Biblioteki publiczne miasta Rzeszowa w liczbach - 2009 są XVIII rocznikiem publikacji, która przedstawia stan i działalność rzeszowskich bibliotek. Bieżący rocznik zawiera dane opisujące poziom czytelnictwa oraz wskaźniki uzyskane przez biblioteki w Rzeszowie w roku 2009 i porównuje je z wynikami z lat ubiegłych. Struktura i układ rocznika pozostaje w stosunku do roku ubiegłego w niezmienionej postaci. Tegoroczne BIBLIOTEKI MIASTA RZESZOWA W LICZBACH zawierają sześć rozdziałów: 1. Sieć przekształcenia organizacyjne oraz liczba oddziałów, filii i punktów bibliotecznych w roku sprawozdawczym. 2. Zbiory biblioteczne stan księgozbiorów, zbiorów specjalnych i czasopism na koniec roku sprawozdawczego w porównaniu do roku ubiegłego oraz zmiany na przestrzeni pięciu lat ( przyrosty, ubytki w zbiorach, wskaźniki charakteryzujące wielkość zakupu księgozbiorów ). 3. Stan czytelnictwa informacje o ilości czytelników, analiza ich struktury według wieku i zajęcia na przestrzeni ostatnich pięciu lat; stan i struktura wypożyczeń w porównaniu z latami wcześniejszymi. 4. Czytelnie stan udostępnień prezencyjnych i działalności informacyjnej bibliotek na terenie miasta. 5. Upowszechnianie czytelnictwa ważniejsze działania podjęte przez biblioteki miejskie na rzecz popularyzacji książki i czytelnictwa w środowisku. 6. Biblioteki Adresy Telefony Informacje zawarte w publikacji oparte są na danych liczbowych zaczerpniętych z meldunków statystycznych i sprawozdań opisowych oddziałów i filii. Zamieszczone tabele, wykresy i komentarze pozwalają na analizę czytelnictwa, w bibliotekach na terenie Rzeszowa, na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Tworząc i wydając nasze materiały analityczne chcemy, aby były one wiarygodnym i podstawowym źródłem informacji o zmianach w rzeszowskich bibliotekach. Mają być również pomocne w opracowaniu strategii rozwoju czytelnictwa w przyszłości.
2 BIBLIOTEKI PUBLICZNE W RZESZOWIE W 2009 ROKU I. SIEĆ W 2009 roku na terenie Rzeszowa funkcjonowały: WiMBP przy ul. Sokoła (Biblioteka z Czytelnią Główną, Czytelnią Czasopism Bieżących, Informatorium i Sekcją Informacji Komputerowej), 16 filii miejskich, 3 oddziały: Oddział dla Dzieci i Młodzieży, Wypożyczalnia Główna, Wypożyczalnia Muzyczna. Liczba filii w porównaniu z rokiem 2008, wzrosła o 1. Działało wówczas 15 tego typu placówek, a w roku 2009 już 16. Zmiana ilości bibliotek związana była z rozszerzeniem granic miasta i przejęciem przez WiMBP, od 2 stycznia 2009 roku, Filii Gminnej Biblioteki Publicznej w Boguchwale ( filia działała w Zespole Szkół Nr 5 w Zwięczycy ). Nasza nowa placówka mieści się w budynku szkoły przy ulicy Beskidzkiej 5, a otrzymała numer 12. W lipcu 2009 roku do nowego lokalu, w Młodzieżowym Domu Kultury przy ul. Osmeckiego 51, przeniesiono Filię 7. Sieć rzeszowskich bibliotek uzupełniało 5 punktów bibliotecznych, których lokalizacja i liczba w porównaniu z rokiem ubiegłym pozostała bez zmian: 1 Przedszkole Nr 40 ( Filia 1 ) 2 Zakład Doskonalenia Zawodowego ( Filia 2 ) 3 Dom Seniora ( Filia 6 ) 4 Areszt Śledczy ( Filia 7 ) 5 Dom Pomocy Społecznej ( Filia 8 ). Punkty prowadzone były z myślą o dotarciu z książką do osób starszych, chorych, przebywających w zakładach zamkniętych, a także w celu upowszechniania czytelnictwa wśród najmłodszych mieszkańców Rzeszowa. Zarejestrowano w nich 258 czytelników ( w 2008 roku - 263 ), którzy wypożyczyli 2700 książek ( w 2008 roku - 2210 ).
3 Tabela 1 Podstawowe dane dotyczące bibliotek publicznych (na koniec 2009 roku) Biblioteka Liczba Punktów bibl. Książek i czasopism oprawnych Czytelników Wypożyczeń książek i czas.oprawnych Centrala 141095 W yp.muzyczna 1999 368 577 27573 3088 31785 Oddział dla Dzieci i Młodzieży W yp. Główna 75513 8794 110189 Filia 1 1 23697 2270 52432 Filia 2 1 28761 2779 50285 Filia 3 25366 2166 40186 Filia 4 30635 3501 59899 Filia 6 1 31889 3675 64179 Filia 7 1 19158 1160 16571 Filia 8 1 21925 1720 36072 Filia 9 21021 1938 50520 Filia 10 31075 2828 38578 Filia 11 12138 309 7456 Filia 12 9212 220 6733 Filia 15 12622 1246 25586 Filia 16 17698 1629 30190 Filia 17 13078 585 16371 Filia 18 9406 279 5317 Filia 20 11049 842 23277 RAZEM 5 564910 39397 666203
4 II. ZBIORY BIBLIOTECZNE Książki i czasopisma oprawne Tabela 2 Informacje o książkach i czasopismach oprawnych w roku 2009 Biblioteka Ogółem Przybyło Ubyło % do ogółu 8-93 8-3 inna Cz.opr. Centrala 141095 1795 1339 2,4 17,7 66,0 14,0 Wyp. Muzyczna 1999 95 2 7,9 92,1 Oddział dla Dzieci i Młodzieży 27573 670 157 44,3 18,3 37,1 0,3 Wyp. Główna 75513 1361 68 0,2 41,5 58,3 Filia 1 23697 509 1126 25,3 48,9 25,9 Filia 2 28761 681 1469 25,4 47,9 26,7 Filia 3 25366 633 1596 31,9 41,6 26,5 Filia 4 30635 949 1102 21,4 41,7 36,9 Filia 6 31889 1292 1419 22,3 37,5 40,2 Filia 7 19158 778 8533 31.8 46,2 22,0 Filia 8 21925 693 3150 24,3 45,5 30,1 Filia 9 21021 762 2282 20,4 56,5 23,1 Filia 10 31075 949 2196 22,6 41,0 36,4 Filia 11 12138 359 903 23,3 50,2 26,6 Filia 12 9212 9574 362 26,8 44,3 28,8 Filia 15 12622 934 687 24,7 49,9 25,5 Filia 16 17698 766 1155 16,4 55,7 27,8 Filia 17 13078 712 1454 27,8 42,8 29,4 Filia 18 9406 407 242 25,0 50,5 24,4 Filia 20 11049 612 718 30,7 49,6 19,7 RAZEM 564910 24531 29960 16,7 36,8 43,1 3,5 Analiza struktury księgozbioru w rzeszowskich bibliotekach nie wykazuje większych zmian. Nadal największy procent stanowi literatura popularnonaukowa (43,1 %), na drugim miejscu jest literatura piękna dla dorosłych ( 36,8 %), natomiast literatura dla dzieci plasuje się na miejscu trzecim ( 16,7 %). W porównaniu z rokiem ubiegłym wzrósł procent literatury pięknej dla dorosłych ( z 36,7 % na 36,8 % ), oraz popularnonaukowej ( z 43,0 % na 43,1% ). Zmalała natomiast ilość literatury dziecięcej ( z 16,9 % na 16,7 %). Zmiany te spowodowane były wzmożoną selekcją książek dla dzieci, wycofaniem pozycji zniszczonych oraz tych o nieaktualnej tematyce.
5 Struktura księgozbiorów poszczególnych agend WiMBP dostosowana jest do zróżnicowanych potrzeb naszych użytkowników. Filie osiedlowe odwiedzają głównie osoby poszukujące literatury relaksacyjnej - powieści oraz książek dla dzieci i młodzieży. Zbiory w Wypożyczalni Głównej oraz Czytelni WiMBP przeznaczone są przede wszystkim dla studentów, starszej młodzieży szkolnej i osób podnoszących swoje kwalifikacje. Czytelnicy Oddziału dla Dzieci i Młodzieży to nasi najmłodsi użytkownicy, poszukujący bajek, baśni oraz książeczek stosownych do swojego wieku i zainteresowań. W Oddziale dla Dzieci i Młodzieży 44,3 % to literatura dla najmłodszych i młodych czytelników. We wszystkich placówkach WiMBP literatura gromadzona jest zgodnie z konkretnymi potrzebami czytelniczymi danego środowiska. Tabela 3 Księgozbiory ( książki i czasopisma oprawne) 2008 2009 2008 2009 + - Stan w woluminach 569572 564910-4662 Na koniec 2009 roku księgozbiór wynosił: 564910 pozycji (w tym: 545118 książek i 19792 czasopisma oprawnych). W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba woluminów zmniejszyła się o 4662. Tabela 4 Księgozbiory ( książki i czas.opr. ) w latach 2005 2009 Stan w woluminach 2005 2006 2007 2008 2009 536457 549245 571457 569572 564910 Tabela 5 Ilość ubytków w księgozbiorach ( książki + czas.opr. ) w latach 2005-2009 2005 2006 2007 2008 2009 Ubytki 20862 18718 13885 23423 29960 W 2009 roku wycofano z księgozbiorów 29960 pozycji. Selekcja dotyczyła książek zbędnych, o nieaktualnej treści, wieloegzemplarzowych, mało atrakcyjnych czytelniczo. Przekazano je do Magazynu Rezerwowego
6 i Magazynu Składowego. Wykreślono z inwentarza książki zniszczone, a także ubytkowano pozycje zagubione przez czytelników. Tabela 6 Ilość wpływów w księgozbiorach ( książki + czas.opr. ) w latach 2005 2009 2005 2006 2007 2008 2009 Wpływy 16060 31506 36097 21538 25298 W latach 2006, 2007 i 2009 zarejestrowaliśmy znaczny wzrost wpływów księgozbioru. Związany był on z rozszerzeniem granic miasta i przejęciem przez WiMBP zbiorów bibliotek ze Słociny (2006 r.), Przybyszówki (2007 r.) oraz Zwięczycy (2009 r.). W roku 2007, dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dokonano zwiększonego zakupu zbiorów bibliotecznych. W 2009 roku zarejestrowano 25298 wpływów (w tym 24531 książek i 767 czasopism oprawnych). W porównaniu z rokiem 2008 stanowi to wzrost o 3760 jednostek inwentarzowych. Tabela 7 Zakup książek w 2009 roku Biblioteka Zakup wolum. Średnia cena książki Kwota wydana na książki Centrala 1470 42,77 62866,53 Wyp.Muzyczna 85 43,00 3655,05 Oddział dla Dzieci 504 19,97 10066,34 Wyp.Główna 1231 27,67 34062,21 Filia 1 415 21,85 9067,00 Filia 2 626 23,16 14499,10 Filia 3 604 22,51 13595,69 Filia 4 820 23,08 18927,58 Filia 6 909 24,46 22230,18 Filia 7 664 22,24 14768,53 Filia 8 661 25,64 16945,07 Filia 9 580 23,40 13570,80 Filia 10 583 23,18 13512,76 Filia 11 353 20,41 7205,03 Filia 12 337 21,39 7207,83 Filia 15 384 22,66 8700,75 Filia 16 668 20,36 13598,96 Filia 17 580 21,71 12589,14 Filia 18 405 22,40 9072,01 Filia 20 548 22,04 12080,31 RAZEM 12427 25,61 318220,87
7 Tabela 8 Zakup książek w latach 2005 2009 Ilość Wartość 2005 12771 296397,10 2006 13709 345076,35 2007 20702 441189,40 2008 19320 419454,21 2009 12427 318220,87 Wykres 1 Ilość zakupionych książek w latach 2005 2009 25000 20000 15000 10000 5000 0 1 2 3 4 5 1-2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok. Porównując lata 2005-2009, ilość zakupionych pozycji znacznie zmalała. W roku 2009 zakupiono o 6893 książek mniej niż w roku 2008, zmniejszyła się też kwota wydana na ten cel (o 101233,34 zł). W 2009 roku, tak jak w latach ubiegłych, znaczna część zbiorów zakupiona była z dotacji celowej budżetu państwa, a konkretnie ze środków przekazanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dotacja z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2006-2009 2006 270000,00 2007 301687,00 2008 302017,00 2009 63423,00
8 W 2009 roku wzrosła średnia cena zakupionej książki: 2008 r. 21,71 zł; 2009 r. 25,61 zł. W związku z tym na zakup 1 egzemplarza wydatkowano około 3,90 zł więcej niż w roku poprzednim. Tabela 9 Wskaźnik zakupu w latach 2005 2009 2005 2006 2007 2008 2009 Wskaźnik zakupu 8,0 8,3 12,4 11,2 7,2 Analizując tabelę wskaźnika zakupu w latach 2005 2009 obserwujemy, że rok 2007 był dla Biblioteki najkorzystniejszy. Niestety, w roku 2009 ilość zakupionych pozycji w przeliczeniu na 100 mieszkańców znowu zmalała. Tabela 10 Ilość i wartość zakupu czasopism oprawnych (zakup tylko dla Centrali): Ilość 2008 Ilość 2009 +- Wartość 2008 Wartość 2009 +- Zakup 43 26-17 2463,69 1401,95-1061,74 Czasopisma oprawne, konieczne w naszych zbiorach, kupowano od dostawców, którzy byli ich wyłącznymi dystrybutorami. Uzupełniano tytuły opóźnione o 2 3 lata oraz wzbogacano zbiory o pozycje ukazujące się nieregularnie. Tak jak do tej pory biblioteka gromadziła czasopisma oprawne ze względu na tematykę poszczególnych woluminów. Nowe i brakujące pozycje uzupełniane były na bieżąco zgodnie z ofertą rynkową. Tabela 11 Ilość i wartość prenumeraty czasopism Ilość 2008 Ilość 2009 +- Wartość 2008 Wartość 2009 +- Prenumerata 449 447-2 52812,80 57032,45 +4219,65 W roku 2009 o 4219,65 zł wzrosła kwota wydana na prenumeratę czasopism. Zwiększenie kosztów prenumeraty związane było ze wzrostem cen prasy.
9 Zbiory specjalne Tabela 12 Ilość zbiorów specjalnych: Placówka Stan na 31.XII.2008 Wpływy Ubytki Stan na 31.XII.2009 Centrala 10708 211 0 10919 Oddział dla Dzieci 159 26 8 177 i Młodzieży Wyp. Muzyczna 21096 494 39 21551 Wyp. Główna 569 97 1 665 Filie 0 250 0 250 RAZEM 32532 1078 48 33562 Tabela 13 Ilość wpływów z zakupu: Placówka 2008 2009 + - Centrala 55 27-28 Oddział dla Dzieci 6 26 +20 i Młodzieży Wyp. Muzyczna 225 475 +250 Wyp. Główna 76 71-5 Filie 0 250 +250 RAZEM 362 849 +487 Tabela 14 Wartość zakupu zbiorów specjalnych: Biblioteka 2008 2009 +- Centrala 6269,24 3281,52-2987,72 Oddział dla Dzieci 729,53 680,44-49,09 i Młodzieży Wyp. Muzyczna 4997,06 13102,13 +8105,07 Wyp. Główna 2399,48 3503,17 +1103,69 Filie 0 7261,57 +7261,57 RAZEM 14395,31 27828,83 +13433,52
10 Ilość zbiorów specjalnych w rzeszowskich bibliotekach zwiększyła się w roku 2009 o 1030 (32532 w roku 2008; 33562 w roku 2009). Wzrost zawdzięczamy zakupowi materiałów bibliotecznych uzupełniających interesującą ofertę, którą zaproponowaliśmy naszym czytelnikom. Od 2009 roku filie: 3, 4, 6, 7, 8, 10, Oddział dla Dzieci i Młodzieży, Wypożyczalnia Muzyczna i Wypożyczalnia Główna posiadają w swoich zbiorach filmy i książki mówione. Tabela 15 Stan zbiorów specjalnych na koniec 2009 (podział na rodzaje zbiorów) Rodzaj zbiorów Ilość CD 453 CD książka mówiona 433 CD płyty 1452 Dyskietki 37 Dokumenty Życia Społecznego 6536 Filmy 316 Grafika 430 Kartografia 2455 Kasety video 64 Książka mówiona - taśmy 6531 Mikroformy 462 Normy 232 Nuty 2153 Plastyka 73 Płyty analogowe 9678 Przeźrocza 291 Rękopisy 170 Starodruki 434 Taśmy 1362 Razem 33562
11 W 2009 roku wszystkie oddziały i filie (z wyjątkiem przejętej w 2009 roku Filii 12) kontynuowały wprowadzanie rekordów bibliograficznych zawierających opisy gromadzonych zbiorów. Ilość wprowadzonych rekordów* w poszczególnych placówkach na koniec 2009 roku : Filia 1-14213 Filia 2-13734 Filia 3-21581 ( całość zbiorów ) Filia 4-27728 ( całość zbiorów ) Filia 6-29825 ( całość zbiorów ) Filia 7-3639 Filia 8-18497 Filia 9-10937 Filia 10-11259 Filia 11-729 Filia 15-946 Filia 16-12540 Filia 17-3722 Filia 18 8944 ( całość zbiorów ) Filia 20-3776 Oddział dla Dzieci i Młodzieży - 21965 ( całość zbiorów ) Wypożyczalnia Muzyczna 2468 Wypożyczalnia Główna - 60801 ( całość zbiorów ) * dotyczy księgozbiorów oddziałów i filii
12 III. CZYTELNICY I WYPOŻYCZENIA Tabela 16 Czytelnicy w latach 2008 2009 Biblioteka Liczba czytelników 2008 2009 Filia 1 2356 2270 Filia 2 2366 2779 Filia 3 2030 2166 Filia 4 3378 3501 Filia 6 3124 3675 Filia 7 750 1160 Filia 8 1498 1720 Filia 9 2002 1938 Filia 10 3199 2828 Filia 11 289 309 Filia 12 220 Filia 15 1190 1246 Filia 16 1578 1629 Filia 17 580 585 Filia 18 283 279 Filia 20 826 842 Wyp. Muzyczna 378 368 Oddział dla Dzieci i Młodzieży 2737 3088 Wyp. Główna 8040 8794 RAZEM 36604 39397
Wykres 2 Czytelnicy na koniec 2009 roku (poszczególne filie wg numerów i oddziały) 13 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1- Filia 1; 2 Filia 2; 3 Filia 3; 4 Filia 4; 5 - Filia 6; 6 - Filia 7; 7 Filia 8; 8 Filia 9; 9 Filia 10; 10 Filia 11; 11 Filia 12; 12 Filia 15; 13 Filia 16; 14 - Filia 17; 15 Filia 18; 16 Filia 20; 17 Wyp. Muzyczna; 18 Oddział dla Dzieci i Młodzieży; 19 Wyp.Główna Wykres 3. Czytelnicy w latach 2008 2009 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 F1 F2 F3 F4 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F15 F16 F17 F18 F20 WM OD WG - 2008-2009
14 Tabela 17 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2009 roku Biblioteka Wzrost lub spadek 1. Wyp. Główna + 754 2. Filia 6 + 551 3. Filia 2 + 413 4. Filia 7 + 410 5. Oddział dla Dzieci i Mł. + 351 6. Filia 8 + 222 7. Filia 12 + 220 8. Filia 3 + 136 9. Filia 4 + 123 10. Filia 15 + 56 11. Filia 16 + 51 12. Filia 11 + 20 13. Filia 20 + 16 14. Filia 17 + 5 15. Centrala 0 16. Filia 18-4 17. Wyp.Muzyczna - 10 18. Filia 9-64 19. Filia 1-86 20. Filia 10-371 Razem + 2793
15 Wykres 4 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2009 roku 1000 800 600 400 200 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20-200 -400-600 1 Wyp. Główna, 2 - Filia 6, 3 Filia 2, 4 Filia 7, 5 Oddział dla Dzieci i Młodzieży, 6 Filia 8, 7 Filia 12, 8 Filia 3, 9 Filia 4, 10 Filia 15, 11 Filia 16, 12 Filia 11, 13 Filia 20, 14 Filia 17, 15 Centrala, 16 Filia 18, 17 - Wyp. Muzyczna, 18 Filia 9, 19 Filia 1, 20 Filia 10. Tabela 18 Ilość czytelników w latach 2005 2009 Liczba czytelników 2005 2006 2007 2008 2009 43990 41678 39046 36604 39397 W roku sprawozdawczym załamała się tendencja spadkowa bezwzględnej liczby czytelników. Zarejestrowaliśmy 39397 użytkowników tj. o 2793 więcej niż w roku ubiegłym. Trzeba jednak wspomnieć, że w latach 2008 i 2009 trwały remonty bibliotek, co było przyczyną ich zamknięcia nawet przez parę miesięcy. W związku z tym dane statystyczne mogą zmieniać obraz czytelnictwa w poszczególnych placówkach. W roku 2009 remontowano Wypożyczalnię Główną, Wypożyczalnię Muzyczną, Filię 4, Filię 6, Filię 7, Filię 9, Filię 10, a w roku 2008 Wypożyczalnię Główną, Wypożyczalnię Muzyczną, Filię 2, Filię 8 oraz Filię 9.
16 Największą ilość czytelników zarejestrowała Wypożyczalnia Główna, Filia 6, Filia 4 i Oddział dla Dzieci i Młodzieży. Wzrost ilości czytelników nastąpił w większości placówek. Największy w Wypożyczalni Głównej, Filii 6, Filii 2, Filii 7. Spadek zanotowano w Filii 10, Filii 1i Filii 9. Tabela 19 cz.1 Struktura czytelników w 2009 roku według wieku Biblio-teka Ogółem do 15 16 19 20 24 czytel. lat lat lata 25 44 lata 45 60 lat pow.60 lat Wyp. Muzyczna 368 20 46 49 130 81 42 3088 1395 795 375 357 123 43 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp. Główna 8794 20 860 3530 3213 830 341 Filia 1 2270 684 301 206 547 271 261 Filia 2 2779 816 416 348 609 410 180 Filia 3 2166 477 293 278 572 399 147 Filia 4 3501 589 378 460 1135 581 358 Filia 6 3675 1099 515 461 916 521 163 Filia 7 1160 364 77 65 313 178 163 Filia 8 1720 295 184 206 570 268 197 Filia 9 1938 395 206 225 465 344 303 Filia 10 2828 649 366 341 748 410 314 Filia 11 309 107 29 25 77 38 33 Filia 12 220 114 14 22 31 24 15 Filia 15 1246 79 57 119 810 136 45 Filia 16 1629 234 200 205 472 301 217 Filia 17 585 255 76 48 126 47 33 Filia 18 279 47 17 61 87 46 21 Filia 20 842 156 176 85 262 120 43 Razem 39397 7795 5006 7109 11440 5128 2919
17 Tabela 19 cz.2 Struktura czytelników według wieku - % do ogółu Filie C z y t e l n i c y - % do ogółu do lat 15 16-19 20 24 25 44 45 60 pow.60 lat lata lata lat lat 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZY 5.4 12.5 13.3 35.3 22.0 11.4 3. OD. DZIECI I 45.2 25.7 12.1 11.6 4.0 1.4 4. WYPOŻ. GŁÓWN 0.2 9.8 40.1 36.5 9.4 3.9 5. FILIA NR 1 30.1 13.3 9.1 24.1 11.9 11.5 6. FILIA NR 2 29.4 15.0 12.5 21.9 14.8 6.5 7. FILIA NR 3 22.0 13.5 12.8 26.4 18.4 6.8 8. FILIA NR 4 16.8 10.8 13.1 32.4 16.6 10.2 9. FILIA NR 6 29.9 14.0 12.5 24.9 14.2 4.4 10. FILIA NR 7 31.4 6.6 5.6 27.0 15.3 14.1 11. FILIA NR 8 17.2 10.7 12.0 33.1 15.6 11.5 12. FILIA NR 9 20.4 10.6 11.6 24.0 17.8 15.6 13. FILIA NR 10 22.9 12.9 12.1 26.4 14.5 11.1 14. FILIA NR 11 34.6 9.4 8.1 24.9 12.3 10.7 15. FILIA NR 12 51.8 6.4 10.0 14.1 10.9 6.8 16. FILIA NR 15 6.3 4.6 9.6 65.0 10.9 3.6 17. FILIA NR 16 14.4 12.3 12.6 29.0 18.5 13.3 18. FILIA NR 17 43.6 13.0 8.2 21.5 8.0 5.6 19. FILIA NR 18 16.8 6.1 21.9 31.2 16.5 7.5 20. FILIA NR 20 18.5 20.9 10.1 31.1 14.3 5.1 RAZEM 19.9 12.7 18.0 29.0 13.0 7.4 Od lat obserwujemy, że najliczniejszą grupę czytelników, bo 29,0 % (w roku 2008 27,5%) stanowią osoby w przedziale wiekowym 25 44 lata. Zmniejszyła się liczba czytających dzieci 19,9 % (w roku 2008 21,4 % ), oraz liczba czytającej młodzieży - tylko 12,7 % (w roku 2008 13,3 %). Mamy nadzieję, że związane jest to ze zmianą struktury demograficznej polskiego społeczeństwa, a nie z preferencjami młodych ludzi. Struktura czytelników w poszczególnych placówkach odpowiada profilom bibliotek i potrzebom środowiska. W Oddziale dla Dzieci i Młodzieży liczba użytkowników do lat 15 jest największa (45,2%). Natomiast w Wypożyczalni Głównej, gdzie ze zbiorów korzystają przede wszystkim studenci, największą liczbę czytelników stanowią osoby między 20 a 24 rokiem życia ( 40,1 % ). Jednak i w tych bibliotekach obserwujemy tendencje spadkowe w tych grupach wiekowych. Wzrosła natomiast liczba użytkowników między 45 a 60 i powyżej 60 roku życia.
18 Zmiany w kategoriach czytelników wg podziału wiekowego nie podważają tezy, że biblioteki publiczne służą przede wszystkim ludziom młodym, odpowiadając na ich potrzeby informacyjne oraz edukacyjne, jak i zapotrzebowaniu na książki rekreacyjne. Jednak wzrost liczby seniorów wśród osób korzystających z bibliotek to wskazówka w kierunku zmian i rozszerzenia ofert usług bibliotecznych. Tabela 20 cz.1 Struktura czytelników w roku 2009 według zajęcia Biblioteka P R U S M I Nz Centrala - - - - - - - Wyp. Muzyczna 3 1 158 48 71 24 63 19 1 302 220 2407 38 101 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp. Główna 501 9 2219 3173 1126 161 1605 Filia 1 75 1 525 180 994 42 453 Filia 2 130 2 581 255 1250 41 520 Filia 3 85 1 560 209 862 49 400 Filia 4 181 3 848 363 1156 84 866 Filia 6 120 0 906 352 1607 82 608 Filia 7 55 0 330 47 445 33 250 Filia 8 108 0 394 159 489 29 541 Filia 9 26 0 577 144 608 13 570 Filia 10 186 0 588 215 1037 39 763 Filia 11 11 5 36 19 141 14 83 Filia 12 16 0 41 9 126 0 28 Filia 15 125 4 824 33 135 4 121 Filia 16 148 1 428 158 442 26 426 Filia 17 30 1 112 34 333 7 68 Filia 18 10 0 94 48 68 0 59 Filia 20 0 0 240 80 332 0 190 Razem 1829 29 9763 5746 13629 686 7715 P - robotnicy R - rolnicy U - pracownicy umysłowi M - młodzież ucząca się w szkołach podstawowych, zawodowych, średnich i pomaturalnych
19 S - studenci I - inni zatrudnieni Nz pozostali ( w tym emeryci, renciści, bezrobotni ) Tabela 20 cz..2 Struktura czytelników według zajęcia - % do ogółu Filie C z y t e l n i c y - % do ogółu P R U S M I Nz 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 0.8 0.3 42.9 13.0 19.3 6.5 17.1 3. OD. DZIECI I MŁ. 0.6 0.0 9.8 7.1 77.9 1.2 3.3 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 5.7 0.1 25.2 36.1 12.8 1.8 18.3 5. FILIA NR 1 3.3 0.0 23.1 7.9 43.8 1.9 20.0 6. FILIA NR 2 4.7 0.1 20.9 9.2 45.0 1.5 18.7 7. FILIA NR 3 3.9 0.0 25.9 9.6 39.8 2.3 18.5 8. FILIA NR 4 5.2 0.1 24.2 10.4 33.0 2.4 24.7 9. FILIA NR 6 3.3 24.7 9.6 43.7 2.2 16.5 10. FILIA NR 7 4.7 28.4 4.1 38.4 2.8 21.6 11. FILIA NR 8 6.3 22.9 9.2 28.4 1.7 31.5 12. FILIA NR 9 1.3 29.8 7.4 31.4 0.7 29.4 13. FILIA NR 10 6.6 20.8 7.6 36.7 1.4 27.0 14. FILIA NR 11 3.6 1.6 11.7 6.1 45.6 4.5 26.9 15. FILIA NR 12 7.3 18.6 4.1 57.3 12.7 16. FILIA NR 15 10.0 0.3 66.1 2.6 10.8 0.3 9.7 17. FILIA NR 16 9.1 0.1 26.3 9.7 27.1 1.6 26.2 18. FILIA NR 17 5.1 0.2 19.1 5.8 56.9 1.2 11.6 19. FILIA NR 18 3.6 33.7 17.2 24.4 21.1 20. FILIA NR 20 28.5 9.5 39.4 22.6 RAZEM 4.7 0.1 24.8 14.6 34.6 1.7 19.6 Analizując strukturę czytelników według zajęcia stwierdzamy, że nadal ze zbiorów bibliotek publicznych korzysta głównie młodzież ucząca się (M) oraz dzieci ( 2008 rok 36,6 % ; 2009 rok 34,6 % ). Wzrost nastąpił w grupie (U) pracowników umysłowych ( 2008 rok 23,4 % ; 2009 rok 24,8 %), oraz (Nz) osób bez zatrudnienia ( 2008 rok 19,1 % ; 2009 rok 19,6 % ). Czytelnictwo studentów utrzymuje się na tym samym poziomie 14,6 %. Niepokoi spadek czytelnictwa dzieci i młodzieży, ale przyczyną mogą być zmiany demograficzne polskiego społeczeństwa, a także aspiracje edukacyjne społeczeństwa oraz przesuwanie się możliwości kształcenia na osoby dorosłe.
20 Tabela 21 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2005 2009 Czyt/100 mieszkań. 2005 2006 2007 2008 2009 27,6 25,2 23,4 21,1 22,8 Wykres 5 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2005-2009 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 1 2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok Liczba czytelników zarejestrowanych w bibliotekach w 2009 roku miała bezpośredni wpływ na społeczny zasięg czytelnictwa (liczba czytelników na 100 mieszkańców). W roku 2008 wskaźnik społecznego zasięgu czytelnictwa wynosił 21,1, a w roku 2009 22,8, czyli ma tendencje wzrostową. Analizując lata 2005-2009 taki wzrost zauważamy po raz pierwszy.
21 Tabela 22 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2008 2009 Biblioteka 2008 2009 Wyp. Muzyczna 319 577 Oddział dla Dzieci i Młodzieży 31936 31785 Wyp.Główna 89550 110189 Filia 1 51666 52432 Filia 2 36288 50285 Filia 3 39964 40186 Filia 4 75821 59899 Filia 6 72867 64179 Filia 7 19777 16571 Filia 8 31621 36072 Filia 9 44837 50520 Filia 10 57304 38578 Filia 11 8119 7456 Filia 12 0 6733 Filia 15 26524 25586 Filia 16 26944 30190 Filia 17 11419 16371
22 Filia 18 4915 5317 Filia 20 22934 23277 Razem 652805 666203 Wykres 6 Wypożyczenia księgozbiorów w 2009 roku 1 18 14 13 17 9 19 16 15 2 12 10 6 11 5 4 7 8 3 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 1 - Wypożyczalnia Muzyczna, 2 Oddział dla Dzieci i Młodzieży, 3 Wypożyczalnia Główna, 4 Filia 1, 5 Filia 2, 6 Filia 3, 7 Filia 4, 8 Filia 6, 9 Filia 7, 10 Filia 8, 11 Filia 9, 12 Filia 10, 13 Filia 11, 14 Filia 12, 15 Filia 15, 16 Filia 16, 17 Filia 17, 18 Filia 18, 19 Filia 20
23 Tabela 23 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów Lp Biblioteka Wzrost/spadek 1. Wyp.Główna +20639 2. Filia 2 +13997 3. Filia 12 +6733 4. Filia 9 +5683 5. Filia 17 +4952 6. Filia 8 +4451 7. Filia 16 +3246 8. Filia 1 +766 9. Filia 18 +402 10. Filia 20 +343 11. Wyp. Muzyczna +258 12. Filia 3 +222 13. Centrala 0 14. Oddział dla Dzieci i Młodzieży -151 15. Filia 11-663 16. Filia 15-938 17. Filia 7-3206 18. Filia 6-8688 19. Filia 4-15922 20. Filia 10-18726 Razem +13398
24 Wykres 7 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów 2009 rok 25000 20000 1 15000 2 10000 5000 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 0 14 15 16-5000 17-10000 18-15000 19-20000 20-25000 1 - Wyp. Główna, 2 Filia 2, 3 Filia 12, 4 Filia 9, 5 - Filia 17, 6 Filia 8, 7 Filia 16, 8 Filia 1, 9 Filia 18, 10 - Filia 20, 11 Wyp. Muzyczna, 12 Filia 3, 13 Centrala 14 Oddział dla Dzieci i Młodzieży, 15 Filia 11, 16 Filia 15,17 Filia 7, 18 Filia 6, 19 Filia 4, 20 Filia 10
25 Tabela 24 Struktura wypożyczeń księgozbiorów w 2009 roku. Filia W y p o ż y c z e n i a Ogółem 8-93 8-3 inna % do ogoółu 8-93 8-3 inna 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 577 577 100.0 3. OD. DZIECI I MŁ. 31 785 17 378 8 721 5 686 54.7 27.4 17.9 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 110 189 714 55 197 54 278 0.6 50.1 49.3 5. FILIA NR 1 52 432 12 350 32 663 7 419 23.6 62.3 14.1 6. FILIA NR 2 50 285 9 570 35 025 5 690 19.0 69.7 11.3 7. FILIA NR 3 40 186 8 714 26 612 4 860 21.7 66.2 12.1 8. FILIA NR 4 59 899 13 875 36 617 9 407 23.2 61.1 15.7 9. FILIA NR 6 64 179 15 622 40 601 7 956 24.3 63.3 12.4 10. FILIA NR 7 16 571 4 496 10 421 1 654 27.1 62.9 10.0 11. FILIA NR 8 36 072 4 355 27 348 4 369 12.1 75.8 12.1 12. FILIA NR 9 50 520 8 088 35 832 6 600 16.0 70.9 13.1 13. FILIA NR 10 38 578 9 583 23 684 5 311 24.8 61.4 13.8 14. FILIA NR 11 7 456 2 832 3 690 934 38.0 49.5 12.5 15. FILIA NR 12 6 733 2 548 3 520 665 37.8 52.3 9.9 16. FILIA NR 15 25 586 6 032 15 659 3 895 23.6 61.2 15.2 17. FILIA NR 16 30 190 5 833 21 114 3 243 19.3 69.9 10.7 18. FILIA NR 17 16 371 6 255 7 885 2 231 38.2 48.2 13.6 19. FILIA NR 18 5 317 1 297 3 784 236 24.4 71.2 4.4 20. FILIA NR 20 23 277 6 585 15 459 1 233 28.3 66.4 5.3 RAZEM 666 203 136 127 403 832 126 244 20.4 60.6 18.9 Tabela 25 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2005 2009 Wypożyczenia książek 2005 2006 2007 2008 2009 844686 785716 729303 652805 666203
26 Wykres 8 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2005-2009 900000 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 1 2 3 4 5 1 2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok Tabela 26 Wypożyczenia zbiorów w latach 2008 2009 Biblioteka 2008 2009 + - Wyp. Muzyczna 7997 9242 +1245 Oddział dla Dzieci i Młodzieży 31936 31804-132 Wyp.Główna 89663 110494 +20831 Filia 1 52269 52938 +669 Filia 2 36561 50654 +14093 Filia 3 41375 41606 +231 Filia 4 77211 60896-16315 Filia 6 72867 64179-8688 Filia 7 19777 16579-3198 Filia 8 32383 36817 +4434
27 Filia 9 45401 51203 +5802 Filia 10 58337 39181-6664 Filia 11 8259 7506-753 Filia 12 0 6869 +6869 Filia 15 26524 25586-938 Filia 16 28484 31675 +3191 Filia 17 11544 16499 +4955 Filia 18 4915 5317 +402 Filia 20 22934 23277 +343 Razem 668437 682322 +13885 Wykres 9 Wypożyczenia zbiorów w 2009 roku1111111111111111 1 1 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011121314 1516171819 1 Wyp. Muzyczna 2 Oddział dla Dzieci i Młodzieży 3 Wyp. Główna 4 Filia 1, 5 Filia 2, 6 Filia 3, 7 Filia 4, 8 Filia 6, 9 Filia 7, 10 Filia 8, 11 Filia 9, 12 Filia 10, 13 Filia 11, 14 Filia 12, 15 Filia 15, 16 Filia 16, 17 Filia 17, 18 Filia 18, 19 Filia 20
28 Tabela 27 Wypożyczenia zbiorów na zewnątrz w latach 2008-2009 Rodzaj zbiorów 2008 2009 + - Książki 652805 666203 +13398 Czasopisma 7884 7193-691 nieoprawne Zbiory specjalne 7748 8926 +1178 Razem 668437 682322 +13885 Tabela 28 Wypożyczenia zbiorów w latach 2005 2009 Wypożyczenia książek, czasopism i zb.specjalnych 2005 2006 2007 2008 2009 876803 813061 748726 668437 682322 Wykres 10 Wypożyczenia zbiorów w latach 2005 2009 900000 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 1 2 3 4 5 1-2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok
29 Od roku 2005 po raz pierwszy zanotowaliśmy wzrost liczby czytelników i wypożyczeń książek. Dzięki wzbogaconej i rozszerzonej ofercie wzrosły wypożyczenia zbiorów specjalnych. Szczegółowa analiza wyników czytelniczych wskazuje, że największą ilość wypożyczeń księgozbiorów zanotowała Wypożyczalnia Główna, Filia 6 i Filia 4. Najmniejszą Filia 18, Filia 12, Filia 11 oraz Wypożyczalnia Muzyczna. Wypożyczalnia Muzyczna posiada głównie zbiory specjalne, dlatego też wypożyczenia książek są tam niewielkie. Największy wzrost wypożyczeń zarejestrowano w Wypożyczalni Głównej, Filii 2 i Filii 12. Trzeba jednak podkreślić, że Filia 12 po raz pierwszy wykazała swoje wyniki czytelnicze, ponieważ w strukturze WiMBP działa dopiero od 2009 roku. Spadek zanotowały Filie: 10, 4, 6, ale spowodowany był on koniecznością zamknięcia placówek na czas remontów. Filia 7 natomiast w lipcu 2009 roku przeniesiona została do nowego lokalu w Młodzieżowym Domu Kultury. W porównaniu z rokiem 2008 struktura wypożyczeń znacznie się zmieniła. Wzrosło czytelnictwo literatury pięknej ( z 59,2 % na 60,6 %) oraz literatury popularnonaukowej ( z 18,6 % na 18,9 % ), zmalało czytelnictwo literatury dziecięcej i młodzieżowej (spadek z 22,2 % na 20,4 %). Zgodnie z zapotrzebowaniami czytelniczymi w Wypożyczalni Głównej, 49,3% wypożyczeń stanowiła literatura popularnonaukowa (spadek w porównaniu z rokiem 2008 z 52,2 %), a 50,1% literatura piękna (wzrost z 47,1%). Wynika z tego, że zmieniają się, w tej agendzie, preferencje czytelnicze. W pozostałych placówkach struktura wypożyczeń nie uległa większym odchyleniom. Tabela 29 Wypożyczenia na 1 wolumin w roku 2009 Lp Biblioteka Ilość 1. Filia 9 2,4 2. Filia 1 2,2 3. Filia 20 2,1 4. Filia 15 2,0 5. Filia 6 2,0 6. Filia 4 2,0 7. Filia 16 1,7 8. Filia 2 1,7 9. Filia 8 1,6
30 10. Filia 3 1,6 11. Wyp.Główna 1,5 12. Filia 17 1,3 13. Filia 10 1,2 14. Oddział dla Dzieci i Młodzieży 1,2 15. Filia 7 0,9 16. Filia 12 0,7 17. Filia 18 0,6 18. Filia 11 0,6 19. Wyp.Muzyczna 0,3 20. Centrala 0 Razem 1,2 Największą aktywność księgozbioru wykazały Filie: 9, 1, 20. Najmniejszą Filia 18, Filia 11, Wypożyczalnia Muzyczna. W Wypożyczalni Muzycznej użytkownicy korzystają głównie ze zbiorów specjalnych, a nie z księgozbioru, stąd wykazany wskaźnik 0,3. Tabela 30 Wypożyczenia księgozbiorów na 1 czytelnika w roku 2009 Lp Biblioteka Ilość 1. Filia 12 30,6 2. Filia 17 28,0 3. Filia 20 27,6 4. Filia 9 26,1 5. Filia 11 24,1 6. Filia 1 23,1 7. Filia 8 21,0 8. Filia 15 20,5 9. Filia 18 19,1 10. Filia 3 18,6 11. Filia 16 18,5 12. Filia 2 18,1 13. Filia 6 17,5 14. Filia 4 17,1 15. Filia 7 14,3 16. Filia 10 13,6 17. Wyp. Główna 12,5
31 18. Oddział dla Dzieci i Młodzieży 10,3 19. Wyp. Muzyczna 1,6 Razem 16,9 Analizując zestawienia danych liczbowych z poszczególnych agend, zauważamy, że zdecydowanie najwięcej książek wypożyczyli użytkownicy Filii 12, Filii 17 oraz Filii 20. Natomiast, ze względu na charakter zbiorów i potrzeby czytelnicze w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży oraz w Wypożyczalni Głównej wskaźnik wypożyczeń księgozbioru na 1 czytelnika wynosił odpowiednio 12,5 oraz 10,3. W Wypożyczalni Muzycznej gromadzi się głównie zbiory specjalne, a nie książki, stąd wskaźnik 1,6. Tabela 31 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2005 2009 2005 2006 2007 2008 2009 Wyp/czyt. 19,2 18,9 18,7 17,8 16,9 Wykres 11 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2005-2009 20 18 16 14 19,2 18,9 18,7 17,8 16,9 1 2 3 4 5 S1 1-2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok W roku 2009 nadal notujemy systematyczny spadek intensywności korzystania ze zbiorów. Porównując lata 2008 2009 aktywność czytelnicza zmniejszyła się o 0,9 wypożyczenia na czytelnika. Związane jest to między innymi ze zmianami sposobu korzystania z tekstów drukowanych oraz częstego rezygnowania z książek na rzecz szybkiego wyszukiwania informacji w Internecie i zasobach elektronicznych bibliotek.
32 IV.CZYTELNIE W roku 2009 biblioteki na terenie Rzeszowa oferowały użytkownikom 304 miejsca w czytelniach, czyli o 20 więcej niż w roku poprzednim. Związane było to ze zmianami aranżacyjnymi wnętrz bibliotecznych po remontach. Na przestrzeni ostatnich lat czytelnie dysponujące tradycyjnymi źródłami informacji wzbogaciły się o sprzęt komputerowy, co umożliwiło rozszerzenie oferty o dostęp do Internetu i zasobów cyfrowych. Ilość miejsc w czytelniach w latach 2005-2009 rok 2005 264 miejsca rok 2006 284 miejsca rok 2007 295 miejsc rok 2008 284 miejsca rok 2009 304 miejsca Ilość stanowisk komputerowych dostępnych dla użytkowników Rok 2008 77 Rok 2009 74 Ilość stanowisk komputerowych dla użytkowników z dostępem do Internetu rok 2008 55 rok 2009 53 Wykres 12 Miejsca w czytelniach i udostępnienia w latach 2005-2009 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Serie2 1 2 3 4 5 Serie1 310 300 290 280 270 260 250 240 Seria 1 ilość miejsc w czytelniach ( oś 230-310 ) Seria 2 udostępnienia na miejscu (oś 0 300000) 1-2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok
33 Tabela 32 Odwiedziny porównawczo w latach 2008 2009 Filia Odwiedziny 2008 2009 + - 1. CENTRALA 28 662 24 422-4 240 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 598 566-32 3. OD. DZIECI I MŁ. 6 192 5 629-563 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 6 333 7 633 1 300 5. FILIA NR 1 888 970 82 6. FILIA NR 2 479 938 459 7. FILIA NR 3 2 262 2 114-148 8. FILIA NR 4 7 733 5 974-1 759 9. FILIA NR 6 4 446 3 695-751 10. FILIA NR 7 787 2 086 1 299 11. FILIA NR 8 1 526 2 248 722 12. FILIA NR 9 1 123 1 165 42 13. FILIA NR 10 2 614 1 596-1 018 14. FILIA NR 11 485 457-28 15. FILIA NR 12 579 579 16. FILIA NR 15 1 499 1 595 96 17. FILIA NR 16 1 777 2 272 495 18. FILIA NR 17 527 941 414 19. FILIA NR 18 13 18 5 20. FILIA NR 20 320 248-72 RAZEM 68 264 65 146 Tabela 33 Wzrost lub spadek liczby odwiedzin ( 2009 rok ) Lp Biblioteka Wzrost/spadek 1. Wyp.Główna +1300 2. Filia 7 +1299 3. Filia 8 +722 4. Filia 12 +579 5. Filia 16 +495 6. Filia 2 +459 7. Filia 17 +414 8. Filia 15 +96 9. Filia 1 +82
34 10. Filia 9 +42 11. Filia 18 +5 12. Filia 11-28 13. Wyp. Muzyczna -32 14. Filia 20-72 15. Filia 3-148 16. Oddział dla Dzieci i Młodzieży -563 17. Filia 6-751 18. Filia 10-1018 19. Filia 4-1759 19. Centrala -4240 Razem -3118 Niestety, w dalszym ciągu spada liczba odwiedzin w czytelniach. W porównaniu z rokiem 2008 zanotowaliśmy ich o 3118 mniej. Spadek spowodowały prawdopodobnie długotrwałe remonty oraz zamknięcia na czas skontrów. Wpływ na korzystanie z czytelń ma również poprawa sytuacji innych typów bibliotek, szczególnie uczelnianych oraz zasobniejsze biblioteki cyfrowe. Tabela 34 Udostępnienia na miejscu w roku 2009 Placówka Książki Czasopisma Czasopisma Zbiory Razem oprawne nieoprawne specjalne Centrala: Informatorium, 10820 593 105 2058 13576 Sekcja Inf. Komputerowej Czytelnie: 32529 10722 62709 94 106054 Główna i Czas. Bież. Filie i oddziały 24153 342 25070 796 50361 Razem 67502 11657 87884 2948 169991
35 Wykres 13 Struktura udostępnień na miejscu w roku 2009 2% 40% 51% 7% 51% - książki, 40% - czasopisma nieoprawne, 7% - czasopisma oprawne, 2% - zbiory specjalne Biorąc pod uwagę strukturę udostępnień na miejscu w roku sprawozdawczym, z książek w rzeszowskich bibliotekach skorzystało więcej użytkowników niż w roku 2008 (2009 rok 51%; 2008 rok 41% ), zanotowano też wzrost udostępnień czasopism oprawnych (2009 rok - 7%; 2008 rok - 6%). Zmalało natomiast zainteresowanie czasopismami nieoprawnymi (2009 rok 40 %; 2008 rok 50% ) oraz zbiorami specjalnymi (2009-2% ; 2008-3%). Tabela 35 Udostępnienia porównawczo 2008 2009 Filia Udostępnienia 2008 2009 + - 1. CENTRALA 142 057 119 630-22 427 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 930 1 087 157 3. OD. DZIECI I MŁ. 9 621 8 520-1 101 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 9 527 12 252 2 725 5. FILIA NR 1 1 532 1 480-52 6. FILIA NR 2 770 1 147 377 7. FILIA NR 3 1 848 1 443-405 8. FILIA NR 4 6 990 5 337-1 653 9. FILIA NR 6 8 541 6 631-1 910 10. FILIA NR 7 894 2 073 1 179 11. FILIA NR 8 1 652 1 821 169 12. FILIA NR 9 841 715-126 13. FILIA NR 10 1 756 988-768 14. FILIA NR 11 1 398 1 014-384
36 15. FILIA NR 12 658 658 16. FILIA NR 15 2 923 2 418-505 17. FILIA NR 16 2 465 1 994-471 18. FILIA NR 17 296 402 106 19. FILIA NR 18 11 9-2 20. FILIA NR 20 459 372-87 RAZEM 194 511 169 991 5 371-29 891 Wykres 14 Udostępnienia porównawczo (lata 2008 2009 ) 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 Wyp.Muz Odd.Dz. WG Filia 1 Filia 2 Filia 3 Filia 4 Filia 6 Filia 7 Filia 8 Filia 9 Filia 10 Filia 11 Filia 12 Filia 15 Filia 16 Filia 17 Filia 18 Filia 20 2008 2009 Tabela 36 Udostępnienia w latach 2005 2009 2005 2006 2007 2008 2009 Ilość 278328 252417 241281 194511 169991 Wykres 15 Udostępnienia w latach 2005 2009 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 1 2 3 4 5 6 1 2005 rok, 2 2006 rok, 3 2007 rok, 4 2008 rok, 5 2009 rok
37 W czytelniach, mimo przyrostu miejsc, nadal notujemy spadek udostępnień i odwiedzin. Korzystanie ze zbiorów książkowych, gromadzonych w tych placówkach, zawsze służyło zdobyciu konkretnych informacji. Encyklopedie, informatory oraz monografie zostają obecnie wypierane przez inne źródła. Jednym z nich jest Internet, coraz częściej dostępny w domu użytkowników. Być może, że na spadek zainteresowania czytelniami ma też wpływ rozwój usług kserograficznych. Największy wzrost odwiedzin i udostępnień zanotowano w Wypożyczalni Głównej i Filii 7 (od lipca 2010 roku działającej w nowym lokalu). Największy spadek w Centrali, Filii 4, 6 i 10. Ujemne wyniki czytelnicze w tych placówkach spowodowane były długotrwałymi remontami oraz związanymi z tym utrudnieniami w dostępie do zbiorów i sprzętu komputerowego. Tabela 37 cz.1. Odwiedziny w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP 2008 2009 +- Czytelnia Główna 12668 9731-2937 Czytelnia 6699 5509-1190 Czasopism Bieżących Razem 19367 15240-4127 Tabela 37 cz.2. Udostępnienia w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP 2008 2009 +- Czytelnia Główna 54032 43251-10781 Czytelnia 69627 62803-6824 Czasopism Bieżących Razem 123659 106054-17605
38 W Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących na koniec 2009 roku nadal wykazano spadek odwiedzin (o 4127) i udostępnień (o 17605). Przyczyną spadku był remont placówki i czasowe braki dostępu do niektórych zbiorów. Tabela 38 Działalność informacyjna w latach 2008 2009 Biblioteka 2008 2009 + - Centrala: Informatorium Sekcja Inf. Komputerowej 8690 762 7125 516-1565 -246 Wyp. Muzyczna 335 311-24 2120 2230 +110 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp. Główna 1335 1719 +384 Filia 1 2356 2622 +266 Filia 2 1096 1421 +325 Filia 3 562 454-108 Filia 4 3345 2727-618 Filia 6 2962 2982 +20 Filia 7 246 775 +529 Filia 8 379 575 +196 Filia 9 862 914 +52 Filia 10 1231 769-462 Filia 11 108 86-22 Filia 12 0 56 +56 Filia 15 242 203-39 Filia 16 376 890 +514 Filia 17 471 379-92 Filia 18 35 11-24 Filia 20 119 73-46 Razem 27632 26838-794 Rok 2009 przyniósł dalszy spadek udzielonych informacji (o 794). Z analizy porównawczej wynika, że spadek ten nastąpił przede wszystkim w Centrali, Filii4 oraz Filii 10 (długotrwałe remonty i związane z tym zamknięcia placówek.)
39 Tabela 39 Wykorzystanie Internetu w roku 2009 FILIA 2008 2009 +- 1 270 381 111 2 301 652 351 3 1714 1618-96 4 4265 3687-578 6 1450 1115-335 7 369 743 374 8 1172 1673 501 9 433 590 157 10 2163 1239-924 11 0 101 101 12 0 0 0 15 657 909 252 16 716 1268 552 17 314 759 445 18 28 47 19 20 76 61-15 Odd 2476 1794-682 WG 2022 1847-175 Muz 255 282 27 Sekcja Informacj i Komput. 7719 6102-1617 R AZ E M 26400 24868-1532 Po raz kolejny podajemy dane ukazujące liczbę użytkowników Internetu. Wyniki statystyczne poszczególnych placówek uzależnione są od ilości dostępnych dla czytelników komputerów, oraz od ruchu czytelniczego w danej placówce. Spadek ilości użytkowników Internetu w Centrali, Filii 4, Filii 6, Filii 10 spowodowany był zamknięciem tych agend na czas remontów. Na koniec 2009 roku we wszystkich bibliotekach WiMBP w Rzeszowie czytelnicy mieli do dyspozycji 54 stanowiska komputerowe.
40 V.UPOWSZECHNIANIE CZYTELNICTWA Tabela 40 Działalność oświatowa Działu Udostępniania Zbiorów w latach 2008-2009 Rodzaj imprezy Ilość 2008 Ilość + - Uczestnicy Uczestnicy + - 2009 2008 2009 29 31 +2 1263 1423 +160 Spotkania autorskie Pogadanki 88 76-12 1961 1761-200 Konkursy 144 109-35 3685 2752-933 Dyskusje 41 41 0 542 561 +19 Lekcje, wycieczki 218 238 +20 4761 4932 +171 Inne 295 309 +14 7360 9816 +2456 Pasowanie na czyt. 20 24 +4 833 948 +115 Razem 835 828-7 20405 22193 +1788 Książka ma szczególną wartość ze społecznego punktu widzenia, szczególnie gdy chodzi o czytelnictwo dzieci i młodzieży. Jest ona narzędziem kształcenia wyobraźni młodego odbiorcy oraz poszerza i wzbogaca jego słownictwo. Tworzy więzi w relacjach dziecka z opiekunem, jest sposobem na prawidłowy rozwój emocjonalny. Działania bibliotekarzy dążą do tego, by wśród różnych ofert współczesnego świata, książka była dostrzegana, a następnie samodzielnie i spontanicznie wybierana już od najmłodszych lat. W tym celu w 2009 roku WiMBP w Rzeszowie prowadziła wiele działań na rzecz promocji książki i czytelnictwa wśród najmłodszych czytelników. W swoich działaniach nie zapominamy też o potrzebach dorosłych oraz specjalnych grup społecznych. Oto niektóre formy upowszechniające czytelnictwo prowadzone przez WiMBP w Rzeszowie w 2009 roku: Nazwa imprezy Wystawy 1. Anioły aniołki, aniołeczki wystawa prac nadesłanych na V edycję konkursu plastycznego zorganizowanego przez S.P. 2 i S. P. 23.WiMBP objęła nad konkursem patronat Termin realizacji styczeń - luty Miejsce realizacji Oddział dla Dzieci i Młodzieży
41 2. Przemka fascynacje historią wystawa indywidualna Przemysława Berestko w Minigalerii Sztuki Dziecka i dla Dziecka 3. Podkarpacie piękno mojej okolicy - otwarcie wystawy pokonkursowej. Konkurs zorganizowany był przez Gimnazjum w Hyżnem. WiMBP objęła patronat nad konkursem 4. Kosmos jest pełen tajemnic wystawa pokonkursowa dziecięcych prac plastycznych w Galerii Sztuki Dziecka i dla Dziecka. Otwarciu wystawy towarzyszyło spotkanie z astronomem, pilotem Bogdanem Maciesowiczem 5. Zatrzymajcie się tu na chwilę wystawa fotografii Jerzego Wygody 6. Wystawa Kultura śmierci ze zbiorów Marka Czarnoty marzec 29 kwietnia czerwiec - sierpień sierpień - wrzesień listopad Oddział dla Dzieci i Młodzieży Oddział dla Dzieci i Młodzieży Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp. Muzyczna Wyp. Muzyczna 7. Exlibrisy dla Jana Pawła II wystawa prac uczniów Szkoły Podstawowej w Dobkowicach 8. Szkatułki, puzderka i inne pudełka, małe rzemiosło wielka sztuka wystawa prac laureatów konkursu plastycznego organizowanego przez Szkołę Podstawową 2 i Szkołę Podstawową 23 9. Pole wystawa rysunków Liliany Nowojewskiej 10. Wystawki okolicznościowe, literackie, tematyczne Spotkania 1. Spotkanie z pisarką Barbarą Gawryluk październik listopad - grudzień grudzień cały rok kwiecień Oddział dla Dzieci i Młodzieży Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp.Muz. Oddziały i filie Oddział dla Dzieci i
42 2. Spotkania z pisarzem, bibliofilem i regionalistą Markiem Czarnotą 3.Spotkanie z pisarką Lidią Miś 4. Wpływ obrad okrągłego stołu na upadek komunizmu w Polsce - wykład Małgorzaty Gliwy pracownika IPN 5. Spotkanie z pisarką Reginą Nachacz 6. Moja idolomania i inne wiersze - spotkanie z dr Bogumiłą Żongołłowicz z Australii 7. Spotkanie z Andrzejem Śmiałym geografem, alpinistą, polarnikiem maj - czerwiec maj 4 czerwca 5 czerwca 9 września 16 września Młodzieży Filia 2 Filia 15 Filia 6 Filia 8 Filia 4 Wyp. Muzyczna Filia 15 8.Spotkanie z Aleksandrem Rybczyńskim, mieszkającym w Toronto, poetą, historykiem sztuki, publicystą 1 października Wyp. Muzyczna 9. Spotkanie z regionalna poetką Katarzyną Kidacką 3 listopada Filia 7 10. Spotkanie z pisarzem Anatolem Diaczyńskim 11. Spotkanie z pisarką Barbarą Kosmowską 12. Andrzejkowe spotkanie z poezją spotkanie z poetką Niną Ataman 13. Spotkania z psychoterapeutką i poetką Niną Opic, plastyczką Agnieszką Zagułą, aktorem Jerzym Czosnyką, Ewą Nowak z Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej, Katarzyną Lubas z Muzeum Dobranocek 16 listopada 16 listopada 30 listopada cały rok Filia 4 Oddział dla Dzieci i Młodziezy Filia 8 Filia 8, Filia 15, Oddział dla Dzieci i Młodzieży
43 Konkursy 1. Książka Sztuka i Ty cykl konkursów czytelniczych 2. Kosmos jest pełen tajemnic ogólnomiejski konkurs plastyczny przeznaczony dla dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych 3. Kolorowy i wesoły jest nasz świat konkurs plastyczny dla dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych. Organizatorami konkursu był Młodzieżowy Dom Kultury i WiMBP w Rzeszowie 4. I Międzyszkolny Konkurs Pięknego Czytania POCZYTAM CI. Konkurs zorganizowała Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Adama Mickiewicza i WiMBP w Rzeszowie cały rok marzec - maj 29 maja 30 maja Filia 6 Agendy WiMBP Młodz. Dom Kultury w Rzeszowie, WiMBP Sz.Podst. Nr 1 w Rzeszowie, WiMBP 5. Wariacje na temat Juliusza Słowackiego konkurs plastyczny dla dzieci ze szkół podstawowych. Współorganizatorem konkursu był Młodzieżowy Dom Kultury październik - listopad Filia 7, 6. I Podkarpacki Konkurs Plastyczny Rzeszów za 100 lat Akcja Cała Polska Czyta Dzieciom 1. Głośne czytanie, konkursy, zabawy, recytacje, zajęcia edukacyjne 12 grudnia rok szkolny WiMBP, Filia 17 Filie: 1,2,3,4,6,8, 9,10,15, Oddział dla Dzieci i Młodzieży, 2. VIII Ogólnopolski Tydzień Głośnego Czytania - kiermasz książek - głośne czytanie bajek przez bibliotekarzy i zaproszonych gości np. przez policjantkę, mistrzynię Oyama Karate, poetkę - konkursy 1 czerwca 8 czerwca Oddział dla Dzieci i Młodzieży, filie
44 - zajęcia literackie - zajęcia animacyjne - zabawa w teatr - recytacje Tydzień Bibliotek Hasło przewodnie: Biblioteka to plus 1. Wystawy. 2. Zajęcia edukacyjne dla przedszkolaków. 3. Zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjów. 4. Spotkania z uczniami z Zespołu Szkół Specjalnych UNICEF. 5. Spotkania z dziećmi przebywającymi w Szpitalu Wojewódzkim Nr 2. 6. Spotkania z pisarzami. 7. Turnieje czytelnicze. 8. Zajęcia plastyczne. 5 15 maja Oddział dla Dzieci i Młodzieży, Filie:1,2,3, 4,6,8,9,10, 15, 16, 17 Inne imprezy 1. Witajcie w Bibliotece cykl zajęć dla dzieci z Domu Dziecka w Rzeszowie 2.Cykl spotkań integracyjnych dla dzieci z Zespołu Szkół UNICEF w Rzeszowie 3. Współpraca z klasami integracyjnymi ze Szkoły Podstawowej Nr 22 i z integracyjnymi grupami przedszkolnymi z PP 20 i 22 4. Cykl spotkań dla młodzieży ze świetlicy WZRASTANIE 5.Spotkania z podopiecznymi Ośrodka Rehabilitacyjno Edukacyjno Wychowawczego w Rzeszowie 6. Cykl spotkań słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku cały rok cały rok cały rok cały rok cały rok cały rok Filia 3 Filia 4, Filia 10 Filia 4 Filia 6 Filia 9 Filia 10
45 7. Czytanie uzdrawia cykl spotkań dla dzieci przebywających na leczeniu w Szpitalu Wojewódzkim Nr 2 8. Spotkania członków Klubu Europejczyka 9. Od bajki do dobranocki głośne czytanie bajek dla najmłodszych w Muzeum Dobranocek. Spotkania odbywały się w każdy czwartek 10. Kolęda ku śpiewaniu dla dziatek koncert Zespołu Muzyki Dawnej Vox Angeli cały rok cały rok cały rok 27 stycznia Filia 15 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp. Muzyczna 11. IV Podkarpackie Targi Edukacyjne Główny organizator: Międzynarodowe Targi Rzeszowskie Hala na Podpromiu 24 25 lutego Hala Podpromie 12. Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich - spotkania z przedszkolakami - zabawy edukacyjne - spotkanie autorskie - prelekcje - głośne czytanie 13. Pasowanie na czytelnika Imprezy kończące cykl zajęć edukacyjnych dla dzieci z klas I i 0 14. Święto na Pańskiej udział w święcie ul. 3 Maja organizowanym przez Urząd Miasta Kiermasz Starych Książek 15. Pieśń Ojczyźnie miła wspólne śpiewanie polskich pieśni patriotycznych kwiecień maj - czerwiec 3 maja 4 czerwca Oddział dla Dzieci, Filie: 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10,15 Filie:1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10,Oddział dla Dzieci i Młodzieży ul. 3 Maja Wyp.Muz.
46 16. Kultura od kuchni wystawy zorganizowane z okazji dni otwartych instytucji kultury 17. Dzień Głośnego Czytania 18. Ogólnopolskie Urodziny Książkowego Misia 19. Spotkania Klubu Przyjaciół Ciekawej Książki 20. Święto Niepodległości: prelekcje, lekcje biblioteczne 21. Światowy Dzień Pluszowego Misia 22. Imprezy andrzejkowe 23. Spotkania z okazji Świąt Bożego Narodzenia 24. Dyskusyjne Kluby Książki spotkania autorskie i rozmowy o książkach. wrzesień 29 września październik październik grudzień listopad listopad listopad grudzień cały rok Oddział dla Dzieci i Młodzieży, Wyp. Główna, Wyp. Muz., Filia 3, Filia 8. Filia 7 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Filie i Oddział dla Dzieci i Młodzieży Filia 7 Filie i Oddział dla Dzieci i Młodzieży Filie i Oddział dla Dzieci i Młodzieży Filie i Oddział dla Dzieci i Młodzieży Filie i Oddział dla Dzieci i Młodzieży Oddział dla Dzieci i Młodzieży
47 25. Lekcje biblioteczne dla dzieci ze szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich 26. FESTIWAL 4 PORY KSIĄŻKI PORA POEZJI: POEZJA POGRANICZA 1. Prognozy poezji : Poezja mojego życia spotkanie z regionalna poetką Anną Kryda Borejko. Spotkaniu towarzyszył koncert adaptacji muzycznych utworów poetki w wykonaniu kompozytora Stanisława Musza 2. Wileńskie etiudy spotkanie z wileńskim pisarzem Romualdem Mieczkowskim. W 2009 roku Wilno zostało mianowane Europejską Stolicą Kultury, a Litwa obchodziła tysiąclecie swojej historii. Spotkaniu towarzyszyła wystawa: Wilno w fotografii Romualda Mieczkowskiego 3. Dwugłos liryczny kobieta a wiersz spotkanie z Dorotą Jaworską i Małgorzatą Żurecką. Dorota Jaworska mieszka w Kijowie. Jest pisarką i redaktorem naczelnym polonijnego kwartalnika Krynica, Małgorzata Żurecka poetka regionalna. Spotkaniu towarzyszyła Wystawa rysunku i malarstwa inspirowanego kobiecą poezją pogranicza. cały rok 9 marca 10 marca 12 marca Oddziały i filie Filia 6 Filia 10 Filia 4 4. Niezapomniany urok krakowskiej poezji spotkanie z poetką Ewa Lipską Spotkanie prowadził dr Janusz Pasterski 8 kwietnia Wyp. Muzyczna POPLIT.: WĘDRÓWKI NIE TYLKO PO LITERATURZE 1. Zawikłane ścieżki życia - spotkanie z autorką 21 kwietnia Oddział dla Dzieci i
48 książek dla dzieci Barbarą Gawryluk 2.. Spacerkiem po Bieszczadach spotkanie z przewodnikiem, pisarzem Stanisławem Orłowskim 3. Wędrówki z gwiazdą spotkanie z aktorką teatralną i filmową, pisarką Zofią Kucówną. Prowadziła: Krystyna Lenkowska 22 kwietnia 23 kwietnia Młodzieży Filia 3 Wyp. Muzyczna 4. Podróże po świecie - dialog międzykulturowy spotkanie z autorką książki Zaproszenie na kimchi Leną Świadek 24 kwietnia Filia 6 Spotkania sfinansowano ze środków Instytutu Książki w Krakowie w ramach projektu Festiwal 4 Pory Książki. 27. RZESZOWSKIE SPOTKANIA Z LITERATURĄ WSPÓŁCZESNĄ 1. Spotkanie z pisarką Magdaleną Tulli Prowadziła : Krystyna Lenkowska 2. Spotkanie z pisarzem Sławomirem Shuty Prowadził: Janusz Pasterski 9 października 15 października Wyp.Muzy czna Wyp.Muzy czna 3. Spotkanie z pisarzem Andrzejem Pilipiukiem Prowadził: Jan Wolski 3. Spotkanie z autorką książek dla dzieci Wandą Chotomską 4. Spotkanie z pisarzem Danielem Odiją Prowadził: Janusz Pasterski 20 października 6 listopada 19 listopada Filia 7 Oddział dla Dzieci i Młodzieży Wyp.Muzy czna Spotkania dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu MECENAT 2009 W bibliotekach na terenie miasta w 2009 roku zorganizowano 828 imprez dla 22193 uczestników. Liczba wystaw: 426