Mikroprocesory µps Mikrokontrolery µcs Procesory sygnałowe DSP 1/80

Mikroprocesory µps Mikrokontrolery µcs Procesory sygnałowe DSP 1/80

Mikroprocesory - µps Mikroprocesor układ cyfrowy wykonany jako pojedynczy układ scalony charakteryzujący się wielkim stopniem integracji (ULSI ang. Ultra Large Scale Integration), zdolny do wykonywania operacji cyfrowych zgodnie z dostarczonym ciągiem instrukcji. 2/80

Mikroprocesory - µps Kryteria podziału mikroprocesorów: długość słowa mapa pamięci lista rozkazów ilość rdzeni 3/80

uprocesory Architektura procesora według mapy pamięci architektura Von-Neumana (1945) (systemy z jednolitą przestrzenią adresową) jedna szyna danych wspólna dla danych i programu, a podział obszaru pamięci na dane i program jest umowny (zależy wyłącznie od rozmieszczenia tych elementów w obszarze adresowym podczas projektowania systemu. programowanie ułatwione powolna realizacja cyklu rozkazowego. 4/80

uprocesory Architektura procesora według mapy pamięci architektura Von-Neumana: informacje przechowywane są w komórkach pamięci o jednakowym rozmiarze ang. cell, zawierających jednostki informacji tzw. słowa ang. word komórki pamięci tworzą uporządkowany zbiór z jednoznacznie przypisanymi numerami zwanymi adresami zawartość komórki pamięci może zmienić tylko procesor w wyniku wykonania rozkazu zapisu słowa do pamięci dane i rozkazy zakodowane są za pomocą liczb bez analizy programu trudno stwierdzić czy dany obszar pamięci zawiera dane czy rozkazy 5/80

uprocesory Wykonanie instrukcji: 1. Pobranie instrukcji z pamięci do rejestru instrukcji. 2. Zmiana licznika programu na wskaźnik na aktualną instrukcję. 3. Określenie rodzaju ostatnio pobranej instrukcji. 4. Jeśli instrukcja używa słowa z pamięci określamy gdzie ono jest. 5. Pobranie słowa, jeśli potrzeba, do rejestru CPU. 6. Wykonanie instrukcji. 7. Powrót do punktu 1, wykonanie kolejnej instrukcji. Structured Computer Organization - A. S. Tanenbaum p. 74 fetch-decode-execute cycle 6/80

Architektura procesora według mapy pamięci uprocesory architektura harwardzka dwie oddzielne szyny dla danych i rozkazów, w trakcie pobierania argumentów wykonywanej właśnie instrukcji można równocześnie zacząć pobieranie następnego słowa rozkazowego. Magistrala danych i rozkazów mają rożną szerokość. Wada: utrudniony przepływ danych z pamięci programu do pamięci operacyjnej nie można wykorzystywać techniki programistycznej look-up tables; brak możliwości indeksowanego przesłania danych z pamięci ROM do RAM co powoduje np. brak możliwości budowy tabel współczynników stałych w pamięci ROM 7/80

Architektura procesora według mapy pamięci architektura harwardzka: oddzielone pamięci programu i danych, mogą być wykonane w różnych technologiach, posiadać różną uprocesory długość słowa oraz odmienną strukturę adresowania pamięć programu jest zazwyczaj większa niż pamięć danych pamięci instrukcji i danych zajmują inną przestrzeń adresową architektura stosowana w mikrokontrolerach jednoukładowych, procesorach DSP oraz przy dostępie procesora do pamięci cache 8/80

uprocesory PIC16F84 architektura CPU 9/80

uprocesory Architektura procesora według mapy pamięci Zmodyfikowana architektura harwardzka obszary pamięci ROM i RAM są rozdzielone, ale mają taką samą długość słowa Podbieranie instrukcji i danych odbywa się po jednej magistrali Dzięki multiplekserom i odpowiedniej organizacji magistrali pamięci ROM i RAM możliwe jest z pewnymi ograniczeniami przesyłania stałych z pamięci ROM do rejestrów i pamięci operacyjnej 10/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: RISC ang. Reduced instruction set computer: procesor jest zbudowany zgodnie z architekturą harwardzką, procesor wykorzystuje przetwarzanie potokowe (pipeling ) w celu zwiększenia szybkości wykonywania programu, zbiór realizowanych instrukcji jest ograniczony (do kilkudziesięciu) i spełnia warunki ortogonalności (symetrii). 11/80

Architektura RISC ortogonalność: każda instrukcja może operować na dowolnym rejestrze roboczym, każda instrukcja może wykorzystywać dowolny tryb adresowania argumentów, brak ukrytych powiązań między instrukcjami (efektów ubocznych), które powodowałyby nieprzewidziane reakcje systemu w zależności od kontekstu użycia rozkazów w programie, kody rozkazów i formaty instrukcji są zunifikowane instrukcje zajmują w pamięci programu taką samą liczbę bajtów. uprocesory 12/80

uprocesory Rodziny mikroprocesorów o architekturze RISC: Alpha AMD 29000 ARM Atmel AVR IBM 801 Intel i860 Intel i960 Motorola M88000 MIPS PA-RISC PowerPC SPARC 13/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: CISC ang. Complex instruction set computer charakteryzują się: złożonymi, specjalistycznymi rozkazami (instrukcjami), które do wykonania wymagają od kilku do kilkunastu cykli zegara, szeroką gama trybów adresowania, w przeciwieństwie do architektury RISC rozkazy mogą operować bezpośrednio na pamięci (zamiast przesłania wartości do rejestrów i operowania na nich), powyższe właściwości powodują, iż dekoder rozkazów jest bardzo rozbudowany. W architekturze CISC pojedynczy rozkaz mikroprocesora wykonuje kilka operacji niskiego poziomu pobranie z pamięci, operację arytmetyczną i zapis do pamięci. 14/80

uprocesory Rodziny mikrokontrolerów o architekturze CISC: IBM System/360, VAX Digital, PDP-11 Digital, x86 15/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: MISC ang. Minimal instruction set computer charakteryzują się: bardzo małą liczbą podstawowych operacji i odpowiadającymi im kodami operacji, zestawy instrukcji są częściej oparte na stosie, niż na rejestrach, mniejsza i szybsza jednostka do dekodowania instrukcji, szybsze wykonanie pojedynczych instrukcji. Wadą architektury MISC jest to, że instrukcje mają skłonność do posiadania większej ilości uzależnień sekwencyjnych, to ogranicza liczbę instrukcji wykonywanych jednocześnie. Komercyjne zastosowanie architektury MISC był INMOS transputer 16/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: Komercyjne zastosowanie architektury MISC wykorzystano w transputerach firmy INMOS: T-414 (1985 r.) 32-bitowy CPU, 2 kb RAM T-800 (1987 r. ) 32-bitowy CPU, 2 kb RAM, FPU IEEE 754 T-9000 (1994 r.) 32-bitowy CPU, 16 kb RAM, 64-bitowy FPU, 5- stopniowy pipeline, kanały komunikacyjne o przepustowości do 100 MB/s 17/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: VLIW ang. Very Long Instruction Word mikroprocesory z bardzo długim słowem instrukcji charakteryzują się: maksymalnym uproszczeniem jednostek sterujących (CU) w samym mikroprocesorze, przerzuceniem na barki oprogramowania złożoności przepływu sterowania w mikroprocesorze, czyli wykonywania rozkazów (programu), uproszczoną logiką, dużą liczbą danych - sygnałów sterujących, pojedynczy rozkaz posiada w sobie zdekodowane (lub wstępnie zdekodowane) sygnały sterujące dane oraz instrukcje dla konkretnych jednostek wykonawczych, 18/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: VLIW ang. Very Long Instruction Word wykorzystują przetwarzanie ILP ang. Instruction Level Parallelism kompilator tłumaczy program wysoko-poziomowy na podstawowe operacje, które mogą być wykonywane równocześnie, kompilator grupuje kilka operacji w bardzo długie słowo instrukcji pojedyncza instrukcja procesora VLIW może mieć wielkość kilkuset bitów od 128 do 1024, procesor wspiera MFU ang. Multiple Functional Unit w wykonywaniu kilku operacji w jednym cyklu zegarowym, architektura VLIW oferuje ściśle zdefiniowany plan, czyli POE ang. Plan Of Execution tworzony statycznie w czasie kompilacji, 19/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: VLIW ang. Very Long Instruction Word Kod obiektowy definiuje następujące zagadnienia: kolejność wykonania każdej operacji, które z modułów funkcjonalnych muszą być użyte, które rejestry zawierają argumenty operacji, VLIW procesor zawiera zbiór modułów funkcjonalnych: sumatory, mnożniki, branch unit itd. oddzielonych od rejestrów i pamięci podręcznej, 20/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: VLIW ang. Very Long Instruction Word dzięki dokładnej znajomości organizacji procesora kompilator tworzy POE, kompilator dostarcza POE (poprzez zbiór instrukcji) do sprzętu, który go implementuje. branching: a multiway branch operation kilka fragmentów kodu połączone jest w jedną złożoną instrukcję wykonywaną w jednym cyklu zegarowym, warunkowo wykonywane operacje, których wykonanie zależy od wyniku poprzedniej operacji, może zastępować wiele jawnych fragmentów oprogramowania jednocześnie 21/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: VLIW ang. Very Long Instruction Word - wady bardzo duża objętość kodu obiektowego wymagana duża pamięć, drogie narzędzia do wytwarzania oprogramowania na procesory VLIW, skomplikowany, a przez to czasochłonny proces kompilacji, powolny proces kompilacji, kompilator wymaga dogłębnej wiedzy o warstwie sprzętowej procesora włączając w to ilość modułów funkcjonalnych i ich własnych opóźnień, brak kompatybilności na poziomie kodu obiektowego pomiędzy kolejnymi wersjami kompilatorów. 22/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: EPIC ang. Explicitly Parallel Instruction Computing odmiana architektury VLIW wykorzystują mechanizmy: ładowania spekulatywnego ang. speculative loading, pobieranie danych z pamięci za nim są one wymagane przez program, minimalizowanie opóźnień dostępu do pamięci, jest kombinacją kompilacji i optymalizacji kodu wynikowego, kompilator wyszukuje instrukcji wymagających danych z pamięci i jeżeli to możliwe wrzuca w strumień instrukcji ich pobranie, przewidywania ang. prediction, jawnej współbieżności ang. explicit parallelism, grupowania instrukcji w paczki, które wykonywane są w jednym cyklu zegara. 23/80

uprocesory Architektura procesora według listy rozkazów: ZISC ang. Zero instruction set computer charakteryzują się: budową opartą na niezależnych komórkach, które mogą być traktowane jak neurony lub równoległe procesory, każdy może porównywać wektor wejściowy z wzorcem zapisanym w pamięci, szybkością działania, nieograniczona skalowalnością. Układów ZISC stosowane są powszechnie w rozpoznawaniu wzorców, ochronie oraz wyszukiwaniu informacji. 24/80

Mikrokontrolery - µc Mikrokontroler układ cyfrowy z wyspecjalizowanym mikroprocesorem, niezbędnymi urządzeniami peryferyjnymi zawartymi w jednym układzie scalonym, który jest zdolny do autonomicznej pracy, został zaprojektowany do pracy w systemach kontrolno pomiarowych oraz komunikacyjnych stąd posiada rozbudowany system komunikacyjny z otoczeniem, z reguły pracuje w czasie rzeczywistym. 25/80

Kryteria wyboru µc Liczba linii we/wy niezbędnych do współpracy z otoczeniem; Ilość układów peryferyjnych; parametry timerów, liczników; liczba przerwań; moduły umożliwiające współpracę z układami analogowymi; rodzaje interfejsów. Szacowane wymagania programu: wielkość pamięci programu, danych, architektura, lista rozkazów, częstotliwość taktowania. 26/80

Kryteria wyboru µc Parametry systemu: rodzaj i napięcie zasilania; pobór prądu; możliwość stosowania trybów zmniejszonego poboru energii, zmniejszenie szybkości pracy systemu; wydajność prądowa linii we/wy. 27/80

Cechy µc umieszczenie magistrali danych i adresowej wewnątrz układu scalonego (najczęściej wyprowadzana jest również na zewnątrz), stała struktura pamięci ROM i RAM, niezmienność programu sterującego, rejestrowa struktura jednostki centralnej, dostęp do rejestrów procesora i układów we/wy poprzez mechanizm adresowania pamięci RAM, procesory boolowskie wykonujące operacje na pojedynczych bitach w pamięci, rejestrach i układach we/wy, szeroki zestaw urządzeń peryferyjnych, 28/80

Cechy µc szybkie i rozbudowane systemy przerwań, różnorodne tryby pracy i środki redukcji poboru mocy, rozbudowane mechanizmy kontroli i detekcji nieprawidłowych stanów mikrokontrolera. 29/80

Mikrokontrolery Advanced RISC Machine Cortex TM -M0 Components 30/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 - NANO130KE3BN 31/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 - NANO130KE3BN 32/80

Mikrokontrolery Core: - Cortex -M0 processor - Max frequency of 42 MHz - Operating voltage: 1.8V to 3.6V - Temperature range: -40 ~ 85 Ultra-Low Power Consumption: - 200 ua/mhz (Normal) - 75 ua/mhz (Idle) - 2.5 ua (Pwr dn, RTC on, RAM retention) - 1 ua (Power down, RAM retention) - Fast wake-up: less than 3.5 us Memory: - 128 KB of Flash Memory - 16 KB of SRAM - Configurable Data Flash - ISP (In-System Programming) - ICP (In-Circuit Programming) ADC: - Up to 12 channels - 12-bit resolution - Up to 2 MSPS conversion rate - ±1 accurate temperature sensor DAC: - Two DACs - 12-bit resolution - Up to 400 KSPS conversion rate PWM: - Up to 8 channel PWM; - or 4 complementary paired PWM outputs - Period/duty trigger ADC function 33/80

Mikrokontrolery ADC: - Up to 12 channels - 12-bit resolution - Up to 2 MSPS conversion rate - ±1 accurate temperature sensor Connectivity: - USB 2.0 FS - Up to three SPIs (up to 32 MHz) - Up to two I²Cs (up to 1 MHz) - Up to five UARTs (two up to 1 Mbps) - Up to three ISO-7816-3 for smart card app. - One I²S Interface - 8/16 bits EBI interface Clock Control: - 4 to 24 MHz crystal oscillator - Internal 12 MHz (1% accuracy) - Internal 10 khz OSC for low power system operation 34/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 - NUC140VE3CN 35/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 - NUC140VE3CN 36/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 M0516LDN 37/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 M0516LDN 38/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 MINI54LDE 39/80

Mikrokontrolery ARM Cortex M0 MINI54LDE 40/80

Mikrokontrolery 41/80

Mikrokontrolery 42/80

MSP430 BLOCK DIAGRAM 43/80

MSP430 Snapshot of Integrated Peripherals ADC10 ADC12 SD16 SD24 Comparator DAC12 DMA Multiplier OpAmp Timers Watchdog timer WDT RTC Brouwnout reset PMM SVS A-POOL AES USB SPI I2C UART LIN/IrDA SCAN_IF ESP430 LCD Capacitive Touch 44/80

MSP430 45/80

MSP430 Applications Metering Portable Medical Data Logging Wireless Communications Capacitive Touch Personal Health and Fitness Energy Harvesting Motor Control Security and Safety 46/80

AVR XMEGA Key Features High-precision analog 12-bit ADCs with gain stage and combined throughput of 4 MSPS. Fast 12-bit DAC with high drive strength, as well as other functions that reduce the need for external components. Real-time performance The event system facilitates inter-peripheral signaling with 100% predictable response time. To offload the CPU, all peripherals can use DMA for data transfer. Atmel picopower technology True 1.6 volt operation, and 500 na RTC operation with full SRAM retention for fastest possible wake-up time. High Integration XMEGA devices integrate AES and DES crypto modules, up to 32 PWM outputs, 8 UART, 4 TWI (I2C) and 4 SPI channels, a CRC generator module, and more. AVR Software Library A complete library of device drivers and communication stacks save time and development effort so you can focus on more important design tasks. Atmel QTouch Sensing QTouch Library support enables you to easily realize robust capacitive touch sensing interfaces for button, sliders and wheels. USB Connectivity Delivers full-speed operation without the need for external crystals, 31 endpoints, and a special multi-packet function that maximizes data transfer rates while minimizing CPU load. 47/80

AVR XMEGA 1 or 2 ADCs in each device 12-bit resolution Up to 2 MSPS per ADC Built-in gain stage Differential and singleended input Integrated temperature sensor 0 4 DAC channels in each device 12-bit resolution Up to 1MSPS per DAC channels 48/80

AVR XMEGA EVENT SYSTEM 49/80

AVR XMEGA 50/80

AVR XMEGA Sleep mode Active Sleep mode Power save Sleep mode Power down 51/80

AVR XMEGA Interrupt Controller 52/80

AVR XMEGA Analog Comparators 53/80

Digital Signal Processors Procesory sygnałowe ang. Digital Signal Processors układy elektroniczne należące do klasy procesorów, wyspecjalizowane w przetwarzaniu sygnałów analogowych lub cyfrowych w czasie rzeczywistym. 54/80

Digital Signal Processors Cechy procesorów sygnałowych: rozdzielenie pamięci programu i danych (architektura harwardzka) z możliwością równoczesnego odczytu instrukcji oraz danych, sprzętowe dostosowanie do wykonywania operacji najczęściej występujących przy przetwarzaniu sygnałów tj. filtracji FIR i IIR, transformacji Fouriera, obliczaniu korelacji wzajemnej, potokowe przetwarzaniem instrukcji, specjalne mechanizmy do realizacji operacji wejścia i wyjścia w czasie rzeczywistym, niższe zużycie energii oraz niższy koszt zakupu w porównaniu z procesorami ogólnego przeznaczenia. 55/80

Digital Signal Processor Dziedziny zastosowań procesorów sygnałowych: Cyfrowa telefonia komórkowa Telefonia VOIP (ang. Voice over Internet) Komunikacja satelitarna Sprzęt nawigacyjny Modemy Poczta głosowa Automatyczne sekretarki Systemy wideokonferencjne Cyfrowe kamery Sonary Radary 56/80

Digital Signal Processors Dziedziny zastosowań procesorów sygnałowych cd.: Sterowanie napędami Systemy zapobiegania kolizjom pojazdów Systemy bezpieczeństwa w komunikacji Sejsmologia Realizacja nagrań fonicznych Usuwanie szumu Ultradźwiękowe systemy diagnostyki medycznej 57/80

TI DSP C5000 58/80

TI DSP C5000 Zalety: bardzo niskie zużycie mocy w trybie standby power 0.15mW; niskie zużycie energii w trybie active power 0.15mW/MHz; (75% dual-mac, 25% add operation) wysoki stopień integracji duża ilość układów peryferyjnych; duża ilość pamięci typu on-chip memory; zaawansowane cyfrowe przetwarzanie sygnałów; 59/80

TI DSP C55x 60/80

TI DSP C5000 61/80

TI DSP C5000 Application Pulsoksymetr 62/80

TI DSP C5000 Application Cyfrowy stetoskop 63/80

TI DSP C5000 Application Elektrokardiogram 64/80

TI DSP C5000 Application MP3 Player/Recorder 65/80

TI C6000 Single Core 66/80

TI DSP C6000 Single Core Application Signal/Waveform Generator 67/80

TI DSP C6000 Single Core Application Military: Sonar/Radar 68/80

TI DSP C6000 Multicore 69/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II: 70/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: TeraNet - maksymalizuje przepustowość strumienia danych w architekturze wielordzeniowej. Jest wielopoziomowym bardzo szybkim połączeniem wewnętrznym. Nieblokującymi kanałami dostarczającymi przepustowości łącznej ponad 2Tb/s. Dzięki TeraNet, swobodny i efektywny przepływ danych, pozwala wszystkim elementom przetwarzającym pracować z pełną mocą. 71/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: HyperLink - rozszerza magistralę TeraNet na zewnątrz układu. Każdy port HyperLink posiada przepustowość 50 Gbaud. Wprowadza minimalne narzuty protokołu komunikacyjnego. Zapewnia bardzo małe opóźnienia. Jest bardzo efektywnym portem komunikacyjnym pomiędzy procesorami w systemach wieloprocesorowych. Wieloprocesorowy system połączony za pomocą portu HyperLink stanowi jedno wielkie wirtualne urządzenie. Ułatwia to tworzenie oprogramowania i zwiększa wydajność systemu. 72/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: Multicore Navigator : w ogromnym stopniu poprawia i wirtualizuje: zarządzanie zasobami urządzenia; komunikację między procesorami (ARM-ARM, DSP-DSP, ARM-DSP); komunikację międzyprocesową. Wspiera model programowania urządzeń wielordzeniowych OpenMP API, dostarczając sprzętowo wspieranej programowej warstwy abstrakcyjnej API, zapewnia to łatwą skalowalność systemu. 73/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: CorePacs: Główne elementy przetwarzające; Układy bazujące na architekturze KeyStone II mogą być konfigurowane z wielordzeniowym ARM CorePacs, DSP CorePacs i kombinacją obu tych grup; Zawiera pamięć podręczną poziomu L1/L2 74/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: CorePacs: ARM CorePac: Posiada pamięć podręczną poziomu L1 instrukcji i danych; Pamięć podręczą/sram poziomu L2 współdzieloną przez wszystkie procesory CorePacu; Pamięci poziomu L1/L2 z ARM CorePacs wyposażone są w ochronę ECC Error Correction Code. 75/80

TI ARM + DSP C6000 Multicore Architektura KeyStone II najistotniejsze elementy: CorePacs: Pamięć podręczna poziomu L3 jest zaimplementowana jako współdzielony szybki podsystem pamięci - Multicore Shared Memory Controller (MSMC). MSMC pozwala DSP i ARM CorePacs dynamicznie dzielić wewnętrzną pamięć poziomu L3 i zewnętrzny port pamięci DDR. 76/80

TI DSP C6000 Multicore Application High-Speed Data Acquisition and Generation 77/80

TI DSP C6000 Multicore Application Military and Avionics Imaging 78/80

TI DSP C6000 Multicore Application Military: Munitions and Targeting 79/80

Analog Devices DSP 80/80