The Author (s) 2013; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of University Radom in Radom, Poland

Journal of Health Sciences (J of H Ss) 2013; 3 (5): 707-732 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. The Author (s) 2013; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of University Radom in Radom, Poland Open Access This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. Somatic Features, General and Special Performance Players 11 years of the athletic club "Legion" Chełmża Cechy somatyczne, sprawność ogólna i specjalna piłkarzy 11-letnich piłkarzy z klubu sportowego Legia Chełmża Artur Kielak, Marek Napierała, Mirosława Cieślicka, Walery Zukow Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland Key words: body, overall general efficiency, overall special efficiency, players. Słowa kluczowe: budowa ciała, sprawność ogólna, specjalna, piłkarze. Abstract The main objective of the study was to provide physical traits, general fitness and special players with KS "Legion" Lake near. Furthermore a basic condition of somatic (height and weight). The analysis of these measurements was found BMI and body building typology based on the characteristics Kretschmer, Rohrer index and key Curtis. Motor skills were determined using the general fitness test (MTSF), which included tests: speed, power, endurance, strength, agility and flexibility. Efficiency measurements were also carried out by a special test Talaga, which included a sample: foot juggling balls, juggling balls head strike the ball at a distance, slalom ball to hit and throw the ball at a distance. The results were processed statistically and calculated: the arithmetic mean, the difference between the mean, standard deviation, and mean test "u". Achieved values have been compared with the results of their peers nationwide, and the results have been assigned a special performance to the standards point. Based on the obtained results, which are presented in tables and figures, we can conclude that founded hypotheses have met with their confirmation. Conclusions: 1. Players Orlik characterized by respective proportions of height and weight. There are the leptosomatic Body (82.61%) with a touch of athletic (17.39%). 2. The speed-endurance competitions have achieved better results than their peers nationwide. 3. Motor characteristics such as strength, power, agility and flexibility require more training in order to improve the results overall efficiency. 4. Overall score of respondents players from MTSF is within the average level. 5. Fitness Special places for young footballers bar to devote more time to technical making, which are very important in parts of the game in, and correlated to the motor abilities. One of the other must correlate and go hand in hand in order to achieve full success. Streszczenie Głównym celem badań było przedstawienie cech somatycznych, sprawności ogólnej i specjalnej piłkarzy z KS Legia Chełmża. Ponadto zbadano stan podstawowych cech somatycznych (wysokość i masę ciała). Z analizy tych pomiarów ustalono wartości BMI oraz typologię budowy ciała wg charakterystyki Kretschmera, wskaźnika Rohrera i klucza Curtisa. Zdolności motoryczne zostały określone z wykorzystaniem testu sprawności ogólnej (MTSF), w skład, którego wchodziły próby: szybkości, mocy, wytrzymałości, siły, zwinności i gibkości. Przeprowadzono również pomiary sprawności specjalnej wg testu Talagi, który obejmował próby: żonglerka piłki nogą, żonglerka piłki głową, uderzenie piłki na odległość, slalom piłką ze strzałem oraz wrzut piłki na odległość. Wyniki badań poddano obróbce statystycznej i obliczono: średnią 707

arytmetyczną, różnicę między średnimi, średnie odchylenie standardowe i test u. Osiągnięte wartości liczbowe zostały porównane z wynikami rówieśników ogólnopolskich, zaś wyniki sprawności specjalnej zostały przyporządkowane do obowiązujących norm punktowych. Na podstawie otrzymanych rezultatów, które zostały przedstawione w tabelach i na rycinach możemy stwierdzić, czy założone hipotezy badawcze spotkały się z ich potwierdzeniem. Wnioski: 1. Piłkarze Orlik charakteryzują się odpowiednimi proporcjami wysokości i masy ciała. Wyróżnia ich leptosomatyczna budowa ciała (82,61%) z domieszką atletycznej (17,39%). 2. W konkurencjach szybkościowo-wytrzymałościowych osiągnęli lepsze wyniki od rówieśników ogólnopolskich. 3. Cechy motoryczne takie jak siła, moc, zwinność i gibkość wymagają większego kształcenia w celu poprawy osiągniętych wyników sprawności ogólnej. 4. Łączna punktacja badanych zawodników z MTSF mieści się w granicach średniego poziomu. 5. Sprawność fizyczna specjalna stawia przed młodymi piłkarzami poprzeczkę, by więcej czasu poświęcali zagraniom technicznym, które są bardzo ważne we fragmentach gry na boisku, a także współzależne ze zdolnościami motorycznymi. Jedno z drugim musi korelować i iść w parze, by osiągnąć pełnię sukcesu. Introduction Football is one of the most popular sports in the world. It is generation game, for playing the football everyone is eager, starting from children, until adults. There is no limit sex, women and men play. Football is widely available and most importantly it's fun to play, and at the same time is a characteristic form of fulfilling himself. That's what the kids are still worn energy and interesting life, trying every kind of entertainment, love to move. However, sometimes there comes a point choice of the children, when they decide to practice a particular form of sport. In every sport we are able to assess the suitability of a person using a variety of research assessments, such as observation, tests of physical fitness, special skills, somatic built. The football is like that. It is not an easy team game, is characterized by specific movements of different body parts, requires the competitor to complete motor skills, targeted technical skills, as well as certain features of volitional. Purpose of this study was to identify somatic, general fitness level (comprehensive) and specific fitness 11 - year players from the club KS "Legia" Chełmża. Material and methods Measurement of somatic development (height, weight) were used medical scales with anthropometr in the presence of a nurse. The subjects were dressed in sports clothes without shoes. The study was performed as follows: - Height of the body - the test was part of the importance of the height-integrated, accepted the position straight back to measure the arms straight at your sides, legs straight, feet joined, head set to Frankfurt. The test was performed with an accuracy of 0.1 cm. - Weight - tested entered the medical importance in sports clothing without shoes. The measurements were made with an accuracy of 0.1 kg. Results of measurements were used to determine body types for each tested person. Types of body slenderness ratio Rohrer determined using the key characteristics of Curtius and Kretschmer, according to the following formula: Was also calculated BMI. body weight in the g 100 I = ---------------------------------------------- ratio Rohrer (height of the body in the cm) 3 708

Table 1 BMI in boys aged 7-19 years, corresponding to a deficiency of body weight, normal weight, overweight and obesity Age Weight Boys year deficiency normal overweight obese 11 <14.4 14.5-21.4>21.5> 25.6 (source: Woynarowska 2008, s.284) The main objective of the research was to provide overall physical fitness, using the International Physical Fitness Test for the group aged 11 years, and it was a special physical analysis, based on a test George Talaga ( 2006a) imaging abilities footballer foot. In addition, the construction of somatic subjects diagnosed with players. In this paper, to conduct trials to motor skills of players KS "Legia" was used Chełmża International Physical Fitness Test (Drabik 1997, p.24-28). The test consists of 8 samples, but is included in the work of six trials, in which the measured values of motor skills. Was omitted compression test dynamometer and an attempt on his shoulders sag: run over a distance of 50 m off the high, long jump with space, run over a distance of 600 m, cross swinging at a distance of 4 x 10 m, the slope in front of lying back in time 30 s, slope torso forward. When trying to evaluate the technical skills of young players technical efficiency test was used for children aged 10-14 years (Talaga 2006a, p.18-21). The test consists of seven attempts, but in the work of two trials were omitted, namely, cross the ball into the goal and simplified game 5 x 5 Here are the details of the test: foot juggling balls for 30 s, juggling ball head for 15 s, strike the ball at a distance, slalom ball to hit, throw the ball at a distance. Results of somatic and general fitness were processed statistically and calculated: arithmetic, the difference between the mean, the mean standard deviation test "u" for independent samples. Results of motor skills will be converted into points by the scale of T. The analysis of the results of specific fitness calculated the arithmetic mean of the samples obtained punks tests that will be presented in the form of interest. Results Analyzing shown in Table 2, it can be concluded that in the group of football players Orlik, the arithmetic mean of the body is 150.26 cm, 148.63 cm boys nationwide. The difference between the studied athletes and national test results is 1.63 cm in favor of the players Orlik. The test result of 0.83 is not statistically significant. Table 2 Comparison of body height riders Orlik the results of their peers (boys) nationwide. Studies N X δ D u their own 23 150.26 9.39 1.63 0.83 * nationwide 3480 148.63 7.31 * p <0.05, * * p <0.01, tα = 0.05, df = = 1.96; tα = 0.01, df = = 2.56. 709

Fig.1. Numerical characteristics of the body tested athletes From the graph we can read that the numerical values are in the range Min - Max (131-169 cm), of which 12 players reached a value above the average, which is 150,26 cm, while 11 tested below. Highest among players Orlik KS "Legion" is GJ, and JM lowest average weight loss in athletes is 40.24 kg, with 40.12 kg boys nationwide (Table 3). Higher body mass characterized by respondents players and the difference of the averages is 0.12 kg. The test result u = 0.06 indicates that the difference is not statistically significant. Table 3 Comparison of body weight to the results of the players Orlik peers (boys) nationwide. Studies N X δ D u their own 23 40.24 9.34 0.12 0.06 * nationwide 3480 40.12 8.24 * p <0.05; ** p <0.01, tα = 0.05, df = = 1.96; tα = 0.01, df = = 2.56 Fig. 2 Characteristics of numeric weight tested athletes With illustrated graph we can read that the numerical weight limits Min - Max (25.5-59.2 kg). Over the arithmetic mean body weight, which is 40.24 kg is 9 players Orlik, while the remaining 14 below average. The heaviest among respondents was the RK and the lightest JM Table 4 Characteristics of the numerical values of BMI players. Studies Age N deficiency normal BMI overweight obesity < 14,4 14,5-21,4 > 21,5 > 25,6 own 11 years n % n % n % n % 23 0 0 20 86.96 3 13.04 0 0 710

Analyzing the results in Table 4 can be seen that the 20 players who make up 86.96% of the border are in the normal range BMI, while the other three players - 13.04% of struggling with overweight. Fig. 3 BMI players Orlik From the graph we can see that the numerical values of BMI range between Min - Max (14.65-22.86). Players such as CN, LB and RK are struggling with obesity, while others are within the normal range BMI. Results of measurements of body typology in the table. show that among the players Orlik see two types of body building. Most respondents representing 82.61% leptosomatic type and 17.39% represents the type of athletic. Type picnic of these people will not occur. Table 5 Characteristics of numeric types of somatic among respondents on the basis of the ratio Rohrer. Research N Type leptosomatic Type athletic Type picnic X - 1,27 1,27-1,49 1,50 - x n % n % n % own 23 19 82,61 4 17,39 0 0 711

10. L.B. Fig. 4 Slim body competitors by the indicator Rohrer Analyzing the results of chart, we can see that the values of Rohrer oscillate in the range of 0.96 to 1.44. Among those outstanding athletic type of physique athletes are CN, LB, PK and RK, the others represent the type leptosomatic. Table 6 Comparative characteristics of motor skills tested competitors and peers nationwide. Unit Own research Nationwide survey Trying of measure X Average point. X Average point. 50 m [s] 8.99 52 9.22 50 Long jump [cm] 144.74 46 156.13 49 600 m [s] 160.28 54 171.58 50 4 x 10 m [s] 12.87 47 12.65 47 Bend the trunk forward Lying in the backof [count] 19.56 47 23.22 50 Slopethe trunk Forward [cm ] -0.96 44 0.84 50 total 290 sum of 296 Average 48.33 Average 49.33 Below are listed sample International Physical Fitness Test. Table 7 Attempt to speed-run the 50 m Test Run 50 m Unit [s] N Research X δ D u Pts. 23 own 8.99 0.63 0.23 1.74 52 3444 nationwide 9.22 0.84 50 712

* p <0.05, ** P <0.01, tα = 0.05, df = = 1.96; tα = 0.01, df = = 2.56 Of the results in table 7, we can read, that better be the arithmetic mean of the 50 riders were Orlik, than peers nationwide study. The average difference between examinees is 0.23 s, which indicates the lack of statistical significance of the differences (u = 1,74). Average results have been recalculated for the points according to the scale. They received 52 points respectively and 50 points. Figure 5. Numerical characteristics of the 50 m test players. Of the results on a chart to tell you that the results of the men's 50 m range between 7,95-10,31 s. Fastest runner this distance proved to be P.W. while the slowest L.B. Below the arithmetic mean, which amounted to 8.99 s, there were 12 players, while the other ran the distance in the long run. Table 8. Attempt it power the long jump. TEST Long jump from squares Individual Measures [cm] N Tests X δ D u Pts 23 own 144.74 16.21 3.35 * 46 11.39 3462 all-polish 156.13 20.5 * 49 * p < 0.05; * * p < 0.01; tα = 0.05; df = = 1.96; tα = 0.01; df = = 2.56 Analyzing data placed in table 8 it is possible to point, that arithmetic mean of the long jump from the place of footballers the Eaglet is 144.74 cm, however 156.13 cm takes all- Polish peers out. The difference between average results is 11.39 cm and is more favorable to boys from all-polish tests. Test results at (3.35) points at the difference statistically essential on the level of the 1%. Calculated results on points show that they received appropriately 46 and 49 of pt 713

Fig. 6. Numerical characterization of the long jump from the place. 10. L.B. 11. M.J. Analyzing results placed on the graph we can come to the conclusion, that numerical values of the long jump from the place of competitors Eaglet are located within the limits of Faces - Max (123-193 cm). M.J. performed the most distant jump, however shortest fell to G.J. Average of results of the test on the long jump which is located in border turned out to be 144.74 cm the best for 12 examined, however 11 managed to return the jump farther. Table 9. Test on the endurance- run of 600 flat TEST Individual measures N Tests X δ D u Pts Run of 600 23 own 160.28 15.51 3.45 * 54 [sec.] 11.3 m 2777 all-polish 171.58 29.34 * 50 * p < 0.05; * * p < 0.01; tα = 0.05; df = = 1.96; tα = 0.01; df = = 2.56 The analysis of the results concerning the run at installment 600 introduces itself to the m as follows: average results of the race amount appropriately to 160.28 sec. and the Difference between average results takes 171.58 sec out 11.3 sec. and is assigned to the benefit of competitors Eaglet. Test results at = 3.45 statistically on the level a 1% of the confidence is essential. The average result of the scoring gives the pt to examined competitors 54, however for peers 50 of pt 714

10. L.B. Fig. 7. Numerical characterization of the run on 600 m of examined competitors Based on placed results on the graph we can read out, that numerical values of the run on 600 m fluctuate between 137.36 - distance most quickly given to 199.28 sec amongst examined he defeated S.F., however most slowly R.K. above the arithmetic mean of the endurance run which took 160.28 sec out, managed to run 13 competitors, whereas 10 needed more time. Table 9. The test on power and endurance-s forward bend from lying I put on weight during 30s. TEST Individual N Tests X δ D u Pts Measures Forward bend 23 own 19.56 3.15 44 5.55 * from lying I [amount] 3.66 3440 all-polish 23.22 4.76 * 50 put on weight * p < 0.05; * * p < 0.01; tα = 0.05; df = = 1.96; tα = 0.01; df = = 2.56 From placed results in table 9 it is possible to come to the conclusion.., that arithmetic means powers and endurances of the belly muscles amount to results of the test appropriately in individual examined groups 19.56 and 23.22. The difference between these averages amounts to 3.66 repeating to the benefit of all-polish boys. Test results at = 5.55 and is a difference statistically essential on the level of the 1%. For received results the scoring looks as follows: 44 of pt for young footballers, and all-polish peers 50 of pt 715 10. L.B. 11. M.J.

Fig. 8. Numerical values of the forward bend from lying I put on weight. Based on placed numerical values from the test we can read out powers and endurances of the belly muscles, that the amount of repeating fluctuates within the limits of 13-25. The most forward bends from lying I put on weight he carried S.F out, whereas least the arithmetic mean amounted to W.J. 19.56 and managed to pierce with the one border 13 examined, however 10 was below the average. Table 10. Test on the agility- pendular run 4 x of 10 flat Individual TEST N Tests X δ D u Pts measures Run 4 x of 10 23 own 12.87 0.81 47 [sec.] 0.22 1.29 m 3419 all-polish 12.65 1.16 47 * p < 0.05; * * p < 0.01; tα = 0.05; df = = 1.96; tα = 0.01; df = = 2.56 Average results of the pendular race of individual groups look as follows: 12.87 sec. - competitors Eaglet, 12.65 sec.- all-polish peers. The difference between these averages takes 0.22 sec out test results at = 1.29 and is a difference statistically unimportant. Received amount to the point after 47. 10. L.B. Fig. 9. Numerical characterization of run 4 x of 10 flat From the described test we can read agilities out, that numerical values of run 4 x of 10 m of Faces - Max take out appropriately 11.24-14.54 p. led the field in this test Of, however most slowly L.B. performed the test above the average test the agility which took 12.87 sec out, was put 13 competitors, however 10 examined needed more time for performing the test on the test. Table 11. Test on the suppleness- bend of the torso ahead. Individual TEST N Tests X δ D u Pts measures Bend of the 23 own -0.96 3.48 47 torso [cm] 1.8 2.43 * ahead 3455 all-polish 0.84 6.58 50 716

* p < 0.05; * * p < 0.01; tα = 0.05; df = = 1.96; tα = 0.01; df = = 2.56 Based on the lecture on table 11, we can come to the conclusion, that arithmetic means of the suppleness are -0.96 cm and 0.84 cm by analogy. The difference between averages is 1.8 cm to the benefit of boys from all-polish tests. Test results at = 2.43 statistically on the level a 5% of the confidence is essential. 1. B.M 10. L.B. Fig. 10. Numerical characterization of the bend of the torso ahead. The test on the suppleness showed that numerical values of examined competitors fluctuated within the limits of from -10 up to 5 cm. The good result got the Unit of measurement (5 cm), however G.J. was weakest (-10 cm). The average which was -0.96 cm, was crossed through 12 examined, whereas for 11 competitors this test failed. Table 12. Numerical characterization of results of tests of the special fitness of examined competitors based on the test of Jerzy Talaga (10-14 years). Item number 1 2 3 4 5 Test of test Juggling of the ball with leg Juggling of the ball with head It being struck by a ball from a distance Slalom with ball with the shot Throw-in of the ball Individual measures [amount] N Average arytm. 717 Draw aside. stand. Of faces - Max Average of pt Max of the pt for the given test 32.65 6.5 21-45 4 5 [amount] 13 2.45 9-17 3 5 23 [m] 18.07 3.5 13-25 4 10 [sec.] 14.32 2 10.42-18.4 3 5 [m] 8.61 1.06 6.1-10 2 5

from a distance sum 16 30 average in % 53.33 100 Analyzing described tests on the juggling of the ball with leg during 30 sec. individual results of competitors fluctuate within the limits of 21-45 to blow/line balls. The most to win with the leg made Of, however Ż.J. had fewest repeating the arithmetic mean takes 32.65 shock dose out, whereas the average of get points takes out 4. Fig. 11. Numerical characterization of the juggling of the ball with leg during 30 p. Based on results we can state that individual results fluctuate within the limits of 9-17 to win 15 Sr within with the head turned out to be the Best competitors of this test: D.K., F.J. and S.F which achieved the same result 17 of repeating, however most poorly S.N. performed the test on the test -motoricity only 9 to conquer. He amounts to the result of the average 13 to conquer, and result of the average of points 3. Fig. 12. Numerical characterization of the juggling of the ball with head during 15 p. Analyzing we can notice that individual results of competitors fluctuate within the limits of 13-25 flat Farthest he sent S.F. which the average of hitting with the right and left leg took out the ball from a distance 25 flat Most poorly the test worked getting W.M. altogether 13 flat The arithmetic mean is 18.07 m, whereas the average of points get in this test is equal 4. 718

Fig. 13. Numerical characterization of it being struck by a ball from a distance Analyzing described tests on the slalom with ball with the shot it is possible to read out, that individual results of competitors fluctuate within the limits of 10.42 - most quickly distance defeated 18.4 Sr S.F., however C.N. was in this test slowest. Average time of the slalom with ball with the shot he amounts to 14.32 sec., however the average of punks get for this test is equal 3. Fig. 14. Numerical characterization of the slalom with ball with the shot. Based on results we can state that individual results of competitors fluctuate within the limits of 6.1-10 m from the throw-in of the ball from a distance (from the out). Farthest out of examined he threw the F.J. ball away, whereas closest the Unit of measurement the Result of the arithmetic mean is 8.61 m, however the result is equal of the average of points 2. 719

Fig. 15. Numerical characterization of the throw-in of the ball from a distance. Discussion Research issues of the somatic and motor development bothered many researchers. There is an ability of the correct evaluation of the developmental age not without meaning, skill to foresee of the build of competitors which give the possibility of possible determining the timeout and sizes of the sports result (Glass, Veil 2000, of Ardors 2004, 2005). In many sports disciplines they started using measurements of the size of the body for selection. Seabra dealt with the possibility of finding the model of the somatic and motor future athlete that is due predicting the sports result (1997). M. Napierała passed numerous examples (2008). Among others tests are responsibility of them S. Sawczyn (2000) which dealt with properties of the somatic structure and biological ripening of athletes doing exercises. Research works can be other example M. Zasada (1993) which demonstrated at 9-11 gymnasts summer during the training process must be kept appropriate proportion between the weight training and gibkościowymi in order not to stop the suppleness through the increase in power. Mentioned above A. Seabra (1997) along with the research team provides pointers, thanks to which we can use selection to the soccer based on the described somatic model. At dancers she filled the research on issues of the somatic structure oneself of Pilewska, Pilewski (2002 ah, 2001 b, 2008). In the athletics J. Iskra performed works on connections of the somatic structure and the sports result (2000, 2002), additionally the researcher tried to describe the model type of the build of hurdlers. With sentence A. Suchomela (2001) it is necessary to search for candidates for sport amongst individuals around relatively with low BMI which have the greatest motor predispositions. If it is possible to notice, the sports result is a purpose of the professional sport worldwide, therefore an interest in the figure of the athlete is so great in every sport the wanted person is "perfect" model. From the placed findings concerning the BMI body mass index, at 3 competitors an excess weight appears what explicitly proving the established hypothesis shatters, stayed 20 is located in a correct period. Described values of tests show explicitly that amongst competitors the Eaglet is a dominating type of the build leptosomatic type. 19 of him displays examined which constitute the 82.61% of the whole. She stayed 4 competitors (17.39%) an athletic build is characterized. In the high-speed test on distance of 50 m, footballers turned out to be better from Chełmża and the hypothesis proved correct. Difference of averages at the test on the power of the long jump from the place, indicates the difference statistically essential for the level of the 1% of the test at = 3.35. The difference in the distance was 11.39 cm to the benefit of all-polish boys, shattering the established research hypothesis. Out of tests on the motor ability the endurance run on distance of 600 m showed the statistical important difference of competitors to the benefit examined test at = 3.45. The 720

difference between averages took 11.3 Sr out on the run pendular 4 differences between averages which amounted to 0.22 sec. to the benefit of peers, didn't have x of 10 m of influence on the result of the statistical being at = 1.29. Competitors Eaglet in terms of the test supplenesses than their all-polish peers turned out to be weaker. Differences between averages were 1.8 cm and it is difference statistically essential (at = 2.43) on the level of the 5% of the confidence. Of hypotheses wasn't confirmed. Young footballers from Chełmża didn't manage to achieve the test covered with the minimum of the 60% from tests of football mechanical abilities. As the team they got 16 from 30 possible to score points what altogether constituted the 53.33%. In the group training the ball foot, i.e. 23 competitors, was only 10 which would pass a test on the level of the 60% and more. Conclusions Findings authorise to draw the following conclusions: 1. Competitors from of "Legion" Chełmża Eaglet playing in the group don't abandon their peers 11 -motoricity summer in terms of the somatic structure of the body. Just the opposite, they have at their disposal appropriate proportion heights to the body weight what the taken place conditions on the court and usefulness in the game. 2. Young footballers are characterized by a type of the build leptosomatic (82.61%) and athletic (17.39%). 3. Level general (versatile) the physical fitness amongst examined competitors is held in border of average of the MTSF scoring of the 11-latków group. 4. Out of tests on motor abilities footballers Eaglet stood out on the run high-speed on 50 m and endurance on 600 m and towered over their peers from all-polish tests. 5. In undergone tests on power, power, agility and the suppleness footballers achieved poor results a little bit from peers. 6. Footballers from of "Legion" Chełmża must still do some work on the special efficiency which is interdependent with motor abilities in order in the future to improve results. References 1. Szklarska A., Welon Z., 2000, Prognoza wysokości ciała mężczyzn w Polsce w latach 2000-2020, Wychowanie Fizyczne i Sport, t. 44, nr 2 2. Żarów R., 2004, Podstawy rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży, Med. Sportiva, t. 8, suppl. 1 3. Żarów R., 2005, Prognozowanie wysokości ciała człowieka- metody, możliwości i znaczenie dla sportu, Kultura Fizyczna, nr 5-6 4. Seabra A., Maia J.A., Garganta R., Janeira M.A., Santos P., 1997, Is there an impast of selection, training and maturation In body build, somatotype, physical fitness and explosive strength? A study in Portuuese young soccer players, Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto, Portugal, p. 1 5. Sawczyn S., 2000, Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego młodocianych gimnastyków w procesie wieloletniego treningu, Roczniki Naukowe, AWF, Gdańsk, t. 9, 6. Napierała M., 2008, Środowiskowe uwarunkowania somatyczne i motoryczne a wiek rozwojowy dzieci i młodzieży: na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego, UKW, Bydgoszcz 7. Zasada M., 1993, Dynamika rozwoju cech somatycznych i motorycznych chłopców na wczesnym etapie szkolenia gimnastycznego, Praca doktorska, AWF, Poznań. 8. Iskra J., 2002, Wzorzec somatyczny a indywidualny typ budowy ciała płotkarzy na 110m, Roczniki Naukowe, t. 11, AWF, Gdańsk, s. 283-288. 721

9. Iskra J., 2000, Budowa somatyczna płotkarzy i jej związek z poziomem wyników, Wychowanie Fizyczne i Sport, t. 44, nr 1, s. 62-87. 10. Suchomel A., 2001, Relations between somatic characteristics and motor efficiency (low and high) in school-aged individuals, Gymnica, Vol. 31, Issue 2, p. 23-34. 11. Pilewska W., 2002a Zróżnicowanie motoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego/, [w]: Rocznik Naukowy AWFiS Gdańsk, tom XI Indywidualizacja w procesie treningu sportowego. Wydawnictwo Uczelniane AWFiS w Gdańsku, s.217-227. 12. Pilewska W., 2002b Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne/, [w]: Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002, s.12-313. 13. Pilewska W., Pilewski R., 2008 /Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników sportowego tańca/, [w]: Sport a dobrostan, red. prof. dr hab. E. Rutkowska. Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdział XI, s.109-117. Wstęp Piłka nożna należy do najpopularniejszych dyscyplin sportowych na świecie. Jest to gra pokoleniowa, do grania w futbolówkę garną się wszyscy, począwszy od dzieci, aż po osoby dorosłe. Nie ma tu granicy płci, grają kobiety oraz mężczyźni. Piłka nożna jest ogólnie dostępna i co najważniejsze- sprawia radość z gry, a jednocześnie jest charakterystyczną formą wyżycia się. To właśnie dzieci są wciąż noszone energią i ciekawe życia, próbują każdego rodzaju rozrywki, uwielbiają ruch. Jednak z czasem przychodzi moment na wybór specjalizacji przez dzieci, gdy zdecydują się na konkretną formę uprawiania dyscypliny sportowej. W każdej dyscyplinie sportu jesteśmy w stanie ocenić przydatność danej osoby za pomocą różnych ocen badawczych, np. obserwacji, testów sprawności fizycznej, sprawności specjalnej, budowy somatycznej. W piłce nożnej jest podobnie. Nie jest to łatwa gra zespołowa, charakteryzuje się specyficznymi ruchami różnych partii ciała, wymaga od zawodnika pełnej zdolności motorycznej, ukierunkowanych umiejętności technicznych, a także określonych cech wolicjonalnych. Celem badań była próba wskazania cech somatycznych, poziomu sprawności fizycznej ogólnej (wszechstronnej) oraz sprawności specjalnej 11- letnich zawodników z klubu KS Legia Chełmża. Materiał i metody Do pomiaru rozwoju somatycznego (masy i wysokości ciała) użyto wagi lekarskiej z antropometrem i w obecności pielęgniarki. Badani ubrani byli w strój sportowy bez obuwia. Badania wykonano następująco: - wysokość ciała - badany wchodził na wagę z wbudowanym wzrostomierzem, przyjmował pozycję wyprostowaną tyłem do miary, kończyny górne wyprostowane wzdłuż tułowia, kończyny dolne wyprostowane, złączone stopy, głowa ustawiona w pozycji frankfurckiej. Badanie wykonano z dokładnością do 0,1 cm. - masa ciała - badany wchodził na wagę lekarską w stroju sportowym bez obuwia. Pomiary wykonano z dokładnością do 0,1 kg. Wyniki pomiarów posłużyły do określenia typów budowy ciała każdej zbadanej osoby. Typy budowy ciała określono wskaźnikiem smukłości Rohrera z wykorzystaniem klucza Curtiusa i charakterystyki Kretschmera, według poniższych wzorów: Obliczono także wskaźnik BMI. I = masa ciała w gramach 100 wysokość ciała w cm 3 Wskaźnik Rohrera Tabela 1. Wartości BMI u chłopców w wieku 7 19 lat, odpowiadające niedoborowi masy ciała, prawidłowej masie ciała, nadwadze i otyłości Wiek Chłopcy- masa ciała lata niedobór prawidłowa 11 < 14,4 14,5-21,4 (źródło: Woynarowska 2008, s.284) nadwaga > 21,5 otyłość > 25,6 Głównym celem badań było przedstawienie sprawności fizycznej ogólnej, z wykorzystaniem Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej dla grupy w wieku 11 lat, a także podjęto się analizy sprawności fizycznej specjalnej, na podstawie testu Jerzego Talagi (2006a) obrazującego predyspozycje piłkarza nożnego. Ponadto zdiagnozowano budowę somatyczną badanych zawodników. W niniejszej pracy do przeprowadzenia prób badań zdolności motorycznych wśród zawodnikach KS Legii Chełmża został wykorzystany Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej (Drabik 1997, s.24-28). Test zawiera 8 prób, lecz w pracy uwzględnionych jest 6 prób, w których mierzone są wielkości cech motorycznych. Pominięta została próba ściskania dynamometru oraz próba zwisu na ramionach: bieg na dystansie 50 m ze startu wysokiego, skok w dal z miejsca, bieg na dystansie 600 m, bieg wahadłowy na dystansie 4 x 10 m, skłon w przód z leżenia tyłem w czasie 30 s, skłon tułowia w przód. Przy próbie oceny umiejętności technicznych młodych piłkarzy zastosowano Test sprawności technicznej dla dzieci w wieku 10 14 lat (Talaga 2006a, s.18-21). Test składa się z 7 prób, jednak w pracy 2 próby zostały pominięte, mianowicie: dośrodkowanie piłki do celu oraz uproszczona gra 5 x 5. Oto szczegóły testu: żonglerka piłki nogą w czasie 30 s, żonglerka piłki głową w czasie 15 s, uderzenie piłki na odległość, slalom piłką ze strzałem, wrzut piłki na odległość. Wyniki badań cech somatycznych i sprawności ogólnej poddano obróbce statystycznej i obliczono: średnią arytmetyczną, różnicę między średnimi, średnie odchylenie standardowe, test u dla prób niezależnych. Wyniki zdolności motorycznych przeliczone zostaną na punkty wg skali T. Z analizy wyników badań sprawności specjalnej obliczono średnią arytmetyczną uzyskanych punków z prób testów, które zostaną przedstawione w formie procentowej. Wyniki Analizując wyniki przedstawione w tabeli 2, można stwierdzić, że w grupie zawodników piłki nożnej Orlik, średnia arytmetyczna wysokości ciała wynosi 150,26 cm, przy 148,63cm chłopców ogólnopolskich. Różnica między badanymi zawodnikami, a wynikami badań ogólnopolskich wynosi 1,63cm na korzyść zawodników Orlik. Wynik testu u= 0,83 nie jest istotny statystycznie. Tabela 2. Porównanie wysokości ciała zawodników Orlik do wyników badań rówieśników (chłopców) ogólnopolskich. Badania N X δ D u własne 23 150,26 9,39 ogólnopolskie 3480 148,63 7,31 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 1,63 0,83* 722

. Ryc.1. Charakterystyka liczbowa wysokości ciała badanych zawodników Na podstawie wykresu możemy odczytać, że wartości liczbowe znajdują się w przedziale Min Max (131 169 cm), z czego 12 zawodników osiągnęło wartości powyżej średniej, która wynosi 150,26 cm, natomiast 11 badanych poniżej. Najwyższym wśród zawodników Orlik KS Legia jest G.J., zaś najniższym J.M. Średnia masa ciała u zawodników wynosi 40,24 kg, przy 40,12 kg u chłopców ogólnopolskich (tabela 3). Większą masą ciała charakteryzują się badani piłkarze a różnica średnich arytmetycznych wynosi 0,12kg. Wynik testu u= 0,06 wskazuje, że różnica nie jest istotna statystycznie. Tabela 3. Porównanie masy ciała zawodników Orlik do wyników rówieśników (chłopców) ogólnopolskich. Badania N X δ D u własne 23 40,24 9,34 ogólnopolskie 3480 40,12 8,24 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 0,12 0,06* Ryc. 2. Charakterystyka liczbowa masy ciała badanych zawodników Z przedstawionego wykresu możemy wyczytać, że wartości liczbowe masy ciała mieszczą się w granicach Min Max (25,5 59,2 kg). Powyżej średniej arytmetycznej masy ciała, która wynosi 40,24 kg, jest 9 zawodników Orlik, zaś pozostała 14 poniżej średniej. Najcięższym wśród badanych okazał się R.K., zaś najlżejszym J.M. 723

Tabela 4. Charakterystyka liczbowa wartości BMI badanych zawodników. Wartości BMI Badania Wiek N niedobór prawidłowa nadwaga otyłość < 14,4 14,5-21,4 > 21,5 > 25,6 n % n % n % n % własne 11 lat 23 0 0 20 86,96 3 13,04 0 0 Analizując wyniki zamieszczone w tabeli 4 możemy odczytać, że 20 zawodników, którzy stanowią 86,96% badanych znajduje się w granicy prawidłowej wartości BMI, natomiast pozostałych 3 graczy- 13,04% ogółu zmaga się z nadwagą. Ryc. 3. Wartości BMI graczy Orlik Na podstawie wykresu możemy stwierdzić, że wartości liczbowe BMI wahają się w granicach Min Max (14,65 22,86). Zawodnicy tacy jak: C.N., L.B. oraz R.K. zmagają się z nadwagą, natomiast pozostali mieszczą się w granicy prawidłowej wartości BMI. Wyniki pomiarów typologii ciała znajdujące się w tabeli. wskazują, że wśród zawodników Orlik widoczne są dwa typy budowy ciała. Najwięcej badanych 82,61% reprezentuje typ leptosomatyczny, a 17,39% reprezentuje typ atletyczny. Typ pikniczny wśród badanych osób nie występuje. Tabela 5. Charakterystyka liczbowa typów somatycznych wśród badanych na podstawie wskaźnika Rohrera. Badania N Typ leptosomatyczny Typ atletyczny Typ pikniczny X - 1,27 1,27-1,49 1,50 - x n % n % n % własne 23 19 82,61 4 17,39 0 0 Ryc. 4. Smukłość ciała zawodników wg wskaźnika Rohrera 10. L.B. 724

Analizując wyniki wykresu możemy zauważyć, że wartości Rohrera oscylują w granicach od 0,96 do 1,44. Wśród osób wyróżniających się atletycznym typem budowy ciała są zawodnicy C.N., L.B., P.K. i R.K., pozostali prezentują typ leptosomatyczny. Tabela 6. Charakterystyka porównawcza zdolności motorycznych badanych zawodników i rówieśników ogólnopolskich. Próba Jednostka badania własne badania ogólnopolskie miary X średnia pkt. X średnia pkt. 50 m [s] 8,99 52 9,22 50 skok w dal [cm] 144,74 46 156,13 49 600 m [s] 160,28 54 171,58 50 4 x 10 m [s] 12,87 47 12,65 47 skłon tułowia w przód z leżenia tyłem skłon tułowia w przód [ilość] 19,56 47 23,22 50 [cm] -0,96 44 0,84 50 suma 290 suma 296 Poniżej przedstawiono wyszczególnione próby Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej. Tabela 7. Próba szybkości- bieg na 50 m. średnia 48,33 średnia 49,33 TEST Bieg 50 m Jednostka miary [s] N Badania X δ D u Pkt. 23 własne 8,99 0,63 52 0,23 1,74 3444 ogólnopolskie 9,22 0,84 50 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Z zamieszczonych wyników w tabeli 7 możemy odczytać, że lepszą średnią arytmetyczną w biegu na 50m wykazali się zawodnicy Orlik, niż rówieśnicy z badań ogólnopolskich. Różnica średnich pomiędzy badanymi wynosi 0,23 s, co wskazuje na brak statystycznej istotności różnic (u= 1,74). Wyniki średnie przeliczone zostały na punkty według skali T. Otrzymali oni odpowiednio 52 pkt. i 50 pkt. Ryc. 5. Charakterystyka liczbowa biegu na 50 m badanych zawodników. Z zamieszczonych wyników na wykresie stwierdzić można, że wyniki biegu na 50 m wahają się między 7,95 10,31 s. Najszybszym biegaczem tego dystansu okazał się P.W., natomiast najwolniejszym L.B. Poniżej średniej arytmetycznej, która wyniosła 8,99 s, znalazło się 12 zawodników, natomiast pozostali przebiegli ten dystans w dłuższym tempie. Tabela 8. Próba mocy- skok w dal z miejsca. TEST Skok w dal z miejsca Jednostka Miary [cm] N Badania X δ D u Pkt. 23 własne 144,74 16,21 46 11,39 3,35** 3462 ogólnopolskie 156,13 20,5 49 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Analizując dane zamieszczone w tabeli 8 można wskazać, że średnia arytmetyczna skoku w dal z miejsca piłkarzy Orlik wynosi 144,74 cm, natomiast rówieśników ogólnopolskich wynosi 156,13 cm. Różnica między średnimi wynikami wynosi 11,39cm i jest korzystniejsza dla chłopców z badań ogólnopolskich. Wynik testu u (3,35) wskazuje na różnicę statystycznie istotną na poziomie 1%. Wyniki przeliczone na punkty wskazują, że otrzymali oni odpowiednio 46 i 49 pkt. 725

Ryc. 6. Charakterystyka liczbowa skoku w dal z miejsca. Analizując wyniki zamieszczone na wykresie możemy wywnioskować, że wartości liczbowe skoku w dal z miejsca zawodników Orlik mieszczą się w granicach Min Max 10. L.B. 11. M.J. (123 193 cm). Najdalszy skok wykonał M.J., natomiast najkrótszy przypadł G.J. Średnia wyników próby skoku w dal, która mieści się w granicy 144,74 cm okazała się nie do przebicia dla 12 badanych, natomiast 11 zdołało oddać skok dalej. Tabela 9. Próba wytrzymałości- bieg 600 m. TEST Jednostka miary N Badania X δ D u Pkt. Bieg 600 m [s] 23 własne 160,28 15,51 54 11,3 3,45** 2777 ogólnopolskie 171,58 29,34 50 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Analiza wyników dotycząca biegu na odcinku 600 m przedstawia się następująco: średnie wyniki biegu wynoszą odpowiednio 160,28 s i 171,58 s. Różnica między średnimi wynikami wynosi 11,3 s i jest przypisana na korzyść zawodników Orlik. Wynik testu u= 3,45 jest istotny statystycznie na poziomie 1% ufności. Średni wynik punktacji daje zawodnikom badanym 54 pkt., natomiast rówieśnikom 50 pkt. Ryc. 7. Charakterystyka liczbowa biegu na 600 m zawodników badanych 10. L.B. Na podstawie zamieszczonych wyników na wykresie możemy odczytać, że wartości liczbowe biegu na 600 m oscylują pomiędzy 137,36 199,28 s. Najszybciej podany dystans wśród badanych pokonał S.F., natomiast najwolniej R.K. Powyżej średniej arytmetycznej biegu wytrzymałościowego, który wyniósł 160,28 s., zdołało przebiec 13 zawodników, zaś 10 potrzebowało więcej czasu. Tabela 9. Próba siły i wytrzymałości- skłon w przód z leżenia tyłem w czasie 30s. TEST Jednostka Miary N Badania X δ D u Pkt. Skłon w przód [ilość] 23 własne 19,56 3,15 44 3,66 5,55** z leżenia tyłem 3440 ogólnopolskie 23,22 4,76 50 726

*p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Z zamieszczonych wyników w tabeli 9 można wywnioskować, że średnie arytmetyczne rezultaty próby siły i wytrzymałości mięśni brzucha wynoszą odpowiednio w poszczególnych grupach badanych 19,56 i 23,22. Różnica między tymi średnimi wynosi 3,66 powtórzeń na korzyść chłopców ogólnopolskich. Wynik testu u= 5,55 i jest różnicą statystycznie istotną na poziomie 1%. Za otrzymane wyniki punktacja przedstawia się następująco: 44 pkt. dla młodych piłkarzy, a rówieśnicy ogólnopolscy 50 pkt. 10. L.B. 11. M.J. Ryc. 8. Wartości liczbowe skłonu w przód z leżenia tyłem. Na podstawie zamieszczonych wartości liczbowych z próby siły i wytrzymałości mięśni brzucha możemy odczytać, że ilość powtórzeń waha się w granicach 13 25. Najwięcej skłonów w przód z leżenia tyłem wykonał S.F, zaś najmniej W.J. Średnia arytmetyczna wyniosła 19,56 i zdołało przebić tą granicę 13 badanych, natomiast 10 znalazło się poniżej średniej. Tabela 10. Próba zwinności- bieg wahadłowy 4 x 10 m. TEST Jednostka miary N Badania X δ D u Pkt. Bieg 4 x 10 m [s] 23 własne 12,87 0,81 47 0,22 1,29 3419 ogólnopolskie 12,65 1,16 47 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Średnie wyniki biegu wahadłowego poszczególnych grup przedstawiają się następująco: 12,87 s zawodnicy Orlik, 12,65 s- rówieśnicy ogólnopolscy. Różnica między tymi średnimi wynosi 0,22 s. Wynik testu u= 1,29 i jest różnicą statystycznie nieistotną. Otrzymane punktu wynoszą po 47. Ryc. 9. Charakterystyka liczbowa biegu 4 x 10 m. 10. L.B. Z przedstawionej próby zwinności możemy odczytać, że wartości liczbowe biegu 4 x 10 m Min Max wynoszą odpowiednio 11,24 14,54 s. Liderem tej próby był P.W., natomiast najwolniej próbę wykonał L.B. Powyżej średniej próby zwinności, która wyniosła 12,87 s., uplasowało się 13 zawodników, natomiast 10 badanych potrzebowała więcej czasu na wykonanie próby testu. Tabela 11. Próba gibkości- skłon tułowia w przód. TEST Jednostka miary N Badania X δ D u Pkt. Skłon tułowia [cm] 23 własne -0,96 3,48 1,8 2,43* 47 727

w przód 3455 ogólnopolskie 0,84 6,58 50 *p < 0,05; ** p < 0,01; tα=0,05; df= = 1,96; tα=0,01; df= = 2,56 Na podstawie odczytu z tabeli 11, możemy wywnioskować, że średnie arytmetyczne gibkości wynoszą analogicznie -0,96 cm i 0,84 cm. Różnica między średnimi wynosi 1,8 cm na korzyść chłopców z badań ogólnopolskich. Wynik testu u= 2,43 jest istotny statystycznie na poziomie 5% ufności. 1. B.M 10. L.B. Ryc. 10. Charakterystyka liczbowa skłonu tułowia w przód. Próba gibkości wykazała, że wartości liczbowe badanych zawodników wahają się w granicach od -10 do 5 cm. Najlepszy wynik uzyskał J.M. (5 cm), natomiast najsłabszy był G.J. (-10 cm). Średnia, która wyniosła -0,96 cm, została przekroczona przez 12 badanych, zaś 11 zawodnikom nie udała się ta próba. Tabela 12. Charakterystyka liczbowa wyników prób sprawności specjalnej badanych zawodników na podstawie testu Jerzego Talagi (10 14 lat). Lp. Próba testu Jednostka miary N Średnia arytm. Odchyl. stand. Min - Max Średnia pkt. Max pkt. dla danej próby 1 Żonglerka piłki nogą [ilość] 32,65 6,5 21-45 4 5 2 Żonglerka piłki głową [ilość] 13 2,45 9-17 3 5 3 Uderzenie piłki na odległość [m] 18,07 3,5 13-25 4 10 23 4 Slalom piłką ze strzałem [s] 14,32 2 10,42 18,4 3 5 5 Wrzut piłki na odległość [m] 8,61 1,06 6,1-10 2 5 suma 16 30 średnia w % 53,33 100 Analizując przedstawione próby żonglerki piłki nogą w czasie 30 s wyniki indywidualne zawodników wahają się w granicach 21 45 uderzeń/podbić piłki. Najwięcej podbić nogą wykonał P.W., natomiast najmniej powtórzeń miał Ż.J. Średnia arytmetyczna wynosi 32,65 uderzenia, zaś średnia uzyskanych punktów wynosi 4. 728

Ryc. 11. Charakterystyka liczbowa żonglerki piłki nogą w czasie 30 s. Na podstawie wyników możemy stwierdzić, że wyniki indywidualne wahają się w granicach 9 17 podbić głową w ciągu 15 s. Najlepszymi zawodnikami tej próby okazali się: D.K., F.J. oraz S.F, którzy osiągnęli taki sam wynik- 17 powtórzeń, natomiast najsłabiej próbę testu wykonał S.N.- zaledwie 9 podbić. Wynik średniej wynosi 13 podbić, a wynik średniej punktów 3. Ryc. 12. Charakterystyka liczbowa żonglerki piłki głową w czasie 15 s. Analizując możemy zauważyć, że wyniki indywidualne zawodników wahają się w granicach 13 25 m. Najdalej posłał na odległość piłkę S.F., którego średnia uderzenia prawą i lewą nogą wyniosła 25 m. Najsłabiej próba wyszła W.M. uzyskując łącznie 13 m. Średnia arytmetyczna wynosi 18,07 m, zaś średnia punktów zdobyta w tej próbie równa jest 4. Ryc. 13. Charakterystyka liczbowa uderzenia piłki na odległość Analizując przedstawione próby slalomu piłką ze strzałem można odczytać, że wyniki indywidualne zawodników oscylują w granicach 10,42 18,4 s. Najszybciej dystans pokonał S.F., natomiast C.N. był w tej próbie najwolniejszy. Średni czas slalomu piłką ze strzałem wynosi 14,32 s, natomiast średnia punków uzyskana za tą próbę jest równa 3. 729

Ryc. 14. Charakterystyka liczbowa slalomu piłką ze strzałem. Na podstawie wyników możemy stwierdzić, że wyniki indywidualne zawodników wahają się w granicach 6,1 10 m z wrzutu piłki na odległość (z autu). Najdalej spośród badanych wyrzucił piłkę F.J., zaś najbliżej J.M. Wynik średniej arytmetycznej wynosi 8,61 m, natomiast wynik średniej punktów równy jest 2. Ryc. 15. Charakterystyka liczbowa wrzutu piłki na odległość. Dyskusja i wnioski Problematyka badawcza rozwoju somatycznego i motorycznego nurtowała wielu badaczy. Nie bez znaczenia jest umiejętność prawidłowej oceny wieku rozwojowego, umiejętność przewidywania budowy ciała zawodników, które dają możliwość ewentualnego określenia czasu i wielkości wyniku sportowego (Szklarska, Welon 2000, Żarów 2004, 2005). W wielu dyscyplinach sportu zaczęto wykorzystywać pomiary wielkości ciała do selekcji. Możliwością znalezienia modelu somatycznego i motorycznego przyszłego sportowca a zatem właściwego przewidywania wyniku sportowego zajmował się Seabra (1997). Liczne przykłady podał M. Napierała (2008). Należą do nich między innymi badania S. Sawczyna (2000), który zajmował się właściwościami budowy somatycznej oraz dojrzewaniem biologicznym sportowców uprawiających gimnastykę. Innym przykładem mogą być prace badawcze M. Zasady (1993), które wykazały u gimnastyków 9-11 letnich, że podczas procesu treningowego muszą być zachowane odpowiednie proporcje między ćwiczeniami siłowymi i gibkościowymi, żeby nie zahamować gibkości przez wzrost siły. Wyżej wymieniony A. Seabra (1997) wraz z zespołem badawczym przekazuje wskazówki, dzięki którym możemy zastosować selekcję do piłki nożnej na podstawie przedstawionego modelu somatycznego. Badania nad zagadnieniami budowy somatycznej u tancerzy zajmowała się Wiesława Pilewska (2002a, 2001b, 2008). W lekkoatletyce prace nad związkami budowy somatycznej i wynikiem sportowym wykonywał J. Iskry (2000, 2002), dodatkowo badacz próbował przedstawić modelowy typ budowy płotkarzy. Zdaniem A. Suchomela (2001) kandydatów do sportu trzeba szukać wśród osobników ze stosunkowo niskim BMI, którzy mają największe predyspozycje motoryczne. Jak można zauważyć, wynik sportowy jest celem sportu wyczynowego na całym świecie, dlatego zainteresowanie sylwetką sportowca jest tak wielkie, że w każdej dyscyplinie poszukiwany jest idealny wzorzec. Z zamieszczonych wyników badań dotyczących wskaźnika masy ciała BMI, u 3 zawodników występuje nadwaga, co jednoznacznie przekreśla potwierdzenie założonej hipotezy, pozostała 20 mieści się w prawidłowym przedziale. Przedstawione wartości badań pokazują jednoznacznie, że dominującym typem budowy ciała wśród zawodników Orlik jest typ leptosomatyczny. Przejawia go 19 badanych, którzy stanowią 82,61% ogółu. Pozostała 4 zawodników (17,39%) charakteryzuje się atletyczną budową ciała. W próbie szybkościowej na dystansie 50m, lepsi okazali się piłkarze z Chełmży i hipoteza potwierdziła się. Różnica średnich przy próbie mocy skoku w dal z miejsca, wskazuje różnicę statystycznie istotną dla poziomu 1% testu u= 3,35. Różnica w odległości wyniosła 11,39cm na korzyść chłopców ogólnopolskich, przekreślając założoną hipotezę badawczą. Spośród prób zdolności motorycznej bieg wytrzymałościowy na dystansie 600m wykazał istotną różnicę statystyczną na korzyść badanych zawodników test u= 3,45. Różnica między średnimi wyniosła 11,3 s. W biegu wahadłowym 4 x 10 m różnice między średnimi, które wyniosły 0,22 s na korzyść rówieśników, nie miały wpływu na wynik istoty statystycznej u= 1,29. Zawodnicy Orlik okazali się słabsi pod względem próby gibkości aniżeli ich rówieśnicy ogólnopolscy. Różnice między średnimi wyniosły 1,8 cm i jest to różnica statystycznie istotna (u= 2,43) na poziomie 5% ufności. Hipotez nie została potwierdzona. Młodzi piłkarze z Chełmży nie zdołali osiągnąć założonego minimum 60% z prób testu piłkarskich umiejętności technicznych. Jako drużyna uzyskali 16 z 30 możliwych do zdobycia punktów, co łącznie stanowiło 53,33%. W grupie trenującej piłkę nożna, tj. 23 zawodników, znalazło się tylko 10, którzy zdaliby test na poziomie 60% i więcej. Wyniki badań upoważniają do wyciągnięcia następujących wniosków: 1. Zawodnicy z Legii Chełmża grający w grupie Orlik nie odstępują od swoich rówieśników 11- letnich pod względem budowy somatycznej ciała. Wręcz przeciwnie, dysponują odpowiednimi proporcjami wysokości do masy ciała, co warunkuje zajmowane miejsce na boisku i przydatność w grze. 2. Młodzi piłkarze charakteryzują się typem budowy ciała leptosomatycznym (82,61%) i atletycznym (17,39%). 3. Poziom ogólnej (wszechstronnej) sprawności fizycznej wśród badanych zawodników mieści się w granicy średniej punktacji MTSF grupy 11-latków. 4. Spośród prób zdolności motorycznych piłkarze Orlik wyróżniali się w biegu szybkościowym na 50m oraz wytrzymałościowym na 600m i górowali nad swymi rówieśnikami z badań ogólnopolskich. 5. W odbywanych próbach mocy, siły, zwinności oraz gibkości piłkarze osiągnęli nieco słabsze wyniki od rówieśników. 6. Piłkarze z Legii Chełmża muszą jeszcze popracować nad sprawnością specjalną, która jest współzależna ze zdolnościami motorycznymi, aby w przyszłości poprawić wyniki. Literatura 1. Szklarska A., Welon Z., 2000, Prognoza wysokości ciała mężczyzn w Polsce w latach 2000-2020, Wychowanie Fizyczne i Sport, t. 44, nr 2 2. Żarów R., 2004, Podstawy rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży, Med.Sportiva, t. 8, suppl. 1 3. Żarów R., 2005, Prognozowanie wysokości ciała człowieka- metody, możliwości i znaczenie dla sportu, Kultura Fizyczna, nr 5-6 4. Seabra A., Maia J.A., Garganta R., Janeira M.A., Santos P., 1997, Is there an impast of selection, training and maturation In body build, somatotype, physical fitness and explosive strength? A study in Portuuese young soccer players, Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto, Portugal, p. 1 5. Sawczyn S., 2000, Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego młodocianych gimnastyków w procesie wieloletniego treningu, Roczniki Naukowe, AWF, Gdańsk, t. 9, 730