami, świadomymi licznych możliwości, które oferuje Wam Europa. Życzę Wam wspaniałej przygody, Janusz Lewandowski - - -.3.-
UE w pigułce Unia Europejska to twór wyjątkowy: nie jest po prostu kolejną organizacją międzynarodową, jak np. ONZ, nie zastępuje też rządów poszczególnych państw. Czym więc jest? UE to międzynarodowy związek powołany przez rządy narodowe do współpracy w dziedzinach, w których wspólna strategia przynosi lepsze efekty niż działania poszczególnych krajów. Współpraca zamiast współzawodnictwa Po wyniszczającej II wojnie światowej Europejczycy byli gotowi zrobić wszystko, żeby uniknąć następnego konfliktu na swoim kontynencie. Zamiast konkurować ze sobą, władze sześciu państw postanowiły współpracować w dziedzinie handlu i ekonomii. Zasoby węgla i stali surowce do produkcji broni stały się wspólne, a wizja wojny oddaliła się, kiedy kraje nowej Unii stały się dla siebie najważniejszymi partnerami handlowymi. Powstanie UE rozpoczęło erę pokoju i dostatku. Dziś w jej granicach mieszka. 500 milionów ludzi. Unia Europejska jest oparta na następujących zasadach: 1. Może decydować tylko w zakresie, na jaki zgodziły się rządy krajowe. 2. Powinna działać jedynie wówczas, gdy może to być bardziej efektywne niż podejmowanie samodzielnych decyzji przez rządy narodowe. 3. Europa to kontynent o wielu tradycjach i językach, wyznający jednak wspólne wartości, takie jak demokracja, wolność i praworządność. UE stoi na straży tych wartości, wspiera współpracę pomiędzy Europejczykami i promuje jedność, pamiętając zarazem o ochronie różnorodności. UE co ja z tego mam? Nagłówki prasowe krzyczą niekiedy o wtrącaniu się UE w sprawy pozornie nieistotne. Ale czym tak naprawdę zajmuje się Unia? Każda próba wymienienia wszystkich jej działań byłaby nieudana. Poniżej znajdziesz jednak kilka najważniejszych zagadnień: Jako obywatel Unii Europejskiej masz prawo mieszkać, pracować i uczyć się w każdym z krajów Unii od Cypru po Finlandię, od Irlandii po Bułgarię! Jeśli znajdziesz się w kraju, w którym twoje państwo nie ma ambasady masz prawo do ochrony konsularnej i dyplomatycznej ze strony wszystkich innych krajów UE. Chronią cię unijne przepisy konsumenckie, które dbają o to, by żadna firma bezkarnie cię nie oszukała. Dzięki surowym prawom unijnym dotyczącym ochrony środowiska, cieszymy się czystszym powietrzem, wodą i glebą. Ważne numery telefonów 112 to numer alarmowy obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej. W Polsce połączenia alarmowe ze 112 są odbierane przez straż pożarną i policję. Wciąż działają też numery: 997 Policja 998 Straż pożarna 999 Pogotowie ratunkowe. 00 800 6 7 8 9 10 11 dzwoń pod ten numer, gdy szukasz porady lub informacji na jakikolwiek temat związany z UE. Połączenie jest bezpłatne. -.5.- -.4.- http://europa.eu/euinyourcountry/index_pl.htm http://ec.europa.eu/youreurope/index_pl.html > Informacje dla obywateli www.112.gov.pl
-.6.- Historia UE Proces budowy Unii Europejskiej rozpoczął się w odpowiedzi na koszmar II wojny światowej, a jej celem było zapewnienie Europie bezpieczeństwa i dobrobytu. Pięćdziesiąt lat później proces ten wciąż się toczy, a każdy z nas może na niego wpływać. 1945 Po prawie sześciu latach walk kończy się II wojna światowa. 1945 1950 Deklaracja Schumana prowadzi do podpisania Traktatu Paryskiego (w kwietniu 1951), zawiązującego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Należy do niej sześć krajów: Belgia, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia i Republika Federalna Niemiec (Niemcy Zachodnie). Wszyscy członkowie wspólnoty mają takie same prawa i współpracują w ramach wspólnych instytucji. 1950 1957 Belgia, Francja, Włochy, Luksemburg, Holandia i Niemcy Zachodnie podpisują Traktat Rzymski, powołujący Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EWEA). Powstaje wspólny rynek, w ramach którego ludzie, towary, usługi i kapitał mogą się swobodnie przemieszczać. 1957 1968 1968 Powołana zostaje Unia Celna: wszystkie cła i opłaty od importu między państwami EWG zostają zniesione. 1979 Odbywają się pierwsze wybory do Parlamentu Europejskiego drogą bezpośredniego głosowania. 1979 1986 1986 Wchodzi w życie Jednolity Akt Europejski. Wyznacza on plan utworzenia Jednolitego Rynku do 1 stycznia 1993 roku. 1989 1992 1997 2001 2002 2007 2002 Monety i banknoty euro wchodzą do obiegu w wielu krajach członkowskich, zastępując waluty krajowe. W następnych latach kolejne kraje przyjmują euro ostatnio zdecydowała się na to Słowacja. Strefa euro liczy obecnie 16 państw. 2001 Podpisany zostaje Traktat Nicejski, który prowadzi do dalszych reform instytucji i kładzie nacisk na prawa podstawowe, bezpieczeństwo i obronę oraz współpracę sądową w sprawach kryminalnych. 1997 Podpisany zostaje Traktat z Amsterdamu, poszerzający Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa, a także tworzący nową strategię w zakresie zatrudnienia i ochrony socjalnej. 1992 Podpisany zostaje Traktat z Maastricht, tworzący Unię Europejską (UE). Wyznacza on nowe, ambitne cele: unię monetarną do 1999 roku, obywatelstwo europejskie, nowe wspólne strategie, włącznie ze Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa, a także współpracą w sprawach bezpieczeństwa wewnętrznego. 1989 Upada komunizm, odsłania się żelazna kurtyna i otwierają się nowe możliwości połączenia Europy. Prowadzi to do zjednoczenia Niemiec 3 października 1990 roku i daje początek demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. http://europa.eu/abc/history/index_pl.htm http://europa.eu/lisbon_treaty/index_pl.htm 2007 Aby uczynić powiększoną UE bardziej demokratyczną i efektywną, liderzy unijni podpisują Traktat Lizboński. Wzmacnia on demokrację, dając większe uprawnienia Parlamentowi Europejskiemu, parlamentom narodowym i obywatelom. Ułatwia też działanie UE na arenie globalnej. Traktat Lizboński wszedł w życie 1 grudnia 2009 roku. -.7.-
Jak działa Europa? W jaki sposób dopasowują się wszystkie części tej biurokratycznej układanki, aby UE mogła sprawnie funkcjonować? Parlament Europejski głos obywateli Parlament to głos ludzi. Posłowie uczestniczą w tworzeniu prawa UE, wnosząc poprawki do aktów proponowanych przez Komisję Europejską oraz negocjując z Radą Unii Europejskiej ostateczny kształt dokumentów prawnych. Parlament dba także. o prawidłowość procedur wyborczych oraz o debatę publiczną nad wszystkimi aspektami pracy UE. Co pięć lat obywatele wszystkich krajów unijnych wybierają swoich reprezentantów, którzy zasiądą w europarlamencie. Ostatnie wybory odbyły się w czerwcu 2009 roku. Obecny parlament liczy 736 posłów, co czyni go największą tego typu instytucją na świecie. Posiedzenia Parlamentu Europejskiego odbywają się w Strasburgu (Francja) lub w Brukseli (Belgia). W Parlamencie posłowie zasiadają w grupach odpowiadających ich przekonaniom politycznym, a nie krajom pochodzenia. Parlament zazwyczaj zdecydowanie popierał Unię, jednak obecnie niewielka grupa posłów uważa, że UE ma zbyt dużą władzę. www.europarl.europa.eu Rada Europejska wizja polityczna Co najmniej cztery razy do roku najważniejsi politycy państw członkowskich premierzy lub prezydenci,. w zależności od kraju spotykają się w Brukseli, aby omówić najważniejsze aktualne tematy i ustalić ogólny kierunek działań UE. Na czele rady stoi Prezydent, którego kadencja trwa dwa i pół roku. European Parliament Rada Unii Europejskiej głos państw członkowskich To tu wypowiadają się rządy poszczególnych państw. Siedzibą Rady jest Bruksela. Rada Unii Europejskiej może poprawiać, przyjmować lub odrzucać projekty nowych dyrektyw. W zależności od tematyki obrad, każdy kraj jest reprezentowany przez ministra właściwego dla danej sprawy, na przykład spraw zagranicznych, finansów, polityki społecznej, transportu lub rolnictwa. Jeżeli sprawa jest mniej kontrowersyjna, aby podjąć decyzję, wystarczy zwykła większość głosów. Duże państwa członkowskie, takie jak Niemcy, mają więcej głosów, a tym samym większe wpływy niż kraje małe, np. Malta. System głosowania nie pozwala jednak większym sąsiadom zagłuszać opinii mniejszych krajów. Kiedy omawiane są tematy kontrowersyjne lub drażliwe, Rada jest zobowiązana do jednogłośnego podejmowania decyzji, co często nie jest łatwe przecież przy stole zasiadają przedstawiciele 27 państw! www.consilium.europa.eu Komisja Europejska promocja wspólnych interesów Komisja Europejska, z siedzibą w Brukseli, jest organem wykonawczym Unii Europejskiej. Choć nie może sama ustanawiać prawa, to w niej rodzą się wszystkie inicjatywy ustawodawcze. Komisja jest również policją UE dba o to, by rządy poszczególnych państw przestrzegały zasad i respektowały unijne prawo. Jeśli zasady są łamane, Komisja może pozwać dany rząd przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który w przypadku stwierdzenia winy ma możliwość nałożenia wysokiej kary finansowej. Na czele Komisji stoi przewodniczący, który kieruje zespołem komisarzy, po jednym. z każdego z pozostałych krajów członkowskich. Przed rozpoczęciem pracy komisarze składają przysięgę, że będą służyć dobru obywateli całej Unii, a nie tylko swojej ojczyzny. UE ma także Wysokiego Przedstawiciela do Spraw Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, który przewodzi wszelkim działaniom Unii na szczeblu międzynarodowym i jest wiceprzewodniczącym KE. Dla Komisji Europejskiej pracuje około 23000 osób. Większość z nich ma biura. w Brukseli, ale niektórzy są oddelegowywani do przedstawicielstw Komisji w Europie i poza nią. http://ec.europa.eu -.9.- -.8.-
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zasady prawa Prawo może być rozumiane na wiele sposobów. Zadaniem Trybunału jest dbanie o to, by w całej UE było ono interpretowane jednolicie. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg. Do Trybunału każde państwo członkowskie deleguje jednego sędziego. Na Trybunale spoczywa ogromna odpowiedzialność, gdyż jego decyzje są ostateczne. Sądy poszczególnych państw członkowskich UE nie mają prawa podważać decyzji Trybunału. http://curia.europa.eu Europejski Trybunał Obrachunkowy dba o twoje pieniądze Unia Europejska jest finansowana z pieniędzy podatników, a ci mają prawo wiedzieć, czy są one wydawane prawidłowo. Trybunał Obrachunkowy, również z siedzibą w Luksemburgu, sprawdza konta Komisji i co roku publikuje raport na temat jej wydatków. http://eca.europa.eu Inne instytucje europejskie: Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny www.eesc.europa.eu Komitet Regionów www.cor.europa.eu Europejski Bank Centralny www.ecb.int Europejski Bank Inwestycyjny www.eib.org Prezydencja Polski w UE Lato 2011 roku będzie w Polsce wyjątkowo gorące. I nie ma to nic wspólnego. z pogodą. 1 lipca nasz kraj czeka wielkie wydarzenie po raz pierwszy w historii Polska obejmie Prezydencję w Unii Europejskiej. Przez 6 miesięcy będziemy kierowali pracami UE i staniemy się areną najważniejszych unijnych spotkań. Prezydencja to nie tylko ogromne wyzwanie organizacyjne i polityczne na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim, ale także wielka szansa dla Polski na czynne kształtowanie Unii. Przez 184 dni będziemy przedstawiali na forum unijnym priorytety związane z polską wizją Europy, przedkładali własne pomysły i inicjatywy. Również twoje! Zaangażuj się w pierwszą polską Prezydencję, wspólnie z przyjaciółmi organizując np. piknik obywatelski w szkole, na osiedlu czy na rynku w swojej miejscowości. Może to być np. happening czy debata. Przy planowaniu warto pomyśleć. o tym, kto może być waszym sojusznikiem i pomóc w przygotowaniach. Np. szukając miejsca na piknik, warto zwrócić się do władz gminy lub miasta. Zaprojektujcie plakaty i ulotki, zorganizujcie akcję informacyjną, zapytajcie sąsiadów, czego oczekują po polskiej Prezydencji. Nawiążcie też współpracę z mediami lokalnymi ich zainteresowanie waszą akcją na pewno zaowocuje. Opracujcie plan pracy, podzielcie się zadaniami, zaplanujcie, jak w praktyce wykorzystać jej efekty. Polska Prezydencja w UE może być wyjątkowym wydarzeniem również dzięki wam! - 10 - http://europa.eu/about-eu/ www.prezydencjaue.gov.pl www.ceo.org.pl - 11 -
Dołącz do 100 milionów Europejczyków! Zostań wolontariuszem! Działaj lokalnie! Duża część ludzi postrzega politykę jako coś odległego, co w praktyce ich nie dotyczy. W rzeczywistości jednak prawie wszystkie sfery naszego życia reguluje prawo, które jest tworzone przez polityków. Masz prawo wpływać na prawo! Jak? Najprościej korzystając z prawa głosu w wyborach. Poza tym istnieje wiele innych sposobów angażowania się w politykę nawet wówczas, gdy nie możesz jeszcze głosować. Jeśli angażujesz się w obronę czyichś interesów, walczysz o ważną dla twojego kraju sprawę, jesteś członkiem jakiejś organizacji należysz do społeczeństwa obywatelskiego. Jeżeli dodatkowo twoja polska grupa jest częścią sieci europejskiej jesteś członkiem europejskiego społeczeństwa obywatelskiego. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) reprezentuje interesy organizacji obywatelskich, które mogą dzięki niemu wypowiedzieć się na temat prawa europejskiego. Ty również, jako członek jednej z nich, zostaniesz tutaj wysłuchany. Nie zaczynaj od Brukseli. Zacznij od zrobienia czegoś samodzielnie w swojej okolicy. Działaj lokalnie, zawiązuj stowarzyszenia, szukaj sojuszników nie tylko w swoim kraju, ale w całej Europie. Prawdopodobnie odkryjesz, że istnieje możliwość współpracy w ważnych dla ciebie sprawach. Martin Chren, najmłodszy członek EKES-u, ekonomista. z Fundacji im. F.A.. Hayeka w Bratysławie, aktywny blogger 7 na 10 Europejczyków nie angażuje się w wolontariat, dlatego kraje Unii Europejskiej postanowiły wspólnie ogłosić 2011 Europejskim Rokiem Wolontariatu Propagującym Aktywność Obywatelską. Europejski Rok Wolontariatu to okazja do: szerokiej debaty dotyczącej wolontariatu w Europie i na świecie, podjęcia kroków zmierzających do rozwoju i podnoszenia jakości wolontariatu, dalszej mobilizacji wolontariuszy, dyskusji nad uznawaniem działań wolontariackich, propagowania wiedzy o wartości i znaczeniu wolontariatu. Wolontariat potrzebuje przyjaznej polityki wspierającej jego rozwój, dlatego Rada Europejska ogłosiła rok 2011 Europejskim Rokiem Wolontariatu, przeznaczając na ten cel 8.000000 euro. Jeżeli chcesz pomagać innym, wspierać wartościowe inicjatywy, aktywnie zmieniać świat, a jednocześnie rozwijać swoje umiejętności. i kompetencje zawodowe Czy wiesz, że 12,9%, a więc ok. 3,8 miliona Polaków, poświęca swój czas na pracę w organizacji społecznej lub grupie nieformalnej; co czwarty wolontariusz deklaruje, że na pracę społeczną poświęca ponad 50 godzin w roku; 23,7% wolontariuszy ofiaruje swój czas więcej niż jednej organizacji; dla 47,5% wolontariuszy głównym powodem zaangażowania. w wolontariat jest przyjemność płynąca z tej działalności oraz fakt,. że jest ona ciekawa. (listopad 2009, badanie Stowarzyszenia Klon/Jawor prowadzone we współpracy z Millward Brown SMG KRC oraz Centrum Wolontariatu) EKES, pełniąc funkcję doradczą, nie ogranicza się tylko do reagowania na propozycje innych instytucji. Z własnej inicjatywy wydaje opinie na aktualne tematy na przykład ostatnio na temat Facebooka i innych portali społecznościowych. nie zwlekaj i już dziś zostań wolontariuszem! Więcej informacji na www.eyv2011.eu - 12 - www.eesc.europa.eu www.youtube.com/user/eurecosoccommittee Ministerstwo Edukacji Narodowej wspiera Europejski Rok Wolontariatu Propagujący Aktywność Obywatelską 2011. - 13 -
Europa cię potrzebuje! Dawno minęły czasy, gdy poszczególne kraje radziły sobie ze wszystkimi problemami w pojedynkę. Globalizacja sprawia, że pojedyncze kraje są coraz bardziej od siebie zależne. Muszą działać wspólnie, by stawić czoła takim problemom, jak zmiany klimatu, zanieczyszczenie środowiska, przestępczość, światowe kryzysy gospodarcze. Unia Europejska im to umożliwia. Problemy globalne dotyczą również ciebie. UE potrzebuje twojego głosu i zaangażowania. Unia Europejska jest domem dla prawie 500 milionów mieszkańców z 27 krajów. Im bardziej się rozrasta, tym ważniejszy staje się nasz udział w podejmowaniu decyzji. w sprawach mających wpływ na nasze życie. Wcale nie trzeba być dorosłym, by mieć własną opinię i móc ją głośno wypowiedzieć! Aktywne uczestnictwo Korzystaj ze swojego prawa wyborczego, kiedy tylko je zyskasz w wyborach lokalnych, ogólnopolskich i europejskich. Nawet w wielkich systemach demokratycznych, takich jak UE, każdy głos się liczy i może mieć wpływ na wynik wyborów. Nieważne, co sądzisz o polityce: prawda jest taka, że twoje życie zależy właśnie od niej. Zdrowa demokracja wymaga od swoich obywateli więcej, niż tylko kartki wrzuconej do urny raz na pięć lat i dotyczy to również ludzi młodych. Nie musisz czekać do swojego pierwszego głosowania, by wyrobić sobie własną opinię i sprawić, by została usłyszana! Jest wiele możliwości zaangażowania się w politykę europejską. Poniżej kilka propozycji ale również sam możesz znaleźć wiele sposobów wpływania na sprawy, które są dla ciebie ważne. I ty możesz wpływać na bieg wydarzeń EU Tube Dowiedz się więcej o Unii Europejskiej, oglądając filmy na unijnym kanale YouTube. Możesz dodawać opinie albo zamieścić odpowiedź video na któryś z setek klipów. www.youtube.com/user/eutube Europejski Parlament Młodzieżowy Dlaczego nie zasiąść w Europejskim Parlamencie Młodzieżowym? W jego skład wchodzą 32 organizacje europejskie. Tysiące młodych Europejczyków uczestniczą w jego sesjach regionalnych, krajowych i międzynarodowych. Dyskutują o sprawach politycznych, które ich dotyczą, nawiązują nowe znajomości, zdobywają kontakty. www.eypej.org Europejski Portal Młodzieżowy Portal ten daje solidny przegląd informacji na temat studiów, miejsc pracy, wolontariatu, podróży itp. http://europa.eu/youth Znajdziecie tam adresy stron internetowych organizacji promujących aktywność obywatelską młodych, a także pomysły, jak ubiegać się o pieniądze na realizację waszych projektów. http://europa.eu/youth/active_citizenship/index_eu_pl.html. - 14 - http://europa.eu/take-part/index_pl.htm - 15 -
Aktywni z natury Uczniowie działają na rzecz ochrony zrównoważonego rozwoju swoich miejscowości. Analizują wpływ, jaki wywierają na środowisko i starają się zmniejszać swój ekoślad. Zachęcają innych do angażowania się w promocję bogactwa przyrodniczego i kulturowego ich małych ojczyzn, np. poprzez wyznaczanie tras turystycznych. - 16 - Młodzi do dzieła! Młodzi ludzie także ci niepełnoletni mają prawo do: udziału w życiu publicznym i szkolnym, pełnej informacji na temat swoich praw i obowiązków, wyrażania swoich poglądów, reprezentacji interesów na poziomie szkolnym i lokalnym, podejmowania działań na rzecz swojej społeczności. Centrum Edukacji Obywatelskiej wierzy, że młodzi ludzie potrafią korzystać z tych praw. i zmieniać swoje otoczenie. Świadczą o tym setki projektów zrealizowanych przez nich. w całej Polsce. Chcesz zmieniać to, co dzieje się w twojej szkole, miejscowości, kraju? Wejdź na www.ceo.org.pl i weź udział w jednym. z programów edukacyjnych CEO. Oto kilka. z nich: Patrz i zmieniaj Uczniowie w szkolnych klubach filmowych oglądają filmy dokumentalne otrzymane od CEO i poznają wyzwania, przed którymi stoi współczesny świat. Dowiadują się, jak ich codzienne decyzje wpływają na życie ludzi w innych regionach świata i upowszechniają tę wiedzę poprzez debaty i kampanie społeczne. Samorząd uczniowski Program wspiera młodych ludzi, którzy chcą realizować swoje pomysły i pasje, działając w samorządzie uczniowskim. Uczniowie poznają zasady pracy samorządu, dowiadują się, jak skutecznie działać w szkole i poza nią. Pomaga im bogata w materiały strona internetowa, kursy e-learningowe dla uczniów i nauczycieli oraz warsztaty. Szkoła Myślenia Program zachęca uczniów do działań o charakterze badawczym w naukach matematyczno-przyrodniczych. i humanistyczno społecznych oraz wspiera ich podczas realizacji projektów i organizacji szkolnych festiwali nauki.. W Szkole Myślenia stawiamy na umiejętność rozumowania, zadawania pytań badawczych, rozwiązywania problemów oraz wykorzystania wiedzy w praktyce. Filmoteka Szkolna Prowadzony przez CEO i Polski Instytut Sztuki Filmowej projekt Filmoteka Szkolna. Akcja! przygotowuje młodzież do obcowania. z dziełem filmowym, uczy jego krytycznego odbioru, rozwija aktywność twórczą, pomaga odkrywać indywidualne pasje i talenty. Młodzi ludzie sprawdzają się w roli krytyka filmowego oraz uczą się pracy z kamerą. Literacki atlas Polski. Reportaże Młodzi ludzie poznają tajniki sztuki reportażu, korzystając z materiałów na stronie programu oraz biorąc udział w warsztatach prowadzonych przez znanych reporterów. Następnie tworzą własne teksty o lokalnych historiach, wydarzeniach i ich bohaterach. Edutuba www.edutuba.pl Internetowa biblioteka materiałów edukacyjnych scenariuszy lekcji, ćwiczeń, projektów uczniowskich, gier, filmów, prezentacji, zdjęć, podcastów powstających w ramach programów CEO. Można je przeszukiwać m.in. według etapu edukacyjnego, przedmiotu czy typu materiału. W serwisie umieszczają je uczestnicy programów nauczyciele i uczniowie, oraz zespół CEO. Zasoby Edutuby są otwarte, można je przeglądać na stronie lub ściągać na własny komputer. Zajrzyj na www.ceo.org.pl, sprawdź, co nowego dzieje się w tych i innych programach CEO i do dzieła! Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na: www.ceo.org.pl - 17 -
Jak powstaje prawo UE ma jedno z najsurowszych praw chroniących konsumentów. Ostatnio położyła kres roamingowemu zdzierstwu wygórowanym cenom pobierania danych i wysyłania sms-ów za granicą. Jak do tego doszło? Regulacja wprowadzona w 2007 roku, która ustaliła wspólną taryfę europejską na wykonywanie i odbieranie połączeń, zobowiązała też Komisję Europejską do ponownego zajęcia się tym tematem za rok, szczególnie kwestią sms-ów i pobierania danych z internetu. Czy operatorzy sieci komórkowych konkurowali ze sobą, obniżając ceny i podnosząc jakość usług? Czy też po prostu zdzierali pieniądze z klientów? Lepsze ceny dla konsumentów musiały być skonfrontowane z interesami operatorów, by ich usługi nie przestały być opłacalne. Sms-y i przesyłanie danych Ostatecznie regulacja roamingowa została poszerzona o: Limit opłaty za sms: Konsumenci płacą obecnie maksymalnie 0,11 euro (+ VAT) za sms wysłany z zagranicy; otrzymanie sms-a z innego kraju UE pozostaje bezpłatne. Limit na cenę transferu danych: Cena, którą operatorzy płacą sobie wzajemnie za usługę roamingu jest ograniczona do 0,80 euro za przesłany megabajt. Limit na rachunku: Aby zapobiec kosmicznym rachunkom, dostęp do internetu z komórki jest odcinany, kiedy rachunek osiągnie określoną wysokość. Domyślna wysokość limitu wynosi 50 euro. Naliczanie sekundowe: Cena za połączenie naliczana jest sekundowo od pierwszej sekundy w rozmowach odbieranych i po 30 sekundach. w rozmowach inicjowanych za granicą. Jak powstaje prawo Komisja Europejska tworzy projekt ustawy, jeśli widzi taką potrzebę albo w odpowiedzi na prośby innych instytucji unijnych czy grup obywateli. Przed napisaniem projektu Komisja otwiera publiczną debatę, w której biorą udział zainteresowane strony władze lokalne, regionalne i krajowe, stowarzyszenia przedstawicieli biznesu, organizacje konsumenckie. i organizacje pozarządowe. Komisja analizuje również opinie o projekcie. Następnie projekt ustawy przesyłany jest do Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej. Parlament ustala swoje stanowisko wobec niego, co może zająć dużo czasu, ponieważ różne grupy polityczne wspierają często odmienne interesy. Podobnie dzieje się w Radzie UE, gdzie z kolei rządy narodowe mają odmienne wizje i priorytety. Jeśli stanowiska Parlamentu i Rady są zgodne, nowe prawo może zostać wprowadzone. Tak właśnie było w przypadku regulacji związanej z roamingiem, która przeszła cały proces gładko i szybko. Jeśli zgody nie ma, rozpoczynają się negocjacje, aby obie instytucje doszły do porozumienia. Kiedy ustawa zostaje wprowadzona na poziomie Unii, prawa krajowe muszą być zmienione lub uchwalone na nowo, aby uwzględnić nowe przepisy. Reprezentacja grup interesu Grupy interesu lobbują w instytucjach unijnych w nadziei, że uda im się uchwalić lub zmienić ustawy w sposób korzystny właśnie dla nich. Ustawy unijne, takie jak regulacja roamingowa, mają ogromny wpływ na interesy firmy i życie konsumentów. Czy wiesz, że... Dawniej Polak musiał zapłacić 53 eurocenty za wysłanie sms-a z Niemiec. Obecnie kosztuje to. 13 eurocentów z VAT. - 18 - http://ec.europa.eu/roaming http://europa.eu/take-part/consultations/index_pl.htm http://ec.europa.eu/news/environment/090422_1_pl.htm - 19 -
Trochę więcej niż kieszonkowe Gdybyś miał na swoim koncie 141,5 miliarda euro, byłbyś ponad dwa razy bogatszy od najbogatszego człowieka na świecie. Tyle mniej więcej wynosi roczny budżet Unii Europejskiej. Pieniądze te wpływają na życie wszystkich mieszkańców Europy, mimo że to tylko 1% majątku UE. Jak pewnie przypuszczasz, podział pieniędzy poprzedzają długie i gorące dyskusje przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich, którzy próbują pogodzić swoje interesy. A ty jak byś wydał te pieniądze? Zarządzanie środkami publicznymi to wielka odpowiedzialność. Pilne potrzeby należy pogodzić z długoterminowymi inwestycjami. i już podjętymi zobowiązaniami. Trzeba też uważać, by nie przekroczyć budżetu. Zbilansowany budżet Budżet unijny opiera się na zasadzie równowagi. W dużym skrócie oznacza to, że Unia może wydawać tylko tyle pieniędzy, ile naprawdę posiada. Ma to tę dobrą stronę, że nie mogąc pożyczać UE nie ma żadnych długów. Tę mądrą zasadę możesz zastosować, planując własne wydatki! Skąd się biorą te pieniądze? UE ma różne źródła dochodów. Większość wpływów pochodzi jednak z wkładu poszczególnych państw członkowskich. I na co są wydawane? Priorytety w wydatkach Unii są ustalane co siedem lat. Budżet na lata 2007-2013 szacuje się na zwalającą z nóg kwotę 975 000 000 000, czyli, krótko mówiąc prawie bilion euro! Nadal jednak trzeba wybierać, na co przeznaczyć pieniądze. Chociaż co roku wprowadzane są niewielkie zmiany, generalnie proporcje wydatków wyglądają tak: 44% Wzrost gospodarczy i zatrudnienie: aby być konkurencyjną, Unia inwestuje w edukację, szkolenia, badania. i infrastrukturę, dbając też o pracę dla osób niepełnosprawnych. Czy wiesz, że... 43% Nasze zasoby naturalne: oprócz wsparcia dla rolników, w przeszłości krytykowanego, trzeba znaleźć środki na nowe inicjatywy, które mogą powstrzymać zmiany klimatyczne. 6% UE na arenie międzynarodowej: Unia jest największym ofiarodawcą pomocy zagranicznej na świecie, udzielając pomocy kryzysowej i długoterminowego wsparcia krajom rozwijającym się. 6% Inne: głównie wydatki administracyjne w instytucjach unijnych. Tylko w 2010 roku przeznaczono. 64,3 miliarda euro na walkę z kryzysem ekonomicznym pobudzenie wzrostu gospodarczego, zachowanie miejsc pracy i tworzenie nowych. 1% Społeczeństwo obywatelskie, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość: oprócz ochrony granic i dbałości o zdrowie społeczeństwa, Unia finansuje programy kulturalne i projekty młodzieżowe. 1% 11% 12% - 20-76% 76% wkład poszczególnych państw, liczony wg dochodu narodowego brutto 12% cła na produkty sprowadzane spoza UE 11% niewielki procent podatku VAT, zbieranego przez państwa członkowskie. 1% inne: na przykład środki niewykorzystane w poprzednich latach. Już wkrótce rozpoczną się dyskusje nad budżetem Unii na następne siedem lat. Możesz sprawdzić, co finansuje UE w twojej okolicy, wpisując kod pocztowy swojej miejscowości na stronie http://ec.europa.eu/beneficiaries/fts/index_en.htm. Przyłącz się do debaty nad przyszłymi wydatkami Unii, przesyłając swoją opinię na adres: BUDG-budget-inbox@ec.europa.eu. http://ec.europa.eu/dgs/budget/index_pl.htm - 21 -
Money, money, money Co masz w kieszeni? Miliony Europejczyków mają tę samą walutę euro akceptowaną w wielu krajach Europy. W ostatnim dziesięcioleciu dokonała się największa w dziejach Europy rewolucja na rynku walut. 16 z 27 krajów UE przyjęło euro jako swoją oficjalną walutę. Odtąd można nią płacić od Morza Śródziemnego po koło podbiegunowe. A w przyszłości, do strefy euro przyłączy się jeszcze więcej krajów Unii, kiedy tylko będą na to gotowe. Światowa waluta Obecnie ponad 330 milionów ludzi codziennie płaci euro. Euro stało się drugą co do ważności walutą rezerwową na świecie, a w 2006 roku wyprzedziło dolara pod względem wartości banknotów w obiegu. Euro jest nie tylko wygodne w użyciu, to także jeden z najważniejszych znaków integracji europejskiej. Jako waluta o istotnym znaczeniu, daje UE lepszą pozycję. w gospodarce światowej. Ważne daty: 1999 euro powstaje jako waluta wirtualna 2002 banknoty i monety euro zostają wprowadzone do obiegu w 12 krajach UE 2007 Słowenia przyjmuje euro 2008 Cypr i Malta przyjmują euro 2009 do strefy euro przyłącza się Słowacja. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na: http://ec.europa.eu/euro/ index_pl.html Podróże i zakupy w Europie: wydawanie pieniędzy jest łatwiejsze! Kiedyś wyjazd za granicę wiązał się z niewygodną i kosztowną wymianą walut. w kantorze. Potem trzeba było robić skomplikowane obliczenia podczas zakupów,. a na koniec pobytu zostawała garść banknotów i monet, z którymi nie wiadomo było co zrobić. W strefie euro nie ma tych problemów. Oszczędzamy mnóstwo czasu, nerwów. i pieniędzy! Nie tylko dla turystów Korzyści z wprowadzenia euro odczuwają nie tylko turyści. Kraje strefy euro mają niską inflację i stopy procentowe, są stabilniejsze, dynamicznie rozwijają się w nich handel i inwestycje. Ważna jest też większa przejrzystość cen. i konkurencyjność. Korzystają na tym wszyscy. Lekcja historii w portfelu? Ponieważ na banknotach euro widnieją style architektury na przestrzeni siedmiu wieków dziejów Europy, są one kieszonkową lekcją historii i architektury. Chociaż niewielu z nas znajdzie w swoich portfelach banknot o nominale 500 euro Liczba monet euro z symbolem danego kraju zależy od jego wielkości (istnieje zatem więcej monet ze symbolami niemieckimi niż maltańskimi). Monety mają jednakowy wzór na awersie, a na rewersach możemy obejrzeć na przykład irlandzką harfę, albo wizerunek belgijskiego króla Alberta. Wszystkie banknoty i monety euro mogą być używane we wszystkich krajach strefy euro. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na: www.ecb.int/euro/html/ eurocoins.pl.html - 22 - - 23 -
A teraz trudniejsza część skup się! Chociaż większość z nas tak naprawdę interesuje tylko suma euro w naszym portfelu, za tym błyszczącym pieniążkiem kryje się wielki system regulacyjny. Kto może się przyłączyć? Wszystkie nowe kraje UE powinny przyjąć euro, kiedy tylko spełnią tak zwane kryteria z Maastricht. Wielka Brytania i Dania postanowiły nie wchodzić do strefy euro, ale. w każdej chwili mogą to zrobić. Kryteria z Maastricht Istnieją zasady (zwane kryteriami konwergencji ) zawarte w traktacie z Maastricht. z 1992 roku, które chronią stabilność waluty. Zgodnie z nimi, euro może być przyjęte tylko przez te państwa, które są na to gotowe. Kraje kandydujące muszą również wprowadzić specjalne ustawy regulujące działalność banku centralnego i politykę monetarną. Kryteria z Maastricht Co jest mierzone? Jak jest mierzone? Kryteria konwergencji Stabilność cen Średnia stopa inflacji Nie więcej niż 1.5 punktu procentowego powyżej stopy inflacji w trzech państwach UE o najbardziej stabilnych cenach Zdrowe finanse publiczne Deficyt budżetowy w % PKB Nie więcej niż 3% Zrównoważone finanse Dług publiczny w % PKB Nie więcej niż 60% publiczne w długim okresie Trwałość konwergencji Długoterminowe stopy procentowe Nie więcej niż 2 punkty procentowe powyżej średniej stopy w trzech krajach o najbardziej stabilnych cenach Stabilność kursu walutowego Przedział wahań Przynależność do ERM II (Europejski Mechanizm Kursowy II) przez dwa lata Kto pociąga za sznurki strefie euro? Zanim wprowadzono euro, każdy kraj osobno odpowiadał za swoją walutę i system monetarny. Przy wspólnej walucie konieczne stało się zarządzanie centralne, inaczej sytuacja przypominałaby orkiestrę z wieloma dyrygentami. Europejski Bank Centralny EBC z siedzibą we Frankfurcie jest instytucją niezależną i wolną od wpływów politycznych. Jego podstawowym zadaniem jest utrzymywanie inflacji niewiele poniżej 2% w średnim okresie. Tylko rada zarządzająca EBC, złożona z zarządu EBC i szefów narodowych banków centralnych państw należących do strefy euro, może podejmować decyzje w zakresie wspólnej polityki monetarnej. Pakt na rzecz Stabilności i Wzrostu EBC decyduje o polityce monetarnej, ale poszczególne kraje strefy euro muszą dbać o własną gospodarkę, myśleć o wydatkach i podatkach. Pakt na rzecz Stabilności. i Wzrostu powstał po to, by zapobiegać podejmowaniu przez nie działań, które mogłyby zachwiać równowagą w całej strefie euro. Komisja Europejska monitoruje wysokość deficytu budżetowego i długu publicznego w krajach członkowskich nie mogą być one wyższe niż odpowiednio 3% i 60% produktu krajowego brutto. Jeśli limity te zostaną przekroczone, Rada może wszcząć postępowanie przeciwko danemu państwu, a w ostateczności nałożyć na nie kary finansowe. - 24 - http://ec.europa.eu/economy_finance/index_ pl.htm > Euro > Przyjęcie euro http://ec.europa.eu/economy_finance/index_pl.htm > Pakt na rzecz Stabilności i Wzrostu - 25 -
Zjednoczeni w regionalnej różnorodności UE jest gigantyczną układanką z 271 regionów. Każdy z nas jest jakiejś narodowości, ale dla wielu z nas ważny jest również region,. z którego pochodzimy. Wiele regionów ma własną, oryginalną tradycję: kuchnię, muzykę czy rękodzieło. Poza bogactwem kulturowym, regiony odgrywają również ogromną rolę ekonomiczną. Motory rozwoju Najważniejsze sprawy dzieją się na poziomie regionów. To tu powstają i rozwijają się lokalne przedsiębiorstwa, tworzące miejsca pracy i napędzające wzrost gospodarczy. Przy odpowiednim wsparciu stają się one wzorem dynamicznego rozwoju. i innowacyjności. UE bardzo zależy na wykorzystaniu tego potencjału, dlatego wraz z lokalnymi partnerami prowadzi politykę wspierania regionów. Specjalnym programem zostały objęte wszystkie regiony Unii, choć największą pomoc otrzymują te najbardziej potrzebujące. Nietolerancja nie będzie tolerowana W Unii Europejskiej ważne jest przestrzeganie praw podstawowych i ochrona różnorodności. Mimo to rasizm, ksenofobia i nietolerancja wciąż istnieją w naszym społeczeństwie. Każda forma dyskryminacji rasowej, językowej, etnicznej, w stosunku do mniejszości narodowych, religijnych lub wyznaniowych, a także osób niepełnosprawnych, jak również dyskryminacja względem wieku czy orientacji seksualnej, jest w UE prawnie zabroniona. Karta Praw Podstawowych Unia Europejska jest znana ze swoich działań na rzecz przestrzegania praw człowieka na świecie. Prawa przysługujące obywatelom Unii Europejskiej mają różne źródła,. w tym traktaty założycielskie Unii Europejskiej, konstytucje i prawa krajów członkowskich oraz precedensowe wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ponieważ prawa te ustanawiano w różnym okresie, na różne sposoby i w różnej formie, Unia Europejska postanowiła usystematyzować wszystkie kwestie związane z prawami człowieka i zawrzeć je w jednym dokumencie Karcie Praw Podstawowych. Blisko domu W latach 2007-2013 Polska na wsparcie regionalne otrzyma z UE łącznie ponad. 67,2 miliarda euro. Zobacz, jak te fundusze są wykorzystywane w twojej okolicy. Wejdź na: http://ec.europa.eu/regional_policy/atlas2007/poland/index_pl.htm. Stadion miejski w Kielcach, jeden. z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Polsce, został zbudowany przy wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Stadion jest wielofunkcyjny: oprócz meczów piłki nożnej można na nim urządzać masowe imprezy i koncerty. Artykuł 21 (punkt 1) Karty Praw Podstawowych Zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd, opinie polityczne lub wszelkie inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. - 26 - http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm Znam swoje podstawowe prawa i myślę, ze najważniejsze jest prawo do wolności. Bez niego wszystkie pozostałe tracą sens. Jednak moja wolność nie może naruszać wolności innych ludzi. Miguel, 19-27 -
Według Konwencji Praw Dziecka, prawa młodych ludzi to: W 54 artykułach Karta Praw Podstawowych zawiera pełną listę praw, w tym: prawo do zachowania godności, prawo do życia, prawo do poszanowania. prywatności i życia rodzinnego, zakaz niewolnictwa, prawo do rzetelnego procesu sądowego, prawo wolności wypowiedzi, prawo do czynnego i biernego udziału w wyborach. Czy wiesz, że... Jeden na czterech Europejczyków w ciągu ostatniego roku był świadkiem dyskryminacji, a jeden na sześciu sam padł jej ofiarą. (Eurobarometr, 2009) prawo do życia, przetrwania i rozwoju, prawo do poszanowania opinii i ochrony interesów, prawo do imienia i narodowości, wolności wypowiedzi oraz dostępu do informacji, które ich dotyczą, prawo do życia w rodzinie lub innym środowisku opiekuńczym oraz prawo do kontaktu z obojgiem rodziców, jeśli tylko jest to możliwe, prawo do opieki zdrowotnej, w tym prawo dzieci niepełnosprawnych do opieki medycznej i ubezpieczenia społecznego, prawo swobodnego dostępu do edukacji, zabawy, kultury i sztuki, szczególna ochrona dzieci będących uchodźcami, nieletnich będących w konflikcie z prawem, dzieci, które mają ograniczoną sprawność ruchową oraz tych, które cierpią z powodu wyzysku ekonomicznego lub wykorzystania seksualnego. - 28 - Prawa ludzi młodych Karta zawiera również artykuł poświęcony prawom dzieci. Dzieckiem jest każda osoba poniżej 18 roku życia. W tym obszarze Karta opiera się na ONZ-owskiej Konwencji Praw Dziecka, wyrażając prawa wszystkich dzieci świata. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci sprawą nadrzędną będzie jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka. Gdy dorośli podejmują decyzje dotyczące dziecka, zawsze powinni myśleć o wpływie, jaki wywierają one na ich życie. Sformułowanie i włączenie tej zasady jest jednym. z największych osiągnięć, ponieważ potwierdza ona, że dziecko jest osobą posiadającą własne prawa. Wszystkie instytucje unijne (Rada, Parlament i Komisja) muszą przestrzegać praw i zasad zapisanych w Karcie. Także państwa członkowskie zobowiązane są do ich przestrzegania, wprowadzając w życie prawo europejskie. Sędziowie w całej Unii dbają o rzeczywiste poszanowanie twoich praw. Prawo pracy Na rynku pracy niezgodna z prawem unijnym jest dyskryminacja wynikająca. z rasy, pochodzenia etnicznego, religii, poglądów, wieku, orientacji seksualnej czy niepełnosprawności. Obecnie realizowany jest plan rozszerzenia tych praw na obszary niezwiązane z zatrudnieniem, włącznie z opieką społeczną, ochroną zdrowia, edukacją oraz dostępem do dóbr i usług komercyjnych. http://ec.europa.eu/justice_home/unit/charte/index_en.html www.unicef.org/crc http://fra.europa.eu www.eucharter.org www.ms.gov.pl/ue/translation/32000x1218(01).doc - 29 -
Pomocna dłoń Jak możesz pomóc potrzebującym w twojej okolicy? Czy zostałbyś wolontariuszem w schronisku dla bezdomnych? Dałbyś pieniądze na cele charytatywne? A może byś pomógł starszej osobie? Ponieważ wszyscy czasem potrzebujemy pomocy, poczucie odpowiedzialności każe nam w różny sposób wspierać osoby, które tego potrzebują. Do kogo się zwrócisz, kiedy odwróci się od ciebie szczęście? Jeśli stracisz pracę lub będziesz jej bezskutecznie szukał, również Unia Europejska ma ci coś do zaoferowania Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Społeczny (EFS) inwestuje w lokalne projekty wspierające ludzi w rozwijaniu ich umiejętności i pomagające im zwiększać szanse na zatrudnienie. Wiele z tych działań skierowanych jest do osób mających szczególne trudności ze znalezieniem pracy, na przykład do ludzi młodych. Jeśli wolisz pracować na własny rachunek, EFS pomaga również młodym przedsiębiorcom. w realizacji ich biznesowych planów. Nowe umiejętności do nowej pracy Czy wiesz, że... 2010 to Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym. Bieda to nie tylko brak pieniędzy, ale także jedzenia czy np. energii elektrycznej. http://2010againstpoverty.eu Czy umiejętności, które teraz zdobywasz w szkole, będą nadal przydatne za 10,. 20 albo 30 lat? Przy obecnym tempie rozwoju technologii i zmian społecznych odpowiedź jest trudna do przewidzenia. To, co wydaje się dziś niezbędne, może stać się zupełnie niepotrzebne w trakcie twojej pracy zawodowej. Pracownicy muszą dostosowywać się do zmiennych potrzeb rynku, a UE poprzez program EFS pomaga im w aktualizowaniu ich kompetencji. EFS w akcji Po nieudanej operacji Andrzej musi chodzić o kulach. Z tego powodu został zwolniony. z pracy w Stoczni Gdańskiej. Był bezrobotny przez pięć lat, dopóki nie trafił na szkolenie dla osób niepełnosprawnych, współfinansowane przez EFS. Obecnie pracuje w lokalnej firmie ochroniarskiej. Do dwóch razy sztuka W obliczu kłopotów osobistych i problemów z pracą Fianne, Pedro, Julie i Viktor szukają w życiu nowego celu. Ich drogi krzyżują się w chwili, gdy każde z nich otrzymuje pomoc z EFS. Poznaj ich historie, czytając komiks Do dwóch razy sztuka, który możesz pobrać ze strony http://bookshop.europa.eu. Równość i różnorodność Czy kiedykolwiek zostałeś źle osądzony przez kogoś, kogo spotkałeś po raz pierwszy w życiu, tylko dlatego, że wyglądasz inaczej? A może czułeś się gorzej potraktowany z powodu cechy, która odróżnia cię od innych? UE aktywnie walczy z wszelkim przejawami dyskryminacji, szczególnie w szkole i w pracy, a także pokazuje wartość różnorodności społecznej. Dyskryminacja ze względu na płeć, rasę, narodowość, wyznanie, orientację seksualną, niepełnosprawność czy wiek (zbyt młody lub zbyt podeszły) jest w UE prawnie zakazana. We wszystkich krajach Unii działają urzędy do spraw równego statusu, pomagające ludziom, którzy spotykają się z dyskryminacją. Ich listę można znaleźć na www.equineteurope.org. - 30 - Stephen Eastop http://ec.europa.eu/esf http://ec.europa.eu/antidiscrimination www.stop-discrimination.info www.rownetraktowanie.kprm.gov.pl - 31 -
Zasypywanie przepaści Różnica pomiędzy bogatymi i biednymi regionami Europy jest ogromna. Przeciętne wynagrodzenie w północno-wschodniej Rumunii wynosi tylko 24% europejskiej średniej, podczas gdy pensja w centrum Londynu stanowi 335% średniej! Jednym z podstawowych celów polityki regionalnej jest zmniejszenie nierówności pomiędzy różnymi obszarami Unii: pomoc regionom biedniejszym w dogonieniu tych bogatszych poprzez wspieranie innowacyjnych rozwiązań i tworzenie miejsc pracy. UE dąży do zbudowania solidarności pomiędzy regionami, a przede wszystkim między ludźmi. Na pracę nad osiągnięciem tego celu w latach 2007-2013 przeznaczono 347,4 miliarda euro. Pieniądze rozdzielane są przez trzy instytucje: Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny i inwestowane. w różnorodny sposób, od budowy dróg i mostów po ułatwianie dostępu do szybkiego internetu czy rozwój odnawialnych źródeł energii. Kiedy przychodzi klęska Czy wiesz, że... Co czwarty region UE ma PKB na jednego mieszkańca niższy niż 75% średniej unijnej. Zalanie domów przez powódź, uszkodzenie zabudowań przez trzęsienie ziemi, pożar lasu... klęski żywiołowe zdarzają się w całej Europie. Ich skutki są tragiczne niszczą i paraliżują całe regiony. Koszty odbudowy bywają olbrzymie. Najważniejsze jest przywrócenie podstawowych usług oraz szybkie i skuteczne udzielenie pomocy ofiarom. Takie nieprzewidziane wydatki mogą bardzo nadwyrężyć budżet państwa. Regiony, które ucierpiały wskutek klęsk żywiołowych mogą otrzymać specjalną pomoc z Europejskiego Funduszu Solidarności. Europa bez granic Swoboda przemieszczania się to podstawowe prawo obywateli UE, oznaczające wolność podróżowania, mieszkania i pracy w dowolnym miejscu w Unii Europejskiej. Kiedyś przeprowadzka do innego kraju w Europie była równie skomplikowana jak przeniesienie się na inny kontynent. Znalezienie pracy, wynajem mieszkania, wybór szkoły, zdobycie prawa jazdy już samo przekroczenie granicy nie było proste. Na szczęście czasy się zmieniły. Dziś obowiązuje prawo, dzięki któremu mieszkanie. w innym kraju Unii Europejskiej, przynajmniej z urzędowego punktu widzenia, nie powinno być bardziej skomplikowane niż życie w ojczyźnie. W obrębie UE większość krajów oprócz Wielkiej Brytanii, Irlandii, Bułgarii, Cypru i Rumunii zrezygnowało nawet z kontroli granicznej (tworząc strefę Schengen). Nowe wyzwania Łatwo potrafię sobie wyobrazić, że nie mieszkam w Polsce, tylko w innym europejskim kraju. To byłaby doskonała okazja do poznania innych ludzi ich zwyczajów, punktów widzenia, sposobów rozwiązywania problemów. Anna, 19 Otwarcie wewnętrznych granic w Europie zrodziło wiele nowych wyzwań. Oto kilka. z nich: Bez kontroli na granicach wewnętrznych, granice zewnętrzne UE musiały zostać wzmocnione. Uchodźcy mogą swobodnie przemieszczać się na terenie Unii i występować o azyl w każdym z jej krajów, szukając jak najkorzystniejszych warunków. - 32 - http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm > Środki - 33 -
CE - P-014670-00-11 Przestępcy mogą przemieszczać się z większą łatwością, co wymaga lepszej koordynacji działań policji krajów członkowskich. Swobodny przepływ ludzi w naturalny sposób wpłynął na nawiązanie licznych relacji międzynarodowych służbowych i prywatnych. Z powodu różnych rozwiązań prawnych w poszczególnych krajach, UE stara się ujednolicić prawnie kwestie rozwodów, a ostatnio również dziedziczenia w związkach mieszanych. Masz ochotę na zmianę otoczenia? Szkolna wymiana, rok na zagranicznej uczelni... Jest wiele możliwości, aby spędzić jakiś czas w innym kraju Unii. Nauka za granicą to wyzwanie, frajda. i niezapomniane przeżycie! Aby podjąć w odpowiedni sposób te wyzwania, Program Sztokholmski wyszczególnia działania UE na lata 2010-2014. Uczymy się przez całe życie, więc mimo że zazwyczaj zaczynamy edukację w pobliskiej szkole, wcale nie musimy na tym poprzestawać. UE stwarza nam możliwości nauki za granicą na każdym etapie teraz, w szkole średniej, ale też w przyszłości. Pamiętaj, że jako obywatel Unii masz prawo do studiowania w dowolnym kraju wspólnoty. A więc na co czekasz? Weź głęboki wdech i zanurz się w nieznaną kulturę, poznaj język obcy i zdobądź mnóstwo nowych umiejętności! Europejskie programy wymiany nazwano na cześć znanych postaci europejskiej kultury, dlatego brzmią jak lista kto jest kim w Europejskiej historii. Każdy program oferuje inne doświadczenia sprawdź, który jest najlepszy dla ciebie. Comenius - 34 - Dzieci pod ochroną prawa Gdy dochodzi do rozpadu małżeństwa mieszanego, często oznacza to zamieszkanie rodziców w różnych krajach, co może wywołać problemy związane z opieką nad dzieckiem oraz alimentami. Znane są przypadki wywożenia dziecka do innego kraju przez jednego z rodziców bez zgody drugiego. Prawo określa rozwiązania dla tego typu spraw oraz chroni interesy dziecka. http://ec.europa.eu/civiljustice/homepage/homepage_pol_en.htm http://ec.europa.eu/civiljustice/index_pl.htm http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/ Jeśli twoja szkoła należy do programu Comenius, będziesz mógł odwiedzić szkołę partnerską za granicą albo przyjąć u siebie kolegów z innego kraju. Spytaj swojego nauczyciela o szczegóły programu! Jeśli jednak prawdziwa wymiana nie jest w tej chwili możliwa, i tak możesz spotkać się z uczniami z innych krajów w klasie wirtualnej. Dzięki najnowszym technologiom szkoły w całej Europie łączą się poprzez portal etwinning : www.etwinning.net. Comenius się rozrasta Być może wcale nie musisz czekać aż do studiów, aby samodzielnie uczyć się za granicą. Od tego roku uczniowie szkół średnich z 13 krajów UE mają możliwość spędzenia kilku miesięcy w innym kraju Unii i mieszkania. u miejscowych rodzin oraz chodzenia do lokalnej szkoły. Jeśli ten pomysł się sprawdzi, program zostanie rozszerzony na całą Unię. - 35 -