Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów 18.2.2016 DOKUMENT ROBOCZY w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Sprawozdawczyni: Vicky Ford DT\1086963.doc PE577.045v01-00 Zjednoczona w różnorodności
1. Wprowadzenie Niniejszy dokument jest dokumentem do dyskusji, którego celem jest umożliwienie sprawozdawczyni rozpoczęcie przygotowywania zmian do wniosku Komisji. Ważne jest zwrócenie uwagi, że zdecydowana większość posiadaczy broni palnej w UE nie stanowi zagrożenia dla społeczeństwa. Wszelkie zmiany dyrektywy z 1991 r. muszą być niezbędne, proporcjonalne i ukierunkowane. Brak oceny skutków jest kwestią problematyczną, gdyż niejasne jest jakie problemy zostały zidentyfikowane i jakie są przesłanki dotyczące sposobu rozwiązania tych problemów. Pomimo iż stosowanie legalnie nabytej broni palnej przez przestępców i terrorystów jest zjawiskiem ograniczonym, przypadki takiego działania zostały udokumentowane. Przykładowo jeden z egzemplarzy broni palnej użytej w atakach na siedzibę redakcji Charlie Hebdo w Paryżu został legalnie nabyty w jednym z państw członkowskich po uprzedniej przeróbce na broń akustyczną do strzelania amunicją ślepą, co przed niedawno wprowadzoną zmianą przepisów w tym państwie członkowskim nie wymagało pozwolenia. Broń ta została następnie przerobiona na niedozwoloną broń na amunicję ostrą. Oczywistym jest, że wiele zainteresowanych stron obawia się braku przejrzystości niektórych elementów wniosku i potencjalnych konsekwencji dla osób legalnie posiadających broń. Wszelkie zmiany dyrektywy muszą zatem zapewnić równowagę pomiędzy prawem do posiadania określonych rodzajów broni palnej a środkami kontroli odpowiednimi do istniejących zagrożeń. Podejście takie powinno mieć różne formy. Doprecyzowane kryteria mogą usprawnić swobodny przepływ poprzez bardziej przejrzyste określenie mających zastosowanie środków kontroli oraz zmniejszenie różnic pomiędzy poszczególnymi państwami. Jednoznacznie zdefiniowanie wymogów, np. tych niezbędnych do uzyskania pozwoleń m.in. dotyczących bezpiecznego składowania i muzeów, może usprawnić swobodny przepływ legalnej broni palnej poprzez zbliżenie wymogów w zakresie w bezpieczeństwa w państwach członkowskich do koniecznego poziomu, co zwiększy zaufanie dzięki ograniczeniu różnic pomiędzy przepisami krajowymi. W ten sposób może zostać zmniejszone ryzyko sprzedaży na czarnym rynku legalnie nabytej broni palnej. Niemniej w dniu rozpoczęcia przeglądu dyrektywy Komisja przyjęła również rozporządzenie w sprawie pozbawiania broni palnej cech użytkowych. Zainteresowane strony z wielu państw członkowskich wyraziły zaniepokojenie, że nowe rozporządzenie może utrudnić organom ścigania pozyskiwanie informacji czy dany egzemplarz broni palnej został w prawidłowy sposób pozbawiony cech użytkowych. Sprawozdawczyni pragnie poznać Państwa opinie w następujących kwestiach: 2. Charakterystyka a wygląd Wniosek obejmuje repliki/imitacje należące do kategorii C i zakłada stałą kontrolę broni palnej pozbawionej cech użytkowych. Powyższe (oraz proponowane przesunięcie kategorii B7 do kategorii A7) nawiązuje do wyglądu danego przedmiotu, a nie jego charakterystyki. Dyrektywa określa i poddaje kontroli istotne elementy. Kwestia ta mogłaby być podstawą podejścia opartego na charakterystyce technicznej zamiast na wyglądzie. PE577.045v01-00 2/8 DT\1086963.doc
Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za Państwa opinie w następujących kwestiach: (i) wyłączenie z zakresu regulacji broni palnej, w tym broni należącej do kategorii A, która została pozbawiona cech użytkowych na podstawie nowego rozporządzenia w tej sprawie lub innej uprzedniej normy w tym zakresie, wskutek czego broń ta w sposób nieodwracalny nie nadaje się do użytku 1 (z wyjątkiem kontynuowania rejestracji zarejestrowanej już broni palnej po pozbawieniu jej cech użytkowych, do celów identyfikacji). Oznaczałoby to usunięcie z załącznika I proponowanych kategorii A8 i C6, (ii) wyłączenie z zakresu regulacji innych przedmiotów niezawierających istotnych elementów, które mogą być również stosowane w broni palnej, (iii) utrzymanie w zakresie regulacji przedmiotów zawierających istotny element, (iv) doprecyzowanie, że istotne elementy są zawarte w najwyższej kategorii broni palnej, do montowania w której są one przeznaczone, (v) doprecyzowanie, które elementy są istotne w odniesieniu do propozycji dodania dodatkowych pozycji do wykazu (np. tłumików). Powyższe podejście oznaczałoby, że obecny tekst art. 1 oraz propozycja dotycząca replik (art. 1h) mogłyby zostać usunięte. Niemniej podejście to może mieć wpływ na niektóre przedmioty, np. wiatrówki i repliki wykorzystywane do gry airsoft, co może wymagać doprecyzowania. Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za Państwa sugestie. 3. Broń do strzelania amunicją ślepą (do alarmowania/sygnalizowania/salutowania/akustyczna) Wadliwe wdrożenie dyrektywy przez niektóre państwa członkowskie zaowocowało problemami, w szczególności związanymi z używaniem ponownie przerobionej broni do strzelania amunicją ślepą. Po zmianie z 2008 r. art. 1 dyrektywy stanowi, że przedmiot, który został przerobiony tak, aby miotać ślepe naboje pozostaje bronią palną, jeśli możliwe jest cofnięcie dokonanych przeróbek. Dyrektywa stanowi również, że przedmioty, które są przeznaczone do alarmowania, sygnalizowaniu itp. nie są bronią palną jeśli mogą być używane wyłącznie do wymienionych celów. W opinii sprawozdawczyni przepis ten jest odpowiedni i wystarczający. Komisja proponuje doprecyzowanie głównie w drodze wprowadzenia trzech nowych definicji, z których każda mogłaby być przedmiotem dyskusji, oraz poprzez włączenie broni służącej do alarmowania, sygnalizowania, salutowania i broni akustycznej oraz replik broni do kategorii C, bez względu na ich charakterystykę techniczną. Sprawozdawczyni uważa, że możliwe jest prostsze podejście, w związku z czym zaprasza do wyrażenia opinii na temat następujących kwestii: (i) broń palna przerobiona na broń do strzelania amunicją ślepą pozostaje w swojej pierwotnej kategorii, oraz 1 Zob. pkt 9 poniżej. DT\1086963.doc 3/8 PE577.045v01-00
(ii) przedmioty pierwotnie wyprodukowane do strzelania amunicją ślepą i spełniające wymogi ustanowione przez Komisję w określonym terminie pozostają poza zakresem regulacji. Dodatkowo, jak wskazano w pkt 2 powyżej, wszelkie inne przedmioty zawierające istotny element mogą zostać przypisane do kategorii broni palnej, w której element ten mógłby zostać zamontowany. Może to oznaczać, że nie będą konieczne definicje broni służącej do alarmowania, sygnalizowania i salutowania lub broni akustycznej. 4. Art. 2 ust. 2, pozwolenie, o którym mowa w art. 6, kategoria A-B Komisja proponuje przeniesienie kategorii B7 do kategorii A7, likwidację określonej w art. 6 możliwości wydawania przez państwa członkowskie w szczególnych przypadkach pozwoleń dotyczących broni palnej i amunicji należącej do kategorii A oraz wprowadzenie obowiązku zniszczenia całości broni palnej należącej do kategorii A (z wyjątkiem upoważnionych podmiotów zajmujących się aspektami historycznymi i kulturowymi, tylko w wyjątkowych okolicznościach). Zgodnie z dyrektywą w jej obecnym brzmieniu pomimo iż broń palna należąca do kategorii A określona jest jako niedozwolona, broń palna należąca zarówno do kategorii A, jak i kategorii B jest dozwolona pod warunkiem uzyskania pozwolenia zgodnie z art. 6 (kategoria A) lub art. 5 i 7 (kategoria B). W tym kontekście istotny jest również art. 2 ust. 2, który stanowi, że dyrektywa nie ma zastosowania do sił zbrojnych, policji itp. W oparciu o dotychczasowe dyskusje w PE oraz, jak ocenia, sytuację w Radzie, sprawozdawczyni uważa, że wniosek w tym zakresie ma niewielkie szanse na przyjęcie. Sprawozdawczyni rozważała możliwość uwzględnienia wszystkich rodzajów półautomatycznej broni palnej w kategorii A, chyba że dana broń należy do kategorii B lub C. Niemniej uważa ona, że podejście to jest niemożliwe do zrealizowania. Dlatego też sprawozdawczyni zaprasza do wyrażenia opinii w sprawie następujących alternatyw: 4.1 powrót do obowiązujących przepisów, lub 4.2 rozpatrzenie wprowadzenia pakietu obejmującego (i) doprecyzowanie w art. 2 ust. 2, że siły zbrojne obejmują siły obronne w rozumieniu przepisów prawa państwa członkowskiego oraz wszystkie jednostki i osoby pod ich dowództwem, w tym, w odpowiednich wypadkach, członków oddziałów obrony terytorialnej, rezerwistów itp. jeśli są oni uprawnieni lub zobowiązani do nabycia lub posiadania broni palnej należącej do kategorii A, (ii) utrzymanie możliwości wydawania przez państwa członkowskie pozwoleń w szczególnych przypadkach także w odniesieniu do kategorii A, przy ewentualnym doprecyzowaniu tej kwestii za pomocą przykładów rodzajów osób, które mogą ubiegać się o pozwolenie (lista otwarta) oraz opisaniu w jednym z motywów charakteru powiązanych rygorystycznych wymogów, PE577.045v01-00 4/8 DT\1086963.doc
(iii)zapewnienie, aby skrócenie broni palnej (sprawienie, że jest łatwiejsza do ukrycia) uważane było za produkcję broni, w związku z czym było nielegalne, chyba że przeprowadzi je upoważniony sprzedawca, oraz (iv) odrzucenie proponowanego przeniesienia kategorii B7 do kategorii A7 (gdyż broń palna należąca do kategorii B7 i tak wymaga pozwolenia). 4.3 Alternatywne brzmienie opisu kategorii A7 Sprawozdawczyni rozważyła szereg opcji, ale nie udało jej się jeszcze sformułować odpowiedniej alternatywy umożliwiającej na przykład szczegółowe określenie danego rodzaju półautomatycznej broni palnej poprzez odwołanie się do jej unikalnych właściwości technicznych. Niemniej sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie w sprawie dodania jednego lub więcej z następujących sformułowań w celu zastąpienia zawartego we wniosku opisu kategorii A7: (i) broń palna oraz amunicja specjalnie zaprojektowane do celów wojskowych (por. art. 3 lit. b) rozporządzenia nr 258/2012), (ii) półautomatyczna długa broń palna z centralnym zapłonem amunicji i lufą gwintowaną specjalnie zaprojektowana do celów wojskowych, (iii) półautomatyczna broń palna do użytku cywilnego, która przypomina broń samoczynną, z wyjątkiem broni palnej wykorzystywanej do celów łowieckich lub sportowych przez osoby do tego uprawnione, (iv) półautomatyczna broń palna do użytku cywilnego, która przypomina broń samoczynną, z wyjątkiem broni specjalnie zaprojektowanej do celów łowieckich lub sportowych, (v) półautomatyczna długa broń palna do użytku cywilnego, która jest lub może zostać wyposażona w magazynek o pojemności większej niż 6 nabojów bez konieczności przeładowania lub która została skonstruowana w sposób sprawiający, że nadaje się bardziej do walki niż do celów łowieckich. Niektóre z powyższych sformułowań są stosunkowo szerokie i wymagałyby doprecyzowania co do tego, których rodzajów broni palnej one nie obejmują, np. broni na amunicję bocznego zapłonu, broni kaliber 0,22 cala. Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za sugestie co do sformułowania tekstu. Inną możliwością jest przywrócenie kategorii B7 (odrzucenie wniosku o przeniesienie jej do kategorii A) oraz potencjalne wdrożenie ostrzejszych norm w zakresie pozwoleń dotyczących kategorii B7, np. w odniesieniu do amunicji, szkolenia lub przechowywania. Ponadto sprawozdawczyni zaprasza do wyrażenia opinii na temat możliwości wprowadzenia surowszych wymogów w niektórych przypadkach, np. w odniesieniu do magazynków o dużej pojemności (zob. poniżej). DT\1086963.doc 5/8 PE577.045v01-00
5. Wymogi w zakresie uzyskania pozwolenia 5.1 We wniosku jest mowa o upoważnionych podmiotach zajmujących się aspektami historycznymi i kulturowymi objętych zakresem dyrektywy (przy jednoczesnej możliwości zachowania już posiadanej broni palnej należącej do kategorii A, pod warunkiem pozbawienia jej cech użytkowych). Pozbawianie broni palnej należącej do zbiorów historycznych jej cech użytkowych oznaczałoby znaczne koszty oraz trwałe uszkodzenie zabytków, przy czym dla muzeów istotna jest możliwość poszerzania swoich zbiorów. Sprawozdawczyni zaprasza do wyrażenia opinii w następujących sprawach: (i) doprecyzowanie sytuacji muzeów przez umożliwienie im posiadania broni palnej należącej do kategorii A, pod warunkiem że uzyskały one od państwa członkowskiego pozwolenie w tym zakresie oraz stosują środki przechowywania zapobiegające ryzyku dla bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa publicznego, (ii) czy kwestia ta powinna zostać rozstrzygnięta zgodnie z aktualnym tekstem dyrektywy poprzez objęcie muzeów (wskazanych przez państwa członkowskie) wyłączeniem z zakresu regulacji, czy też powinno to mieć miejsce w drodze art. 6. W aktualnym tekście dyrektywy używane jest wyrażenie kolekcjoner, przy czym nie zostało ono zdefiniowane. Komisja proponuje zlikwidowanie wszelkich wyjątków dla kolekcjonerów. Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie, czy państwa członkowskie powinny nadal mieć możliwość obejmowania kolekcjonerów wyłączeniem w szczególnych przypadkach oraz czy powinno istnieć rozróżnienie pomiędzy podmiotami upoważnionymi a kolekcjonerami. W odniesieniu do wszystkich osób sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie w kwestii czy: (iii)wprowadzenie środków kontroli w zakresie magazynków o dużej pojemności zwiększyłoby bezpieczeństwo publiczne, np. poprzez dopuszczenie ich stosowania wyłącznie w ramach uznanych organizacji strzeleckich, pod warunkiem że magazynki te byłyby przechowywane przez te organizacje i wykorzystywane wyłącznie pod ich kontrolą w ich strzelnicach, (iv) należy wprowadzić minimalne wymogi w zakresie bezpiecznego składowania broni palnej (ponieważ 20 państw członkowskich już stosuje takie wymogi) oraz czy wymogi te powinny odpowiadać poziomowi ryzyka lub zagrożenia, które stanowi broń palna. 5.2 Wniosek zakłada zmianę art. 5 tak, aby zakazywał on nabywania broni palnej przez osoby poniżej 18. roku życia w drodze spadku lub darowizny (nabycie w drodze zakupu już jest zakazane). Sprawozdawczyni zaprasza do wyrażenia opinii, czy należy utrzymać możliwość nabywania broni palnej przez osoby poniżej 18. roku życia w sposób inny niż w drodze zakupu. Ponadto proponuje się standardowe badania lekarskie związane z wydaniem lub przedłużeniem pozwolenia oraz wprowadzenie pięcioletniego terminu ważności pozwolenia. PE577.045v01-00 6/8 DT\1086963.doc
Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie, czy należy: (i) zastąpić wniosek systemem umożliwiającym państwom członkowskim wdrożenie albo okresowych badań lekarskich i psychologicznych, albo systemu stałego monitorowania, (ii) doprecyzować termin standardowe badania lekarskie czy odrzucić go, a w przypadku odrzucenia czy należy (iii)rozszerzyć wymóg określony w art. 7 tak, aby obejmował on okresową weryfikację poprzez zobowiązanie państw członkowskich do wdrożenia stałego monitorowania w celu zapewnienia dalszego obowiązywania warunków, na jakich pozwolenia są wydawane. Aspekty, które państwa członkowskie mogłyby rozważyć w odniesieniu do systemu monitorowania obejmują m.in. odpowiednie badania lekarskie i psychologiczne, zezwolenia terminowe, w szczególności w odniesieniu do niektórych kategorii broni palnej, weryfikację dalszej potrzeby posiadania broni palnej oraz systematyczne ćwiczenie w zakresie jej używania itp. 6. Sprzedaż na odległość Wniosek zakłada zakaz sprzedaży na odległość przez strony inne niż sprzedawcy i pośrednicy. Sprawozdawczyni zwraca się o wyrażenie opinii na temat następującego podejścia: umożliwienie komunikacji na odległość przy jednoczesnym obowiązku dokonania faktycznego przekazania przedmiotu transakcji w warunkach umożliwiających dokonanie weryfikacji tożsamości i pozwolenia nabywcy, np. w obiekcie sprzedawcy, w lokalnym komisariacie policji lub w budynku innego właściwego organu zgodnie z przepisami prawa państwa członkowskiego. Podejście to byłoby zgodne z zawartym w art. 11 rozróżnieniem pomiędzy sprzedażą wysyłkową a późniejszym transferem broni palnej. Sprawozdawczyni będzie również wdzięczna za sugestie dotyczące obszarów oddalonych. 7. Amunicja Sprawozdawczyni zaprasza do wyrażenia opinii na temat tego, czy należy: (i) wprowadzić w przypadku sprzedawców i pośredników możliwość odmowy dokonania podejrzanej transakcji (np. obejmującej liczbę sztuk, która nie jest typowa dla użytku prywatnego) oraz obowiązek informowania odpowiednich organów o próbie dokonania takiej transakcji, (ii) wyjaśnić, że nabywana może być wyłącznie amunicja do określonej posiadanej broni palnej. 8. Europejska karta broni palnej W sprawozdaniu oceniającym z grudnia 2014 r. wskazano niektóre z obszarów, w których funkcjonowanie karty mogłoby zostać usprawnione. Obszary te to m.in. ilość broni palnej wpisywana przez państwa członkowskie do karty, możliwość nabywania przez posiadacza DT\1086963.doc 7/8 PE577.045v01-00
karty amunicji w państwie członkowskim przeznaczenia, możliwość żądania przez państwa członkowskie dodatkowych pozwoleń na wwóz oraz wysoce zróżnicowane stawki opłat za wydanie karty, które nie są związane z faktycznymi kosztami rozpatrzenia wniosku ani późniejszymi zmianami lub przedłużeniem ważności karty. Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie również na temat tego aspektu. 9. Rozporządzenie Komisji w sprawie pozbawiania broni palnej cech użytkowych Sprawozdawczyni proponuje odniesienie się do pewnych rozbieżności między rozporządzeniem w sprawie pozbawienia broni palnej cech użytkowych a dyrektywą, w tym dostosowanie obowiązku prowadzenia dokumentacji określonego w rozporządzeniu do przepisów dyrektywy. Ponadto sprawozdawczyni została poinformowana o innych kwestiach, w szczególności o praktycznej niemożliwości ponownego pozbawienia broni palnej cech użytkowych w przypadku niektórych rodzajów broni palnej już poddanej temu procesowi, o możliwości, że przynajmniej niektóre z istniejących norm krajowych w zakresie pozbawiania broni palnej cech użytkowych są co najmniej równie skuteczne jak rozporządzenie oraz o fakcie, że zespawanie na stałe niektórych części zgodnie z wymogami rozporządzenia może utrudnić kontrolę, czy pozbawienie cech użytkowych faktycznie miało miejsce. Sprawozdawczyni będzie wdzięczna za opinie w następujących kwestiach: (i) zobowiązanie Komisji do dokonania przeglądu całego rozporządzenia niezwłocznie po przyjęciu zmienionej dyrektywy, oraz (ii) możliwość wprowadzenia, w ramach art. 10b, sposobu zatwierdzania równoważności pozbawienia broni palnej cech użytkowych dokonanego przed wejściem w życie rozporządzenia, pod warunkiem że działanie takie miało miejsce zgodnie z uznanymi alternatywnymi normami krajowymi w tym zakresie oraz procedurami skutkującymi co najmniej tą samą nieodwracalną niezdatnością broni do użytku. PE577.045v01-00 8/8 DT\1086963.doc