Istota integracji procesów gospodarczych i podejścia systemowego do logistyki prof. PO dr hab. inż. A. Szymonik 2012/2013 www.gen-prof.pl
1. Procesy gospodarcze
Def. Globalizacji: To coraz ściślejsza integracja państw oraz ludzi na świecie, spowodowana ogromną redukcją kosztów transportu i telekomunikacji oraz zniesieniem sztucznych barier w przepływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i (w mniejszym stopniu) ludzi z kraju do kraju.
Czynniki globalizacji: Przyczyny globalizacji gospodarki Czynniki technologiczne Czynniki ekonomiczne Czynniki polityczne
XXI w. - proces użytkowania wiedzy (GOW): wykorzystanie osiągnięć nauki, techniki i technologii; kreowanie warunków przyspieszających rozwój przedsiębiorczości; wyższe tempo wyszukiwania i wdrażania innowacji; skracanie cyklu życia produktów; rozwój edukacji;
cd. XXI w. - proces użytkowania wiedzy (GOW): rozwój inwestycji wspierających wzrost aktywów niematerialnych; zwiększenie wartości dodanej; wzrost innowacyjności i produktywności.
Def. Procesu gospodarczego: Następujące po sobie w określonym czasie i miejscu fakty (zjawiska przeszłe i przyszłe) w dziedzinie produkcji/usług i ich podziału.
Def. Procesu gospodarczego (II): Stale powtarzający się cykl działań ludzkich polegających na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich oraz osiągnięciu wyznaczonych celów.
Def. Procesu gospodarczego (III): Podejmowanie takich decyzji związanych z gospodarowaniem aby osiągnąć wyznaczone cele, np.: zdobycie nowych rynków, zwiększenie produkcji, dotarcie do nowych klientów, znalezienie bardziej wydajnych sposobów sprzedaży, produkcji itd..
Def. Procesu gospodarczego (IV): Ogół czynności osób, które zmierzają do zapewnienia ludziom bytu. Jest to proces powtarzalny, masowy.
Elementy składowe procesów gospodarczych Elementy składowe procesu gospodarczego Proces produkcji Proces wymiany Proces konsumpcji
Procesy gospodarcze a zachodzące zmiany: na rynkach większa jest podaż niż popyt; następuje megakoncentracja kapitału; zacieśnia się współpraca w skali świata; realizowana jest nowa polityka innowacyjna; gospodarowanie opiera się na wiedzy; w szalonym tempie następuje rozwój zaawansowanych technologii w zakresie informacji i telekomunikacji;
cd. Procesy gospodarcze a zachodzące zmiany: rosną wymagania w stosunku do ich jakości; zwiększa się częstość wprowadzania innowacji; następują wyraźne zmiany w organizacji produkcji; rośnie znaczenie informacji; rośnie znaczenie marketingu; zmieniają się przepisy prawne.
2. Istota analizy systemowej
Def. Systemu: Każda, celowo wyodrębniona całość, złożona z części, powiązań (relacji) między nimi oraz powiązań (relacji) między jej częściami, a całością.
Uogólnienia: System jest tworem celowym (czyli zamierzonym przez jego twórcę), mogącym zarówno zrealizować jeden cel, jak i ich wiązkę. Ten sam cel (lub tą samą wiązkę celów) można realizować w podobny, lub różny sposób, w ramach różnych systemów.
cd. Uogólnienia: System nie ma części izolowanych, tzn. że każda jego część musi być powiązana co najmniej z jedną, inną częścią. Części i ich wzajemne powiązania tworzą strukturę systemu.
cd. Uogólnienia: Powiązania między częściami a całością polegają na tym, że każda część systemu ma za zadanie przyczyniać się, w określonym stopniu i zakresie, do powodzenia całości.
Własności niezmiennicze systemu: względność, różnorodność, złożoność, koherentność (spójność), stopień centralizacji, sterowalność.
Względność: rodzaj obserwatora; cel obserwacji; dobór fragmentów rzeczywistości; instrumentalizacja obserwacji; język opisu systemu.
Różnorodność: Różnorodność systemu określa odpowiedź na pytanie, z ilu rozróżnialnych elementów składa się dany zbiór.
Złożoność systemu: Stopień skomplikowania jego wewnętrznej struktury
C i A C j C i B C j C i C C j Powiązania części systemu
Całkowita złożoność systemu: S=r m q K K liczba powiązań systemu; q liczba stanów, w jakich może znaleźć się każde z K powiązań systemu; m części systemu; r liczba stanów, w jakich może znaleźć się każda z m części systemu.
Spójność (koherentność) w systemie wyraża się faktem, iż w systemie nie występują elementy izolowane.
Centralizacja: Występuje wtedy, gdy jeden z podsystemów odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu funkcjonowania całego systemu.
Sterowalność jest to cecha systemu, polegająca na takim jego funkcjonowaniu, które ma umożliwić najlepszy, w danych warunkach, sposób realizacji celu, dla którego system został stworzony.
Stany systemu: pożądane; niepożądane, ze względu na zdefiniowany cel.
Podstawowy opis systemu zasilenia WE System (S) WY zasilenia informacje T informacje Podstawowe składowe opisu systemu
System każdy jest: informacyjnym, tzn. zarówno informowanym (poprzez WE) jak i informującym (poprzez WY); w ruchu mając zdefiniowany cel.
Transformacja w systemie rodzaje: deterministyczne; probabilistyczne.
Transformacja deterministyczna: jedno, stałe i rozpoznawalne WY; stały i rozpoznawalny zbiór.
Transformacja probabilistyczna: Sytuacja, w której co najmniej jednemu WE lub co najmniej jednej, określonej ich konfiguracji, przyporządkować można dwa lub więcej stałych i rozpoznawalnych WY, pojawiających się z określonym prawdopodobieństwem.
Zadanie dla studenta: Narysuj magazyn, spełniający funkcje zaopatrzeniowo-dystrybucyjne, uwzględniając możliwe jego wszystkie części składowe i relacje między nimi.
3. Rodzaje sprzężeń systemu
Rodzaje sprzężeń - czynniki sprawcze: zasileniowe, informacyjne.
Rodzaje sprzężeń zasileniowych: szeregowe, równoległe, zwrotne.
1 2 3 Sprzężenie szeregowe (np. produkcja o przebiegu szeregowym)
2 1 3 Sprzężenie równoległe
1 Samosprzężenie (np. z gniazda 1, po naturalnym procesie technologicznym, detal wraca na wejście do dalszych zabiegów)
1 2 Sprzężenie bezpośrednie zwrotne (np. z gniazda 1 do 2 i z 2 znowu do 1 do dalszych operacji)
1 2 3 Sprzężenie zwrotne pośrednie
Sprzężenie zwrotne dodatnie: Oba elementy sprzężenia oddziałują wzrostem wielkości wyjściowej na wzrost wielkości wejściowej.
Sprzężenie zwrotne ujemne jest to takie sprzężenie zwrotne, w którym w jednym z elementów zwiększenie wielkości wejściowej wywołuje zmniejszenie wielkości wyjściowej.
Przykład podejścia systemowego magazyn: Operacje: konfekcjonowanie; konsolidowanie; dekonsolidowanie; kontrola zapasów; usuwanie zasobów, które nie spełniają wymagań; zamawianie zasobów itp.
cd. Przykład podejścia systemowego magazyn: Otoczenie (źródła zasobów) Ω x Ω U η x u η m y z Otoczenie (użytkownicy zasobów) s(t) stan ilościowy magazynu
4. Analiza systemów logistycznych
Def. Systemu logistycznego (I): Celowo zorganizowany i połączony zespół takich elementów (podsystemów), jak zaopatrzenie, produkcja, transport, magazynowanie, odbiorca wraz z relacjami między nimi oraz między ich własnościami, warunkujący przepływ strumieni, środków finansowych i informacji..
cd. Def. Systemu logistycznego (I): SLSG = <SZ, SP, ST, SM, SMS, SF, SPZ, SR, SE, R> gdzie: (SLSG) - system logistyczny systemu gospodarczego; SP podsystem produkcji; ST podsystem transportu; SM podsystem magazynowania; SMS podsystem marketingu; SF podsystem finansowy; SPZ podsystem zamówień; SR podsystem recyklingu; SE podsystem ekologiczny; R zbiór relacji pomiędzy podsystemami.
Def. Systemu logistycznego (II): Zbiór elementów logistycznych, których powiązania konkretyzują się poprzez procesy transformacyjne.
Def. Systemu logistycznego (III): System logistyczny sił zbrojnych rozumie zbiór organów kierowania oraz wykonawczych sprzężonych relacjami informacyjnymi i zasileniowymi przeznaczonych do utrzymania ciągłości procesów logistycznych realizowanych na rzecz wojsk własnych i sojuszniczych.
Wnioski z definicji: prawie w każdej definicji można zidentyfikować: organa kierowania, organa wykonawcze, cel systemu, elementy systemu i relacje systemowe; integracja procesów logistycznych w jednym systemie pozwala na jego analizowanie jako całości (analiza systemowa); w przypadku powstania określonych zakłóceń w jednym z podsystemów, ich przyczyn należy poszukiwać w nich samych, ale i także w pozostałych.
Kryterium instytucjonalne: mikrologistyczny; metalogistyczny; system makrologistyczny; zewnętrzny system logistyczny (międzysystem).
Kryterium celu i stopnia kooperacji instytucji: przedsiębiorstwa produkcyjnego/usługowego; miejska; wojskowa; policyjna; państwowej straży pożarnej; administracji publicznej; podmiotów ratowniczych; inne.
Z punktu widzenia treści logistycznych: transportu; kształtowania zapasów; gospodarki magazynowej; realizacji zamówień; usług socjalno bytowych; utylizacji; obsługiwania technicznego; inne.
Tendencje integracyjne w logistyce: integracja procesów logistycznych; integracja może mieć wymiar poziomy lub pionowy; transformacja aż do logistycznie zintegrowanych systemów zarządzania; integracja stymulowana przez organizacyjne oraz zinstytucjonalizowane rozwiązania UE, NATO.
ERP - podstawa zintegrowanych systemów logistycznych: przekształcenie danej organizacji w system oparty na informacjach; postrzeganie danej organizacji jako systemu otwartego; odzwierciedlenie zintegrowanej natury systemu gospodarczego; modelowanie przedsiębiorstwa zorientowanego na procesy;
cd. ERP - podstawa zintegrowanych systemów logistycznych: zapewnienie pracy w czasie rzeczywistym; wprowadzenie nowego modelu implementacji systemów komputerowych; ogólnie dostępne środowisko zorientowane na użytkownika.