EUROPEJSKO-LATYNOAMERYKAŃSKIE ZGROMADZENIE PARLAMENTARNE REZOLUCJA Reforma Światowej Organizacji Handlu na podstawie sprawozdania Komisji Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych Współsprawozdawca PE: Bernadette Vergnaud (S&D) Współsprawozdawca AŁK: Fausto Lupera (Parlandino) Sobota, 15 maja 2010 r., Sewilla (Hiszpania) AT\823730.doc AP100.556v01-00
Rezolucja EUROLAT-u z dnia 15 maja 2010 r. Sewilla (Hiszpania) [na podstawie sprawozdania Komisji Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych] Reforma Światowej Organizacji Handlu Europejsko-Latynoamerykańskie Zgromadzenie Parlamentarne, uwzględniając swoje oświadczenie z dnia 9 listopada 2006 r., uwzględniając swoje rezolucje z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie wyzwań i możliwości wynikających z globalizacji dla stosunków gospodarczych i handlowych między państwami UE i Ameryki Łacińskiej, z dnia 1 maja 2008 r. w sprawie wyzwań i możliwości wynikających z dauhańskiej rundy negocjacyjnej oraz z dnia 8 kwietnia 2009 r. w sprawie handlu i zmian klimatu, uwzględniając oświadczenia z pięciu szczytów szefów państw i rządów Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Unii Europejskiej, które odbyły się dotąd w Rio de Janeiro (28 i 29 czerwca 1999 r.), Madrycie (17 i 18 maja 2002 r.), Guadalajarze (28 i 29 maja 2004 r.), Wiedniu (11 13 maja 2006 r.) i Limie (16 i 17 maja 2008 r.), uwzględniając porozumienie z Marrakeszu ustanawiające Światową Organizację Handlu, uwzględniając deklaracje z konferencji ministerialnej WTO, przyjęte w Ad-Dausze w dniu 14 listopada 2001 r. oraz w Hongkongu w dniu 18 grudnia 2005 r., uwzględniając przedstawione w styczniu 2005 r. sprawozdanie rady doradczej pod przewodnictwem Petera Sutherlanda w sprawie przyszłości WTO, uwzględniając art. 56 deklaracji z Hongkongu w sprawie kroków, które należy poczynić w celu zapewnienia pełnego zaangażowania oraz wsparcia ze strony kluczowych agencji ONZ, w tym Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), w procesie WTO oraz w obecnie trwających negocjacjach, uwzględniając sprawozdanie przewodniczącego podczas siódmej konferencji ministerialnej w Genewie (30 listopada 2 grudnia 2009 r.) uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który przyznaje Parlamentowi Europejskiemu nowe uprawnienia w dziedzinie handlu międzynarodowego, w tym prawo inicjatywy, i którego skutkiem jest przekazanie kompetencji parlamentów krajowych Parlamentowi Europejskiemu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych, A. mając na uwadze, że WTO odgrywa zasadniczą rolę wśród wielostronnych organizacji, które mają swój wkład w międzynarodowe zarządzanie gospodarcze, B. mając na uwadze, że to kraje słabiej rozwinięte pod względem gospodarczym poniosą największe straty, jeśli runda dauhańska zostanie zlekceważona, \823730.doc 1/5 AP100.556v01-00
C. mając na uwadze, że oprócz sprawy priorytetowej, jaką jest zakończenie rundy dauhańskiej, należy zastanowić się nad etapem, który nastąpi po jej zakończeniu, D. mając na uwadze, że już w roku 2004 rada doradcza pod przewodnictwem Petera Sutherlanda przeprowadziła znaczącą analizę przyszłości WTO i wyzwań instytucjonalnych, jakim musi ona sprostać, ale za zaleceniami zawartymi w sprawozdaniu przedstawionym przez wspomnianą radę dyrektorowi generalnemu WTO w styczniu 2005 r. nie poszły żadne konkretne działania, E. mając na uwadze, że nadszedł czas na ponowne otwarcie tej debaty oraz dogłębne przeanalizowanie wielu aspektów związanych z funkcjonowaniem WTO w celu zwiększenia zarówno skuteczności tej organizacji, jak i zasadności jej istnienia, F. mając na uwadze, że niektóre kraje rozwijające się nie mają nawet swoich przedstawicielstw w Genewie, a z kolei przedstawicielstwa innych mają zbyt mało pracowników i czasami nie są w stanie śledzić wszystkich dyskusji i negocjacji, w związku z czym nie mają wpływu na uchwalane środki, G. mając na uwadze, że debata instytucjonalna w WTO dotycząca reformy Światowej Organizacji Handlu w żaden sposób nie jest sprzeczna z kontynuowaniem i ewentualnym zakończeniem rundy dauhańskiej, H. mając na uwadze, że najważniejszym zadaniem programu prac w zakresie handlu wielostronnego w XXI wieku jest znalezienie odpowiedzi na obecny kryzys finansowy, społeczny i klimatyczny oraz stworzenie systemu regulacyjnego, który zapobiegnie brakowi równowagi i zagwarantuje stosowanie norm społecznych i ekologicznych we wszystkich krajach, jak również dostęp do zdrowej żywności, do edukacji i wymiaru sprawiedliwości, co pozwoli stopniowo zlikwidować nieuzasadnione bariery taryfowe i pozataryfowe, I. mając na uwadze konieczność złagodzenia nierówności istniejących pomiędzy krajami rozwiniętymi i krajami rozwijającymi się, będącymi członkami WTO, w celu wcielenia w życie zasady sprawiedliwego handlu, 1. przywiązuje największą wagę do zachowania dorobku systemu handlu wielostronnego, którego ostatecznym celem jest przyjęcie zasad handlowych umożliwiających stopniową likwidację nieuzasadnionych barier taryfowych i pozataryfowych, zapobieganie kryzysom finansowym, wspieranie produkcji żywności, likwidację ubóstwa i osiągnięcie milenijnych celów rozwoju oraz uniknięcie zmiany klimatu; 2. opowiada się za stworzeniem sprawiedliwszych stosunków gospodarczych, będących z korzyścią dla krajów i narodów, wspierających rozwój i współpracę w oparciu o równość państw oraz o budowę między krajami na wszystkich kontynentach sojuszy i porozumień na rzecz walki z niesprawiedliwością i nierównością społeczną, głodem, chorobami i ubóstwem; AP100.556v01-00 2/7 AT\823730.doc
3. uważa, że WTO jest podmiotem właściwym do propagowania bezpieczeństwa, przejrzystości i stabilności w handlu międzynarodowym i może stanowić czynnik stabilizacji gospodarczej w czasie wstrząsów, a także bodziec dla wzrostu gospodarczego; szacuje, że WTO powinna bardziej szczegółowo przeanalizować związki między handlem i nowymi światowymi wyzwaniami, takimi jak bezpieczeństwo żywnościowe, zmiana klimatu i godziwa praca; 4. wzywa społeczność międzynarodową do kontynuowania wysiłków rozpoczętych w ramach rundy dauhańskiej w 2001 r. i podkreśla swoje zdecydowanie zaangażowanie na rzecz sukcesu rundy dauhańskiej której cele polegają na stworzeniu sprawiedliwszego światowego handlu będącego w służbie rozwoju; 5. podkreśla, że kryzys gospodarczy powinien stanowić szansę wznowienia międzynarodowych negocjacji handlowych oraz przyczynić się do postępu reform instytucjonalnych WTO, które powinny wspierać zrównoważony wzrost, zwłaszcza poprzez przyjęcie norm dotyczących środowiska i norm społecznych obowiązujących członków WTO oraz środków zgodnych z zasadami tej organizacji, umożliwiających rozwiązanie kwestii społecznych i środowiskowych praktyk dumpingowych; 6. uważa, że silna WTO, wyposażona w oparty na zasadach system handlu międzynarodowego, oferuje krajom rozwijającym się możliwość likwidacji ubóstwa; ubolewa, że ograniczone zasoby stawiają kraje rozwijające się w niekorzystnej pozycji negocjacyjnej, w związku z czym konieczne jest stworzenie mechanizmu rekompensującego wspomniane ograniczenia; 7. jest zdania, że teraz bardziej niż kiedykolwiek należy podjąć refleksję na temat procesu podejmowania decyzji, mandatu, funkcjonowania, otwartości, przejrzystości i przyszłości WTO w celu dokonania ewentualnej reformy tej organizacji i zwiększenia jej zdolności działania, aby dla wszystkich krajów stanowiła ona autentyczny instrument rozwoju, a także w celu rozpoczęcia debaty o rozszerzeniu programu WTO; 8. zaleca Komisji Europejskiej i wszystkim krajom Ameryki Łacińskiej i Karaibów jak najszybsze przedstawienie w Genewie stanowczej inicjatywy służącej określeniu celów i ponownemu podjęciu tej debaty; 9. uważa, że struktura instytucjonalna WTO mogłaby być usprawniona, gdyby istniało wyraźne rozróżnienie pomiędzy działaniami związanymi z negocjowaniem nowych zasad i nowych zobowiązań a tymi, które są związane z realizacją istniejących umów; 10. nie uważa ani za realne, ani nawet za pożądane kwestionowania zasady konsensusu w procesie podejmowania decyzji w WTO, ponieważ gwarantuje ona równość wszystkich członków; uważa jednak, że można by rozważyć różne rozwiązania umożliwiające osiąganie konstruktywnych wyników w najważniejszych określonych momentach; 11. przypomina, że kwestia równego i skutecznego uczestnictwa wszystkich członków, łącznie z krajami najsłabiej rozwiniętymi (LDC), musi być najważniejsza we wszelkich reformach systemu handlu wielostronnego, aby system ten mógł stanowić dla wszystkich autentyczny instrument rozwoju; \823730.doc 3/5 AP100.556v01-00
12. uważa za podstawowe umocnienie aktywnego uczestnictwa krajów rozwijających się oraz zapewnienie im pomocy technicznej i rozwoju technicznego przez kraje rozwinięte, tak aby czuły się w pełni reprezentowane w procesie negocjacji i były w stanie określać i wyrażać swoje interesy handlowe oraz bronić ich, np. dzięki wprowadzeniu systemu reprezentowania koalicji; 13. zachęca uczestników debaty do zastanowienia się nad ograniczeniami metody organizowania negocjacji handlowych w systemie długotrwałych rund angażujących wszystkie 153 kraje członkowskie WTO w dyskusję nad wieloma tematami w oparciu o jednolite zobowiązanie ; uznaje historyczne zasługi tej metody dla ustanowienia i rozwoju systemu handlu wielostronnego oraz wzajemnych i wielostronnie korzystnych zobowiązań; jest jednak zdania, że w przyszłości można by wykorzystać inne formy, bardziej elastyczne i skuteczniejsze; 14. wzywa do ponownego określenia roli i rozmiaru konferencji ministerialnej, w celu umożliwienia osiągnięcia niewielkich, ale znaczących postępów i niedopuszczenia do zastoju w poszczególnych procesach, ponieważ nie udaje się osiągnąć głównego celu, a także do wzmocnienia znaczenia i roli komisji WTO mających ułatwiać pracę konferencji ministerialnych; 15. sugeruje, że sekretariatowi WTO można by zostawić pewną swobodę w zakresie podejmowania inicjatyw w interesie instytucji, proponowania kompromisowych rozwiązań w przypadku blokady czy nawet przewodniczenia pracom niektórych organów w trosce o kontynuację i bezstronność; 16. uważa za konieczne zwiększenie środków oraz zasobów finansowych i ludzkich sekretariatu WTO i sądzi, że ważne jest, aby w skład sekretariatu wchodziła proporcjonalna reprezentacja urzędników z krajów rozwiniętych i rozwijających się; potrzebna jest też właściwa definicja gospodarek wschodzących, aby zapewnić ich należytą reprezentację w sekretariacie; 17. uważa, że przejrzystość przy opracowywaniu i prowadzeniu polityki handlowej jest uzasadnioną potrzebą społeczeństwa, obywateli i parlamentarzystów; stoi na stanowisku, że można jeszcze zwiększyć postępy osiągnięte przez WTO w dziedzinie przejrzystości zewnętrznej zwłaszcza w dziedzinie rozstrzygania sporów, negocjowania nowych porozumień i spotkań ministerialnych od chwili jej utworzenia w roku 1995; podkreśla jednak konieczność przyjęcia nowych środków dla osiągnięcia większej przejrzystości; 18. przypomina, że parlamentarzyści, jako wybrani przedstawiciele obywateli, mają do odegrania ważną rolę w negocjacjach handlowych, zwłaszcza podczas definiowania mandatu w negocjacjach prowadzonych w obrębie WTO; podkreśla potrzebę utworzenia zgromadzenia parlamentarnego WTO, wyposażonego w uprawnienia konsultacyjne, oraz konieczność przeanalizowania możliwości reprezentacji władz krajowych i regionalnych; AP100.556v01-00 4/7 AT\823730.doc
19. podkreśla znaczenie pracy konferencji parlamentarnej na temat WTO, organizowanej wspólnie przez Parlament Europejski i Unię Międzyparlamentarną, w ramach której: 1) nadzorowane są działania WTO oraz propagowane cele w postaci efektywności i sprawiedliwości, 2) popierana jest przejrzystość procedur WTO i udoskonalany dialog pomiędzy rządami, parlamentami i społeczeństwem obywatelskim, 3) parlamenty zdobywają większą wiedzę i doświadczenie w kwestiach związanych z handlem międzynarodowym i dzięki temu mają wpływ na kierunek dyskusji prowadzonych w WTO; wzywa członków WTO do udzielenia wystarczającego wsparcia swoim parlamentarzystom, aby uczestniczyli oni w rozwijaniu parlamentarnego wymiaru WTO, który dałby tej organizacji prawdziwe wsparcie demokratyczne; wzywa członków Kongresu USA do aktywnego udziału w działaniu tej struktury; 20. uważa za konieczne w celu umożliwienia sprawiedliwego handlu wzmocnienie koordynacji polityki, inicjatyw i decyzji WTO z podobnymi działaniami promowanymi przez UNDP, FAO, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Światowy, Międzynarodową Organizację Pracy, UNCTAD oraz inne agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych, jak również z porozumieniami międzynarodowymi w dziedzinie ochrony środowiska; 21. wzywa WTO do promowania włączenia obowiązkowych norm społecznych i ekologicznych do umów o wolnym handlu; uważa, że we wszystkich umowach powinien się znaleźć ambitny rozdział dotyczący zrównoważonego rozwoju, i przypomina, że celem podstawowym jest praktyczne zastosowanie tych norm; wzywa WTO do promowania i wspierania zasad przewodnich OECD dotyczących odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw; 22. uważa, że konieczna jest szybka reforma porozumień w sprawie własności intelektualnej, która ułatwi krajom słabiej rozwiniętym dostęp do leków umożliwiających walkę z epidemiami takich chorób jak AIDS, gruźlica, malaria itd.; wspiera też wniosek krajów rozwijających się dotyczący ochrony różnorodności biologicznej i zakazu możliwości patentowania życia, broniąc zasady ostrożności, zwłaszcza jeśli chodzi o rozpowszechnianie organizmów zmodyfikowanych genetycznie; 23. Zaleca: powołanie w WTO komitetu ds. handlu i godziwej pracy na wzór Komitetu ds. Handlu i Środowiska w celu promowania spójności między przepisami prawa dotyczącymi handlu, tworzeniem miejsc pracy oraz podstawowymi prawami socjalnymi, przyznanie MOP statusu obserwatora przy WTO, uznanie prymatu decyzji MOP oraz konieczność dbania o właściwe stosowanie podstawowych norm wyznaczanych przez MOP; 24. jest zdania, że mechanizm rozwiązywania sporów WTO ogólnie dobrze spełniał dotychczas swoją funkcję, ale że niezbędne byłyby pewne dostosowania, zwłaszcza z uwagi na czas trwania procedur, które powodują nadmierne koszty, a także ogólnie z uwagi na wprowadzanie decyzji w życie; \823730.doc 5/5 AP100.556v01-00
25. przychylnie odnosi się do tego, by w ramach procedury rozwiązywania sporów istotne posiedzenia stron (substantive meetings with the parties), grup specjalnych i organu odwoławczego odbywały się publicznie, tak jak jest przyjęte dla posiedzeń sądu, i by dokumenty były udostępniane publicznie, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków; * * * 26. zobowiązuje swoich współprzewodniczących do przekazania niniejszej rezolucji przewodnictwu VI szczytu UE-AŁK, Radzie Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej, a także parlamentom państw członkowskich Unii Europejskiej i wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Parlamentowi Latynoamerykańskiemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Parlamentowi Andyjskiemu i Parlamentowi Mercosuru. AP100.556v01-00 6/7 AT\823730.doc