Vademecum BHP Niezbędnik specjalisty ds. bhp
Niezbędnik specjalisty ds. bhp Wydanie 2
Praca zbiorowa Konsultant: Jerzy Wroński Wydawca: Rafał Kępka Redaktor: Kinga Grodzicka-Lisek Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Projekt graficzny okładki: Piotr Fedorczyk Skład i łamanie: Dariusz Ziach Drukarnia: MDruk ISBN: 978-83-269-6401-5 Nakład: 1000 sztuk Cena brutto: 19,90 zł Informacje i zamówienia: e-mail: cok@wip.pl infolinia: 22 518 29 29 faks: 22 617 60 10 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9A, 03-918 Warszawa NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zawartych w zamieszczonych w niej artykułach, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich przedruk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody Redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. materiałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a Wydawcą lub Redakcją. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych materiałach były poprawne merytorycznie i aktualne, jednakże informacje te nie mają charakteru porady czy opinii prawnej, jako że Wydawca ani Redakcja nie świadczy żadnych usług prawnych. Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej. Wobec powyższego Wydawca, Redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności prawnej, w szczególności za skutki zastosowania się lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych materiałach.
WPROWADZENIE Często zdarza się, że specjalista ds. bhp musi wykazać się wiedzą w sytuacjach najmniej spodziewanych, bez możliwości wcześniejszego przygotowania. Przedstawione w informatorze zagadnienia są opracowane rzetelnie na podstawie obowiązujących przepisów i Polskich Norm. Jest to wyciąg najczęściej poszukiwanych i najbardziej istotnych zagadnień w pracy służby bhp. Znajdziecie tu informacje dotyczące m.in. wymagań kwalifikacyjnych dla służby bhp, częstotliwości przeprowadzania i rodzajów szkoleń bhp, czynników i procesów stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników oraz organizacji miejsca pracy, ręcznego przenoszenia ciężarów, wypadków przy pracy, profilaktycznej opieki zdrowotnej. Format Niezbędnika specjalisty ds. bhp pozwoli nosić go zawsze przy sobie, w teczce bądź torebce. Dzięki naszemu informatorowi będziecie mogli szybko i w każdej chwili odnaleźć interesujące Was informacje bez konieczności przeszukiwania dzienników ustaw. Nie musicie już się martwić, że pracodawca Was zaskoczy, pytając np. o częstotliwość przeprowadzania badań czynników szkodliwych. Wystarczy, że skorzystacie ze spisu treści i od razu otrzymacie dostęp do konkretnych informacji. Informator ten to praktyczne narzędzie pracy każdego specjalisty ds. bhp niezależnie od branży bądź profilu działalności zakładu, w którym świadczy swoje usługi. Zachęcam Was do wnikliwej lektury oraz częstego korzystania z Niezbędnika specjalisty ds. bhp. Redaktor Kinga Grodzicka-Lisek 3
KOMPENDIUM BHP TOM 1+2 237,10 zł netto Książki poświęcone są m.in.: Szczególnej ochronie pracy kobiet Mobbingowi w środowisku pracy Prowadzeniu trudnych rozmów z pracownikami Szkoleniom bhp w formie e-learningu ISBN: 978-83-269-5097-1, 978-83-269-5098-8 Liczba stron: 444 i 496 Cena: pakiet 237,10 zł netto Kompendium bhp tom 1 porusza zagadnienia związane ze szkoleniami bhp, służby bhp, wypadków przy pracy, oceny ryzyka zawodowego, pierwszej pomocy, ochrony ppoż. Zawiera także niezbędne wzory dokumentów dotyczące omawianych zagadnień. Kompendium bhp tom 2 to zagadnienia związane z prawami i obowiązkami pracowników, ochroną pracowników młodocianych i kobiet, ergonomii w miejscu pracy, hałasie, środkach ochrony indywidualnej i zbiorowej, chemii w miejscu pracy, warunkach pracy. Dodatkowo, niezbędne wzory dokumentów związane z omawianymi zagadnieniami. Zamów już dziś na www.fabrykawiedzy.com Skontaktuj się z naszym Centrum Obsługi Klienta i zamów już dziś: telefon 22 518 29 29 faks 22 617 60 10 e-mail cok@wip.pl Jesteśmy do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 16:00
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 3 Skróty użyte w tekście... 7 Służba bhp... 9 Firma zatrudniająca do 100 pracowników... 9 Firma zatrudniająca od 100 do 600 pracowników... 9 Firma zatrudniająca ponad 600 pracowników... 9 Wymagania kwalifikacyjne dla pracowników służby bhp... 10 Szkolenia bhp... 11 Wypadki przy pracy... 13 Dokumentacja wypadkowa... 13 Rozkład obowiązków w postępowaniu powypadkowym... 14 Profilaktyczna ochrona zdrowia... 15 Istotne elementy apteczki... 16 Kolejność podawania informacji w razie wzywania pomocy... 16 Sztuczne oddychanie... 17 Bezpieczeństwo pożarowe... 19 Typy gaśnic i ich oznaczenie... 20 Liczba i rozmieszczenie gaśnic... 21 Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla życia i zdrowia... 22 Badania czynników szkodliwych... 22 5
SPIS TREŚCI Definicje najwyższych dopuszczalnych stężeń... 23 Czynniki fizyczne... 24 Omówienie niektórych czynników fizycznych... 25 Czynniki chemiczne... 27 Czynniki biologiczne... 28 Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy... 28 Organizacja miejsca pracy... 29 Prawidłowe wysokości stołu (biurka) i siedziska... 31 Oświetlenie na stanowiskach pracy... 32 Wymagania dla dróg transportowych w zakładzie pracy... 33 Ręczne przenoszenie ciężarów... 34 Wymagania przy przenoszeniu... 35 Maszyny i inne urządzenia techniczne... 36 6
Skróty użyte w tekście kp... ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., poz. 1666); ustawa wypadkowa... ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r., poz. 1242); rsbhp... rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 ze zm.); rozporządzenie szkoleniowe... rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.); rozporządzenie o badaniach... rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r., poz. 2067); rozporządzenie o wypadkach... rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 105, poz. 870); rbipcs... rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 33, poz. 166); rsnds... rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 817) rozporządzenie o klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych... rozporządzenie ministra zdrowia z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (tekst jedn.: Dz.U. 2015 r., poz. 208); 7
Skróty użyte w tekście rozporządzenie o monitorach... rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973); rozporządzenie o kwalifikacjach przy obsłudze i konserwacji urządzeń... rozporządzenie ministra gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U. nr 79, poz. 849 ze zm.); rozporządzenie o bhp przy ręcznych pracach transportowych rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym ((dawniej: w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach) (Dz.U. nr 26, poz. 313 ze zm.)); rozporządzenie o ochronie ppoż.... Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719). 8
SŁUŻBA BHP Liczbę pracowników służby bhp ustala pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy. Firma zatrudniająca do 100 pracowników W firmie zatrudniającej do 100 pracowników pracodawca nie ma obowiązku tworzenia służby bhp. Musi jednak powierzyć wykonywanie zadań tej służby pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy (art. 237 11 l kp). Firma zatrudniająca od 100 do 600 pracowników W zakładzie pracy zatrudniającym od 100 do 600 pracowników pracodawca musi utworzyć 1-osobową lub wieloosobową komórkę stanowiącą służbę bezpieczeństwa i higieny pracy ( l ust. 3 rsbhp). Pracownicy służby bhp w zakładzie pracy, w którym pracuje od 100 do 600 osób, mogą być zatrudniani na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy. Firma zatrudniająca ponad 600 pracowników W zakładzie pracy zatrudniającym ponad 600 pracowników pracodawca musi zatrudnić na podstawie umowy o pracę co najmniej 1 pracownika służby bhp w pełnym wymiarze czasu pracy na każdych 600 pracowników ( l ust. 4 rsbhp). 9