PLANSZE BECKA. Tomasz Sadurski, Sebastian Wawruch PRAWO CYWILNE. Wydawnictwo C. H. BECK

PLANSZE BECKA Tomasz Sadurski, Sebastian Wawruch PRAWO CYWILNE Wydawnictwo C. H. BECK

PLANSZE BECKA Prawo cywilne

W sprzedaży: T. Sadurski PRAWO SPÓŁEK HANDLOWYCH Plansze Becka K. Gonet PRAWO PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Plansze Becka M. Gałązka, R. G. Hałas, S. Hypś, D. Szeleszczuk, K. Wiak PRAWO KARNE Plansze Becka Z. Radwański, A. Olejniczak PRAWO CYWILNE CZŚĆ OGÓLNA Podręczniki Prawnicze E. Bagińska (red.) LEKSYKON PRAWA CYWILNEGO Encyklopedie i Leksykony www.ksiegarnia.beck.pl

Tomasz Sadurski, Sebastian Wawruch PRAWO CYWILNE Wydawnictwo C.H. BECK Warszawa 2013

Redakcja: Joanna Ablewicz Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Info Data Consulting Druk i oprawa: Totem, Inowrocław ISBN 978-83-255-4541-3 ISBN e-book 978-83-255-4542-0

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Literatura Część ogólna 1 XI XIII XV Tabl. 1. Prawo prywatne a prawo publiczne 3 Tabl. 2. Źródła prawa cywilnego 4 Tabl. 3. Stosunek cywilnoprawny 6 Tabl. 4. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych 8 Tabl. 5. Zdolność prawna osób fizycznych 9 Tabl. 6. Ustanie zdolności prawnej osoby fizycznej 10 Tabl. 7. Zakres zdolności do czynności prawnych osób fizycznych 12 Tabl. 8. Osoby prawne podział 14 Tabl. 9. Czynności prawne 16 Tabl. 10. Sposoby zawierania umów 18 Tabl. 11. Forma czynności prawnych podział 20 Tabl. 12. Wady oświadczenia woli (1) 22 Tabl. 13. Wady oświadczenia woli (2) 23 Tabl. 14. Bezskuteczność czynności prawnych 24 Tabl. 15. Przedstawicielstwo 26 Tabl. 16. Udzielenie pełnomocnictwa 27 Tabl. 17. Udzielenie pełnomocnictwa w działaniu 28 Tabl. 18. Wygaśnięcie pełnomocnictwa 29 Tabl. 19. Szczególne typy pełnomocnictw 30 Tabl. 20. Warunek i jego rodzaje 31 Tabl. 21. Termin i jego rodzaje 32 Tabl. 22. Skutki zastrzeżenia warunku i terminu 33 Tabl. 23. Rzeczy i ich podział 34 Tabl. 24. Podział rzeczy (2) 35 Tabl. 25. Przynależności, części składowe rzeczy i pożytki 36 Tabl. 26. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne 38 Tabl. 27. Przedawnienie i prekluzja (termin zawity) 40 Prawo rzeczowe 43 Tabl. 28. Prawo rzeczowe wiadomości ogólne 45 Tabl. 29. Prawo rzeczowe podział 46 T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka V

Spis treści Tabl. 30. Własność 47 Tabl. 31. Ograniczenia prawa własności 49 Tabl. 32. Nabycie własności 50 Tabl. 33. Przeniesienie własności rzeczy 52 Tabl. 34. Prawo sąsiedzkie 54 Tabl. 35. Współwłasność 56 Tabl. 36. Zasiedzenie 57 Tabl. 37. Ochrona własności 59 Tabl. 38. Roszczenie windykacyjne i negatoryjne 61 Tabl. 39. Użytkowanie wieczyste 63 Tabl. 40. Użytkowanie 65 Tabl. 41. Służebność gruntowa 67 Tabl. 42. Służebność osobista 69 Tabl. 43. Służebność przesyłu 71 Tabl. 44. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu 73 Tabl. 45. Zastaw zwykły i rejestrowy 75 Tabl. 46. Hipoteka 77 Tabl. 47. Rodzaje hipoteki 80 Tabl. 48. Księgi wieczyste wiadomości ogólne 81 Tabl. 49. Księgi wieczyste podział 81 Tabl. 50. Księgi wieczyste struktura 82 Tabl. 51. Księgi wieczyste zasady 84 Tabl. 52. Władztwo 86 Tabl. 53. Ochrona posiadania 88 Zobowiązania część ogólna 91 Tabl. 54. Istota zobowiązań 93 Tabl. 55. Źródła zobowiązań 93 Tabl. 56. Treść stosunku zobowiązaniowego 94 Tabl. 57. Istota świadczenia 96 Tabl. 58. Rodzaje świadczeń 97 Tabl. 59. Świadczenia pieniężne i zasady ich wykonywania 99 Tabl. 60. Odsetki 100 Tabl. 61. Odpowiedzialność za szkodę 101 Tabl. 62. Naprawienie szkody 103 Tabl. 63. Wielość dłużników albo wierzycieli 105 Tabl. 64. Zasada swobody umów 108 Tabl. 65. Cechy umów konsumenckich 110 Tabl. 66. Umowy odnoszące się do osób trzecich 112 Tabl. 67. Umowa przedwstępna 114 Tabl. 68. Dodatkowe zastrzeżenia umowne 116 Tabl. 69. Bezpodstawne wzbogacenie 118 Tabl. 70. Świadczenie nienależne 120 Tabl. 71. Pojęcie, przesłanki i zasady odpowiedzialności deliktowej 122 Tabl. 72. Zdarzenie wywołujące szkodę, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą (1) 124 Tabl. 73. Zdarzenie wywołujące szkodę, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą (2) 126 VI T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka

Spis treści Tabl. 74. Zdarzenie wywołujące szkodę, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą (3) 127 Tabl. 75. Zasady ponoszenia odpowiedzialności za cudze czyny niedozwolone 128 Tabl. 76. Zasady ponoszenia odpowiedzialności przez Skarb Państwa i państwowe osoby prawne 130 Tabl. 77. Zasady odpowiedzialności za zwierzęta 132 Tabl. 78. Zasady odpowiedzialności za rzeczy, za szkody związane z użyciem sił przyrody oraz mechanicznych środków komunikacji 133 Tabl. 79. Naprawienie szkody związanej z uszczerbkiem na osobie 135 Tabl. 80. Szczególne zasady przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym 138 Tabl. 81. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny 139 Tabl. 82. Wykonanie zobowiązania zagadnienia ogólne 141 Tabl. 83. Odmowa wykonania świadczenia 142 Tabl. 84. Przedmiot, miejsce i termin wykonania zobowiązania 144 Tabl. 85. Niewykonanie zobowiązań 146 Tabl. 86. Opóźnienie i zwłoka dłużnika 148 Tabl. 87. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań wzajemnych 150 Tabl. 88. Wygaśnięcie zobowiązań 152 Tabl. 89. Cesja i wierzytelności 156 Tabl. 90. Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela 157 Tabl. 91. Zmiana dłużnika 158 Tabl. 92. Skarga pauliańska 160 Zobowiązania część szczegółowa 163 Tabl. 93. Umowa sprzedaży prawa i obowiązki stron 165 Tabl. 94. Rodzaje umowy sprzedaży 167 Tabl. 95. Rękojmia za wady 168 Tabl. 96. Gwarancja jakości 171 Tabl. 97. Sprzedaż konsumencka 172 Tabl. 98. Niezgodność z umową towaru konsumpcyjnego na gruncie sprzedaży konsumenckiej 173 Tabl. 99. Gwarancja na gruncie ustawy o sprzedaży konsumenckiej 175 Tabl. 100. Umowa zamiany 176 Tabl. 101. Umowa dostawy 177 Tabl. 102. Umowa kontraktacji 179 Tabl. 103. Umowa o dzieło 181 Tabl. 104. Umowa o roboty budowlane 184 Tabl. 105. Umowa najmu przepisy ogólne 187 Tabl. 106. Umowa najmu lokalu uregulowania odmienne od ogólnych przepisów najmu 190 Tabl. 107. Umowa dzierżawy 192 Tabl. 108. Umowa leasingu 195 Tabl. 109. Umowa użyczenia 198 Tabl. 110. Umowa pożyczki 200 Tabl. 111. Umowa rachunku bankowego 201 Tabl. 112. Umowa zlecenia 203 Tabl. 113. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia 206 T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka VII

Spis treści Tabl. 114. Umowa agencyjna 207 Tabl. 115. Umowa komisu 210 Tabl. 116. Umowa przewozu 212 Tabl. 117. Umowa spedycji 216 Tabl. 118. Umowa ubezpieczenia 219 Tabl. 119. Umowa przechowania 222 Tabl. 120. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady 225 Tabl. 121. Umowa składu 227 Tabl. 122. Spółka cywilna 229 Tabl. 123. Poręczenie 232 Tabl. 124. Umowa darowizny 234 Tabl. 125. Przekazanie nieruchomości 237 Tabl. 126. Umowa renty 238 Tabl. 127. Umowa dożywocia 239 Tabl. 128. Umowa ugody 241 Tabl. 129. Przyrzeczenie publiczne 243 Tabl. 130. Przekaz 244 Tabl. 131. Papiery wartościowe 245 Prawo spadkowe 247 Tabl. 132. Pojęcie spadku 249 Tabl. 133. Uprawnienia małżonka i osób najbliższych 250 Tabl. 134. Otwarcie spadku 250 Tabl. 135. Nabycie spadku 251 Tabl. 136. Tytuł do spadku 252 Tabl. 137. Zdolność do dziedziczenia 253 Tabl. 138. Niegodność dziedziczenia: 254 Tabl. 139. Uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia 254 Tabl. 140. Zasady dziedziczenia testamentowego 256 Tabl. 141. Zasady dziedziczenia przy przysposobieniu 258 Tabl. 142. Dziedziczenie testamentowe przepisy ogólne 259 Tabl. 143. Dziedziczenie testamentowe rodzaje testamentów 261 Tabl. 144. Testament holograficzny (własnoręczny) 262 Tabl. 145. Testament notarialny 263 Tabl. 146. Testament alograficzny 265 Tabl. 147. Testament ustny 266 Tabl. 148. Testament podróżny 268 Tabl. 149. Testament wojskowy 269 Tabl. 150. Przepisy wspólne dla testamentów zwykłych i szczególnych 270 Tabl. 151. Powołanie spadkobiercy 271 Tabl. 152. Zapis 273 Tabl. 153. Zapis windykacyjny 275 Tabl. 154. Polecenie 276 Tabl. 155. Wykonawca testamentu 277 Tabl. 156. Zachowek 278 Tabl. 157. Zasady obliczania zachowku 279 Tabl. 158. Wydziedziczenie 281 Tabl. 159. Przyjęcie i odrzucenie spadku 282 VIII T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka

Spis treści Tabl. 160. Długi spadkowe 284 Tabl. 161. Odpowiedzialność za długi spadkowe 285 Tabl. 162. Stwierdzenie nabycia spadku 284 Tabl. 163. Wspólność majątku spadkowego 289 Tabl. 164. Rozporządzanie udziałem w majątku spadkowym 290 Tabl. 165. Dział spadku 291 Tabl. 166. Scheda spadkowa 293 Tabl. 167. Umowy dotyczące spadku 294 Indeks rzeczowy 297 T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka IX

Przedmowa Szanowni Państwo, jest nam niezmiernie miło przekazać w Państwa ręce pierwsze i unikatowe opracowanie Kodeksu cywilnego, które ukazuje się w ramach serii Plansze Becka. Opracowanie jest polecane studentom prawa, administracji, aplikantom jak również innym osobom, które znajdą w nim ukazane w sposób uporządkowany i obrazowy najistotniejsze instytucje prawa cywilnego, cywilnego materialnego może ono także znaczne ułatwienie dla osób uczących się do różnego rodzaju egzaminów poprzez zebranie w jednej pozycji niezbędnych informacji z zakresu prawa. Celem niniejszego opracowania jest graficzne i przejrzyste zaprezentowanie najważniejszych instytucji i przepisów z zakresu prawa cywilnego. Autorzy, z własnego doświadczenia wiedzą, że schemat i tabela ułatwiają uczenie się, teza ta odnosi się także do nauczania prawa cywilnego. Z uwagi na bardzo szeroką materię prawa cywilnego materialnego niniejsze opracowanie nie obejmuje całości tematyki, lecz zwraca jedynie uwagę na najważniejsze jej kwestie. W tym zakresie autorzy zalecają dalsze pogłębienie wiedzy, w oparciu o bardzo bogatą literaturę przedmiotu. Pomocne w tym zakresie mogą okazać się, między innymi, pozostałe publikacje z serii Plansze Becka. Niniejsze opracowanie nie może stanowić samodzielnej podstawy do nauki prawa cywilnego materialnego, może jednak w istotny sposób ułatwić jego zrozumienie, wskazując na istotne zależności i powiązania pomiędzy różnymi jego instytucjami. Systematyka opracowania wynika z porządku przyjętego przez Kodeks cywilny, dzięki czemu będą Państwo mieli możliwość lepszego zorientowania się w poszczególnych instytucjach Kodeksu cywilnego i w zależności od Państwa potrzeb umożliwi ono sukcesywne poszerzanie wiedzy w zakresie zagadnień, które w niniejszym opracowaniu zostały jedynie zasygnalizowane. Dodatkową zaletą opracowania jest opatrzenie tabel w uwagi pogłębiające ich treść oraz wybór najistotniejszego orzecznictwa. Jest to pierwsza tego rodzaju publikacja dotycząca najważniejszej części polskiego systemu prawnego prawa cywilnego materialnego. Z tego też powodu będziemy Państwu wdzięczni za wszelkie uwagi i sugestie, które umożliwią nam doskonalenie niniejszego opracowania, aby spełniało one najwyższe standardy. Autorzy T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka XI

Wykaz skrótów 1. Akty prawne GospNierU ustawa z 21.8.1997 r. gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Kodeks morski ustawa z 18.9.2001 r. Kodeks morski (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 217, poz. 1689 ze zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KP ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) KPC ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KRO ustawa z 25.2.1974 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KWHU ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) KZ rozporządzenie Prezydenta Reczpospolitej z 27.10.1933 r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) OchrLokU ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) OrdPodU ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PrBank ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrGeod ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.) PrNot ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) SpółdzMieszkU ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) SprzedKonsU ustawa z 27.7.2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.) T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka XIII

Wykaz skrótów TimeshareU ustawa z 16.9.2011 r. o timeshare (Dz.U. Nr 230, poz. 1370 ze zm.) WłLokU ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) ZastawRejU ustawa z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) 2. Czasopisma i publikatory Biul. Inf. Pr. Biul. SN Dz.U. MoP MoPod PiP Pr. Bank. Pr. Gosp. Prok. i Pr. Przeg. Orz./Gd. OSAB OSA/Kat. OSA/Łdz. OSG OSNAPiUS OSNC OSNC-ZD OSNCP OSP Wok. Biuletyn Informacji Prawnej Biuletyn Sądu Najwyższego Dziennik Ustaw Monitor Prawniczy Monitor Podatkowy Państwo i Prawo Prawo Bankowe Prawo Gospodarcze Pokuratura i Prawo Przegląd Orzecznictwa Apelacji Gdańskiej Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej Orzecznictwo Sądów Administracyjnych (Katowice) Orzecznictwo Sądów Administracyjnych (Łódź) Orzecznictwo Sądów w Sprawach Gospodarczych Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna Zbiór Dodatkowy Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Pracy Orzecznictwo Sądów Polskich Wokanda 3. Organy, organizacje i instytucje NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy (7)SN uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny 4. Inne sktóty KE łac. niepubl. spółka z o.o. ust. w zw. zd. Komisja Europejska łaciński (-a, -e) niepublikowany spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ustęp w związku zdanie XIV T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka

Literatura E. Bałan-Gonciarz, H. Ciepła, Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz po nowelizacji prawa hipotecznego. Wzory wniosków o wpis. Wzory wpisów do księgi wieczystej, Warszawa 2011. G. Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2011. E. Bończak-Kucharczyk, Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2008. W. Czachórski, Zobowiązania, Warszawa 2011. S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Część ogólna, Księga pierwsza, Warszawa 2008. T.A. Filipiak, J. Mojak, M. Nazar, E. Niezbecka, Zarys prawa cywilnego, Lublin 2010. E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Wrocław 2010. E. Gniewek, Prawo rzeczowe, Warszawa 2012. J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2012. A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, t. 3, Warszawa 2010. A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Spadki, t. 5, Warszawa 2011. A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2012. B. Kordasiewicz (red.), Prawo spadkowe, System Prawa Prywatnego, t. 10, Warszawa 2009. P. Księżak, Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2012. J. Panowicz-Lipska (red.), System Prawa Prywatnego. Tom 8. Prawo zobowiązań część szczegółowa, Warszawa 2004. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1 44910, t. 1, Warszawa 2011. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do art. 450 1088, t. 2, Warszawa 2011. Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania część ogólna, Warszawa 2012. Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania część szczegółowa, Warszawa 2012. Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 2012. Z. Radwański, Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 2005. Z. Radwański (red.), System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 2002. J. Rajski (red.), System Prawa Prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań część szczegółowa, Warszawa 2004. S. Rudnicki, G. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Własność i inne prawa rzeczowe, Księga druga, Warszawa 2008. Z. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 2007. E. Skowrońska-Bocian, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Spadki, Księga czwarta, Warszawa 2009. E. Skowrońska-Bocian Nowelizacja prawa spadkowego. Komentarz, Warszawa 2010. A. Stempniak, Postępowanie o dział spadku, Warszawa 2010. E. Strzępka-Frania, Umowy o generalne wykonawstwo robót budowlanych, Warszawa 2010. J. Wierciński, Brak świadomości albo swobody przy sporządzaniu testamentu, Warszawa 2011. A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2003. T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka XV

Część ogólna

Część ogólna Tabl. 1 Tabl. 1. Prawo prywatne a prawo publiczne Prawo prywatne Prawo publiczne Metoda regulacji cywilistyczna metoda regulacji publicznoprawna metoda regulacji Wzajemny stosunek podmiotów prawa Rodzaj chronionych interesów autonomia i równorzędność podmiotów; żaden z podmiotów nie ma w stosunku do drugiego możliwości władczego oddziaływania na jego sferę uprawnień i obowiązków (brak imperium) indywidualne (prywatne) podległość jednego podmiotu drugiemu podmiotowi posiadającemu możliwość władczego oddziaływania na sferę uprawnień i obowiązków podmiotu podległego (imperium) ogólne (publiczne) Prawo cywilne gałąź prawa regulująca majątkowe i niemajątkowe stosunki prawne za pomocą cywilistycznej metody regulacji. Prawo prywatne normy prawa prywatnego regulują stosunki pomiędzy autonomicznymi podmiotami, zaś celem tych norm jest ochrona jednostkowych interesów majątkowych i niemajątkowych podmiotów prawa. Prawo publiczne normy prawa publicznego regulują stosunki prawne, w których co najmniej po jednej stronie występuje organ państwowy lub inny organ uprawniony do władczego kształtowania sytuacji prawnej podmiotów prawa, zaś celem tych norm jest ochrona interesu ogólnego (państwowego, publicznego). Orzecznictwo Stosunek cywilnoprawny (postanowienie SN z 21.11.2000 r. III CKN 1048/00, niepubl.): 1. Powstanie stosunku cywilnoprawnego zależy od istnienia stanu faktycznego, z którym norma prawa cywilnego łączy taki stosunek. Prawo cywilne wiąże powstanie stosunku cywilnoprawnego ze zdarzeniami prawnymi, wśród których wyróżnia działania i zaniechania. Są nimi zarówno zdarzenia cywilnoprawne uregulowane w Kodeksie cywilnym, takie jak czynności prawne i czyny niedozwolone, a także akty administracyjne wywołujące skutki w zakresie prawa cywilnego. 2. Droga sądowa jest dopuszczalna zawsze, gdy powód opiera swoje roszczenie na zdarzeniach prawnych, z których wynikać mogą skutki cywilnoprawne. Prawo cywilne a prawo publiczne (wyrok NSA z 6.7.2004 r., FSK 228/04, niepubl.): Przepisy prawa cywilnego regulują stosunki cywilnoprawne pomiędzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Nie znajdują one zastosowania dla oceny skuteczności czynności, jakie podejmują organy egzekucyjne w wykonawczym postępowaniu podatkowym, a więc w postępowaniu o charakterze publicznoprawnym. T. Sadurski, S. Wawruch, Prawo cywilne. Plansze Becka 3