PROGRAM ĆWICZEŃ Z MIKROBIOLOGII DLA STUDENTÓW II ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO W ROKU AKADEMICKIM 2016/2017 Semestr zimowy 2016/2017 13 ćw x 2 h = 26 h Ćwiczenie 1. Morfologia bakterii. Metody barwienia. Budowa mikroskopu Ćwiczenie 2. Ziarniaki Gram-dodatnie: gronkowce (Staphylococcus) i paciorkowce (Streptococcus, Enterococcus) Ćwiczenie 3. Laseczki Gram-dodatnie - Bacillus, Clostridium Ćwiczenie 4. Bakterie spiralne: Treponema, Borrelia, Leptospira, Vibrio, oraz Helicobacter, Campylobacter Ćwiczenie 5. + KOLOKWIUM 1 (z ćwiczeń 1-4, waga oceny x 5) Ziarniaki Gram-ujemne (Neisseria, Moraxella), oraz Gram-ujemne pałeczki małe (Haemophilus, Bordetella, Legionella) Ćwiczenie 6. Gram-ujemne pałeczki fermentujące (rodzina Enterobacteriaceae) Ćwiczenie 7. Gram-ujemne pałeczki niefermentujące oraz Gram-ujemne pałeczki bezwzględnie beztlenowe (Bacteroides, Prevotella, Porphyromonas, Fusobacterium) Ćwiczenie 8. + KOLOKWIUM 2 (z ćwiczeń 5-7, waga oceny x 5) Prątki Mycobacterium, promieniowce, maczugowce Corynebacterium. Ćwiczenie 9. Antybiotyki cz. I (uwaga: sprawdzian testowy z podstawowych grup antybiotyków, waga oceny x 2) Ćwiczenie 10. Antybiotyki cz. II. FERIE ZIMOWE 23.XII.2016 do 01.I.2017 Ćwiczenie 11. + KOLOKWIUM 3 (z ćwiczeń 8-10, waga oceny x 5). Sterylizacja i dezynfekcja. Mycie rąk + wymazy do ćwiczenia z flory fizjologicznej Ćwiczenie 12. Flora fizjologiczna (oraz odczyty posiewów flory i mycia rąk) Ćwiczenie 13. Podstawy diagnostyki chorób grzybiczych. ZIMOWA SESJA EGZAMINACYJNA 30.I.2017 12.II.2017 ZIMOWA PRZERWA MIĘDZYSEMESTRALNA 13.II.2017 19.II.2017 03-07.X.2016 10-14.X.2016 17-21.X.2016 24-28.X.2016 Grupa Pn. 07.XI.2016 Grupa Wt. 08.XI.2016 Grupa Śr. 09.XI.2016 Grupa Cz 03.XI.2016 Grupa Pt. 04.XI.2016 14 18.XI.2016 21 25.XI.2016 28.XI 02.XII.2016 05 09.XII.2016 12-16.XII.2016 09-13.I.2017 16 20.I.2017 23 27.I.2017 Semestr letni 2016/2017 9 ćw x 2 h 1 ćw x 1 h Razem 19 h Ćwiczenie 14. + KOLOKWIUM 4 (z ćwiczeń 11-13, waga oceny x 5) Choroby przenoszone drogą płciową Ćwiczenie 15. Zakażenia górnych dróg oddechowych Ćwiczenie 16. Zakażenia dolnych dróg oddechowych Ćwiczenie 17. Zakażenia układu moczowego Ćwiczenie 18. + KOLOKWIUM 5 (z ćwiczeń 14-17, waga oceny x 5) Zakażenia skóry i tkanek miękkich Ćwiczenie 19. Zapalenie żołądka i jelit oraz zatrucia pokarmowe Ćwiczenie 20. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego Ćwiczenie 21. Bakteriemia i sepsa FERIE WIOSENNE 13.04.2017 18.04.2017 Ćwiczenie 21. Bakteriemia i sepsa Ćwiczenie 22. (ćwiczenie 45-minutowe) KOLOKWIUM 6 (z ćwiczeń 18-21, waga oceny x 5) Ćwiczenie 23. EGZAMIN PRAKTYCZNY LETNIA SESJA EGZAMINACYJNA 14.VI 02.VII.2017 20 24.II.2017 27.II 3.III.2017 6 10.III.2017 13 17.III.2017 20 24.III.2017 27 31.III.2017 3 7.IV.2017 Grupa Pn. 10.IV.2017 Grupa Wt. 11.IV.2017 Grupa Śr. 12.IV.2017 Grupa Cz. 20.IV.2017 Grupa Pt. 21.IV.2017 24 28.IV.2017 08 12.V.2017 Ćwiczenia z mikrobiologii odbywają się w sali ćwiczeń Katedry i Zakładu Mikrobiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu WYKŁADY: wtorek 13.00 14.15 sala wykładowa, czwartek 08.00 09.15 sala wykładowa - 1 -
SZCZEGÓŁOWY PLAN ĆWICZEŃ Z MIKROBIOLOGII semestr zimowy 2016/2017 ĆWICZENIE 1 (03.X - 07.X. 2016) TEMAT: MORFOLOGIA BAKTERII. METODY BARWIENIA PREPARATÓW. Organizacja i dyscyplina pracy w czasie ćwiczeń z mikrobiologii. Typy mikroskopów używanych na ćwiczeniach: świetlny, z ciemnym polem widzenia, fluorescencyjny. Morfologia bakterii. Metody barwienia preparatów mikroskopowych: barwienie proste, złożone, pozytywne, negatywne, negatywno-pozytywne. Sporządzanie i oglądanie w mikroskopie świetlnym preparatów z hodowli bakterii; barwienie metodą Grama (Staphylococcus sp., Bacillus sp, Escherichia coli) Demonstracja gotowych preparatów z bakterii w mikroskopie świetlnym, w ciemnym polu i fluorescencyjnym. ĆWICZENIE 2 (10.X 14.X. 2016) TEMAT: ZIARNIAKI GRAM-DODATNIE: GRONKOWCE I PACIORKOWCE Charakterystyka i chorobotwórczość Staphylococcus aureus, Staph.epidermidis, Staph.saprophyticus. Charakterystyka i chorobotwórczość Streptococcus pyogenes, Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus z gr. orale, Enterococcus sp. Demonstracja hodowli na agarze z krwią, opis morfologii kolonii, rodzaje hemolizy. Demonstracja gotowych preparatów z omawianych bakterii w mikroskopie świetlnym Testy identyfikacyjne dla gronkowców: wytwarzanie katalazy, CF (wykonanie), wrażliwość na nowobiocynę i furazolidon, test koagulazowy (demonstracja), ID32 Staph do odczytu, Crystal GP - demonstracja. Testy identyfikacyjne dla paciorkowców: wrażliwość na bacytracynę i optochinę, szereg biochemiczny dla enterokoków, wykrywanie antygenów grupowych (demonstracja Slidex Strepto Kit), Api20Strep do odczytu, Crystal GP -demonstracja. ĆWICZENIE 3 (17.X 21.X. 2016) TEMAT: LASECZKI GRAM-DODATNIE: BACILLUS, CLOSTRIDIUM. Charakterystyka i chorobotwórczość laseczek: Bacillus anthracis, Clostridium tetani, Clostridium difficile, Clostridium botulinum, Clostridium perfringens. Metody hodowli bakterii beztlenowych anaerostat fizyczny i chemiczny, generatory atmosfery beztlenowej Schemat profilaktyki pre- i poekspozycyjnej przy podejrzeniu tężca. Demonstracja hodowli laseczek beztlenowych na podłożach wybiórczych: Agar Schaedler a z krwią, bulion tioglikolanowy. Demonstracja Bacillus subtilis na Agarze zwykłym morfologia kolonii laseczek na wybranych podłożach. Demonstracja gotowych preparatów bakteryjnych w mikroskopie świetlnym. Demonstracja testów identyfikacyjnych dla bakterii beztlenowych - odczyt testów API 20A, demonstracja Crystal ANR. - 2 -
ĆWICZENIE 4 (24.X 28.X. 2016) TEMAT: BAKTERIE SPIRALNE: TREPONEMA, BORRELIA, LEPTOSPIRA, VIBRIO, HELICOBACTER, CAMPYLOBACTER Charakterystyka i chorobotwórczość Treponema pallidum, Borrelia recurrentis, Borrelia burgdorferi, Leptospira, Vibrio, Campylobacter jejuni, Helicobacter pylori. Demonstracja bezpośredniego preparatu bioptatu z żołądka z Helicobacter pylori. Demonstracja hodowli Campylobacter i Helicobacter. Oglądanie gotowych preparatów z Campylobacter i Helicobacter. Demonstracja preparatu srebrzonego z Treponema pallidum Demonstracja Leptospira w mikroskopie z ciemnym polem widzenia. ĆWICZENIE 5 + KOLOKWIUM 1 (z ćwiczeń 1-4) (grupy poniedziałkowe 7.XI.2016, grupy wtorkowe 8.XI.2016, grupy środowe 9.XI.2016, grupy czwartkowe 3.XI,2016 grupy piątkowe 4.XI.2016) TEMAT: ZIARNIAKI GRAM-UJEMNE (NEISSERIA, MORAXELLA) ORAZ GRAM- UJEMNE PAŁECZKI MAŁE: HAEMOPHILUS, BORDETELLA, LEGIONELLA Charakterystyka i chorobotwórczość rodzaju Neisseria i Moraxella Charakterystyka i chorobotwórczość Gram(-) pałeczek małych: Haemophilus, Bordetella, Legionella Aktualny kalendarz szczepień dotyczący bakterii Neisseria, Bordetella, Haemophilus Omówienie testu z czynnikami wzrostowymi BX i BV dla Haemophilus influenzae Demonstracja hodowli bakterii na podłożach Neisseria i Moraxella na Agarze z krwią, Haemophilus na podłożu Cassmana (podłoże czekoladowe) Demonstracja testów identyfikacyjnych: Crystal NH, Api NH do identyfikacji Neisseria meningitidis i Haemophilus influenzae Różnicowanie Moraxella catarrhalis od szczepów Neisseria wchodzących w skład flory fizjologicznej górnych dróg oddechowych test BC na agarze Muller-Hintona (MH) Oglądanie gotowych preparatów ĆWICZENIE 6 (14.XI 18.XI. 2016) TEMAT: GRAM-UJEMNE PAŁECZKI FERMENTUJĄCE: ENTEROBACTERIACEAE Charakterystyka i chorobotwórczość pałeczek rodziny Enterobacteriaceae: Salmonella, Shigella, Escherichia, Proteus, Klebsiella, Enterobacter. Demonstracja hodowli bakterii na podłożach wybiórczych: Mac Conkey a i SS (Enterobacteriaceae) Morfologia kolonii pałeczek Gram-ujemnych Enterobacteriaceae na wybranych podłożach Demonstracja gotowych preparatów bakteryjnych w mikroskopie świetlnym Identyfikacja Gram-ujemnych pałeczek- odczyt testów ID32GN, demonstracja Crystal ENF. - 3 -
ĆWICZENIE 7 (21.XI 25.XI.2016) TEMAT: GRAM-UJEMNE PAŁECZKI NIEFERMENTUJĄCE: PSEUDOMONAS, ACINETOBACTER, STENOTROPHOMONAS ORAZ GRAM-UJEMNE PAŁECZKI BEZWZGLĘDNIE BEZTLENOWE: BACTEROIDES, PORPHYROMONAS, PREVOTELLA Charakterystyka i chorobotwórczość pałeczek niefermentujących: Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumannii, Stenotrophomonas maltophilia. Charakterystyka i chorobotwórczość Gram-ujemnych bakterii bezwzględnie beztlenowych (Bacteroides, Prevotella, Porphyromonas, Fusobacterium). Demonstracja hodowli bakterii tlenowych i beztlenowych na podłożach wybiórczych: agar Muller-Hintona (MH), Mac Conkey a (MC) i Schaedler a obserwacja morfologii kolonii bakteryjnych Demonstracja gotowych preparatów w mikroskopie świetlnym. Identyfikacja Gram-ujemnych pałeczek niefermentujących: odczyt testów ID32GN i Crystal ENF. Test na wytwarzanie oksydazy (metodą paskową!) i barwników dla G(-) pałeczek niefermentujących. Demonstracja i identyfikacja Gram-ujemnych pałeczek bezwzględnie beztlenowych: odczyt testów API 20 A dla Bacteroides fragilis, demonstracja testu Crystal ANR. ĆWICZENIE 8 (28.XI 2.XII. 2016) + KOLOKWIUM 2 ( z ćwiczeń 5-7) TEMAT: PRĄTKI Mycobacterium, PROMIENIOWCE Actinomyces, Nocardia, MACZUGOWCE Corynebacterium. Charakterystyka i chorobotwórczość maczugowców Corynebacterium diphtheriae. Szczepionka DPT (Diphtheria Pertussis - Tetanus). Podział taksonomiczny prątków Charakterystyka i chorobotwórczość Mycobacterium tuberculosis oraz mykobakterii MOTT. Postacie kliniczne gruźlicy, diagnostyka, szczepienia (BCG), próby tuberkulinowe Odporność śródzakaźna fenomen Kocha Charakterystyka i chorobotwórczość Actinomyces spp. i Nocardia spp. Demonstracja hodowli i gotowych preparatów: Corynebacterium. Demonstracja hodowli i gotowych preparatów Actinomyces spp. i Nocardia spp. Testy identyfikacyjne dla maczugowców (ApiCoryne), dla promieniowców (API 20A). Demonstracja hodowli prątków na podłożu Loewensteina-Jensena: Mycobacterium smegmatis, Mycobacterium fortuitum, Mycobacterium tuberculosis Oglądanie preparatów plwociny od chorego prątkującego barwionych metodą Ziehl-Neelsena (czynnik wiązkowy cord factor). Oznaczanie wrażliwości prątków na tuberkulostatyki demonstracja antybiogramu. - 4 -
ĆWICZENIE 9 (5.XII 9.XII. 2016) + SPRAWDZIAN TESTOWY WEJŚCIÓWKA (ze znajomości podstawowych grup antybiotyków) TEMAT: ANTYBIOTYKI część I. MECHANIZMY DZIAŁANIA ANTYBIOTYKÓW Charakterystyka najważniejszych grup antybiotyków - mechanizm działania, spektrum przeciwbakteryjne, farmakokinetyka: antybiotyki beta-laktamowe, aminoglikozydy, tetracykliny, makrolidy, ketolidy, linkozamidy, glikopeptydy, fluorochinolony, sulfonamidy, nitroimidazole, tygecyklina, polimyksyny (kolistyna), oksazolidynony (linezolid). Metody oznaczania wrażliwości bakterii na antybiotyki - Metoda dyfuzyjno-krążkowa - Metoda seryjnych rozcieńczeń w podłożu bulionowym MH oznaczanie MIC i MBC leku (demonstracja) - Metoda E-testów oznaczanie MIC leku - Metoda rozcieńczenia leku w pożywce Loewensteina Jensena dla prątków gruźlicy demonstracja Wykonanie antybiogramu metodą dyfuzyjno-krążkową dla wybranych szczepów bakterii: - Staphylococcus aureus MRSA z ropy zakażenie rany poopreacyjnej - Enterococcus HLAR z moczu zakażenie układu moczowego - Klebsiella pneumoniae ESBL+ z plwociny zapalenie płuc związane z wentylacją mechaniczną ĆWICZENIE 10 (12.XII 16.XII. 2016) TEMAT: ANTYBIOTYKI część II. MECHANIZMY OPORNOŚCI BAKTERII Omówienie wybranych mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki: MRS, MLS B, VISA, VRSA, HLAR, VRE, GRE, MBL, ESBL, KPC Odczyt i interpretacja antybiogramów z poprzedniego ćwiczenia. Odczyt antybiogramów przygotowanych metodą ATB dla różnych szczepów bakterii. Wykonanie testu z cefinazą wykrywanie beta-laktamaz u Moraxella. Demonstracja antybiogramów z różnymi mechanizmami oporności bakterii: MRSA, MLS B, ESBL Demonstracja E-testu (VRE) oraz demonstracja testu z EDTA (MBL)..FERIE ZIMOWE.... - 5 -
ĆWICZENIE 11 (9.I 13.I. 2017) + KOLOKWIUM 3 (z ćwiczeń 8-10) TEMAT: STERYLIZACJA i DEZYNFEKCJA MYCIE RĄK. POBIERANIE WYMAZÓW DO ĆWICZEŃ Z FLORY FIZJOLOGICZNEJ. Omówienie metod sterylizacji i dezynfekcji oraz preparatów stosowanych w antyseptyce. Doświadczenie: higieniczne mycie rąk (mycie + jednokrotna dezynfekcja) - jedna płytka agarowa dla zespołu dwóch studentów. Pobieranie wymazów do ćwiczeń z flory fizjologicznej: wymaz z nosa, gardła, ucha, spojówki oka, skóry suchej i wilgotnej. ĆWICZENIE 12 (16.I 20.I. 2017) TEMAT: FLORA FIZJOLOGICZNA Omówienie roli flory endogennej człowieka. Chorobotwórczość i anatomiczne rozmieszczenie flory fizjologicznej człowieka. Omówienie pojęć: kolonizacja, nosicielstwo, zakażenie oportunistyczne. Ocena skuteczności higienicznego mycia rąk odczyt doświadczenia Morfologia kolonii stanowiących florę fizjologiczną różnych miejsc: opis morfologii, wykonanie i oglądanie barwionych preparatów różnych typów drobnoustrojów. ĆWICZENIE 13 (23.I 27.I. 2017) TEMAT: PODSTAWY DIAGNOSTYKI CHORÓB GRZYBICZYCH. Omówienie najczęściej występujących przypadków grzybic miejscowych i układowych oraz czynników etiologicznych (Candida, Cryptococcus, Aspergillus). Omówienie metod pobierania, przesyłania i zasad hodowli grzybów chorobotwórczych. Charakterystyka najważniejszych grup leków przeciwgrzybiczych: polieny (nystatyna, natamycyna, amfoterycyna B), imidazole, triazole, antymetabolity (5-fluorocytozyna), echinokandyny. Identyfikacja grzybów drożdżopodobnych: - obserwacja morfologii hodowli na podłożu Sabouraud a i Chromagar Candida, - obserwacja blastospor i artrospor w preparatach barwionych metodą Grama, - odczyt testu filamentacji (wykonanie preparatów natywnych), - obserwacja charakterystycznych struktur (chlamydospor) w mikrohodowli, - odczyt testu ID 32 C. - demonstracja ustalenia wartości MIC dla Candida - E-test Grzyby pleśniowe i dermatofity: - obserwacja morfologii hodowli Aspergillus i Penicillium na podłożu Czapka, - obserwacja gotowych preparatów dermatofitów w laktofenolu (Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum).. SESJA I ZIMOWA PRZERWA MIĘDZYSEMESTRALNA.. - 6 -
ĆWICZENIE 14 (20.II 24.II. 2017) + KOLOKWIUM 4 (z ćwiczeń 11-13) TEMAT: CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ Część teoretyczna Omówienie zakażeń przenoszonych drogą płciową oraz czynników etiologicznych STD. Część praktyczna ćwiczenie demonstracyjne Diagnostyka kiły: - USR i TPHA do odczytu i interpretacji - FTA-ABS i ELISA do omówienia - preparat srebrzony z tkanki mózgowej Diagnostyka rzeżączki (GU): - hodowla gonokoków na podłożu Roiron - wykonanie testu na oksydazę - demonstracja preparatu z ropy rzeżączkowej - omówienie testu przesiewowego Gonoline Duo 2 Diagnostyka rzęsistkowicy: - demonstracja preparatu z Trichomonas vaginalis (Giemsa) Diagnostyka NGU: - hodowla Mycoplasma hominis - Mycoplasma IST-test do odczytu i interpretacji - Chlamydia trachomatis (zakażona linia komórkowa Mc Coy a - zdjęcie) Diagnostyka grzybicy dróg rodnych - hodowla grzybów Candida na podłożu Sabourauda z antybiotykiem UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DIAGNOSTYCZNYCH DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH 1. wymaz z gardła (angina paciorkowcowa Streptococcus pyogenes) posiew na ½ AK 2. wymaz z gardła (zakażenie wirusowe flora fizjologiczna) posiew na ½ AK ĆWICZENIE 15 (27.II 3.III. 2017) TEMAT: ZAKAŻENIA GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH Omówienie postaci klinicznych oraz etiologii zakażeń górnych dróg oddechowych. Schemat badania mikrobiologicznego. Pobieranie i przesyłanie próbek do badania. Odczyt posiewów próbek z zakażeń górnych dróg oddechowych: 1. wymaz z gardła (angina paciorkowcowa) Streptococcus pyogenes wykonanie preparatu mikroskopowego barwionego metodą Grama z własnego posiewu, test wrażliwości na bacytracynę (demonstracja), test do wykrywania antygenów S. pyogenes (Slidex Strepto Kit) 2. wymaz z gardła (zakażenie wirusowe/flora fizjologiczna) demonstracja testu z optochiną Demonstracja hodowli wybranych patogenów górnych dróg oddechowych: Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Moraxella catarrhalis, Corynebacterium diphtheriae Demonstracja bezpośredniego z wymazu z gardła chorego na anginę Plaut-Vincent a. Demonstracja szybkich testów w kierunku anginy ropnej, zakażenia RSV. UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH 1. plwocina (pozaszpitalne zapalenie płuc - Streptococcus pneumoniae) posiew na AK, MC 2. A) wydzielina oskrzelowa (VAP Acinetobacter baumannii) posiew na ½ AK, ½ MC, ½ SAB B) krew (VAP Acinetobacter baumannii) - posiew na ½ AK, ½ MC, ½ SAB - 7 -
ĆWICZENIE 16 (6.III 10.III. 2017) TEMAT: ZAKAŻENIA DOLNYCH DRÓG ODDECHOWYCH Omówienie postaci klinicznych oraz etiologii zakażeń dolnych dróg oddechowych. Schemat badania mikrobiologicznego. Zasady pobierania i transportu próbek z dróg oddechowych. Odczyt posiewów próbek z zakażeń dolnych dróg oddechowych: 1. plwocina (zapalenie płuc, pacjent pozaszpitalny) Streptococcus pneumoniae wykonanie preparatu barwionego metodą Grama z posiewów własnych, test z optochiną (demonstracja), antybiogram. 2. wydzielina z drzewa oskrzelowego + krew (pacjent hospitalizowany OIT, VAP) Acinetobacter baumannii wykonanie preparatu mikroskopowego barwionego metodą Grama z posiewów własnych, odczyt testu ID32GN, antybiogram. Demonstracja szybkich testów w kierunku Legionella. RSV UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DIAGNOSTYCZNYCH DO ZAKAŻEŃ UKŁADU MOCZOWEGO 1. mocz (pacjent ambulatoryjny, Escherichia coli) - Posiew ilościowy na AK, MC. 2. mocz (pacjent zacewnikowany, Proteus mirabilis) - Posiew ilościowy na AK, MC. ĆWICZENIE 17 (13.III 17.III. 2016) TEMAT: ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO Omówienie czynników etiologicznych zakażeń układu moczowego. Schemat badania mikrobiologicznego moczu. Pobieranie i przesyłanie materiałów diagnostycznych do badania zakażeń układu moczowego. Odczyt posiewów materiałów diagnostycznych: mat.1. identyfikacja E. coli - test ID32GN, interpretacja antybiogramu, mat.2. identyfikacja P. mirabilis - test ID32GN, interpretacja antybiogramu demonstracja hodowli wybranych patogenów układu moczowego: E.coli, Klebsiella spp., Pseudomonas aeruginosa, Staph.epidermidis, Staph.saprophyticus, Enterococcus spp., Candida spp. demonstracja testu Golda wynik dodatni i ujemny. demonstracja posiewu moczu zanieczyszczonego demonstracja gotowych zestawów do półilościowego posiewu moczu: Uriline, Uricult. UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DIAGNOSTYCZNYCH DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ SKÓRY I TKANEK MIĘKKICH 1. wymaz z ropnia podprzeponowego (pacjent z ropniem podprzeponowym, Bacteroides fragilis + E. coli), posiew na podłoża: AK, MC, ½ agar Schaedlera z krwią (tioglikolan jałowy do demonstracji). 2. ropa z czyraka na wymazówce (pacjent z czyrakiem mnogim, Staphylococcus aureus), posiew na podłoża: AK, MC, ½ agar Schaedlera z krwią (tioglikolan jałowy do demonstracji). 3. Wymaz z rany oparzeniowej (pacjent po rozległym oparzeniu, Pseudomonas aeruginosa), posiew na podłoża: AK, MC, bulion cukrowy. - 8 -
ĆWICZENIE 18 (20.III 24.III. 2017) + KOLOKWIUM 5 (z ćwiczeń 14-17) TEMAT: ZAKAŻENIA SKÓRY i TKANEK MIĘKKICH. Część teoretyczna Omówienie czynników etiologicznych zakażeń skóry i tkanek miękkich. Schemat badania mikrobiologicznego ropy. Pobieranie i przesyłanie próbek do badania. Część praktyczna Odczyt posiewów próbek ze zmian ropnych, identyfikacja szczepów, interpretacja antybiogramów. Mat.1. identyfikacja Bacteroides odczyt API 20A; identyfikacja E. coli: odczyt ID32GN; interpretacja antybiogramu dla E.coli. Mat.2. identyfikacja Staphylococcus: wykonanie testu na katalazę, demonstracja testu na obecność koagulazy, odczyt ID32Staph, interpretacja antybiogramu Mat.3. identyfikacja Pseudomonas aeruginosa: wykonanie testu na oksydazę metodą paskową (!), odczyt ID32GN, interpretacja antybiogramu. Demonstracja hodowli wybranych patogenów zakażeń skóry i tkanek miękkich: Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Bacteroides fragilis. Demonstracja gotowych preparatów w/w patogenów w mikroskopie świetlnym. UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ PRZEWODU POKARMOWEGO 1. Wymaz z odbytu (badanie nosicielstwa Salmonella/Shigella) posiew na ½ MC, ½ SS, bulion SF 2. Wymaz z odbytu (biegunka, ograniczona flora fizjologiczna) posiew na ½ MC, ½ SS, bulion SF ĆWICZENIE 19 (27.III 31.III. 2017) TEMAT: ZAPALENIE ŻOŁĄDKA I JELIT ORAZ ZATRUCIA POKARMOWE Omówienie czynników etiologicznych zakażeń przewodu pokarmowego. Schemat badania mikrobiologicznego kału. Pobieranie i przesyłanie materiałów diagnostycznych. Odczyt posiewów materiałów diagnostycznych: Mat.1.identyfikacja Salmonella: test ID32GN, demonstracja typowania serologicznego Salmonella metodą aglutynacji szkiełkowej. Mat.2. identyfikacja E. coli: test ID32GN, demonstracja hodowli wybranych patogenów układu pokarmowego: Salmonella, Shigella, Escherichia coli, Yersinia enterocolitica, Campylobacter jejuni. Demonstracja gotowych preparatów w/w patogenów w mikroskopie świetlnym. demonstracja testu do wykrywania rotawirusów i adenowirusów w kale: Rota-Adeno Kit. demonstracja testu kasetkowego do wykrywania toksyn Clostridium difficile w kale UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DIAGNOSTYCZNYCH DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ OUN Materiał 1. Pacjent z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis): 1a) PMR na podłożu transportowo-wzrostowym Meningomedium - DEMONSTRACJA 1b) PMR w jałowej probówce (PILOTKA) studenci samodzielnie wykonują preparat bezpośredni barwiony metodą Grama 1c) krew na podłożu transportowo-wzrostowym - posiew na podłoża: ½AK, ½MC, ½Casman a. - 9 -
Materiał 2. Pacjent z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych (Streptococcus pneumoniae): 2a) PMR na podłożu transportowo-wzrostowym Meningomedium - DEMONSTRACJA 2b) PMR w jałowej probówce (PILOTKA) studenci samodzielnie wykonują preparat bezpośredni barwiony metodą Grama 2c) krew na podłożu transportowo-wzrostowym - posiew na podłoża: ½AK, ½MC, ½Casman a. ĆWICZENIE 20 (3.IV 7.IV.2016) TEMAT: ZAKAŻENIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO Część teoretyczna Omówienie czynników etiologicznych zakażeń OUN. Schemat badania mikrobiologicznego płynu mózgowo-rdzeniowego. Pobieranie i przesyłanie próbek PMR do badań mikrobiologicznych. Część praktyczna Odczyt posiewów próbek krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego (!PMR posiewa sala ćwiczeń!) Barwienie i oglądanie preparatów z PMR (pilotka) z poprzedniego ćwiczenia Materiał 1. identyfikacja Neisseria meningitidis: preparat mikroskopowy z posiewów własnych barwiony metodą Grama, wykonanie testu na oksydazę, odczyt testu API NH, demonstracja testu Crystal NH. Materiał 2. identyfikacja Streptococcus pneumoniae: preparat mikroskopowy z posiewów własnych barwiony metodą Grama, demonstracja testu wrażliwości na optochinę, odczyt testu API 20 Strep, demonstracja testu Crystal GP, odczyt i interpretacja antybiogramu dla Streptococcus pneumoniae z OUN Demonstracja hodowli wybranych patogenów zakażeń centralnego układu nerwowego: Neisseria meningitidis (AK), Streptococcus agalactiae (AK), Escherichia coli (MC), Haemophilus influenzae (Casman), Candida albicans (SAB) Demonstracja gotowych preparatów z w/w drobnoustrojów w mikroskopie świetlnym. UWAGA! OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DO ĆWICZENIA Z ZAKAŻEŃ OGÓLNOUSTROJOWYCH (SEPSA) - dla grup poniedziałkowych, wtorkowych i środowych. Materiał 1. Pacjent z podejrzeniem zakażenia krwi (Klebsiella pneumoniae): krew na podłożu transportowowzrostowym po 24 godz. inkubacji (krew dodatnia) - posiew na podłoża AK i MC Materiał 2. Pacjent z zakażeniem odcewnikowym (Staphylococcus epidermidis): krew na podłożu transportowowzrostowym po 24 godz. Inkubacji (krew dodatnia) - posiew na podłoża AK i MC Grupy czwartkowe i piątkowe, ze względu na ferie wiosenne, będą miały przygotowane ćwiczenia. - 10 -
ĆWICZENIE 21 (grupy poniedziałkowe 10.IV.2017, grupy wtorkowe 11.IV.2017, grupy środowe 12.IV.2017, grupy czwartkowe 20.IV.2017, grupy piątkowe 21.IV.2017) TEMAT: ZAKAŻENIA OGÓLNOUSTROJOWE - BAKTERIEMIA I SEPSA Część teoretyczna Omówienie czynników etiologicznych zakażeń ogólnoustrojowych Schemat badania mikrobiologicznego krwi - pobieranie i przesyłanie próbek do badania. Omówienie czynników ryzyka rozwinięcia się zakażenia krwi u pacjenta hospitalizowanego Część praktyczna Odczyt posiewów próbek krwi oraz interpretacja antybiogramów. Materiał 1. identyfikacja Klebsiella pneumoniae: demonstracja testu Crystal ENF, odczyt testu ID32GN, odczyt antybiogramu (szczep ESBL+) Materiał 2. identyfikacja Staphylococcus epidermidis: demonstracja Crystal GP, odczyt testu ID32Staph, odczyt antybiogramu (szczep MRCNS) Demonstracja hodowli wybranych patogenów zakażeń ogólnoustrojowych: Streptococcus agalactiae, Streptococcus salivarius, Staphylococcus epidermidis, Enterococcus faecalis, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter cloacae, Candida albicans Demonstracja gotowych preparatów z w/w drobnoustrojów w mikroskopie świetlnym. Demonstracja podłoży transportowo-namnażających do posiewu płynów ustrojowych. Demonstracja aparatu Bact Alert do hodowli próbek płynów ustrojowych. ĆWICZENIE 22 (24.IV 28.IV. 2017) KOLOKWIUM 6 (z ćwiczeń 18-21)!!! Ćwiczenie 45-minutowe ĆWICZENIE 23 (8.V 12.V. 2017) TEMAT: EGZAMIN PRAKTYCZNY (samodzielne ustawienie gotowego preparatu w mikroskopie świetlnym, ocena preparatu przez studenta, omówienie wyniku badania mikrobiologicznego wylosowanego przez studenta) UWAGA: Materiały teoretyczne do ćwiczeń znajdują się na stronie internetowej: www.umed.wroc.pl/mikrobiologia Wrocław, 2016-06-29 dr n med. Katarzyna Jermakow, adiunkt dydaktyczny, prof. dr hab. Grażyna Gościniak, kierownik Katedry Mikrobiologii, - 11 -