Podstawowe zasady edytowania dokumentów w Szkole Podstawowej w Wietlinie Informacje ogólne dotyczące tekstu 1. Pamiętaj o podziale tekstu na akapity (zwłaszcza wtedy, kiedy tekst jest rozległy). Akapit to fragment tekstu stanowiący logiczną całość. Istnieją dwa rodzaje akapitów: z wcięciem pierwszego wiersza, ze zwiększonym odstępem między poszczególnymi akapitami. Uwaga! Nie robi się wcięcia pierwszego akapitu po tytule lub śródtytule. 2. Nie należy łączyć obu rodzajów wyróżnień akapitu. Musisz zdecydować, czy akapity wyróżnisz poprzez wcięcie pierwszego wiersza, czy poprzez zwiększony odstęp między nimi. 3. Do formatowania tekstu nie używaj atrybutów czcionki, lecz stylów. 4. Nie używaj zbyt dużej liczby różnych krojów czcionek. Wyróżnienia zaciemniają obraz, zamiast zwracać uwagę czytelnika. Staraj się nie stosować więcej niż trzy kroje czcionki w jednym dokumencie. Efekt wyróżnienia osiągniesz, używając do tytułów czcionek bezszeryfowych (np. Arial), zaś do tekstu zwykłego czcionek szeryfowych (np. Times New Roman, Georgia, bo posiada charakterystyczne, poszerzone zakończenia kresek w literze tzw. szeryfy). Ułatwiają one czytanie tekstu. 5. Nie pozostawiaj na końcu linii wyrazów jednoliterowych np. i, z, w. 6. Spacja służy tylko do wstawiania pojedynczych odstępów między znakami i wyrazami. 7. Spację wstawiaj po znakach interpunkcyjnych, nie przed nimi.
8. Nie wstawiaj spacji przed znakami interpunkcyjnymi, pomiędzy nawiasem i wyrazem, pomiędzy znakiem cudzysłowu i wyrazem. 9. Jeśli nie chcesz, aby w określonym miejscu tekst został rozdzielony, używaj twardej spacji (Ctrl + Shift + Spacja). W tekście i na wydruku wygląda tak, jak spacja zwykła. 10. Nie rozdzielaj imienia i nazwiska pomiędzy sąsiadujące wiersze. Używaj wówczas twardej spacji. 11. Naciśnięcie klawisza Enter służy tylko do kończenia akapitu - nie naciskaj go na końcu każdej linii. 12. Nie pozwól, aby na stronie znajdowała się tylko jedna linia. 13. Aby wymusić koniec strony w danym miejscu zastosuj twardy koniec strony. W tym celu naciśnij Ctrl + Enter. 14. Aby przejść do nowej linii bez zakończenia akapitu zastosuj miękki Enter czyli kombinację klawiszy Shift +Enter. 15. Nie umieszczaj zbyt wielu znaków na jednej stronie (na stronie A4 nie powinno znajdować się więcej niż 1800-2000 znaków). 16. Odległość (interlinia) między akapitami powinna być większa niż pomiędzy wierszami. Odstęp między wierszami nazywa się interlinią. W edytorze definiowany jest jako właściwość akapitu. Stosowanie odpowiednich interlinii powoduję, że strona jest mniej zaczerniona. Nie odpycha swoim wyglądem i tekst z dużymi odstępami pomiędzy wierszami łatwiej się czyta. 17. Pomiędzy tytułem rozdziału a resztą tekstu pozostaw wolną przestrzeń. 18. Pozostawiaj w tekście duże, symetryczne marginesy, gdyż ułatwiają one czytanie. 19. Pierwsza strona tekstu nie powinna mieć numeru.
20. Tytułów nie kończ kropką. Zasady edycji dokumentów 21. Nie numeruj tytułów: Spis treści, Wstęp, Literatura, Załączniki. 22. Liczebniki występujące w tekście pisz słownie. Pisz: dwie szkoły, czterech uczniów, trzecia klasa itp. 23. Stosuj jedynie skróty ogólnie przyjęte i nie budzące wątpliwości. Do takich między innymi należą: br. (bieżącego roku), cd. (ciąg dalszy), ds. (do spraw), itd. (i tak dalej), itp. (i tym podobne), jw. (jak wyżej), m.in. (między innymi), np. (na przykład), nr (numer), pt. (pod tytułem), tj. (to jest), tzn. (to znaczy), tzw. (tak zwane). Ale już nie wg (według). 24. Nie nadużywaj wielkich liter. Wielkimi literami piszemy pełne nazwy własne urzędów, instytucji, organizacji. Jednak jeżeli nazwy te występują jako wyrazy pospolite, piszemy je małą literą. Małą litera piszemy również tytuły naukowe i zawodowe (np.: inżynier, doktor, profesor) oraz nazwy godności czy stanowisk, np.: minister, dyrektor, burmistrz, kurator. 25. Tekst zawierający poważne przemyślenia powinien mieć wygląd stonowany i nie rozpraszać czytającego. Takie wrażenie odnosimy, gdy stosunek powierzchni zadrukowanej do niezadrukowanej wynosi 5:8. Czcionki Przeznaczenie krojów pisma: Arial -nagłówki Times New Roman - tekst podstawowy
Wielkość czcionek Najczęściej spotykaną jednostką miary wielkości czcionek jest punkt typograficzny (1p = 0,376mm). Dobierając wielkość czcionek, należy przestrzegać poniższych zasad: przypisy mają wielkość 6 punktów, (przypisy 6 pkt.) tekst normalny od 9 do 12 punktów, (9 punktów, 10 punktów, 11 punktów, 12 punktów), tytuły rozdziałów najczęściej: 14 punktów, w tabelach używaj czcionki 11 punktowej, Atrybuty czcionek Wygląd większości czcionek można zmodyfikować, stosując ich: pogrubienie (ang. Bold), pochylenie (ang. Italic), podkreślenie (ang. Underline). Wyrównanie tekstu Tekst może być wyrównany na cztery sposoby: do lewego marginesu, do prawego marginesu, do obu marginesów, (do obu marginesów, do obu marginesów, do obu marginesów) wyśrodkowany.
Tekst wyrównany do lewego marginesu przypomina pismo maszynowe. Ten rodzaj wyrównania edytory stosują domyślnie. Zalecany jest dla tekstów o małej liczbie znaków w wierszu. Tekst wyrównany do prawego marginesu stosowany jest w celu wyróżnienia jakiegoś jego fragmentu, na przykład daty złożenia sprawozdania. Wyrównanie do obu marginesów (tzw. wyjustowanie), stosowane jest w przypadku długich wierszy. Duża liczba wyrazów umożliwia takie rozłożenie tekstu, że odstępy pomiędzy nimi nie będą rażące. Wyśrodkowanie zwykłe stosowane jest w tytułach rozdziałów czy tabel. Szczegółowe wytyczne dotyczące edytowania dokumentów szkolnych 1. Tytuły/ nagłówki Do tytułów używamy czcionki tej samej, jaką napisany jest tekst główny, zwiększając jej wielkość do 14 pkt., lub możemy użyć czcionki Arial (używanej domyślnie do tworzenia nagłówków), np.: Sprawozdanie z pracy dydaktycznej w pierwszym semestrze roku szkolnego 2016/2017 (użyta czcionka: Times New Roman, 14, pogrubiona, całość wyśrodkowana) Sprawozdanie z pracy dydaktycznej w pierwszym semestrze roku szkolnego 2016/2017 (użyta czcionka: Arial, 14, pogrubiona, całość wyśrodkowana)
2. Załącznik, nr uchwały Zasady edycji dokumentów Załącznik nr... do protokołu Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej w Wietlinie z dnia??.??. 2017 Użyta czcionka: Times New Roman, pkt. 10, odstępy między wierszami 1.0, wyrównanie do prawej. Ważne - numeru załącznika nie wpisujemy! Wpisujemy natomiast datę zgodną z dniem posiedzenia danej Rady Pedagogicznej. 3. Tekst podstawowy a. marginesy domyślne marginesy: 2,5 dla wszystkich stron dokumentu, b. odstępy między wierszami (interlinia): dla sprawozdań 1.15, c. czcionka: Times New Roman, pkt. 12, d. wyrównanie tekstu: do lewej i prawej (wyjustowanie), e. dla numeru załącznika, numeru uchwały, daty: czcionka 10, wyrównanie do prawej, f. akapit to część tekstu zakończona naciśnięciem klawisza Enter; dla akapitu ustalamy wcięcie akapitowe odsunięcie pierwszego wiersza akapitu od marginesu, tylko w przypadku kiedy nie używamy odstępu przed i po akapicie, (nie używamy wcięcia akapitu w tabelach), np.: Wychowawca informuje rodziców ucznia o jego agresywnym zachowaniu, zwracając uwagę na przeprowadzenie przez rodziców rozmowy z dzieckiem na temat przestrzegania praw człowieka, budowania pozytywnych relacji międzyludzkich. (tekst z wcięciem 1.25) Wychowawca informuje rodziców ucznia o jego agresywnym zachowaniu, zwracając uwagę na przeprowadzenie przez rodziców rozmowy z dzieckiem na temat przestrzegania praw człowieka, budowania pozytywnych relacji międzyludzkich. (tekst bez wcięcia)
PROCEDURA POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELA W PRZYPADKU AGRESYWNEGO ZACHOWANIA UCZNIA Wychowawca informuje rodziców ucznia o jego agresywnym zachowaniu, zwracając uwagę na przeprowadzenie przez rodziców rozmowy z dzieckiem na temat przestrzegania praw człowieka, budowania pozytywnych relacji międzyludzkich. (tekst z tytułem, po którym jest odstęp, więc nie trzeba używać wcięcia akapitu, takiego odstępu między tytułem a akapitem nie tworzymy klawiszem Enter tylko stosując odstęp przed lub po akapicie, które dostępne są przycisku interlinii) 4. Tabele Uzupełniając tabele używamy czcionki Times New Roman, pkt. 11 (lub 10 jeżeli tekst jest rozległy). Odstępy między wierszami w tabelach ustawiamy na 1.0, wyrównanie do lewej i prawej (wyjustowanie). Staramy się, żeby tabele były wyrównane do marginesów ustalonych dla dokumentu (domyślnie 2,5 cm). Tytuły rubryk w tabelach: czcionka Times New Roman, wyrównanie: do środka (wyśrodkowanie), rozmiar czcionki taki sam jak zawartość tabeli ale pogrubiona (standardowo 11 pkt., lub 10 pkt. jeżeli zawartość tabeli jest rozległa). 5. Tworzenie list, numerowanie, wypunktowanie Tworząc numerację stosujemy tę samą czcionkę co dla dokumentu czy tabeli. Ważne, aby zwrócić uwagę czy w trakcie edycji dokumentu nie zmieniła się już istniejąca numeracja. Nie tworzymy numeracji czy wypunktowania ręcznie za pomocą pauzy, gdyż jest to trudne do edytowania i nie scala się z resztą dokumentu. Przykłady: Lista numerowana 1. Liczba godzin zaplanowanych 2. Liczba godzin faktyczne zrealizowanych
10. Podstawa pracy z uczniem (numeracja utworzona ręcznie pierwsze litery wierszy nie dają się wyrównać, numeracja nie nadaje się do edytowania, nie tworzą się też automatycznie kolejne punkty) 1. Liczba godzin zaplanowanych 2. Liczba godzin faktyczne zrealizowanych 3. Podstawa pracy z uczniem (numeracja utworzona automatycznie ma automatyczne wcięcie, można ją edytować, kolejne punkty listy dodają się automatycznie po naciśnięciu Enter na końcu poprzedniego punktu numeracji) Lista wypunktowana - Liczba godzin zaplanowanych - Liczba godzin faktyczne zrealizowanych - Podstawa pracy z uczniem (lista wypunktowana utworzona ręcznie odstępy między kreskami a pierwszymi literami będą się różnić) Liczba godzin zaplanowanych Liczba godzin faktyczne zrealizowanych Podstawa pracy z uczniem (lista utworzona automatycznie nadaje się do edycji) Do tworzenia wypunktowania stosujemy odstępy między wierszami 1.15, dopuszczalne znaki punktacji to: kropka lub kreska, np.: Liczba godzin zaplanowanych Liczba godzin faktyczne zrealizowanych Podstawa pracy z uczniem Lub Liczba godzin zaplanowanych Liczba godzin faktyczne zrealizowanych Podstawa pracy z uczniem Ważne! Do wypunktowania w dokumentach szkolnych nie stosujemy innych znaków, takich jak: czy: Liczba godzin zaplanowanych Liczba godzin faktyczne zrealizowanych Podstawa pracy z uczniem
Liczba godzin zaplanowanych Liczba godzin faktyczne zrealizowanych Podstawa pracy z uczniem I tym podobnych. Do zilustrowania przykładów użyto jaśniejszej czcionki. Zachęcam do lektury Samouczka edycji dokumentów tekstowych oraz bardziej zaawansowanej kopalni wiedzy na temat edycji dokumentów: Kursu podstaw edytora tekstów. Obydwa dostępne w zakładce Dla Nauczycieli Materiały szkoleniowe na stronie szkoły.