Projektowane zmiany prawa wodnego Ewa Ślusarczyk Copyright by Instytut Badań nad Demokracją
Instytut Badań nad Demokracją i Studium Prawa Europejskiego w Warszawie Al. Jerozolimskie 151, kl. I, lok. 2222, 02-326 Warszawa tel./fax. 22/833-38-90; 833-39-90 www.spe.edu.pl e-mail: info@spe.edu.pl
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii Europa 2020 3. Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej 4. Założenia do ustawy Prawo wodne 5.1. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw 5.2. Ustawa o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw 6. Podsumowanie 7. Bibliografia
1. Wprowadzenie Zagadnienia związane z gospodarką wodną w Polsce reguluje ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz.U. z 2012 r., poz. 145 z późn. zm.). Powyższy akt prawa definiuje główne zagadnienia gospodarki wodnej oraz określa ogólne zasady w zakresie korzystania, ochrony, kształtowania i zarządzania zasobami wodnymi. W związku z niepełną transpozycją przepisów unijnych w trakcie wprowadzanych w ubiegłych latach zmianach w zapisach ustawy Prawo wodne, regulacje zawarte w ustawie w obecnym kształcie wymagają modyfikacji, które zapewnią spójność i uszczegółowią transpozycję prawa UE, w tym głównie postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej.
2. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii Europa 2020 Aktualizacja 2012/2013 Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji strategi Europa 2020 przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 25.04.2012 r. wprowadziła do założeń programu dodatkowy priorytet w ramach działania Rozwój i ochrona infrastruktury ochrony środowiska dotyczący reformy gospodarki wodnej. Przyjęcie nowego zadania w Krajowym Programie Reform zobowiązuje Ministra Środowiska do: - przygotowania założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne stanowiącej transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. - przygotowanie założeń do nowej ustawy Prawo Wodne (zmian w ustawie Prawo wodne, mających na celu reformę struktur gospodarki wodnej i stworzenie systemu pozwalającego na lepszą organizację działań w gospodarce wodnej). 2012/2013
3. Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej Stwierdzone przez Komisję Europejską niezgodności polskich planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz wątpliwości zgłaszanych w kontekście realizowanych i planowanych przedsięwzięć przeciwpowodziowych, spowodowały, że zobligowanie Polski do podjęcia dodatkowych działań w procesie planowania strategicznego w gospodarowaniu wodami. Rada Ministrów 2 lipca 2013 roku przyjęła Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej. Zapisy Planu zobowiązują rząd między innymi do dostosowania polskiego prawa do prawodawstwa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej.
Oczekiwania Komisji Europejskiej wobec Polski: opracowanie przejściowych dokumentów strategicznych dla dorzeczy Odry i Wisły (tzw. Masterplanów), jako uzupełnienie obowiązujących planów gospodarowania wodami do czasu ich aktualizacji w 2015 r. i zapewnienia zgodności projektów przeciwpowodziowych z prawodawstwem europejskim i ustawodawstwem krajowym; realizacji programu zwiększania potencjału w administracji publicznej związanej z realizacją projektów w gospodarce wodnej, ukierunkowanego na pogłębienie znajomości wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej.
Założenia Planu Polska podejmie działania służące: określeniu trybu postępowania wobec programów sektorowych, opracowaniu przejściowych dokumentów, strategicznych (tzw. Masterplanów), wdrożeniu programu szkoleń, usunięciu luk w zakresie transpozycji prawodawstwa europejskiego w dziedzinie polityki wodnej do ustawodawstwa krajowego.
Uzupełnienie transpozycji prawodawstwa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej do ustawodawstwa krajowego Dla zapewnienia właściwych ram prawnych w dziedzinie gospodarki wodnej konieczne jest uzupełnienie transpozycji prawodawstwa europejskiego do ustawodawstwa krajowego. Komisja Europejska zwracała uwagę na niepełną lub nieprawidłową transpozycję niektórych aktów prawa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej, w szczególności części postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej.
Jednym z elementów wymienionych w Planie działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej jest przygotowanie zmian w przepisach prawa dokonujących uzupełnienia transpozycji prawa Unii Europejskiej w obszarze gospodarki wodnej. Opracowany został: projekt założeń projektu ustawy Prawo wodne, zawierający m.in. reformę organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania wodami; projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza uregulowania w zakresie problematyki planowania w gospodarowaniu wodami oraz wprowadza brakujące definicje legalne. Projektowane zmiany
Pytania 1. Wymień założenia Planu działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej. 2. Czy potrafisz wskazać postulaty Komisji Europejskiej wobec Polski?
4. Założenia do ustawy Prawo wodne Planowana reforma gospodarki wodnej ma na celu osiągnięcie założeń Ramowej Dyrektywy Wodnej, które polegają na realizacji zlewniowej polityki w gospodarowaniu wodami, zapewniającej zrównoważony rozwój, efektywność ekonomiczną, bezpieczeństwo i trwałość ekosystemów. Zakładany zakres wprowadzanych zmian w polskim prawie musi wyeliminować nieprzejrzyste i niespójne z prawem UE przepisy i wprowadzić takie rozwiązania prawno organizacyjne w zakresie gospodarki wodami, które zapewnią zrównoważony rozwój gospodarczy, jak i społeczny rozwój kraju.
Podstawowe założenia zmian Projektowane założenia do ustawy Prawo wodne wyszczególniają trzy kierunki zmian: 1) reforma organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania wodami, z uwzględnieniem podziału kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania mienia Skarbu Państwa od funkcji administracyjnych i planistycznych; 2) rozwiązanie problemu niedofinansowania zadań z zakresu gospodarki wodnej; 3) zapewnienie komplementarności polityce opłat za wodę, z uwzględnieniem zasady zwrot kosztów za usługi wodne, co jest wynikiem uzupełnienia transpozycji zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej i warunkiem dla Polski do spełnienia przed rozpoczęciem nowej perspektywy finansowej na lata 2014 2020, wynikającej z IV załącznika do projektu rozporządzenia ogólnego Komisji Europejskiej.
Administracja publiczna Planowana reforma ma wprowadzić zmiany ustrojowe, zarówno na szczeblu państwa, jak i samorządów. Zakłada się: zniesienie 7 dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej i likwidację 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej; zniesienie 8 dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej i likwidację 8 urzędów żeglugi śródlądowej; likwidację rad gospodarki wodnej regionów wodnych przy 7 dyrektorach regionalnych zarządów gospodarki wodnej.
Jednocześnie wprowadza się nowe struktury organów administracji: Ustanowienie 6 dyrektorów urzędów gospodarki wodnej regionów wodnych właściwych w sprawach gospodarowania wodami w regionach wodnych i zapewniających im obsługę 6 urzędów gospodarki wodnej (administracja rządowa niezespolona); Utworzenie Zarządu Dorzecza Wisły oraz Zarządu Dorzecza Odry dwie odrębne państwowe osoby prawne w myśl ustawy o finansach (wykonywanie zadań publicznych); Powołanie organów opiniodawczo-doradczych przy 6 dyrektorach urzędów gospodarki wodnej regionów wodnych.
Kompetencje organów i jednostek Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej wzmocnienie kompetencji organizacyjnych z zakresu zadań w dziedzinie gospodarki wodnej i nadzorczych na Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej; Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (administracja rządowa) dotychczasowe funkcje w sprawach gospodarowania, zarządzania i korzystania z wód oraz nadzór nad Dyrektorami Urzędów Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych oraz Zarządem Dorzecza Wisły i Zarządem Dorzecza Odry;
Dyrektor urzędu gospodarki wodnej regionu wodnego: Wykonywanie dotychczasowych zadań dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej, za wyjątkiem zadań dotyczących utrzymania wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa, inwestycji w gospodarce wodami, ustanawianiem i znoszeniem obwodów rybackich i zawieranie umów w zakresie użytkowania obwodu rybackiego; Dbanie o dobry stan wód zgodnie z celami RDR; Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych, za wyjątkiem zadań w tym zakresie przypisanych staroście; Ustalanie linii brzegu dla wód granicznych i śródlądowych dróg wodnych; Wydawanie uzgodnień związanych z inwestycjami na obszarze dorzeczy i uzgadnianie planów zagospodarowania przestrzennego wszystkich szczebli;
Sprawowanie kontroli gospodarowania wodami w zakresie z wydanymi pozwoleniami czy uzgodnieniami; Zatwierdzanie planów prac utrzymaniowych i inwestycyjnych na wodach powierzchniowych; Stanowienie prawa w zakresie gospodarki wodnej na poziomie rozporządzenia.
Zarząd Dorzecza Wisły i Zarząd Dorzecza Odry (wody rządowe ): Prowadzenie inwestycji w zakresie gospodarki wodnej (inwestor); Planowanie i realizacja zadań związanych z utrzymaniem wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa; Administrowanie nieruchomościami gospodarki wodnej i zbiornikami wodnymi; Pozyskiwanie, gromadzenie wpływów z gospodarki wodnej oraz wydatkowanie środków publicznych na inwestycje oraz utrzymanie wód i mienia Skarbu Państwa w odniesieniu do gospodarki wodnej; Prawo do użytkowania wieczystego gruntów pokrytych wodami, międzywala i wałów przeciwpowodziowych posadowionych przy wodach tzw. rządowych ;
Odpowiedzialność za zapewnienie należytego stanu technicznego, obsługi i bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych; Realizacja przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez wody; Współpraca z podmiotami korzystającymi z wód i podmiotami gospodarczymi, prowadzącymi działalność żeglugową w zakresie utrzymania i rozwoju dróg wodnych; Zapewnienie sygnalizacji o zagrożeniach powodzi czy zlodzenia rzek, jak również oznakowanie szlaków żeglugowych na drogach wodnych; Wypłaty odszkodowań za szody wyrządzone przez wody rządowe.
Marszałek województwa (wody samorządowe ): - Utrzymanie wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, w tym obwałowań, obszar międzywala; - Prowadzenie inwestycji z zakresu gospodarki wodnej; - Administrowanie nieruchomości związanych z gospodarka wodna i zbiornikami wodnymi; - Utrzymanie kompetencji w zakresie melioracji wodnych (m.in. wykonywanie na koszt Skarbu Państwa urządzeń melioracji szczegółowych, ustalanie opłaty melioracyjnej i opłaty inwestycyjnej); - Ustanawianie obwodów rybackich i zawieranie umów w zakresie oddania w użytkowanie obwodów rybackich; - Nadzór nad związkami spółek wodnych i związków wałowych; - Utrata kompetencj ido wydawania pozwoleń wodnoprawnych.
Wojewoda wydawanie decyzji w sytuacjach kryzysowych nakazujących zakładowi piętrzącemu wodę obniżenie piętrzenia lub opróżnienie zbiornika bez odszkodowania; Starosta wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i pozbywanie kompetencji nadzorczych w stosunku do spółek wodnych oraz związków wałowych na rzecz wójta, burmistrza lub prezydenta miasta; Gmina utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, jako zadanie własne oraz wykonywanie i utrzymywanie rowów odwadniających tereny zurbanizowane.
Finansowanie gospodarki wodnej Obecne uregulowania nie zapewniają odpowiednich poziomów finansowania zadań z zakresu gospodarki wodnej, w związku z czym niezbędne są zmiany w tym zakresie. Proponuje się utworzenie nowych podmiotów o charakterze państwowych osób prawnych Zarząd Dorzecza Wisły i Zarząd Dorzecza Odry, które będą pozyskiwać i gromadzić środki finansowe generowane przez gospodarkę wodną, a jednocześnie wydatkować na realizowane inwestycje i utrzymanie wód i mienia w ich zarządzie.
Źródła finansowania: Przychody Zarządów Dorzecza będą obejmować szczególnie: Przychody z opłat za pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód i ziemi; Przychody z administracyjnych kar pieniężnych za przekroczenie określonych warunków w pozwoleniach zintegrowanych lub wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód i ziemi; Przychody z opłat za pobór lub wykorzystanie wód do celów energetyki wodnej i do celów chłodniczych w energetyce klasycznej; Przychody z nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych oraz z opłat za pobór wód na potrzeby chowu lub hodowli ryb lub innych organizmów wodnych;
Przychody z opłat za eksploatację kruszywa, piasku i innych materiałów pobieranych z wód; Dotacje z budżetu państwa; Należności z tytułu najmu lub dzierżawy, lub innych umów, dotyczących składników majątku Skarbu Państwa; Środki z budżetu Unii Europejskiej; Odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, obligacji własnych itp. Zarządy Dorzeczy jako państwowe osoby prawne będą prowadzić samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych wpływów, wydatki na realizację zadań określonych ustawą.
Rezultatem zaproponowanego utworzenia dwóch zarządów dorzeczy jest podział wód publicznych, będących własnością Skarbu Państwa na: 1) wody tzw. rządowe - wody kształtujące zasoby wodne oraz istotne dla ochrony przeciepowodziowej (Wisła, Odra, rzeki graniczne i żeglugowe)- pod nadzorem Zarządów Dorzeczy; 2) wody samorządowe - wody niezaliczone do wód rządowych pod nadzorem samorządów województw.
Transpozycja przepisów unijnych w zakresie projektowanych założeń do ustawy Prawo wodne wiąże się z wdrożeniem wyrażonej przez Ramową Dyrektywę Wodną zasady zwrotu kosztów usług wodnych. Wspomniana Dyrektywa swoimi zapisami zobowiązuje państwa członkowskie UE do analizy ekonomicznej w zakresie korzystania z wód z uwzględnieniem zwrotu kosztów usług, w tym kosztów środowiskowych oraz zasobowych. Zastosowanie ma zasada zanieczyszczający płaci. Jednym z celów dyrektywy jest zastosowanie działań mających zachęcić użytkowników do efektywnego korzystania z zasobów wodnych.
Zasada zwrotu kosztów usług wodnych Ustawodawca proponuje wprowadzenie opłat za korzystanie z wód: do celów energetyki wodnej oraz celów chłodniczych w energetyce klasycznej, na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi gruntów rolnych i użytków leśnych, na potrzeby chowu lub hodowli ryb lub innych organizmów wodnych. W obecnym stanie prawnym ustawa Prawo wodne przewiduje zwolnienia z obowiązku uiszczania opłat za korzystanie ze środowiska m.in. w powyższym zakresie. Wpływy z tego tytułu będą stanowić przychody Zarządów Dorzeczy oraz budżety województw i będą przeznaczane na zadania inwestycyjne w gospodarce wodnej.
Pytania 1. Podaj główne założenia do ustawy -Prawo wodne. 2. Omów planowane zmiany w strukturze administracji publicznej. 3. Wskaż kompetencje Zarządów Dorzeczy. 4. Jakie sposoby finansowania Zarządów Dorzeczy przewiduje zmiana ustawy?
5.1. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw Niniejszą ustawą zmienia zmienia się następujące akty prawne: ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw.
Celem projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw jest uzupełnienie transpozycji do krajowego porządku prawnego postanowień następujących dyrektyw dotyczących gospodarki wodnej w związku z koniecznością usunięcia naruszeń prawa UE w tym obszarze: 1) dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.Urz. WE L 327 z 22. 12.2000, str. l, z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 5, str. 275); 2) dyrektywy Rady 91 /271 /EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.Urz. WE L 135 z 30.5.1991, str. 40, z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 26);
3) dyrektywy 2006/ 118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz.Urz. UEL372 z 27.12.2006, str. 19); 4) dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dz.Urz. UE L 288 z 06.11.2007, str. 27).
Przedmiotowy projekt ustawy, dążąc do pełnej transpozycji postanowień dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW), przewiduje w szczególności wprowadzenie definicji legalnych: dobrego potencjału ekologicznego, dobrego stanu chemicznego wód podziemnych, dobrego stanu chemicznego wód powierzchniowych, dobrego stanu ekologicznego, dobrego stanu ilościowego wód podziemnych, dobrego stanu wód podziemnych, dopuszczalnych wartości emisji, dostępnych zasobów wód podziemnych, stanu ekologicznego, stanu ilościowego wód podziemnych, stanu wód podziemnych oraz substancji priorytetowych. Przewiduje się także zmianę brzmienia definicji zanieczyszczenia.
Przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie upoważnień zawartych w art. 38a ust. 1 3 ustawy Prawo wodne regulujące kryteria i sposób oceny stanu jednolitych części wód podziemnych, elementy klasyfikacji stanu ekologicznego, stanu chemicznego oraz potencjału ekologicznego jednolitych części wód, oraz typy wód powierzchniowych, a także sposób klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, szczegółowo regulują przedmiotowe zagadnienia, i w zestawieniu z proponowanymi nowymi definicjami (w art. 9) stanowią pełną transpozycję Ramowej Dyrektywy Wodnej w tym zakresie.
W zakresie realizowanych inwestycji wodnych proponowane zmiany w ustawie Prawo wodne obejmują art. 38 ust. 2 który będzie wskazywał, że celem ochrony wód jest osiągnięcie celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych, jednolitych części wód podziemnych oraz obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4 ustawy - Prawo wodne, a także poprawa jakości wód oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na ternach podmokłych. Zaproponowana zmiana art. 113b ust. 8 ustawy Prawo wodne w przypadku zagrożenia osiągnięcia celów środowiskowych pozwoli na podjęcie działań określonych w tym przepisie, w każdym czasie, a nie wyłącznie w toku opracowywania projektu programu wodnośrodowiskowego kraju.
W zakresie transpozycji dyrektywy 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu, zaproponowano wprowadzenie definicji: "normy jakości wód podziemnych", "wartości progowej ", "znaczącej i utrzymującej się tendencji wzrostowej" oraz "wartości tła", a także wprowadza się zmianę brzmienia upoważnienia określonego w art. 38a ust. 1 ustawy - Prawo wodne i wytycznych określonych wart. 38a ust. 5 w/w ustawy.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia transpozycji dyrektywy Rady 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, zaproponowano zmianę upoważnienia art. 45 ust. 1 ustawy - Prawo wodne poprzez dodanie pkt 4, który przewiduje określenie najwyższych dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń dla oczyszczalni ścieków przyjmujących ścieki z aglomeracji oraz uchyleniu pkt 2 w art. 45 ust. 4, zobowiązującego ministra właściwego do spraw środowiska do zapewnienia 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych pochodzących z całego terytorium państwa w celu ochrony wód powierzchniowych, w tym wód morskich przed eutrofizacją.
Zapisy odnoszące się do realizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych: określono odpowiedzialność za działania organizacyjno-sprawozdawcze w ramach KPOŚK wprowadzono regulację określającą gminę, która spełnia rolę koordynatora w aglomeracji (gmina wiodąca); uproszczenie procesu wyznaczania aglomeracji (dotyczy uzgodnienia projektu aglomeracji z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej i właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska przez na marszałka województwa; zmiana definicji aglomeracji, określenie statusu "gminy wiodącej".
Wprowadzenie nowej definicji aglomeracji transponuje w całości definicję ujętą w dyrektywie 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Rozszerzenie tej definicji umożliwi podział aglomeracji na mniejsze obszary. W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, znajdujące się w granicach aglomeracji gminy, na terenie których nie została zlokalizowana oczyszczalnia ścieków lub końcowy punkt zrzutu ścieków komunalnych, przekazują gminie, o której mowa w art. 43 ust. 3d znowelizowanej ustawy Prawo wodne (gminie wiodącej ), dokumentację niezbędną do realizacji działań prowadzonych w ramach krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych.
ZAPAMIĘTAJ W zakresie wyznaczania aglomeracji, do art. 43 ustawy - Prawo wodne dodano nowy ust. 3c, który umożliwia przeprowadzanie co dwa lata przeglądów obszarów i granic aglomeracji i w razie potrzeby dokonywania w nich zmian. Pierwszego przeglądu obszarów i granic aglomeracji, o którym mowa wart. 43 ust. 3d zmienionej ustawy Prawo wodne, dokonuje się w terminie do dnia 1 stycznia 2017 r.
UWAGA W terminie do dnia 30 czerwca 2014 r. wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) przedstawią właściwym sejmikom województw propozycje wyznaczenia obszarów i granic aglomeracji, jeżeli aglomeracji nie wyznaczono albo zachodzi konieczność dostosowania wyznaczonych obszarów i granic aglomeracji do przepisów wydanych na podstawie art. 43 ust. 4a znowelizowanej ustawy Prawo wodne. W terminie do dnia 31 grudnia 2014 r. właściwe sejmiki województw: 1) wyznaczą aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000; 2) dostosują obszary i granice aglomeracji do przepisów wydanych na podstawie art. 43 ust. 4a znowelizowanej ustawy Prawo wodne.
Organy właściwe do wydawania pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych, w terminie do dnia 31 grudnia 2015 r., dokonają przeglądu pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków komunalnych do wód lub do ziemi lub pozwoleń zintegrowanych, udzielonych dla oczyszczalni ścieków komunalnych w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców od 10.000 oraz, w razie potrzeby, zmienią te pozwolenia albo je uchylą i wydadzą nowe, dostosowując te pozwolenia do warunków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. pkt 1, 3 i 4 ustawy Prawo wodne. Uzupełnienie transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011 /92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.U rz. U E L 26 z 28.01.20 12, str. 1), w związku z jej nieprawidłowym stosowaniem, polega na doprecyzowaniu regulacji dotyczących prac utrzymaniowych wód i określenie ich katalogu.
Zmiana ta wiąże się również z wprowadzeniem modyfikacji w przepisach ustawy o ochronie przyrody oraz ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. W art. 118 ustawy o ochronie przyrody określono katalog działań, w tym także prace utrzymaniowe, które wymagają zgłoszenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, tryb postępowania w tej sprawie. W art. 118b w/w ustawy określono natomiast przypadki, w których zgłoszenie nie jest wymagane z uwagi na minimalny zakres ingerencji w środowisko wymienionych w tym artykule typów prac utrzymaniowych oraz ich bieżący charakter.
W ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w art. 72 wprowadza się do katalogu decyzji, przed którymi należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia wodnoprawne na wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów w ramach szczególnego korzystania z wód, co wiąże się ze zmianą wprowadzoną w art. 118 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.
W ramach regulacji w zakresie prac utrzymaniowych do projektu ustawy wprowadzono nowy dokument planistyczny, jakim będzie plan utrzymania wód, obejmujący: 1) określenie odcinków śródlądowych wód powierzchniowych, w obrębie których występują zagrożenia dla swobodnego przepływu wód oraz spływu lodów, wraz z identyfikacją tych zagrożeń; 2) wykaz będących własnością Skarbu Państwa budowli regulacyjnych i urządzeń wodnych o istotnym znaczeniu dla zarządzania wodami; 3) wykaz planowanych działań o charakterze prac utrzymaniowych, obejmujący: zakres, rozmiar, lokalizację działań oraz terminy i sposoby ich prowadzenia, wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za realizację działań, uzasadnienie konieczności realizacji działań, z uwzględnieniem spodziewanych efektów ich realizacji oraz jeżeli to możliwe, szacunkową analizę kosztów i korzyści wynikających z planowanych działań.
Projekt planu utrzymania wód będzie opracowywany z uwzględnieniem: potrzeb z zakresu ochrony przed powodzią, konieczności osiągnięcia celów środowiskowych i ochrony wód oraz przesłanek dopuszczalności nieosiągnięcia dobrego stanu ekologicznego oraz niezapobieżenia pogorszeniu stanu ekologicznego oraz dobrego potencjału ekologicznego, o których mowa w art. 38j ustawy- Prawo wodne. (art. 114b ust. 3). Regulacja ta ma na celu związanie planów utrzymania wód z planami gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy oraz planami zarządzania ryzykiem powodziowym - strategiczne dokumenty planistyczne (zgodność uregulowań z Ramową Dyrektywą Wodną oraz dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, zwaną Dyrektywą Powodziową ).
Przewiduje się, że plan utrzymania wód będzie opracowywany, przyjmowany oraz aktualizowany przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej nie rzadziej niż co 6 lat. ZAPAMIĘTAJ! Termin opracowania pierwszych planów utrzymania wód został określony na dzień 1 stycznia 2016 r. Plany utrzymania wód będą podlegały strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, zgodnie z ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Projekt ustawy wprowadza obowiązek przekazywania dyrektorowi regionalnego zarządu przez właściwego marszałka województwa propozycji działań w zakresie utrzymania wód, o których mowa w art. 22 ust. 1b ustawy - Prawo wodne, wraz z wykazem wód, na których te działania będą prowadzone, na jeden rok przed terminem opracowania planu utrzymania wód. Projekt ustawy szczegółowo precyzuje zapisy dotyczące planów zarządzania ryzykiem powodziowym i uzupełnia zakres tych planów o elementów dotychczas nie uwzględnione w przepisach oraz wskazuje na cele wynikające z art. 7 ust. 2 dyrektywy powodziowej. Wprowadzano obowiązek uwzględniania zmian klimatu przy przeglądach planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Zaproponowano nałożenie na Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej obowiązku podawania do publicznej wiadomości wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego.
UWAGA Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy, poda do publicznej wiadomości wstępną ocenę ryzyka powodziowego, przez umieszczenie jej w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
Uszczegółowione zostały uregulowania dotyczące opracowywania planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza, którego część znajduje się na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz dla obszaru dorzecza, którego część znajduje się na terytorium państw leżących poza granicami Unii Europejskiej. Dla obszaru dorzecza, którego część znajduje się na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej, podejmie współpracę z właściwymi organami tych państw, w celu przygotowania jednego międzynarodowego planu zarządzania ryzykiem powodziowym lub zestawu uzgodnionych planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla międzynarodowego obszaru dorzecza.
Transpozycja art. 5 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, polega na uszczegółowieniu zapisów art. 113 ustawy - Prawo wodne. Ustalono okres referencyjny dla określenia wartości substancji zanieczyszczających zawartych w aktualizowanych wykazach wielkości emisji i stężeń substancji priorytetowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38d ust. 4 ustawy Prawo wodne oraz innych substancji powodujących zanieczyszczenie o określonych środowiskowych normach jakości. Okres ten stanowi rok poprzedzający przewidywany termin zakończenia analizy, a dla substancji czynnych dopuszczonych do wykorzystania w środkach ochrony roślin, wartości tych substancji można przedstawić jako wartości uśrednione z 3 lat poprzedzających termin zakończenia analizy.
Warto zapamiętać! Określono, że okresem referencyjnym dla określenia wartości substancji zanieczyszczających zawartych w wykazach wielkości emisji i stężeń substancji priorytetowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38d ust. 4 zmienionej ustawy Prawo wodne, oraz innych substancji powodujących zanieczyszczenie, dla których zostały określone środowiskowe normy jakości, sporządzanych po raz pierwszy, jest jeden rok kalendarzowy wybrany z lat 2008-201O.
W związku z koniecznością pełnego dostosowania krajowego prawa do przepisów prawa Unii Europejskiej w obszarze gospodarki wodnej, ustawa powinna wejść w życie jak najszybciej. Celem projektu ustawy jest uzupełnienie transpozycji do krajowego porządku prawnego postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz pozostałych dyrektyw dotyczących gospodarki wodnej w związku z koniecznością usunięcia naruszeń prawa UE w tym obszarze, szczególnie w kontekście pilności uregulowania stanu prawnego zakresie transpozycji postanowień dyrektywy 91 /271 /EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, co oznacza, że projekt ten ma charakter priorytetowy. Projekt ustawy zakłada jej wejście w życie z dniem ogłoszenia.
Pytania 1. Projektowana regulacja zapewnia transpozycję postanowień przepisów prawa UE, podaj jakich. 2. Jakie zmiany wprowadza projektowana ustawa w zakresie zagadnień związanych z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych? 3. Jaki dokument planistyczny wprowadza projekt ustawy w zakresie prac utrzymaniowych?
5.2. Ustawa o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw Niniejszą ustawą zmienia się następujące akty prawne: Ustawę z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2013 r., poz. 482) Ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 260 i 843) Ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) Projektowana zmiana ma na celu dopuszczenie poruszania się na rowerze wzdłuż wałów przeciwpowodziowych, a tak e ułatwienie wyznaczania turystycznych szlaków rowerowych i pieszych oraz budowy dróg rowerowych na wałach przeciwpowodziowych i obszarach szczególnego zagrożenia powodzi. Nowelizacja ta znosi zakaz poruszania się rowerami wzdłuż korony wałów przeciwpowodziowych. Zachowane zostają wszelkie zakazy majce na celu ochronę wody przed zanieczyszczeniem oraz służące ochronie przed powodzią.
Proponowane zmiany umożliwiają zainteresowanym podmiotom wyznaczanie ciągów komunikacji rowerowej, a zwłaszcza dróg rowerowych. Budowa drogi rowerowej oraz wyznaczanie szlaku turystycznego rowerowego i pieszego zarówno na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, jak i na wałach przeciwpowodziowych wymaga zgłoszenia. Budowa drogi rowerowej oraz wyznaczania szlaku turystycznego rowerowego i pieszego na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią wymaga zgłoszenia dyrektorowi regionalnemu zarządu gospodarki wodnej oraz dołączenia odpowiednich dokumentów. Zgłoszenia należy dokonać przed terminem rozpoczęciem zamierzonych robót budowlanych, czy też odpowiednich czynności związanych z wyznaczaniem szlaku turystycznego rowerowego i pieszego. W przypadku budowy drogi rowerowej oraz wyznaczania szlaku turystycznego rowerowego i pieszego na wałach przeciwpowodziowych, potrzebne będzie odpowiednie zgłoszenie do marszałka województwa oraz dołączenie wymaganych dokumentów.
W projekcie ustawy zaproponowano uregulowania, zgodnie z którymi właściciel lub zarządca wału przeciwpowodziowego ma obowiązek wprowadzenia na określony czas zakazu poruszania się po wałach, jeśli zagrożona jest szczelność lub stabilność wałów przeciwpowodziowych lub istnieje inne zagrożenie powodujące konieczność ograniczenia możliwości poruszania się po wałach, jak również w razie konieczności wykonania prac związanych z konserwacją lub remontem wałów przeciwpowodziowych. Nieprzestrzeganie wprowadzonego zakazu poruszania się po wałach będzie podlegało karze grzywny, zgodnie z Kodeksem wykroczeń.
Zniesienie zakazu jazdy rowerem wzdłuż wału powoduje konieczność zmiany Kodeksu wykroczeń. Projekt ustawy wprowadza również zmiany w ustawie o drogach publicznych poprzez wprowadzenie definicję legalnej drogi rowerowej. Jednocześnie w projektowana zmiana dokonuje modyfikacji w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Wprowadza się katalog celów uznawanych za cele publiczne, w tym zaliczenie dróg rowerowych do celów publicznych.
6. Podsumowanie Projekt założeń ustawy Prawo wodne poprzez wprowadzenie nowego podziału kompetencji między organy administracji rządowej i samorządowej, jak również propozycja wprowadzenia nowych definicji korzystania ze środowiska i zwrotu kosztów usług wodnych, pozwoli na zmianę nieefektywnego systemu finansowania utrzymania wód i zadań inwestycyjnych w gospodarce wodnej. Proponowane rozwiązania prawno finansowe powinny zagwarantować w odpowiednim stopniu finansowanie tej dziedziny gospodarki. Pozostałe planowane zmiany do ustawy Prawo wodne poprzez transpozycję przepisów UE oraz wdrożenie wielu nowych, bardziej szczegółowych uregulowań w wielu obszarach, pozwolą na stworzenie przejrzystego i pełnego aktu prawnego.
7. Bibliografia Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne i innych ustaw Projekt założeń do ustawy Prawo wodne Krajowy Program Reform. Aktualizacja 2012/2013 przyjęty przez Radę Ministrów 25.04.2012 r. Plan działań w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej przyjęty prze Radę Ministrów 2 lipca 2013 r.