TOLERANCJA
Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym oznacza on postawę wykluczającą dyskryminację ludzi, których sposób postępowania oraz przynależność do danej grupy społecznej może podlegać dezaprobacie innych, pozostających w większości społeczeństwa. W okresie reformacji pojęcie to było stosowane w odniesieniu do mniejszości religijnych. Obecnie termin ten obejmuje również tolerancję różnych orientacji seksualnych oraz odmiennych światopoglądów.
Pojęcie tolerancji zmieniało się następująco z biegiem lat: Rok 1919: znosić, cierpieć, zachowywać się biernie. Rok 1967: nie sprzeciwiać się Rok 1968: wyrozumiałość, liberalizm Rok 1997: szacunek.
Wyróżniamy dwa rodzaje tolerancji: Tolerancja intelektualna - przejawia się szacunkiem wobec cudzych poglądów, wyrażających się w dopuszczeniu ich do głosu. Tolerancja moralna - oznacza, że przy zachowaniu elementarnych norm moralnych są szanowane różne style życia, postawy, obyczaje i zwyczaje. Komponentem tolerancji moralnej jest tolerancja religijna. Rozumiana najczęściej jako przyjmowanie wierzeń i praktyk postulowanych przez różne religie.
Tolerancję można rozumieć dwojako: 1) Jako postawę człowieka przejawianą wobec innych ludzi, ich zwyczajów, obyczajów i zachowań. Taki sposób interpretowania tolerancji jako postawy przejęła pedagogika z socjologii i psychologii społecznej. 2) Jako wartość. To rozumienie zakłada, że człowiek jest wartościowy wówczas kiedy przejawia tolerancję pozytywną. Taki sposób interpretacji tolerancji jako wartości, przeniknął do pedagogiki z filozofii, etyki i aksjologii.
Co to jest tolerancja pozytywna? O tolerancji pozytywnej mówimy wówczas, gdy akceptujemy cudze poglądy, zachowanie, obyczaje, styl życia, mimo iż nie zgadzają się one z naszym własnymi. Dajemy jednak szanse ich wyrażania lub prezentowania, o ile nie szkodzą one ludziom, zwierzętom ani przyrodzie.
Co to jest tolerancja negatywna? Z tolerancją negatywną mamy do czynienia wówczas, gdy akceptujemy cudze zwyczaje, obyczaje, poglądy bądź style życia nawet, gdy czynią one krzywdę ludziom, zwierzętom i przyrodzie. Wówczas nie reagujemy, obawiając się konsekwencji, a taka tolerancja przejawia się postawą nietolerancji.
Jakie jest główne zadanie pedagogiki w zakresie tolerancji? Głównym zadaniem pedagogiki jest wychować jednostkę w duchu tolerancji pozytywnej. Wychowanie w duchu tolerancji pozytywnej to wpojenie szacunku do przekonań, poglądów itp., których sami nie podzielamy
Przeciwieństwa tolerancji Przeciwieństwem tolerancji jest nietolerancja, dyskryminacja, ksenofobia, dogmatyzm i fanatyzm w różnych sferach życia (religijnej, politycznej, społecznej, obyczajowej), a także wszelkiego rodzaju fundamentalizm oraz szowinizm i totalitaryzm.
Czym grozi brak tolerancji? Brak tolerancji - czyli brak dobrej woli i chęci zrozumienia - prędzej czy później prowadzi do złych emocji, nienawiści a przez to krzywdy innych.
Jak uczyć tolerancji? Przede wszystkim poprzez edukację w rodzinie, bo tu każdy człowiek pobiera swe pierwsze nauki. Tu zaczynamy poznawać świat i tu winniśmy uczyć się szacunku dla drugiej osoby. Brak tolerancji najczęściej wiąże się z niewiedzą, dlatego też powinniśmy starać się poznać i zrozumieć, na czym polega odmienność.
Nauka tolerancji idzie zwykle w parze z nauką o nietolerancji: stereotypach, uprzedzeniach i konfliktach. Ważne są tutaj zarówno psychospołeczne mechanizmy ich funkcjonowania, jak i konkretne, życiowe, obrazowe przykłady. Niezwykle ważne jest ukazywanie zarówno różnorodności, jak i podobieństw pomiędzy ludźmi, grupami i kulturami.
Co mówili o tolerancji wielcy myśliciele?
Rozum jest tym prawem, które poucza ludzi, że skoro wszyscy są równi i niezależni, żaden nie powinien szkodzić drugiemu jeżeli idzie o jego życie, zdrowie, wolność i mienie. John Locke
Najważniejszym rodzajem tolerancji jest tolerancja okazywana jednostkom przez społeczeństwo i państwo. Gdy państwo staje się wartością nadrzędną, a jednostka zostaje sprowadzona do roli posłusznego narzędzia w jej ręku, wszystkie wyższe wartości zostają zaprzeczone. Albert Einstein