Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie również: a. w 2028 r. b. w 2037 r. c. w 2055 r. d. w 2090 r. 2. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Rok gwiazdowy jest dłuższy od roku zwrotnikowego. b. Miesiąc gwiazdowy jest dłuższy od miesiąca synodycznego. c. 13 miesięcy gwiazdowych to więcej niż rok zwrotnikowy. d. Wszystkie powyższe zdania są nieprawdziwe. 3. Parkiem Ciemnego Nieba nazywa się miejsce, w którym: a. niebo jest tak ciemne, że nie widać gwiazd b. ogranicza się stawianie sztucznych źródeł światła c. walczy się z naturalnymi źródłami światła, np. Księżycem w pełni d. nie wolno świecić latarką 4. W jaki sposób jasność tła nieba wpływa na postrzeganie gwiazd? a. im niebo jaśniejsze, tym widać więcej gwiazd, bo jasności się dodają b. im niebo ciemniejsze, tym widać mniej gwiazd, bo blask gwiazd jest zbyt słaby c. jasność nieba nie ma wpływu na ilość widzianych gwiazd na niebie d. jaśniejsze niebo przyćmiewa blask gwiazd 5. W czasie obserwacji gwiazdozbioru Małej Niedźwiedzicy podczas bezchmurnej nocy, ale przy dużym zanieczyszczeniu światłem może się zdarzyć, że można zaobserwować gołym okiem: a. gwiazdę α UMi, ale nie gwiazdę ε UMi b. gwiazdę η UMi, ale nie gwiazdę α UMi c. gwiazdę ε UMi, ale nie gwiazdę β UMi d. gwiazdę η UMi, ale nie gwiazdę β UMi 6. Gdyby Ziemia znajdowała się dwa razy dalej od Słońca, to wtedy jeden parsek byłby: a. dwa razy krótszy niż obecnie b. dwa razy dłuży niż obecnie c. cztery razy dłuższy niż obecnie d. taki sam jak jest teraz 7. Metodą paralaksy nie wyznaczymy skutecznie odległości do: a. obiektów leżących w płaszczyźnie orbity Ziemi b. obiektów znajdujących się przy biegunie ekliptyki c. gwiazd czerwonych d. gwiazd leżących w galaktyce Andromedy 8. W którym z poniższych przypadków odległości są poprawnie uszeregowane od najmniejszej do największej? a. jednostka astronomiczna, parsek, kilometr, rok świetlny b. kilometr, rok świetlny, parsek, jednostka astronomiczna 1
c. kilometr, jednostka astronomiczna, rok świetlny, parsek d. kilometr, jednostka astronomiczna, parsek, rok świetlny 9. Wskaż zdanie nieprawdziwe: a. Księżyc na niebie Ziemi jest mniejszy od Ganimedesa na niebie Jowisza. b. Tryton na niebie Neptuna jest większy od Europy na niebie Jowisza. c. Io na niebie Jowisza jest większy niekiedy od Księżyca widzianego z Ziemi. d. Tryton widoczny z Saturna nie jest księżycem o największych rozmiarach kątowych w Układzie Słonecznym. 10. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Krater Tycho jest położony na północnej półkuli Księżyca b. Krater Tycho jest położony na niewidocznej stronie Księżyca c. Z krateru Tycho zawsze widać co najmniej jedną planetę Układu Słonecznego d. Krater Tycho jest zawsze oświetlony przez Słońce 11. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Co pewien czas na Marsie można widzieć Ziemię w opozycji do Słońca. b. Gdy Wenus jest widoczna z Ziemi w koniunkcji górnej, to Ziemia widoczna z Wenus jest w koniunkcji dolnej. c. Gdy Wenus jest widoczna z Ziemi w koniunkcji dolnej, to Ziemia widoczna z Wenus jest w opozycji. d. Z Marsa można zobaczyć Ziemię tylko przed wschodem Słońca, ale nie po zachodzie. 12. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Mars i Uran mają taki sam kąt nachylenia osi obrotu w stosunku do ekliptyki. b. Z Wenus nigdy nie można gołym okiem rozdzielić Ziemi i Księżyca, bo ich wzajemna odległość jest zawsze mniejsza od granicznej zdolności rozdzielczej ludzkiego oka, tj. 1 minuty kątowej. c. Księżyc na niebie Wenus może być jaśniejszy od Wegi. d. Ziemia, w opozycji, widoczna z Wenus ma zawsze dodatnią wielkość gwiazdową. 13. Program Stellarium: a. umożliwia śledzenie ruchu planet z innych obiektów niż Ziemia b. na każdej planecie stosuje współrzędne biegunowe Ziemi c. wiarygodnie ukazuje warunki atmosferyczne każdej planety d. posiada listę lokalizacji tylko dla Ziemi 14. Ile odkryto dotychczas planet pozasłonecznych? a. ok. 100 b. ok. 1000 c. ok. 2000 d. ponad 3000 15. Którą z metod odkryto dotychczas najwięcej planet pozasłonecznych? a. chronometrażem pulsarów b. metodą tranzytów c. metodą prędkości radialnych d. żadną z powyższych metod 16. Od czego zależą odległości ekosfery wokół gwiazd? a. od pierwiastka z jasności gwiazdy 2
b. od ilości planet wokół gwiazdy c. od kwadratu z jasności gwiazdy d. od jasności planety 17. Wokół której gwiazdy istnieje co najmniej jedna odkryta planeta znajdująca się w ekosferze? a. Proximy Centauri b. Wegi c. Fomalhauta d. Helvetiosa 18. Który z poniższych szeregów przedstawia etapy "życia" gwiazdy w poprawnej kolejności? a. brązowy karzeł, czerwony olbrzym, mgławica planetarna, biały karzeł b. biały karzeł, żółty karzeł, czerwony olbrzym, supernowa c. masywna gwiazda, czerwony nadolbrzym, supernowa, pulsar d. biały karzeł, protogwiazda, gwiazda ciągu głównego 19. Co się stanie, gdy upuścimy piórko i młotek z tej samej wysokości nad Ziemią w warunkach idealnej próżni? a. piórko spadnie na Ziemię pierwsze b. młotek spadnie na Ziemię pierwszy c. oba przedmioty spadną w tym samym czasie d. oba przedmioty będą wisiały nad Ziemią 20. Siła grawitacji między dwoma punktami materialnymi, znajdującymi się od siebie w odległości r jest proporcjonalna do: a. 1/r b. 1/r 2 c. r d. r 2 21. Największą liczbę galaktyk dostrzegamy w okolicy: a. równika niebieskiego b. ekliptyki c. biegunów nieba d. biegunów galaktycznych 22. Temperatura efektywna powierzchni Słońca wynosi około: a. 4600 K b. 5800 K c. 6300 K d. 6800 K 23. Paralaksa Słońca obserwowana z Ziemi jest rzędu: a. 1 b. 10 c. 1 d. 30 24. Jak daleko od Ziemi znajduje się najbliższa gwiazda? a. ok. 1,3 parseka b. ok. 4 lata świetlne c. ok. 10 parseków d. ok. 150 milionów kilometrów 25. Wskaż zdanie prawdziwe na temat Saturna: a. Saturn jest największą planetą Układu Słonecznego. b. Galileusz odkrył cztery duże księżyce wokół Saturna. 3
c. Masa Saturna jest tak duża, że gdyby ją zwiększyć 10-krotnie, stałby się brązowym karłem. d. Średnia gęstość Saturna jest mniejsza od gęstości wody. 26. Na którym z poniższych ciał niebieskich nie wylądowała jeszcze żadna sonda? a. Tytan b. Wenus c. Ceres d. Mars 27. Która z poniższych nazw opisuje rozmiary horyzontu zdarzeń? a. średnica Schumanna b. długość Plancka c. promień Schwarzschilda d. przestrzeń Banacha 28. Czerwone karły są gwiazdami, które: a. będą zużywały wodór przez miliardy lat b. zużyły cały dostępny sobie wodór c. stanowią kolejny etap w życiu gwiazd, następujący po etapie białych karłów d. powstają wyłącznie w pobliżu gorących olbrzymów 29. Która z poniższych nazw nie jest nazwą gwiazdozbioru: a. Pompa b. Dzik c. Tarcza d. Lisek 30. Które z poniższych obiektów astronomicznych nie są używane jako świece standardowe: a. supernowe typu Ia b. cefeidy c. gwiazdy Wolfa-Rayeta d. gwiazdy zmienne typu RR Lyrae 31. Który z poniższych obiektów ma najmniejszą masę: a. Jowisz b. brązowy karzeł c. Tytan d. Pluton 32. Stała wiążąca prędkość ucieczki galaktyk z odległością od obserwatora nosi nazwę: a. stałej struktury subtelnej b. stałej grawitacji c. stałej Hubble'a d. stałej kosmologicznej 33. Promieniowanie Hawkinga odnosi się do: a. materii międzygwiazdowej b. wnętrza relatywistycznych dżetów c. parowania czarnych dziur d. emisji fal grawitacyjnych 34. Wielkość gwiazdowa to: a. nazwa określająca rozmiary gwiazd na niebie b. nazwa określająca jasność całościową danego ciała niebieskiego dla zadanego obserwatora c. parametr fizyczny, który nie nadaje się do opisu, na przykład, Księżyca d. największa gromada kulista gwiazd na niebie 4
35. Miesiąc synodyczny, czyli średni czas pomiędzy nowiami, trwa: a. ok. 29,5 średniej doby słonecznej b. ok. 27,2 średniej doby słonecznej c. ok. 27,5 średniej doby słonecznej d. 30 lub 31 średnich dób słonecznych Konkurs Astronomiczny Astrolabium 5