Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
RYSUNEK RODZINY W DIAGNOZIE PEDAGOGICZNEJ DR MICHAŁ GUŁOWSKI
Na podstawie rysunku możemy zaobserwować: więź emocjonalną w rodzinie stopień zaspokojenia potrzeb psychicznych postawy rodzicielskie rodziców stosowanie metod wychowawczych przedstawia stany emocjonalne dziecka czy dziecko jest wykorzystywane np. molestowane
Wprowadzenie do zagadnienia Nauczyciel przeprowadza rozmowę np. o rodzinie, nie wolno kłamać dzieci, w odpowiednich przypadkach należy ukazać im różnorodność rodzin, różne postawy rodzin. Np. A teraz narysuj rodzinę jaką chcesz, nie koniecznie swoją, (bo wtedy blokujemy emocje dziecka ).Dziecko i tak narysuje swoją rodzinę, chyba że marzy o innej rodzinie, lepszej rodzinie. -Narysuj, jak współczesna rodzina spędza wolny czas? -Jak będziesz dorosły, to jaką założysz rodzinę? Wiek do 11 lat. Rysunków do diagnozowania (np. o rodzinie) nie wolno wywieszać i organizować wystaw (bo jest to sprawa intymna każdego dziecka ).Nie wolno przeprowadzać rozmowy z dzieckiem na temat rysunku w obecności całej grupy.
W ANALIZIE RYSUNKU PRZYJMUJE SIĘ PONIŻSZE KRYTERIA Kolejność rysowania postaci - postać rysowana w pierwszej kolejności świadczy o tym, że jest to osoba najważniejsza w rodzinie, z którą się dziecko identyfikuje lub ta osoba ma władzę w rodzinie, przejawia postawy autokratyczne -gdy jest, jako pierwsza rysowana osoba z rodzeństwa - świadczy to o przywilejowanej pozycji brata lub siostry w rodzinie, a rodzice koncentrują się na rodzeństwie - jeśli pierwsza rysowana babcia lub dziadek - to dziecko ma silniejszy związek z nimi niż z rodzicami, albo są zakłócone relacje z matką, ojcem - osoba rysowana w ostatniej kolejności - świadczy o tym, że nie zajmuje ona ważnego miejsca w rodzinie, brak jest więzi emocjonalnej z tą osobą, brak z nią kontaktów
Usytuowanie osób względem siebie - w centrum umieszczona jest osoba najbardziej znacząca, jest ona większa, dziecko rysuje ją bardzo starannie, dobierając różnorodne kolory, dziecko dorysowuje tej osobie ładne przedmioty np. kokardki, kolczyki. Rysuje tę osobę najdłużej, poświęca jej najwięcej czasu. - osoby mało znaczące dziecko rysuje w zdenerwowaniu, pośpiechu, umieszcza je w rogu kartki a nie w centrum, rysuje tę osobę 2-3 kolorami, niestarannie.
Relatywna wielkość postaci jeśli narysowana osoba jest powiększona, są u niej elementy agresywne (duże zęby), wtedy ta osoba przejawia agresję wobec dziecka, czy członków rodziny jeśli narysowana osoba jest powiększona bez akcentów agresji (np. mama królewna), to świadczy to o więzi emocjonalnej dziecka z tą osobą jeśli dziecko pomniejsza postać, to świadczy to o pomniejszaniu wartości tej osoby wobec dziecka jeśli dziecko przedstawia osobę jako fruwającą, to dziecko ma zaburzone bezpieczeństwo, chciałoby uciec z domu jeśli dziecko rysuje osobie krótkie ręce, oznacza to trudności w nawiązywaniu kontaktów np. z ojcem, matką jeśli dziecko rysuje ręce w górze, to oznacza że może ono być maltretowane, że są stosowane kary wobec tego dziecka jeśli dziecko rysuje siebie z rękoma do góry, to jest to krzyk dziecka (potrzebuje ono miłości, akceptacji) brak na rysunku dłoni oznacza brak więzi emocjonalnej
Ozdabianie postaci jeśli dziecko używa ciepłych kolorów, zaspokojone są jego potrzeby w środowisku rodzinnym jeśli dziecko używa zimnych kolorów, sygnalizują brak miłości i bezpieczeństwa, dziecko żąda miłości, ale jej nie doznaje Symbolika barw (jest ważna w diagnozie rodziny, a nie samego dziecka) ciemny brąz, czarny oznacza brak ciepła, patologię w rodzinie kolory jasne( żółty, różowy, niebieski) oznacza więź emocjonalną dziecka z rodziną czerwony połączony z brązem, oznacza agresję w rodzinie, napięcie emocjonalne
Relacje w rodzinie rodzina przedstawiona poziomo, w jednym szeregu, trzymająca się za ręce, świadczy o głębokiej więzi emocjonalnej w tej rodzinie, wszyscy są szczęśliwi jeśli każdy członek rodziny jest w pewnej odległości od siebie, to świadczy to o braku kontaktów, o braku więzi emocjonalnej w tej rodzinie jeśli dziecko między członkami rodziny rysuje przedmioty (np. kota), to ważniejszy w tej rodzinie jest np. pies, kot niż to dziecko jeśli na rysunku ojciec, matka są przedstawieni w pozycji leżącej, narysowani kolorem czarnym lub brązowym, to świadczy to o braku zaspokojenia potrzeb dziecka, o jego smutku, a w rodzinie może być pijaństwo, narkomania narysowany ojciec z elementami seksualnymi(język, penis) lub ręka dziecka na pupie, pod sukienką, może świadczyć o molestowaniu seksualnym jeśli ojciec narysowany jest w pozycji lwa i trzyma w ręku kij lub kabel, może świadczyć o maltretowaniu dziecka narysowane piekło i języki, mogą świadczyć także o molestowaniu dziecka jeśli dziecko rysuje niemowlę w wózku i przekreśla je czarnym kolorem, to świadczy to zakłóceniu relacji w rodzinie, rywalizacji, o niejednakowym traktowaniu rodzeństwa
Test zaczarowanej rodziny Mówimy dziecku: Wyobraź sobie, że jesteś czarodziejem i zaczarowałeś swoją rodzinę Kryteria oceny: jeśli dziecko zaczarowało wszystkich członków rodziny w jeden gatunek ( np. psy, gąski), to świadczy to o jedności w rodzinie, o więzi emocjonalnej jeśli wszyscy są zaczarowani w kamienie, to w rodzinie panuje lodowatość uczuć, a rodzice nie darzą miłością i sympatią swoich dzieci rodzina zaczarowana w różne przedmioty, zwierzęta, świadczy o zagrożonych relacjach w niej, np. Ojciec- w goryla, dinozaura ( groźne zwierzęta), to świadczy to o ogromnej sile agresywności tego ojca(matki), braku zaspokojonych potrzeb Matka w mysz malutką, to świadczy to o występowaniu u niej wysokiego poziomu lęku przed ojcem, nie ma ona nic do powiedzenia, ona nie obroni dziecka Jeśli dziecko rysuje wtedy siebie jako tygrysa, lwa, to znaczy że chce pomóc matce, a z ojcem walczyć(podświadomie) Jeśli w rysunku występuje postać czarodzieja, tzn. że dziecko pragnie posiąść moc czarodzieja i mieć wpływ na zmianę postaw rodzicielskich, chce zmienić rodzinę, relację rodzice - dziecko