ORGANIZACJA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Podstawowe pojęcia
CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA Organizacja administracji publicznej
CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA Centralizacja i decentralizacja to dwa odmienne sposoby zorganizowania administracji. Administracja scentralizowana jest strukturą zhierarchizowaną, stworzoną do wykonywania zadań ogólnopaństwowych. W Polsce jest to administracja rządowa. Administracja zdecentralizowana nie jest zhierarchizowana, zajmuje się zaspokajaniem zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych czy zawodowych. W Polsce jest to administracja samorządowa, przede wszystkim samorząd terytorialny.
ADMINISTRACJA SCENTRALIZOWANA W administracji scentralizowanej, zadania publiczne są wykonywane przez liczne organy centralne i terenowe pod kierownictwem organów naczelnych. Administracja scentralizowana zbudowana jest na zasadzie hierarchicznego podporządkowania. Organy stojące wyżej w hierarchii odpowiadają za działania organów stojących niżej.
POLECENIA Centralna administracja rządowa Administracja rządowa w terenie Szczebel centralny Szczeble terenowe
ADMINISTRACJA ZDECENTRALIZOWANA W administracji zdecentralizowanej, zadania publiczne wykonywane są przez niezależne i samodzielne organy, które nie są podporządkowane żadnym organom naczelnym. Wykonują one swoje zadania na własną odpowiedzialność. Administracja zdecentralizowana nie jest zorganizowana na zasadzie hierarchicznego podporządkowania jednych organów innym.
Szczebel centralny Szczeble terenowe Samorząd województwa Samorząd powiatowy Samorząd gminny..............
Schemat organizacji administracji w Polsce Centralna administracja rządowa Administracja centralna Administracja terenowa Samorząd województwa Administracja rządowa w terenie Samorząd powiatowy Samorząd gminny Administracja rządowa Administracja samorządowa
STOSUNKI MIĘDZY ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Organizacja administracji publicznej
STOSUNKI MIĘDZY ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Jeden organ administracji publicznej w stosunku do drugiego może sprawować: kierownictwo, kontrolę, nadzór. Czasem wymienia się także koordynację.
KIEROWNICTWO Występowanie kierownictwa jest charakterystyczne dla administracji scentralizowanej. Kierownictwo ma następujące cechy: Organ kierujący innym organem może wydawać mu wiążące polecenia i wytyczne. Organ kierujący ponosi pełną odpowiedzialność za działania organu kontrolowanego.
ZNACZENIE KIEROWNICTWA W ADMINISTRACJI SCENTRALIZOWANEJ W administracji scentralizowanej najistotniejsze jest spójne i skoordynowane wykonywanie w skali całego kraju zadań o znaczeniu ogólnopaństwowym. Kierownictwo to umożliwia.
POLECENIA I WYTYCZNE Polecenia mają charakter szczegółowy określają sposób wykonania konkretnego zadania przez organ podlegający kierownictwu, w zakresie jego kompetencji. Polecenie nie może określać sposobu załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej konkretnej osoby. Wytyczne mają charakter ogólnych instrukcji określają sposób postępowania przy wykonywaniu zadań określonego rodzaju.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANU KIERUJĄCEGO Organ kierujący ponosi odpowiedzialność za działania i ogólny stan spraw w organie kierowanym. Jest to zrozumiałe, bo organ kierujący ma realny wpływ na podmiot kierowany. Motywuje to organ kierujący do należytego i starannego wykonywania zadań kierowniczych.
SZCZEGÓLNE ODMIANY KIEROWNICTWA Szczególną, ściślejszą odmianą kierownictwa jest zwierzchnictwo wojewody nad zespoloną administracją rządową w województwie. Wojewoda nie tylko kieruje zespoloną administracją rządową w województwie, ale także zapewnia jej warunki skutecznego działania (np. organy zespolone są obsługiwane przez aparat pomocniczy wojewody urząd wojewódzki).
KONTROLA Organ kontrolujący sprawdza stan spraw w organie kontrolowanym i porównuje go ze stanem pożądanym, a następnie przedstawia stanowisko zawierające wnioski z tego porównania. Organ kontrolujący nie naprawia stwierdzonych nieprawidłowości i nie odpowiada za podmiot kontrolowany. Kontrola może występować w administracji scentralizowanej, zdecentralizowanej, a nawet poza nią (np. organy inspekcji sanitarnej kontrolują prywatnych przedsiębiorców).
NADZÓR Nadzór polega na władczej ingerencji organu nadzoru w sprawy organu nadzorowanego, zmierzającej do usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych w toku kontroli. Organ nadzoru odpowiada za skuteczność sprawowanego nadzoru. Nadzór występuje w administracji scentralizowanej i zdecentralizowanej.
KOORDYNACJA Organ koordynujący ma za zadanie harmonizację działań organów koordynowanych. Może się to odbywać z użyciem mniej lub bardziej wiążących środków oddziaływania. Może uzupełniać kierownictwo (np. wojewoda koordynuje działanie zespolonej administracji rządowej w województwie, premier koordynuje działalność ministrów). Organ koordynujący odpowiada za skuteczność koordynacji. Koordynacja może dotyczyć nawet podmiotów nienależących do administracji (np. organ kierujący zapobieganiem skutkom klęski żywiołowej może koordynować działania społecznych organizacji ratowniczych, na ich wniosek).