100 pytań o... ubezpieczenia 1
1. Czym jest ubezpieczenie? Ubezpieczenie jest narzędziem gospodarczym służącym zabezpieczeniu się przed skutkami wypadków losowych, poprzez przeniesienie ryzyka na instytucję zapewniającą ochronę ubezpieczeniową. Ubezpieczyciel zobowiązuje się skompensować ewentualne straty ubezpieczanego poprzez finansowe wyrównanie uszczerbku majątkowego spowodowanego przez wypadki, jak i zaspokojenia wywołanych nimi potrzeb. 2. Jakie funkcje ubezpieczeń rozróżniamy? Funkcja ochronna ochrona przed niepomyślnymi skutkami zdarzeń losowych. Jest funkcją nadrzędną ubezpieczeń. Funkcja prewencyjna zapobieganie wystąpieniu szkody lub jej minimalizacja. Funkcja finansowa gromadzenie środków pod postacią funduszy i rezerw. Środki te mogą następnie zostać użyte do rozwoju gospodarki. Funkcja redystrybucyjna przesunięcie bieżących wydatków na czas późniejszy. 3. Jakie świadczenia dla osób zatrudnionych przewiduje polski system ubezpieczeń społecznych? Odprawa emerytalna i rentowa, odprawa pośmiertna, wynagrodzenie w czasie choroby, niezdolności do pracy, świadczenia medyczne, świadczenia zapewnione w ramach ubezpieczenia społecznego, zasiłek chorobowy, świadczenia rehabilitacyjne, 2
zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy, świadczenia zdrowotne zapewniane przez NFZ. 4. Czym jest szkoda? Szkoda to skutek zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem. Szkoda może być materialna bądź niematerialna, tj. może odnosić się do mienia lub osoby objętej ubezpieczeniem. 5. Czym jest wypadek? To zdarzenie powodujące wystąpienie szkody na osobie lub w mieniu w czasie trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. 6. Czym jest zdarzenie losowe? To przypadkowe, niezależne od ludzkiej woli zdarzenie powodujące określone skutki. 3
7. Jakie są cechy zdarzeń losowych? Cechy te to: przypadkowość i niezależność od woli człowieka, możliwość ich wystąpienia, powtarzalność i przewidywalność. 8. Kim jest agent ubezpieczeniowy? To przedsiębiorca, który działa na rzecz jednego zakładu ubezpieczeń i w jego imieniu podejmuje czynności związane z zawieraniem umowy ubezpieczenia. 9. Kim jest tzw. multiagent ubezpieczeniowy? To przedsiębiorca, który działa na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń i w imieniu tych zakładów podejmują czynności związane z zawieraniem umowy ubezpieczenia. 10. Kim jest broker ubezpieczeniowy? To osoba upoważniona przez ubezpieczonego do dokonywania w jego imieniu wszelkich czynności związanych z zawieraniem bądź wykonywaniem umów ubezpieczenia. 4
11. Czym różnią się agenci ubezpieczeniowi i multiagenci? Za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada jego zakład ubezpieczeń. Multiagenci zaś sami odpowiadają za ewentualne szkody. W związku z tym sami muszą się też ubezpieczyć na okoliczność własnej odpowiedzialności cywilnej. 12. Co to jest kurtaż brokerski? To prowizja brokera z tytułu ulokowania ryzyka w danym zakładzie ubezpieczeń. 13. Co to jest ekspiracja ubezpieczenia? To wygaśnięcie odpowiedzialności ubezpieczyciela. Termin wygaśnięcia określa zazwyczaj polisa ubezpieczeniowa. Koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela może nastąpić także na skutek: odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo jej wypowiedzenia, całkowitego zniszczenia przedmiotu ubezpieczenia, śmierci osoby ubezpieczonej, wyczerpania sumy ubezpieczenia albo przejścia własności rzeczy ruchomej na inną osobę. 5
14. Co to jest indeksacja składki? Indeksacja to możliwość podwyższenie w każdą rocznicę polisy składki i sumy ubezpieczenia. Jest to mechanizm ochronny wartości świadczeń przed skutkami inflacji. Ma na celu urealnienie składki i sumy ubezpieczenia. Po akceptacji indeksacji ubezpieczony powinien otrzymać zaktualizowaną polisę o zmiany z niej wynikające (z nową, podwyższoną sumą ubezpieczenia i składką). Klient może całkowicie zrezygnować z indeksacji. Rezygnacja z indeksacji składki, np. w dwóch kolejnych latach trwania umowy, powoduje utratę prawa do indeksacji w następnych latach. Często przyjmuje się też, że zapłacenie przez klienta składki w wysokości równej składce opłaconej w poprzednim roku oznacza brak zgody na indeksację. Zakłady ubezpieczeniowe nie przewidują możliwości indeksacji składki dla wszystkich umów. 15. Czym jest grupowe ubezpieczenie? To ubezpieczenie zawierane na rzecz grupy osób, najczęściej występuje w ubezpieczeniach na życie, ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych wypadków i ubezpieczeniach podróżnych. 16. Czym jest kombinowane ubezpieczenie (ubezpieczenie pakietowe)? Kombinowane ubezpieczenie obejmuje na podstawie jednej polisy kilka ryzyk ubezpieczeniowych, np. ubezpieczenie komunikacyjne (pakiet OC, AC, NNW, assistance). 6
17. Czym są klauzule ubezpieczeniowe? To dodatkowe regulacje w polisie ubezpieczeniowej, które mogą zmieniać zakres ubezpieczenia. Często zawierają postanowienia natury prewencyjnej. 18. Kim jest komisarz awaryjny? To osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy zastępuje ubezpieczyciela na terenie innego państwa. Komisarz zajmuje się głównie sprawami związanymi z likwidacją szkody, wykonuje również funkcje pomocowe, informacyjne, instruktażowe. 19. Czym jest konsumpcja sumy ubezpieczenia? To zmniejszenie sumy ubezpieczenia o kwotę wypłaconego odszkodowania. W przypadku gdy kwota odszkodowania jest równa sumie ubezpieczenia następuje rozwiązanie umowy, chyba że umowa przewiduje inaczej. 20. Czym jest krótkoterminowe ubezpieczenie? To ubezpieczenie zawarte na okres krótszy od roku. 7
21. Czym różnią się ubezpieczenia krótkoterminowe od innych? Innym sposobem obliczania składki ubezpieczenia oblicza się ją według tzw. tabeli frakcyjnej albo według zasady pro rata temporis (proporcjonalnie do okresu ubezpieczenia). 22. Czym jest niedoubezpieczenie? To ubezpieczenie poniżej wartości ubezpieczanego mienia. Przy wystąpieniu szkody odszkodowanie jest proporcjonalne do wysokości sumy ubezpieczenia i wartości mienia. 23. Czym jest nadubezpieczenie? To ubezpieczenie powyżej wartości ubezpieczonego mienia. W zależności od zapisów umowy w razie szkody ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie w granicach wartości rzeczywistej uszkodzonego mienia, wartości księgowej, albo według faktycznej wartości nowej. W takiej sytuacji od ubezpieczyciela można oczekiwać zwrotu nadpłaconej składki. 8
24. Czym jest OWU? Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) określają przedmiot i zakres ubezpieczenia, sposób zawierania umów ubezpieczenia, zakres i czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia, sposób ustalania wysokości szkód oraz wypłaty odszkodowań. 25. Jakie są sposoby rozliczania szkody komunikacyjnej? Metoda kosztorysowa kwota odszkodowania zostaje ustalona na podstawie obowiązujących kosztorysów, ubezpieczony nie musi nawet przedstawiać rachunków z naprawy. Metoda serwisowa kwotę odszkodowania określa się na podstawie poniesionych kosztów naprawy pojazdu, bierze się pod uwagę wysokość rachunku przedstawionego przez warsztat. 26. Co oznacza termin karencja? Karencja okres wyczekiwania. Określony w umowie ubezpieczeniowej okres, w którym ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za powstałe w tym czasie szkody określone w umowie ubezpieczenia. Ma na celu wyeliminowanie prób wyłudzenia odszkodowania. 9
27. Czy wykupienie wycieczki w biurze podróży oznacza automatycznie ubezpieczenie się? Biuro podróży, sprzedając wycieczkę zagraniczną, ma obowiązek ubezpieczyć jej uczestników w zakresie kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków. Zdarza się często, że biuro podróży z oszczędności wykupuje ubezpieczenie z minimalnym zakresem sumy ubezpieczenia, która jest za niska, w przypadku gdyby doszło do poważnego wypadku czy zachorowania. 28. Co to jest ubezpieczenie OC? Ubezpieczenie OC, czyli Odpowiedzialność cywilna posiadaczy pojazdów mechanicznych, to ubezpieczenie obowiązkowe dla wszystkich posiadaczy pojazdów zarejestrowanych w Polsce. Zapewnia ochronę osobie lub mieniu, które zostało uszkodzone przez ubezpieczany pojazd. 29. Kto musi wykupić ubezpieczenie OC? Umowę ubezpieczenia OC zobowiązani są zawrzeć właściciele pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w Polsce, pojazdów samochodowych, motocykli, motorowerów, ciągników rolniczych i przyczep, a także posiadacze pojazdów wolnobieżnych. 10
30. Na jak długo zawieramy umowę ubezpieczenia OC? Umowę ubezpieczenia OC zawieramy na okres 12 miesięcy z wybranym towarzystwem ubezpieczeniowym. Jednak żeby zakończyć umowę, należy złożyć pisemne wypowiedzenie jeszcze w trakcie jej trwania. Brak wypowiedzenia umowy w ustalonym terminie skutkuje automatycznym jej przedłużeniem na kolejny rok. 31. Na obszarze jakich państw klient może poruszać się z ubezpieczeniem OC zakupionym w Polsce? Ochroną ubezpieczeniową objęte są następujące kraje i terytoria: Polska, Andora, Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, a także Lichtenstein, Monako, San Marino, Wyspy Normandzkie, Gibraltar, Wyspa Man, Wyspy Owcze. 32. Co dzieje się z polisą OC, gdy pojazd zostanie sprzedany? Polisę OC lub inny dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia OC należy przekazać nabywcy. W przypadku sprzedaży pojazdu, prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia OC przechodzą na nabywcę. Umowę można wypowiedzieć pisemnie 11
w dowolnym momencie trwania polisy zbywcy. Polisa OC po sprzedaży pojazdu obowiązuje tylko do końca okresu, na jaki została zawarta przez zbywcę pojazdu. Oznacza to, że nie zostanie automatycznie odnowiona na kolejne 12 miesięcy. 33. Od jakich czynników zależy wysokość składki OC? Każdy ubezpieczyciel może dowolnie określać wysokość składki, zależy ona od czynników, które biorą pod uwagę poszczególne towarzystwa ubezpieczeniowe, dlatego różnice między polisami poszczególnych ubezpieczycieli mogą być dość znaczne. Czynnikami branymi pod uwagę przy określaniu składki są m.in.: rok produkcji samochodu, pojemność silnika, wiek klienta, okres posiadania przez niego prawa jazdy, bezszkodowa jazda, wielkość aglomeracji w której zarejestrowany jest pojazd, wysokość składki u poprzedniego ubezpieczyciela/kontynuacja ubezpieczenia u tego samego ubezpieczyciela itd. Dodatkowo inwalidom i weteranom wojennym przysługuje 50-procentowa zniżka. 34. Co to jest ubezpieczenie AC? Ubezpieczenie Autocasco (AC) jest ubezpieczeniem dobrowolnym, a przedmiotem objętym ochroną ubezpieczeniową jest pojazd wraz z wyposażeniem. 12
35. Od czego zależy wysokość składki AC? Najczęstsze czynniki wpływające na wysokość składki AC to: wartość rynkowa pojazdu, jego marka, model, przebieg, roku produkcji, stan techniczny, sposób opłacania składki z góry lub w ratach, wiek i staż kierowcy, bezwypadkowa jazda itp. 36. Jaki zakres posiada polisa AC? Ubezpieczenie AC może obejmować rozmaite sytuacje, np: kradzież pojazdu, części, elementów wyposażenia, wandalizm, zniszczenia spowodowane zdarzeniami losowymi, uszkodzenia na skutek działania czynników termicznych lub chemicznych z zewnątrz pojazdu, wypadek drogowy. 37. Jakie czynności musimy podjąć, by uzyskać odszkodowanie? Warunkami otrzymania odszkodowania są: powiadomienie policji o wypadku, za który ma zostać wypłacone odszkodowanie w określonym w umowie terminie i udzielenie pełnych informacji towarzystwu ubezpieczeniowemu. 13
38. Czym jest assistance? Ubezpieczenie assistance to ubezpieczenie mające rozwiązać wszelkie problemy w sytuacjach, które zachodzą już po wypadku, są związane z naprawą pojazdu i zapewnieniem komfortu poszkodowanym. Assistance jest ubezpieczeniem nieobowiązkowym, często służy jako dodatek do pakietu OC i AC. W zależności od ubezpieczyciela istnieją różne warianty tego ubezpieczenia. 39. Jakie dokładnie usługi może obejmować assistance? Ubezpieczenie assistance może pokrywać koszty m.in.: holowania pojazdu, transportu poszkodowanych z miejsca wypadku, hospitalizacji tych, którzy ucierpieli w wypadku, transportu zwłok, ewentualnej naprawy pojazdu na miejscu wypadku, noclegu dla poszkodowanych, udzielenia informacji o najbliższym warsztacie, trzymania samochodu na strzeżonym parkingu, złomowania pojazdu, dostarczenia paliwa w razie wyczerpania się go na trasie, otwarcia drzwi w razie zgubienia kluczyków. 40. Czym jest udział własny? Udział własny to najczęściej procentowo określona wysokość potrącenia z odszkodowania w każdej zgłoszonej szkodzie. Od wysokości udziału własnego zależy wysokość składki (im wyższy udział własny, tym niższa składka i odwrotnie). Udział własny można wykupić poprzez zapłatę dodatkowej składki, co oznaczać będzie, że odszkodowanie nie będzie pomniejszone o wysokość tej składki. 14
41. Co to jest ubezpieczenie NNW? To nieobowiązkowe ubezpieczenie osobowe obejmujące trwałe następstwa nieszczęśliwych wypadków utratę życia i uszczerbek na zdrowiu. Ubezpieczenia NNW mogą występować jako samodzielne ubezpieczenia (np. młodzieży szkolnej, sportowców, narciarzy), mogą być składową ubezpieczeniowych pakietów (szkolnych, mieszkaniowych, turystycznych), a także występować w obrocie komunikacyjnym. Ubezpieczeniem takim obejmowani są kierowca oraz pasażerowie pojazdu. 42. Czym jest kumulacja świadczeń? Ubezpieczenia NNW podlegają tzw. kumulacji świadczeń. Oznacza to, że poszkodowany otrzymuje tyle odszkodowań, ile ubezpieczeń tego typu zawarł. Ponadto odszkodowania zostaną wypłacone niezależnie od tego, czy otrzymujemy po wypadku świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub z OC. 43. Czym jest karta EKUZ? Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) to dokument, który potwierdza nasze prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych w państwach europejskich. Dzięki karcie korzystamy z opieki zdrowotnej danego państwa na tych samych zasadach co jego obywatele. 15
44. Na terenie jakich państw ważna jest karta EKUZ? Są to: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, a także terytoria zamorskie Francji: Gwadelupa, Martynika, Reunion i Gujana Francuska; Portugalii: Azory, Madera, Hiszpanii: Majorka, Minorka, Ibiza i Wyspy Kanaryjskie. 45. Jakie urządzenia elektroniczne możemy ubezpieczyć? Ubezpieczeniem objąć można wszystkie przedmioty bazujące na układach elektronicznych, a więc m.in.: oprogramowanie, zewnętrzne nośniki danych i zapisane na nich dane, sprzęt elektroniczny zainstalowany na stanowisku pracy i gotowy do użytku zgodnie z przeznaczeniem, elektroniczny sprzęt przenośny itd. Zarówno sprzęt stacjonarny, jak i mobilny można ubezpieczyć do wartości nowego zamiennika lub wartości księgowej brutto. Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe wskutek zdarzeń losowych (poza tymi, które zostały wyłączone w OWU). 46. Jaki jest zakres ochrony ubezpieczeniowej sprzętu elektronicznego? W zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego, zakres odpowiedzialności 16
może być szerszy bądź węższy. Najczęściej oferuje się objęcie ubezpieczeniem sprzętu elektronicznego w zakresie szkód powstałych wskutek niewłaściwej obsługi ubezpieczonego sprzętu, celowego uszkodzenia ubezpieczonego sprzętu przez osoby trzecie oraz kradzieży. Sprzęt można też ubezpieczyć na wypadek pożaru, uderzenia pioruna, katastrofy lotniczej, działania czynników atmosferycznych takich, jak: para, mróz czy wilgoć. Ponadto można się ubezpieczyć na wypadek m.in.: burz, huraganów, gradu, lawin, osunięcia się ziemi, błędów w konstrukcji, ukrytych wady materiałowych, zjawisk indukcji itd. 47. Na jak długo można ubezpieczyć sprzęt elektroniczny? Umowy takie zawierane jest zazwyczaj na 12 miesięcy, jednak można je podpisać na krótszy okres. Ubezpieczenie sprzętu elektronicznego nie musi być osobnym ubezpieczeniem, może również być częścią pakietu ubezpieczeniowego. 48. W jaki sposób jest ustalana suma ubezpieczenia w przypadku zniszczenia sprzętu elektronicznego? Suma ubezpieczenia zwykle równa się wartości odtworzeniowej, tj. w przypadku sprzętu elektronicznego kosztowi nabycia, transportu i zainstalowania nowego sprzętu tego samego typu. W przypadku zewnętrznych nośników danych ich odtworzenie, zakup nowych nośników a także przewidywany koszt odtworzenia danych. 17
49. Jaki jest charakter umowy ubezpieczenia? Umowa ubezpieczenia ma charakter umowy dwustronnie zobowiązującej odpłatnej. Obu stronom umowy przysługują określone prawa i mają one określone obowiązki. Stronami umowy ubezpieczenia są ubezpieczyciel oraz ubezpieczający. Zapisy umowy oparte są na zapisach Kodeksu cywilnego. 50. Kim jest ubezpieczający? Ubezpieczający to osoba, która zawiera umowę ubezpieczenia i zobowiązuje się do zapłaty składki ubezpieczeniowej. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na życie we własnym imieniu i na własny rachunek (wówczas jest on jednocześnie ubezpieczającym i ubezpieczonym) lub na cudzy rachunek. 51. Kim jest uposażony? Uposażony to osoba wskazana przez ubezpieczającego (lub ubezpieczonego) jako uprawniona do otrzymania świadczenia należnego na podstawie umowy ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Możliwe jest wskazanie jednego lub więcej uposażonych. W przypadku wskazania więcej niż jednego uposażonego, bez oznaczenia ich udziału w sumie ubezpieczenia, osoby te są uprawnione do sumy ubezpieczenia w równych częściach. 18
52. Czy ubezpieczenie jest dobrym instrumentem do oszczędzania? Pierwotną i podstawową funkcją ubezpieczenia jest zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej. Funkcja oszczędnościowa (inwestycyjna) jest drugorzędna i wtórna. Nie oznacza to jednak, że nie można w ten sposób oszczędzać i zabezpieczyć się finansowo na przyszłość. Istniejące produkty oszczędnościowo-ochronne mogą pełnić obie te funkcje. Wybór ubezpieczenia o charakterze oszczędnościowym powinien być jednak poprzedzony analizą realnej stopy zwrotu oferowanej lub uzyskiwanej przez różne podmioty rynku finansowego. W korzystaniu z tego typu ubezpieczeń należy uwzględnić fakt, że część składki jest przeznaczana na funkcję ochronną. W wypadku, gdy chcemy przede wszystkim oszczędzać, powinna mieć ona minimalną wartość, tak aby jak największa część składki podlegała kapitalizacji, czyli była inwestowana. Natomiast jeżeli poszukujemy ochrony ubezpieczeniowej czyli świadczenia, które będzie wypłacane osobom uprawnionym w przypadku zajścia określonego zdarzenia (np. śmierci), należy korzystać z produktów ubezpieczeniowych ze znaczną przewagą części ochronnej nad inwestycyjną albo korzystać z produktów stricte ochronnych pozbawionych elementów inwestycyjnych (oszczędnościowych). 53. Jakie są konsekwencje wykupu polisy? Jeśli mamy do czynienia z ubezpieczeniem na życie o charakterze oszczędnościowym lub mieszanym (ochronno-inwestycyjnym) istnieje 19
możliwość tzw. wykupu polisy. Wykup polisy może mieć charakter całkowity lub częściowy. Całkowity wykup polisy oznacza całkowite zakończenie ochrony ubezpieczeniowej i wypłatę tzw. wartości wykupu, realizowaną ze środków, które w czasie trwania umowy zostały na ten cel odłożone poprzez stworzenie odpowiedniej rezerwy finansowej. Obliczanie wartości wykupu odbywa się zgodnie z warunkami określonymi w umowie ubezpieczenia. Jeżeli ubezpieczony nie wystawi się odpowiedniej dyspozycji, wykup umowy następuje zwykle poprzez proporcjonalne umorzenie wszystkich jednostek w funduszach. Decyzja o całkowitym bądź częściowym wykupie powinna być przemyślana i uzasadniona. Nie warto bowiem rezygnować z polisy bez poważnych powodu. W razie wątpliwości dobrze sięgnąć do OWU, w których znajdują się szczegółowe uregulowania dotyczące wykupu ubezpieczenia. 54. Czym jest PIU? Polska Izba Ubezpieczeń jest organizacją samorządu branżowego reprezentującą wszystkich ubezpieczycieli działających na polskim rynku. Są to zarówno zakłady ubezpieczeń, jak i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, polskie oddziały ubezpieczycieli zagranicznych oraz jeden reasekurator. Do podstawowych zadań PIU należy wspieranie ustawodawcy w zakresie kształtowania prawa asekuracyjnego. Izba prowadzi także działania mające na celu zwiększenie świadomości ubezpieczeniowej społeczeństwa oraz prowadzenie wielostronnego dialogu na rzecz rozwoju sektora ubezpieczeń w naszym kraju. 20
55. Kto należy do Polskiej Izby Ubezpieczeń: Do Polskiej Izby Ubezpiczeń należą: ACE, AEGON S.A., AGA International, AIG Europe Limited sp. z o.o., ALLIANZ ŻYCIE POLSKA S.A., ALLIANZ POLSKA S.A., ATRADIUS, AVANSSUR S.A., AVIVA - OGÓLNE S.A., AVIVA - ŻYCIE S.A., AXA TUiR S.A., AXA ŻYCIE S.A., BENEFIA S.A., BENEFIA NA ŻYCIE S.A., BRE UBEZPIECZENIA S.A., BTA Insurance Company, BZWBK-Aviva TUnŻ S.A., BZWBK-Aviva TUO S.A., CALI Europe S.A., CARDIF POLSKA S.A., CARDIF-ASSURANCES RISQUES DIVERS S.A., COFACE POLSKA S.A., COMPENSA S.A., COMPENSA ŻYCIE S.A., CONCORDIA CAPITAL S.A., CONCORDIA POLSKA T.U.W., CUPRUM T.U.W., D.A.S. S.A., ERGO HESTIA S.A., ERGO HESTIA STUnŻ S.A., EULER HERMES S.A., EUROPA S.A., EUROPA ŻYCIE S.A., EUROPEJSKIE, GENERALI S.A., GENERALI ŻYCIE S.A., GOTHAER TU S.A., ING S.A., INTER POLSKA S.A., INTER - ŻYCIE S.A., INTER PARTNER ASSISTANCE S.A., INTERRISK S.A., KUKE S.A., LIBERTY DIRECT, LINK4 S.A., LLOYD S, MACIF ŻYCIE TUW, MEDICOVER S.A., METLIFE, MTU S.A., Open Life TUnŻ S.A., PARTNER S.A., PKO Życie, POCZTOWE T.U.W., POLISA - ŻYCIE S.A., PRAMERICA S.A., PREVOIR VIE S.A., Proama - GROUPAMA S.A., Oddział w Polsce, The Prudential Assurance Company Limited Oddział w Polsce, PTR S.A., PZU ŻYCIE S.A., PZU S.A., REJENT LIFE T.U.W., RGA, SIGNAL IDUNA POLSKA S.A., SIGNAL IDUNA ŻYCIE S.A., SKANDIA ŻYCIE S.A., SKOK T.U.W., SKOK ŻYCIE S.A., SOGECAP Risques Divers S.A. Oddział w Polsce, SOGECAP SA Oddział w Polsce, TUW T.U.W., TU Zdrowie, TUZ T.U.W., UNIQA S.A., UNIQA ŻYCIE S.A., WARTA TUnŻ S.A., WARTA S.A. 56. Czym jest reasekuracja? To ubezpieczenie ubezpieczycieli, co oznacza cesję części lub całości ryzyka związanego z ubezpieczeniem wraz z częścią (lub całością) składek innemu ubezpieczycielowi-reasekuratorowi. W zamian reasekurator zobowiązuje się do wypłaty 21
odszkodowania w przypadku zaistnienia zdarzenia losowego, za które odpowiedzialny jest cedent ryzyka. Z prawnego punktu widzenia kontrowersyjne jest uznanie reasekuracji za ubezpieczenie ubezpieczenia, ponieważ ubezpieczenie samo w sobie zakłada brak zysku (działanie do niego zmierzające jest przestępstwem) ze strony ubezpieczającego się. Natomiast w reasekuracji podmiot przekazujący część ryzyka osiąga zysk w postaci prowizji od reasekuratora. 57. Co to jest bordero? To tradycyjny rozliczeniowy dokument reasekuracyjny. Wyróżnia się bordero składkowe (rozliczenie ubezpieczyciela z zawartych umów ubezpieczeniowych) i szkodowe (rozliczenie wypłaconych świadczeń). Bordero przygotowywane jest z reguły na bazie miesięcznej lub kwartalnej. 58. Czym jest KNF? Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) to instytucja nadzorująca sektor bankowy, rynek kapitałowy, ubezpieczeniowy i emerytalny oraz inne instytucje pieniądza elektronicznego. KNF podejmuje działania służące prawidłowemu funkcjonowaniu i rozwojowi rynku finansowego, zajmuje się przygotowaniem projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, stwarzaniem możliwości rozstrzygania sporów między podmiotami rynku finansowego itd. Zadaniem Komisji jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego i ochrona interesów uczestników tego rynku. Nadzór nad działalnością KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów. 22
59. Czym zajmuje się Rzecznik Praw Ubezpieczonych? Rzecznik Ubezpieczonych jest instytucją powołaną do reprezentowania klientów ubezpieczycieli oraz funduszy emerytalnych. Jego zadania to rozpatrywanie wniosków, skarg i zażaleń oraz udzielanie porad w sprawach wynikających z prawnych stosunków ubezpieczeniowych, reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, informowanie organu nadzoru i kontroli oraz PIU o nieprawidłowościach w działalności ubezpieczycieli, prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie ubezpieczeń, występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych. Do Rzecznika mogą zgłaszać się zarówno poszkodowani, jak i ubezpieczyciele. Jego zadaniem jest stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między ubezpieczającymi, ubezpieczonymi, uposażonymi lub uprawnionymi z umów ubezpieczenia a ubezpieczycielami. Rzecznik corocznie w terminie 60 dni od zakończenia roku kalendarzowego składa sprawozdanie Prezesowi Rady Ministrów ze swojej działalności. 60. Czym jest System Zielonej Karty? Głównym celem działającego Systemu Zielonej Karty (właściwie Międzynarodowego Certyfikatu Ubezpieczeniowego) jest zapewnienie, aby poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych mogli otrzymać należne im odszkodowanie z tytułu szkód spowodowanych przez kierowcę pojazdu zarejestrowanego za granicą oraz aby zmotoryzowani nie byli zmuszeni do nabywania ubezpieczenia OC komunikacyjnego na granicy każdego z odwiedzanych przez nich krajów. Jest to system o zasięgu europejskim, zrzeszający aktualnie 46 Biur Narodowych. 23
Obecnie należą do niego prawie wszystkie europejskie rynki ubezpieczeniowe oraz rynki ubezpieczeniowe Iranu, Izraela, Maroka, Tunezji. Podstawowymi warunkami przystąpienia do Systemu jest istnienie w państwie, którego Biuro Narodowe jest kandydatem, obowiązkowego ubezpieczenia OC oraz ustanowienie Biura Narodowego reprezentującego dany rynek ubezpieczeniowy. W ramach Systemu Zielonej Karty funkcjonuje Porozumienie Wielostronne, zgodnie z którym kierowcy pojazdów zarejestrowanych w państwach, których Biura Narodowe są sygnatariuszami Porozumienia, mogą poruszać się po terytoriach tych państw bez konieczności posiadania Zielonej Karty. W ich przypadku domniemywa się posiadanie ważnego ubezpieczenia OC zawartego w kraju, w którym pojazd został zarejestrowany, o czym świadczy ważna tablica rejestracyjna pojazdu. Do Porozumienia Wielostronnego należy 32 spośród 46 członków Systemu Zielonej Karty, w tym Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. 61. Czym zajmuje się Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych? PBUK to organizacja skupiająca ubezpieczycieli, którzy na terytorium Polski prowadzą ubezpieczenia OC komunikacyjne. W ramach prowadzonej działalności PBUK zajmuje się m.in. organizowaniem likwidacji lub bezpośrednią likwidacją szkód spowodowanych przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w krajach będących, tak jak Polska, członkami Systemu Zielonej Karty. PBUK zajmuje się także wystawianiem dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach Systemu Zielonej Karty, w tym również ubezpieczeń granicznych, ważnych w krajach EOG i Szwajcarii. 24
62. Czym jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny? Zadaniem Funduszu jest zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń OC i odpowiedzialności cywilnej rolników za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy tożsamość sprawcy nie została ustalona, sprawca nie był ubezpieczony ubezpieczeniem OC/ OC rolników. UFG zaspokaja też roszczenia z tytułu szkód na osobie i mieniu wyrządzone przez nieubezpieczonego posiadacza pojazdu mechanicznego, jeżeli szkoda powstała w ciągu 30 dni od dnia objęcia w posiadanie pojazdu nabytego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, a pojazd ten ma być zarejestrowany w Polsce. Za szkody spowodowane obywatelom państw w których biura narodowe nie są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Międzynarodowymi Regulaminu Wewnętrznego, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca odszkodowania na zasadach wzajemności. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nie wypłaca odszkodowania poszkodowanym, jeżeli mogą oni zaspokoić roszczenia na podstawie umów ubezpieczenia dobrowolnego (np. AC, ubezpieczenie mienia w transporcie itp.). W takich przypadkach Fundusz wyrównuje szkody w części niezaspokojonej z ubezpieczeń dobrowolnych. 63. Czym zajmuje się Polska Izba Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych? To organizacja samorządu gospodarczego reprezentująca interesy zrzeszonych w niej brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. 25
Zadaniem Izby jest stwarzanie właściwych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez brokerów oraz reprezentowanie ich interesów zawodowych, a w szczególności: wyrażanie opinii o projektach przepisów i rozwiązań, dotyczących działalności ubezpieczeniowej i pośrednictwa ubezpieczeniowego, dokonywanie ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów, dotyczących działalności brokerskiej, działanie na rzecz tworzenia i umacniania rynku usług ubezpieczeniowych i pośrednictwa ubezpieczeniowego, oraz ochrony interesów podmiotów korzystających z usług ubezpieczeniowych, tworzenie i umacnianie powiązań zawodowych pomiędzy członkami Izby, reprezentowanie interesów członków Izby przed organami władzy i administracji państwowej, oraz innymi organizacjami gospodarczymi oraz środkami masowego przekazu, współpraca z wszelkimi krajowymi i zagranicznymi podmiotami, zainteresowanymi działalnością w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej w działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego i reasekuracyjnego, podnoszenie poziomu wiedzy zawodowej członków Izby. 64. Czym jest tzw. ubezpieczenie graniczne? Posiadacz pojazdu mechanicznego zarejestrowanego poza krajami EOG i Szwajcarii, wjeżdżając do jednego z tych krajów i nie posiadając ważnego certyfikatu Zielonej Karty, jest zobowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych tzw. ubezpieczenie graniczne. Umowę takiego ubezpieczenia zawiera się na czas nie krótszy niż 30 dni. 26
65. Czym zajmuje się Rada Rozwoju Rynku Finansowego? Rada Rozwoju Rynku Finansowego została to organ opiniodawczy i doradczy w sprawach rynku finansowego. Forum wymiany poglądów wzmocniło udział instytucji finansowych w stanowieniu ram prawnych, a także umożliwiło prezentowanie jednolitego stanowiska na forum europejskim. Rada Rozwoju Rynku Finansowego jest usytuowana przy ministrze właściwym do spraw instytucji finansowych, co ma na celu wspomagać realizację przez niego efektywnej polityki rozwoju w obszarze rynku finansowego. Pracami Rady Rozwoju Rynku Finansowego kieruje Minister Finansów lub wskazany przez niego Podsekretarz Stanu. Do pracy w ramach RRRF dodatkowo zapraszane są inne osoby na prawach członków oraz eksperci. 66. Co to jest Solvency II? Solvency II to dyrektywa UE, która ujednolica i harmonizuje regulacje ubezpieczeniowe Unii Europejskiej. Przede wszystkim dotyczy ona kwoty kapitału, które firmy ubezpieczeniowe muszą posiadać, aby zniwelować ryzyko niewypłacalności. Działalność ubezpieczeniowa ze względu na swoje społeczne i gospodarcze znaczenie zostaje poddana nadzorowi wyspecjalizowanego organu administracji. Solvency II ma wejść w życie 1 stycznia 2016 roku, choć data ta była już przesuwana wiele razy. W projekt Solvency II zaangażowana jest znaczna liczba podmiotów. Instytucjami ustawodawczymi są Komisja Europejska oraz Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeniowych i Funduszy Emerytalnych (CEIOPS). Oprócz organów ustawodawczych w projekcie uczestniczą także instytucje branżowe. 27