Broszura informacyjna RCKiK w Warszawie 1
DZIAŁALNOŚĆ REGIONALNEGO CENTRUM KRWIODAWSTWA I KRWIOLECZNICTWA W WARSZAWIE Regionalne Centrum funkcjonuje od maja 1948 roku do chwili obecnej ciesząc się naganną opinią, gwarantując najwyższą jakość krwi i jej składników oraz odczynników diagnostycznych, a także najwyższy poziom wykonywanych badań laboratoryjnych. W swej strukturze skupia 17 jednostek organizacyjnych oraz posiada 3 ambulanse umożliwiające pobiera krwi w systemie mobilnym. Zaopatruje w krew i jej składniki ponad 100 szpitali działających w obrębie woj. mazowieckiego, a w razie potrzeby, w ramach współpracy placówki spoza terenu działalności, dostarczając rocz ok. 40 tys. litrów krwi tj. ok. 110 litrów dzien. Odbiorcami są szpitale, kliniki oraz instytuty dokonujące tysięcy skomplikowanych operacji, przeszczepów i innych zabiegów, do przeprowadzenia których zbędna jest krew bezcenny, zastąpiony lek dar serca. RCKiK dzięki życzliwości przedstawicieli wielu instytucji, którzy zapraszając nas umożliwiają pobiera krwi w swoich pomieszczeniach, jak rówż dzięki posiadaniu ambulansu przystosowanego do pobierania krwi organizuje akcje wyjazdowe na tere województwa mazowieckiego. Docieramy w ten sposób do dawców, którzy z różnych przyczyn mogą przyjechać do RCKiK lub Oddziałów Terenowych. Dziękujemy wszystkim, którzy pomagają nam w organizowaniu i przeprowadzaniu takich akcji, a często czyn w nich uczestniczą poprzez oddawa krwi. Zapraszamy do współpracy chętne osoby, świadomość sienia pomocy potrzebującym daje dużo satysfakcji i radości. 2
DAWCĄ KRWI LUB JEJ SKŁADNIKÓW MOŻE BYĆ ZDROWA OSOBA W WIEKU 18-65 LAT, LEGITYMUJĄCA SIĘ DOKUMENTEM ZE ZDJĘCIEM STWIERDZAJĄCYM TOŻSAMOŚĆ WRAZ Z ADRESEM ZAMIESZKANIA I NUMEREM PESEL PRZED ODDANIEM KRWI LUB JEJ SKŁADNIKÓW NALEŻY... być wyspanym, w ciągu doby poprzedzającej odda krwi wypić ok. 2 l płynów spożyć lekkostrawny posiłek, ograniczyć pale papierosów, przychodzić do oddania krwi po spożyciu alkoholu lub innych środków zmieniających nastrój!!! Miejsca poboru krwi w RCKiK w Warszawie : siedziba RCKiK w Warszawie przy ul. Saskiej 63/75 Oddziały Terenowe RCKiK stałe punkty poboru krwi w czasie akcji krwiodawstwa, realizowanych w tere (poza siedzibą RCKiK w Warszawie) Szczegól cennym składnikiem krwi są rówż płytki krwi!!! Zostań dawcą płytek i zgłoś się do: siedziby RCKiK w Warszawie przy ul. Saskiej 63/75 Oddziału Terenowego RCKiK Nr 27 Centrum Zdrowia Dziecka al. Dzieci Polskich 20 w Warszawie Oddziału Terenowego RCKiK Nr 36 Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku ul. Medyczna 19 Szczegółowe informacje na temat możliwości oddawania krwi zawarte są na stro internetowej, www.rckik-warszawa.com.pl Oddawa krwi jest całkowicie bezpieczne. Krew pobiera się zawsze sprzętem jednorazowego użytku WYSTARCZY 1 GODZINA, KTÓRĄ POŚWIĘCISZ NA ODDANIE KRWI, A MOŻESZ URATOWAĆ KOMUŚ ŻYCIE. 3
PROCEDURA ODDANIA KRWI 1. Rejestracja: Po przybyciu do punktu poboru krwi wypełniamy kwestionariusz (patrz str. 5 i 6). Koczny jest dokument tożsamości ze zdjęciem, numerem PESEL i adresem zamieszkania. 2. Pracownia analiz lekarskich lub stanowisko do badania poziomu hemoglobiny: bada poziomu hemoglobiny przy użyciu wyłącz sprzętu jednorazowego, odczyt w ciągu 3 minut. 3. Gabinet lekarski: ocena informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu dla dawców krwi, wywiad lekarski bada przedmiotowe uwzględniające wyniki pomocniczych badań diagnostycznych, kwalifikacja do oddania krwi. 4. Uzupeł płynów w organizmie: od momentu zakwalifikowania do poboru krwi, uzupełniamy płyny w organizmie. Dawca otrzymuje wodę mineralną do spożycia. 5. Stanowisko do oddawania krwi: odda 450 ml krwi do jednorazowego pojemnika plastikowego z płynem konserwującym. 6. Krótka regeneracja sił. Po oddaniu krwi, dawca przez moment pozostaje na miejscu celem regeneracji sił. Każdy dawca opuszczając punkt poboru krwi otrzymuje posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4.500 kcal. - 8 tabliczek czekolady. 7. Na prośbę Dawcy wystawiane jest: zaświadcze usprawiedliwiające obecność w pracy, uczelni, szkole wypłacany jest zwrot kosztów posionych na przejazd do najbliższego Punktu Krwiodawstwa w przypadku oddania krwi na rzecz danego pacjenta istje rówż możliwość otrzymania stosownego zaświadczenia potwierdzającego objętość oddanej krwi legitymacja HDK kopia wyników badań Pamiętaj, że krew może być potrzebna w każdej chwili każdemu z nas lub naszym bliskim! 4
WZÓR - NIE DRUKOWAĆ (KWESTIONARIUSZ WYPEŁNIA SIĘ PRZED ODDANIEM KRWI) F-DKPK-7.1-01 Wersja 6 z 25.05.2009 NR DONACJI... KWESTIONARIUSZ DLA KRWIODAWCÓW PESEL... Imię i nazwisko...telefon... Adres zameldowania...adres korespondencyjny... Adres zamieszkania........ INFORMACJA O CHOROBACH ZAKAŹNYCH DLA KRWIODAWCÓW ( o czym musisz wiedzieć przed oddam krwi ) Twoja krew zosta zbadana, aby stwierdzić, czy jesteś zakażony/a kiłą, AIDS, żółtaczką zakaźną B lub C. Jeśli test wypad dodatnio krew zosta przetoczona. Jednak przy każdej infekcji pomiędzy momentem zakażenia i chwilą, gdy staje się możliwe wykrycie go drogą badań laboratoryjnych, upływa pewien czas. W tym okresie w żadnym wypadku wolno oddawać krwi, poważ może być ona źródłem zakażenia, chociaż testy laboratoryjne są jeszcze ujemne. Nie oddawaj więc krwi, jeśli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na bezpieczeństwo. Ryzyko stwarzają : 1. Wcześj lub aktual stosowane narkotyki w postaci zastrzyków. 2. Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków. 3. Kontakty seksualne z wieloma partnerami/partnerkami. 4. Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od dawna. 5. Kontakty seksualne w celu zarobkowym. 6. Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio. Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak wielkie ryzyko przesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmjszyć jedy wtedy, gdy dokład przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulat odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane pouf. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostasz o tym poinformowany/a. Właściwe zaznacz: x 1. Czy przeczytał/a i zrozumiał/a Pan/Pani Informację o chorobach zakaźnych dla krwiodawców? tak 2. Czy był/a Pan/Pani narażony/a na ryzyko zakażenia (patrz Informacja... )? tak 3. Czy już oddawał/a Pan/Pani krew? Jeśli tak, w którym roku ostatnio? tak 4. Czy czuje się Pan/Pani obec zdrowy/a? tak 5. Czy w ciągu ostatnich 7 dni przechodził/a Pan/Pani jakieś zabiegi stomatologiczne? Jeśli tak to kiedy i jakie? tak 6. Czy w ciągu ostatnich 4 tygodni chorował/a Pan/Pani lub pozostawał/a pod opieką lekarza albo miał/a gorączkę powyżej 38 C? tak 7. Czy obec przyjmuje Pan/Pani leki lub przyjmował/a Pan/Pani leki w ciągu ostatnich 4 tygodni? (Proscar?, Roaccutan?). Jeśli tak, to jakie? tak 8. Czy w ciągu ostatnich 3 dni przyjmował/a Pan/Pani piroxicam, aspirynę lub jakikolwiek lek, którego składnikiem jest aspiryna? tak 9. Czy w ciągu ostatnich 4 tygodni przechodził/a Pan/Pani szczepienia? Jeśli tak, to kiedy i jakie? tak 10. Czy zauważył/a Pan/Pani u siebie następujące objawy : uzasadniony spadek ciężaru ciała, uzasadnioną gorączkę, powiększe węzłów chłonnych? tak 11. Czy choruje lub chorował/a Pan/Pani na któreś z wymienionych niżej schorzeń, bądź odczuwa lub odczuwał/a niżej wymienione dolegliwości? a) choroby układu krążenia (np. nadciś), dolegliwości ze strony serca, zawał serca, duszność, udar mózgu Jeśli tak, kiedy? tak b) choroby skóry, wypryski/wysypka, uczulenia, katar sienny, astma, łuszczyca Jeśli tak, kiedy? tak c) cukrzyca, choroby tarczycy, choroby krwi, przedłużone krwawie, choroby układu pokarmowego, choroby płuc, choroby nerek, choroby nerwowe, choroby naczyń krwionośnych, padaczka, nowotwór, choroby oczu Jeśli tak, kiedy? tak d) kiła, rzeżączka, toksoplazmoza, mononukleoza zakaźna, gruźlica, bruceloza 5
Jeśli tak, kiedy? tak 12. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy wykonywano u Pana/Pani endoskopię(np. gastroskopię, kolonoskopię itp.) biopsję lub inne bada diagnostyczne?. Jeżeli tak. Kiedy? tak 13. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub od ostatgo oddania krwi chorował/a Pan/Pani ciężko albo przebył/a zabieg operacyjny, wypadek lub szycie rany?kiedy? tak _ 14. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub od ostatgo oddania krwi otrzymał/a Pan/Pani transfuzje krwi? Jeśli tak, kiedy? tak 15. Czy kiedykolwiek był/a Pan/Pani biorcą przeszczepu (np. rogówki lub innych tkanek)? Jeśli tak, kiedy? tak 16. Czy w latach 1958-1986 otrzymał/a Pan/Pani hormon wzrostu? tak 17. Czy ktokolwiek z Pana/Pani rodziny cierpi lub cierpiał na chorobę Creutzfelda-Jakoba? tak 18. Czy w okresie od 1 stycznia 1980r. do 31 grudnia 1996 r. przebywał/a Pan/Pani łącz przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji lub Irlandii? tak 19. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy przebywał/a Pan/Pani w krajach Afryki Środkowej i Zachodj lub Tajlandii? tak 20. Czy mieszkał/a Pan/Pani lub przebywał/a czasowo na terenach endemicznego występowania malarii lub innych chorób tropikalnych? Kiedy? tak 21. Czy chorował/a Pan/Pani na : malarię, inne choroby tropikalne? Kiedy? tak 22. Czy w ciągu ostatnich 28 dni przebywał/a Pan/Pani na terenach gdzie stwierdzono przypadki przesienia Wirusa Zachodgo Nilu na ludzi? tak 23. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy wykonano u Pana/Pani :tatuaż, akupunkturę, depilację kosmetyczną, przekłucie uszu lub innych części ciała? Kiedy? tak 24. Czy kiedykolwiek przechodził/a Pan/Pani żółtaczkę? Jeśli tak, kiedy? tak 25. Czy Pana/Pani partner życiowy lub seksualny przechodził kiedykolwiek żółtaczkę? tak 26. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub od ostatgo oddania krwi miał/a Pan/Pani przypadkowy kontakt z krwią ludzką lub narzędziami zaczyszczonymi krwią ludzką? tak 27. Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy miał/a Pan/Pani kontakt z zakaź chorym? tak 28. Czy miał/a Pan/Pani problemy z nadużywam alkoholu, narkotyków. Kiedy? tak 29. Czy wykonuje Pan/Pani bezpieczną pracę (np. kierowca, nurek) lub hobby? tak 30. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy przebywał/a Pan/Pani w areszcie lub więzieniu? tak 31. Czy kiedykolwiek lekarz zakwalifikował Pana/Pani do oddania krwi? tak 32. Czy Pan/Pani przebywał/a w ciągu ostatnich 4 tygodni w Ameryce Północnej lub Południowej? tak tak 33. Czy miał Pan/Pani w ostatnich 14 dniach kontakt z chorym na świńską grypę? Tylko dla kobiet 34. Czy jest Pani obec w ciąży lub była Pani w ciąży w ciągu ostatnich12 miesięcy lub od ostatgo oddania krwi? Jeśli tak, proszę podać datę porodu tak 35. Czy Pani miesiączkuje? Jeśli tak, kiedy ostatnio? tak 36. Czy w latach 1965-1985 otrzymywała Pani zastrzyki hormonów w celu leczenia płodności? tak Wyrażam zgodę na zabieg pobrania krwi / osocza metodą plazmaferezy / płytek metodą trombaferezy/ innych składników krwi.... oraz przeznacze mojej krwi do celów uznanych za właściwe i potrzebne. Zostałem/am poinformowany/a o sposobie przeprowadzenia zabiegu i możliwych powikłaniach oraz o tym, że w każdej chwili mogę wycofać zgodę na odda krwi, a po oddaniu mogę poinformować lekarza, że moja krew nadaje się do przetoczenia. Oświadczam zgod z sumiem i posiadaną wiedzą, że informacje, których udzieliłem/am są prawdziwe i dokładne. Rozumiem, że mają one na celu ochronę mojego zdrowia jako dawcy oraz zapew bezpieczeństwa biorcy mojej krwi. Uważam, że moja krew nadaje się do celów leczniczych. W przypadku wystąpienia w ciągu 48 godzin od zakończenia donacji jakichkolwiek objawów chorobowych, zobowiązuję się do telefonicznego powiadomienia lekarza RCKiK w Warszawie - tel.(0-22) 514-60-14. W razie otrzymania zawiadomienia o koczności odbioru wyników badań zobowiązuję się do terminowego zgłoszenia do RCKiK. Jednocześ przyjmuję do wiadomości, że jeżeli pomimo trzykrotnego zawiadomienia wyniki zostaną przeze m odebrane, RCKiK ponosi odpowiedzialności za konsekwencje wynikłe z tego faktu. Data... ZAKWALIFIKOWANO tak Podpis Krwiodawcy... Podpis lekarza... 6
W przypadku zmiany miejsca zamieszkania ( adresu ), która nastąpi w ciągu sześciu miesięcy od oddania krwi, zobowiązuję się powiadomić o tej zmia Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie, aby można było zawiadomić m w przypadku dodatnich wyników badań wskazujących na infekcję - tel. (0-22) 617 49 55 lub (0-22) 514 60 26. Wiem, że podane w ankiecie dane osobowe zostaną umieszczone w zbiorze danych osobowych przetwarzanych na potrzeby publicznej służby krwi. Na podstawie Art. 32 Ustawy o ochro danych osobowych ( Dz. U. z 1997r. Nr 133 poz. 883 ) przysługuje mi prawo do uzyskania informacji dotyczących zbioru danych osobowych oraz kontroli w zakresie ich przetwarzania. Zapoznałem/am się z powyższą informacją. Data... SPRAWDZONO: Podpis Krwiodawcy... ZWERYFIKOWANO: ZASADY KWALIFIKOWANIA KANDYDATÓW NA DAWCÓW ORAZ DAWCÓW DO ODDANIA KRWI LUB JEJ SKŁADNIKÓW Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi: Kwalifikowany jest przez lekarza do oddania krwi, osocza, zabiegów aferezy i innych zabiegów na podstawie oceny informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu dla dawców krwi, wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego uwzględniającego wyniki pomocniczych badań diagnostycznych, W obecności lekarza przed każdym zabiegiem pobrania krwi, osocza lub innym zabiegiem (w tym m. in. osocza metodą plazmaferezy, krwinek płytkowych i krwinek białych metodą aferezy automatycznej) wyraża w kwestionariuszu pisemną zgodę na określony zabieg. Dawca w każdej chwili podczas donacji może wycofać zgodę na odda krwi, a po oddaniu krwi może poinformować, że jego krew nadaje się do przetoczenia. Bada lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawa krwi jest przeciwwskazane. Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne dyskwalifikujące czasowo. Bada lekarskie poprzedzające pobra krwi od kandydata na dawce krwi lub od dawcy krwi obejmuje: - wywiad medyczny - skrócone bada przedmiotowe 7
WYWIAD MEDYCZNY Wiek - dawcą może być osoba w wieku od 18 do 65 lat, - w wyjątkowych przypadkach lekarz może wyrazić zgodę na odda krwi przez osobę powyżej 65 roku życia, - dawcy pierwszorazowi do 60 roku życia, powyżej tego wieku po uzyskaniu zgody lekarza w placówce służby krwi. Przeciwskazania do oddawania krwi DYSKWALIFIKACJA CZASOWA okres miesiączkowania i do 3-ech dni po zakończeniu 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszem skóry lub błon śluzowych 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, zakładaniu kolczyków, itp. 6 miesięcy od zabiegu akupunktury (chyba, że została wykonana igłami do akupunktury jednorazowego użytku przez wykwalifikowanego lekarza) 6 miesięcy od kontaktu z obcą krwią (kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą) 6 miesięcy od zabiegu endoskopii z użyciem fiberoendoskopu, (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia) czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób (np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego) okres, gdy wartość ciśnia tętniczego mieści się w granicach 90/60 180/100 mm Hg, tętno miarowe 50-100/min. 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrze przewlekłej choroby alergicznej 1 rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę 8
6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (np. Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia) wystąpie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak: przewlekłe powiększe węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych) nocne poty gorączka o wyjaśnionej przyczy wyjaśniona utrata wagi ciała przewlekła biegunka typowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnia ich przyczyny 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicz występują choroby tropikalne jeśli wystąpiły w tym okresie objawy choroby 12 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicz występuje malaria, jeśli wystąpiły w tym okresie objawy choroby (4 miesiące pod warunkiem negatywnych wyników badań wykonanych metodami immunologicznymi lub biologii molekularnej) przebywa na obszarach endemicznego występowania malarii przerwa przez 6 miesięcy dyskwalifikuje dawcę na okres 4 miesięcy 2 lata od potwierdzonego wyleczenia Brucelozy i gorączki Q 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne) 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli wystąpiła przewlekła choroba serca 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku 5 lat od całkowitego wyleczenia kłębuszkowego zapalenia nerek 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej 120 dni od dnia wyleczenia zakażenia wirusem zachodgo Nilu. 28 dni od dnia opuszczenia terenu gdzie występują przypadki przesienia wirusa zachodgo Nilu 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek 9
co najmj 2 tygod po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych 2 tygod po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38 o C 2 tygod po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygod) bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapale wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki: 4 tygod od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą) 1 tydzień po wirusowym zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą) 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliź i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia Przyjmowa leków: Przyjmowa leków może wskazywać na ist choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia. Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy. W przypadku przyjmowania innych leków, aby oddać krew należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywa 10
aspiryny lub leków zawierających kwas acetylosalicylowy dyskwalifikuje przez 3 dni od ostatgo zażycia). DYSKWALIFIKACJA STAŁA poważne choroby układu krążenia aktualne lub przebyte, między innymi: wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi) choroba dokrwienna mięśnia sercowego stan po zawale mięśnia sercowego zaburzenia rytmu serca wydolność krążenia miażdżyca znacznego stopnia choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu) poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego (szczegól padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN ośrodkowego układu nerwowego) poważne choroby skóry (w tym łuszczyca) choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie Choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp. choroby układowe np. kolagenozy nowotwory złośliwe choroby zakaźne: WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapale wątroby w wywiadzie, żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o jasnej etiologii babeszjoza kala Azar (leiszmanioza trzewna) trypanosoma Crusi (gorączka Chagasa) promienica tularemia HLTV I/II retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych występuje endemicz w południowej Japonii i base Morza Karaibskiego 11
nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) przebywa na obszarach endemicznego występowania malarii przerwa przez 6 miesięcy jeżeli wynik badań w kierunku malarii przeprowadzonych 4 miesiące po powrocie jest dodatni przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczegól narażone na zakażenia poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym: narkomani osoby uprawiające prostytucję osoby często zmieniające partnerów seksualnych osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup lekozależność, alkoholizm choroba Creutzfelda-Jakoba u osoby lub w rodzi kiła przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, lecze w latach 1958-1986 hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek lecze bezpłodności w latach 1965-1985 zastrzykami hormonów przebywa o okresie od 01.01.1980 r. do 31.12.1996 r. łącz przez 6 m-cy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii transfuzje krwi lub jej składników wykonane na tere Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii po 01.01.1980 r. zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używam substancji psychotropowych każdy przypadek stosowania domięśniowo lub dożyl leków, które zostały przepisane przez lekarza BADANIE PRZEDMIOTOWE Lekarz przeprowadza skrócone bada przedmiotowe kandydata na dawcę lub dawcy krwi zwracając uwagę na: 1. Wygląd ogólny Dyskwalifikuje się osoby, których wygląd ogólny może wskazywać na pozostawa pod wpływem alkoholu, narkotyków lub leków oraz nadmierne pobudze psychiczne. 2. Ciężar ciała Ciężar ciała powin być mjszy niż 50 kg 12
3. Temperatura ciała Temperatura ciała, która mierzona jest pod pachą powinna przekraczać 37 o C 4. Tętno Tętno powinno być miarowe o częstotliwości od 50 do 100 uderzeń na minutę 5. Ciś tętnicze Wartości ciśnia tętniczego powinny przekraczać: - 180 mm Hg dla ciśnia skurczowego - 100 mm Hg dla ciśnia rozkurczowego 6. Węzły chłonne Szczególną uwagę należy zwrócić na stan obwodowych węzłów chłonnych przede wszystkim szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych, powiększe obwodowych węzłów chłonnych stanowi przeciwwskaza do pobrania krwi aż do wyjaśnia przyczyny ich powiększenia. 7. Zmiany skórne Okolica miejsca wkłucia do żyły powinna być wolna od jakichkolwiek zmian chorobowych. BADANIA LABORATORYJNE Częstość wykonywania badań laboratoryjnych a) przed każdym zabiegiem oddawania krwi pobiera się próbki krwi w celu oznaczenia stężenia hemoglobiny i wartości hematokrytu b) przed zabiegiem trombaferezy lub leukaferezy oznacza się: - stęże hemoglobiny i wartości hematokrytu - liczbę krwinek płytkowych i krwinek białych c) od każdej osoby zakwalifikowanej do oddawania krwi, osocza, zabiegu trombaferezy, leukaferezy lub innego zabiegu po jego zakończeniu pobiera się próbki krwi w celu oznaczenia: - antygenu HBs - przeciwciał anty HIV 1, 2 - przeciwciał anty HCV - RNA HCV - RNA HIV - DNA HBV 13
- odczynów kiłowych (WR) d) u dawców oddających regular krew pełną lub składniki komórkowe krwi pobiera się raz w roku próbki krwi w celu wykonania oznaczenia: - stężenia hemoglobiny i wartości hematokrytu - liczby krwinek czerwonych - liczby krwinek płytkowych - liczby krwinek białych - składu procentowego krwinek białych e) u dawców oddających regular osocze oprócz wymienionych badań należy dodatkowo wykonywać oznacze stężenia białka całkowitego i składu procentowego białek (ewentual wskaźnika albuminowo-globulinowego) raz na 6 miesięcy Specjalne zalecenia w przypadku dawców poddawanych zabiegom aferezy: Dawcy oddający składniki krwi metodą aferezy powinni odpowiadać kryteriom stosowanym wobec dawców krwi pełnej. W czasie przeprowadzania wywiadu lekarz szczególną uwagę zwraca na: - skłonność do wzmożonych krwawień - objawy mogące wskazywać na zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej (szczegól istotne w przypadku stosowania środków zwiększających objętość osocza, jak np. HES, i/albo stymulacji kortykosteroidami) - przyjmowa leków zawierających kwas acetylosalicylowy (np. aspiryna, polopiryna) w ciągu 5 dni przed zabiegiem trombaferezy - objawy choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy (szczegól w przypadku stosowania stymulacji kortykosteroidami) - powikłania występujące podczas poprzednich donacji W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży ok. 5-6 l. krwi. Częstość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy. 14
Metody oddawania krwi: 1. Metoda konwencjonalna - dawca oddaje krew pełną w ilości 450 ml w czasie od 5 do 8 minut. Krew pełna może być pobrana częściej niż 6 razy od mężczyzny i 4 razy od kobiety w ciągu roku. Przerwa po oddaniu krwi wynosi co najmj 8 tygodni. 2. Metoda plazmaferezy automatycznej - dawca oddaje tylko osocze (plazmę) w ilości 600 ml w czasie ok. 40 min. Osocza metodą automatycznej plazmaferezy można pobrać więcej niż 25 litrów w roku. Przerwa po oddaniu osocza wynosi co najmj 2 tygod. 3. Metoda trombaferezy i leukaferezy - dawca oddaje tylko wybrane elementy komórkowe krwi (płytki w ilości 250 ml w czasie ok. 60 min.; krwinki białe w ilości 250-500 ml w czasie od 2 do 3 godz.) w odstępach krótszych niż 4 tygod. Zabiegi trombaferezy i leukaferezy można wykonać do 12 razy w ciągu roku, a przerwa między nimi wynosi co najmj 4 tygod. Zabiegi aferezy: plazmaferezy i trombaferezy można wykonać 4 tygod po oddaniu krwi pełnej. JAK ZACHOWYWAĆ SIĘ PO ODDANIU KRWI: Należy stosować się do zaleceń lekarza lub personelu fachowego pobierającego krew. Trzymać uciśnięte miejsce wkłucia odpowiednio długo (ręka wyprostowana w łokciu), tego dnia należy nosić w tej ręce ciężarów. Pozostać w miejscu oddania krwi przez co najmj pół godziny. Nie zastosowa się do powyższych wskazówek narazi dawcę na powsta krwiaka lub zasi w miejscu wkłucia, (jeżeli tak się sta stosować okłady z Altacetu lub lodu). W przypadku powstania dużej zmiany należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Unikać w tym dniu pośpiechu i energicznych ćwiczeń fizycznych Starać się przebywać w zbyt gorących i dusznych pomieszczeniach. 15
W przypadku wystąpienia w ciągu 48 godzin od pobrania krwi jakichkolwiek objawów chorobowych zawiadomić telefonicz RCKiK lub Oddział Terenowy RCKiK. Jeżeli jednak wystąpiły objawy osłabienia należy: Powiedzieć komukolwiek, kto jest obok ciebie, że oddawałeś krew i czujesz się słabo. Położyć się z nogami ułożonymi wyżej lub zrobić skłon tak, aby głowa znalazła się miedzy nogami. Jeżeli objawy pojawiły się po opuszczeniu miejsca oddania krwi należy skontaktować się lekarzem. Osoby wykonujące takie zawody jak: pilot, maszynista, kierowca autobusu, operator dźwigu, osoby pracujące na wysokości, uprawiające wspinaczkę, głębokie nurkowa mogą powrócić do swoich zajęć wcześj niż 12 godzin po oddaniu krwi O wszystkich powikłaniach po oddaniu krwi powiadomić lekarza RCKiK tel.: 22 514 60 14. Po pobraniu krew zosta przebadana, aby stwierdzić, czy dawca jest zakażony kiłą, AIDS, żółtaczką typu B lub C. Jeśli test wypad pozytyw krew zosta przetoczona. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) dawca zosta o tym poinformowany. Złe samopoczucie może przydarzyć się każdemu. Jeśli zdarza się zawsze po oddaniu należy rozważyć decyzję o dalszym oddawaniu krwi. AUTOTRANSFUZJA tak czy? Autotransfuzja jest bezpieczną metodą leczenia krwią: - unikasz przesienia chorób wirusowych - powikłań poprzetoczeniowych 1. Czy mogę oddać krew do autotransfuzji? - obowiązują normy wieku, 16
- czynnikiem decydującym jest stan zdrowia pacjenta. 2. Zdecydowałeś się na odda krwi dla siebie? Nawiąż kontakt z lekarzem prowadzącym. Zabiegi autotransfuzji mogą być wykonywane w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie, ul. Saska 63/75 po uzgodniu telefonicznym (tel. 22 514 60 14) lub Oddziale Terenowym RCKiK. Osoby zgłaszające się na zabieg autotransfuzji powinny posiadać: 1. Dokument tożsamości ze zdjęciem, adresem i wpisanym numerem PESEL; 2. Skierowa na autotransfuzję wydane przez lekarza prowadzącego lub nadzorującego zabieg operacyjny zawierające: nazwę i adres placówki, w której odbędzie się zabieg operacyjny datę zabiegu rodzaj zabiegu ilość jednostek krwi potrzebnych do zabiegu Osoby kwalifikowane do donacji autologicznych muszą spełniać wszystkich kryteriów wymaganych dla ogółu krwiodawców. Nie obowiązują normy wieku; czynnikiem decydującym jest stan zdrowia pacjenta. W przypadku osób starszych (po 70 r. życia) szczegól istotny jest stan układu sercowo-naczyniowego i krążenia mózgowego. Osoby poniżej 18 r. życia mogą być kwalifikowane do autotransfuzji pod warunkiem uzyskania pisemnej zgody rodziców. Przeciwwskazania do zabiegu autotransfuzji: hemoglobina poniżej 110g/1 obecność markerów wirusowych HBV, HCV, HIV, podejrze zakażem HIV I/II aktywne zakaże bakteryjne padaczka, guz mózgu poważne choroby układu krążenia osoby z przewlekłą chorobą serca mogą być zakwalifikowane do autotransfuzji po konsultacji kardiologicznej, pobra krwi własnej do celów autotransfuzji może odbywać się co 3-7 dni (jeśli stęże hemoglobiny spada poniżej dopuszczalnej wartości). Ostat pobra należy przeprowadzić co najmj 72 godziny przed planowanym zabiegiem. 17
wykonujemy 1-2 zabiegi autotransfuzji przed zabiegiem krew z donacji autologicznej przechowywana jest maksymal 35 dni, a więc pierwszy zabieg autotransfuzji może odbyć się wcześj niż 35 dni przed planowaną operacją. Wszyscy pacjenci, u których pobiera się więcej niż 1 jednostkę krwi powinni przed planowaną donacją rozpocząć przyjmowa doustnych preparatów żelaza i kontynuować do czasu zabiegu operacyjnego lub dłużej. CO TO JEST KREW? Krew to płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi i osocza (plazmy). krwinki czerwone - są odpowiedzialne za transport tlenu do wszystkich komórek organizmu, krwinki białe - są odpowiedzialne za obronę organizmu przed infekcjami, płytki krwi - odpowiadają za zatrzyma krwawienia, osocze (plazma) stanowi do 55% objętości krwi, jest to część płynna krwi; zawiera białka (albuminę, czynniki krzepnięcia, białka odpornościowe), jest odpowiedzialne za transport wody i substancji odżywczych do komórek, a także odprowadza produktów przemiany materii do wątroby, nerek i płuc. Wszystkie wyżej wymienione składniki krwi odnawiają się! Niezależ od tego czy jesteś dawcą, czy, krew podlega ciągłej wymia. Nie można uzależnić się od oddawania krwi. Procentowy udział grup krwi w naszej populacji 1% AB Rh- 7% AB Rh+ 2% B Rh- 15% B Rh+ 6% 0 Rh- 31% 0 Rh+ 6% A Rh- 32% A Rh+ Jak wynika z powyższego tylko 15 % populacji polskiej posiada grupę krwi Rh ujemną, dlatego też często borykamy się z doborami w tych grupach. W związku z tym zwracamy się 18
z gorącą prośbą do osób, które posiadają grupę krwi Rh ujemną o systematyczne uczestnictwo w krwiodawstwie. ZOSTAŃ ORGANIZATOREM AKCJI KRWIODAWSTWA w miejscu zamieszkania, pracy lub nauki zadzwoń tel.: 22 514-60-31 lub napisz organizacyjny@rckik-warszawa.com.pl uzyskasz zbędne informacje umożliwiające skuteczne działa Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiodawstwa zorganizuje ekipę wyjazdową z wykorzystam ambulansów lub udostępnionych pomieszczeń oraz przenośnego sprzętu, który zapewnia RCKiK. Dysponujemy 3 ambulansami przystosowanymi do mobilnego poboru krwi w rejo działalności RCKiK w Warszawie. Ambulanse ustawiane są w stałych miejscach do poboru krwi oraz wszędzie tam gdzie Organizator może udostępnić pomieszczeń do poboru krwi (np.: imprezy plenerowe). Przeprowadze akcji poboru krwi w miejscu pracy lub nauki jest możliwe po uzyskaniu zgody osoby reprezentującej daną instytucję (np. Dyrektor, Rektor lub Prezes). Po uzyskaniu zgody na organizację akcji poboru krwi należy nawiązać współpracę z Administracją budynku w celu uzgodnia sposobu przeprowadzenia akcji poboru krwi zgod z możliwościami tzn.: Z wykorzystam ambulansu przystosowanego do poboru krwi: wymiary ambulansów: dł. 13,5 m, szer. 3 m, wys. 4 m, waga 22 t należy sprawdzić możliwość wjazdu i wyjazdu a także zabezpieczyć miejsce postoju ambulansu oraz stworzyć warunki bezpiecznego i swobodnego przemieszczania się potencjalnych Krwiodawców, zapewnić dostęp do toalet W udostępnionych pomieszczeniach: należy wybrać te, które spełniają pewne wymagania, najważjsze z nich to: dostęp do prądu, widne, przestronne (30 50 m 2 ), z możliwością otwierania okien lub klimatyzowane, są czyste i estetyczne. Ponadto uwzględnić należy możliwość usytuowania 19
w logicznym ciągu: rejestracji dawców (miejsca siedzące oraz stoliki), punktu badań laboratoryjnych (stolik + 2 krzesła), punktu badania lekarskiego - ewentual możliwość wydzielenia pomieszczenia (stolik +2 krzesła), punkt poboru krwi (2-4 rozkładane fotele zapewnia RCKiK) w pobliżu znajdują się ogól dostępne toalety, sezonowo szatnia. Na świeżym powietrzu: sezonowo możliwe jest zorganizowa akcji poboru krwi na świeżym powietrzu np. w parkach, na boiskach sportowych itp. tego typu akcje wymagają indywidualnego podejścia i wielu uzgodń z naciskiem na bezpieczeństwo i godne warunki dla Krwiodawców. W siedzibie RCKiK w Warszawie lub Oddziale Terenowym Istje rówż możliwość zainicjowania oddawania krwi przez zorganizowaną grupę w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa lub Oddziałach Terenowych aktualne adresy oraz godziny przyjmowania Dawców podajemy na stronach internetowych RCKiK. Prosimy o telefoniczne powiadomie RCKiK o termi takiego przedsięwzięcia, co usprawni pracę i skróci czas oczekiwania na zakwalifikowa osób chętnych do oddania krwi. UWAGA! Każde nowe miejsce, gdzie były dotychczas organizowane akcje poboru krwi wymaga akceptacji fachowego personelu RCKiK po wcześjszym umówieniu się z organizatorem. Wiele sytuacji analizujemy indywidual i podejmujemy decyzje w oparciu o wymagania, które bezwzględ Regionalne Centrum musi realizować. Następ powiadom o zamiarze zorganizowania akcji poboru krwi jak największą liczbę osób w twoim środowisku, zorientuj się, jakie jest zainteresowa akcją, wybierz najdogodjszy termin. Skontaktuj się z Działem Promocji, Statystyki i Szkoleń RCKiK (kontakt jw.) tu uzyskasz wszelką pomoc oraz zbędne informacje. Zwykle określamy czasu na ile wcześj należy się z nami kontaktować. Mobilne krwiodawstwo rozwijamy od lat, którzy współorganizatorzy angażujący się systematycz rezer- 20
wują terminy na cały rok z góry, którzy z przyczyn zależnych mogą ich określić z dużym wyprzedzem. Decyduje kolejność zgłoszenia, ma jednak sytuacji bez wyjścia, dopasowując się do oczekiwań Krwiodawców i Współorganizatorów, jeśli to tylko możliwe staramy się ustalić dogodny dla obydwu stron termin. Pobierz Formularz dla Organizatora ze strony internetowej RCKiK w Warszawie, wypełnij i prześlij do Działu Promocji, Statystyki i Szkoleń e-mailem, faxem (tel./fax 22 514 60 31) lub osobiście (Warszawa, ul. Saska 63/75 I piętro, pokój 204) Zawarte w nim informacje pomogą w sprawnej i bezkolizyjnej współpracy. Na prośbę współorganizatora przekazujemy odpłat materiały reklamowe (plakaty, broszury informacyjne, foldery). Po potwierdzeniu w Dziale Promocji, Statystyki i Szkoleń RCKiK terminu i godzin akcji, na plakatach przekazanych przez RCKiK wpisz datę, godziny oraz dokładną lokalizację akcji i porozwieszaj je, z co najmj tygodniowym wyprzedzem w widocznych miejscach (np. przy głównym wejściu, na tablicach informacyjnych lub innych miejscach za zgodą ich właścicieli). Jeśli osoba zarządzająca instytucją ma zastrzeżeń akcję można nagłośnić w mediach zawiadamiając, że jest ona otwarta dla osób z zewnątrz. O fakcie tym należy powiadomić RCKiK gdyż zwiększy to być może liczbę Krwiodawców a z naszej strony wymaga przygotowania uwzględniającego frekwencję i godziny trwania akcji. PRAWA I PRZYWILEJE HONOROWYCH DAWCÓW KRWI 1. Krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi. 2. Osobie, która została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi i oddała bezpłat krew przysługuje tytuł Honorowy Dawca Krwi oraz możliwość uzyskania legitymacji HDK. 21
3. Honorowemu Dawcy Krwi, zgod z art. 9 ustawy o publicznej służbie krwi przysługuje: zwol od pracy w dniu oddania krwi i na czas okresowego badania lekarskiego z zachowam prawa do wynagrodzenia, zwrot kosztów przejazdu do najbliższej jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której oddaje krew na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszty te ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi, posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii (tj. 8 czekolad), publiczna służba zdrowia zapewnia anonimowość dawcy krwi. Oznakowa opakowań krwi i preparatów krwiopochodnych może zawierać danych umożliwiających identyfikację dawcy przez biorcę lub inną osobę bądź jednostkę organizacyjną inną niż jednostka organizacyjna publicznej służby krwi (art.13, w/w ustawy). korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnych poza kolejnością oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach, 4. Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi przysługuje zniżka na leki znajdujące się na liście leków refundowanych oraz bezpłatny przydział leków krwiotwórczych (wg listy ogłaszanej w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia) 5. Z dm 1 stycznia 2007 r. Honorowym Dawcom przywrócono możliwość odliczenia darowizny w formie ekwiwalentu pieniężnego za oddaną krew od podstawy do opodatkowania. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie uprzejmie informuje, że stosowne zaświadczenia będą wydawane Honorowym Dawcom na życze od dnia 1 stycznia następnego roku. 6. Krwiodawcom, którzy oddali: 15 litrów krwi kobiety, 18 litrów krwi mężczyźni lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników na podstawie odpowiedgo wpisu w legitymacji Honorowego Dawcy Krwi poświadczony pieczątką Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa lub Oddziału Terenowego wraz 22
z dowodem tożsamości przysługują bilety uprawniające do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej (obowiązuje w Warszawie). 7. Po dwukrotnym oddaniu krwi na życze krwiodawcy istje możliwość odpłatnego uzyskania KREWKARTY w RCKiK w Warszawie. NOTATKI: 23