Temat: Budowa i działanie narządu wzroku. Oko jest narządem wzroku. Umożliwia ono rozróżnianie barw i widzenie przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Oko jest umiejscowione w kostnym oczodole. Składa się z gałki ocznej, nerwu wzrokowego oraz narządów dodatkowych aparatu ruchowego i aparatu ochronnego gałki ocznej.
1. Aparat ochronny. Powieki chronią gałkę oczną i rozprowadzają na jej powierzchni łzy. Brwi i rzęsy zatrzymują cząsteczki kurzu i pyłu. Spojówka przezroczysta błona, pokrywająca wewnętrzną stronę powieki oraz część przedniej powierzchni gałki ocznej; wytwarza śluz nawilżający i chroniący gałkę oczną przed zanieczyszczeniami. Narząd łzowy wytwarza łzy, płyn złożony z wody, soli mineralnych i substancji bakteriobójczej (lizozym); nawilża i oczyszcza spojówkę i powierzchnię oka.
2. Aparat ruchowy oka. Składa się z sześciu mięśni. Z jednej strony są one przyczepione do gałki ocznej, z drugiej do ściany oczodołu. Mięśnie gałki ocznej umożliwiają ruch oka wewnątrz oczodołu. Są zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Ich ruch jest zależny od naszej woli. Na rysunku jest uwidocznionych 5 mięśni aparatu oka. Szósty mięsień to mięsień prosty przyśrodkowy.
3. Budowa gałki ocznej
Gałka oczna zasadnicza część narządu wzroku; wypełniona galaretowatym płynem ciałem szklistym. Ściana gałki ocznej zbudowana z trzech warstw: Twardówka (błona włóknista) odporna na uszkodzenia, chroni gałkę oczną przed urazami. W przedniej części oka ma postać przezroczystej rogówki, bardzo wrażliwej na dotyk. Naczyniówka zawiera naczynia krwionośne, które zaopatrują oko w tlen i substancje odżywcze. W przedniej części oka naczyniówka przechodzi w tęczówkę o kształcie pierścienia. W tęczówce jest otwór źrenica. Budowa gałki ocznej Przez źrenicę do oka wpada światło. Mięśnie gładkie regulują wielkość otworu w zależności od natężenia światła adaptacja. Ciało rzęskowe otacza gałkę oczną na kształt pierścienia. Zawiera mięsień zmieniający kształt soczewki akomodacja oka. Siatkówka wewnętrzna błona gałki ocznej wrażliwa na światło. Zawiera czopki i pręciki. Czopki (ok. 6-7mln) rejestrują barwę światła, jeden z trzech kolorów: czerwony, zielony lub niebieski. Najwięcej czopków znajduje się w plamce (żółtej), w której ostrość widzenia jest największa. Pręciki (ok. 120mln) - rejestrują natężenie światła oraz ruch.
Czopki i pręciki
Budowa gałki ocznej Nerw wzrokowy przekazuje do mózgu impulsy nerwowe - przetworzone w czopkach i pręcikach, bodźce świetlne. Nerw wzrokowy wychodzi z gałki ocznej w tzw. tarczy nerwu wzrokowego (średnica ok. 1,5mm). Dawniej miejsce to nazywano plamką ślepą, ponieważ nie ma tam komórek receptorowych bodźce świetlne nie są odbierane. Soczewka znajduje się tuż za tęczówką, ma kształt dysku i jest przezroczysta. Załamuje promienie świetlne i jest odpowiedzialna za zdolność ostrego widzenia. Komory oka to przestrzenie wypełnione wodnistym płynem.
4. Jak powstaje obraz? Precyzyjne widzenie jest możliwe dzięki układowi optycznemu oka. Układ optyczny oka: Rogówka. Płyn komory przedniej oka. Soczewka. Ciało szkliste. Podczas przechodzenia światła przez układ optyczny oka, promienie zostają załamane. Obraz powstający na siatkówce jest: Rzeczywisty. Pomniejszony. Odwrócony. Interpretacja wrażeń wzrokowych z siatkówki zachodzi w ośrodku wzroku, w korze mózgu.
Widzenie przestrzenne (stereoskopowe) Gałki oczne są umieszczone obok siebie i skierowane w tym samym kierunku. W efekcie powstają dwa, bardzo podobne do siebie, obrazy otoczenia. Mózg składa je w jeden obraz. Na podstawie różnic w obrazach, mózg tworzy informacje o odległości przedmiotów (mózg oblicza odległość na podstawie informacji uzyskanych z obojga oczu) oraz ich właściwościach. Zakres widzenia stereoskopowego to około 10m. Przedmioty znajdujące się dalej mózg lokalizuje na podstawie cieni i praw perspektywy.
Akomodacja oka
Złudzenie optyczne