Podstawy urządzeń techniki komputerowej Instrukcja do ćwiczenia 3. Temat ćwiczenia: Wpływ komputera na zdrowie człowieka. Profilaktyka zdrowotna 1. Cel ćwiczenia: Przedstawienie wpływu urządzeń komputerowych na zdrowie człowieka oraz sposoby ograniczania tego wpływu 2. Wstęp teoretyczny: Ustawodawstwo polskie zalicza pracę przy monitorach ekranowych do prac uciążliwych. Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m2 powierzchni pokoju o wysokości co najmniej 3,3 m. Jeśli w pomieszczeniu znajduje się więcej niż jeden komputer, poszczególne stanowiska pracy należy rozmieścić tak, aby minimalna odległość pomiędzy sąsiednimi, równoległymi monitorami wynosiła 60 cm a odległość pomiędzy tyłem monitora a głową sąsiedniego operatora wynosiła, co najmniej 80 cm. Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną. Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały każdemu pracownikowi swobodny dostęp do stanowiska pracy. Zagospodarowanie i umeblowanie pomieszczeń Biurko - powinno mieć blat o szerokości minimalnej od 80 do 90 cm a długości minimum od 120 do 160 cm. Klawiatura powinna być umieszczona w specjalnej szufladzie: zyskuje się w ten sposób dużo wolnego miejsca na biurku. Myszka może znajdować się w szufladzie razem z klawiaturą lub na blacie biurka (wygodnym jest zastosowanie klawiatury i myszki bezprzewodowej). Dłonie oparte przed klawiaturą powinny spoczywać nadgarstkami na miękkiej, żelowej podkładce. Wysokość biurka powinna być dopasowana do naszego wzrostu i powinna posiadać możliwość regulacji wysokości biurka w zakresie od 65 do 75 cm. Faktura blatu powinna być jasna, matowa lub półmatowa, co ogranicza możliwość powstawania olśnień. Im więcej wolnej 1
powierzchni na biurku pozostaje po ułożeniu na nim wszystkich niezbędnych w pracy elementów, tym jest ono bardziej odpowiednie. Pole optymalnego widzenia - polem tym jest obszar przestrzeni, w której umieszczamy elementy najczęściej w czasie pracy obserwowane(dokumenty czy monitor). Pole widzenia tworzy stożek o kącie wierzchołkowym około 30 o, którego osią jest symetryczna, centralna linia pola widzenia na wprost oczu, pod kątem 15 o w dół od poziomej linii oczu użytkownika. W polu optymalnego widzenia powinien być umieszczonym monitor. Biurko powinno zapewniać wolną przestrzeń dla nóg. Pod biurkiem, w miejscu przeznaczonym na nogi, nie powinny być ustawiane pojemniki na papier, jednostki centralne komputerów ani żaden inny sprzęt ograniczający pracownikowi swobodne ustawienie nóg. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, jeśli stopy pracownika nie mogą płasko spoczywać na podłodze, na jego życzenie, stanowisko powinno być wyposażone w podnóżek. Organizacja stanowiska pracy z monitorem ekranowym 2
Monitor- ustawiamy tak, aby nie odbijało się w nim światło naturalne ani światło sztuczne. Między monitorami możemy ustawić niewysokie przegrody, które zasłaniają dostęp bezpośredniego światła np. z okien. Refleksy świetlne, duże różnice pomiędzy jasnością pomieszczenia a jasnością obrazu powodują szybkie zmęczenie wzroku. Aby uniknąć ciągłej akomodacji oka, należy postarać się, aby wszelkie przedmioty, na które często spoglądamy miały zbliżoną lub podobną luminację. Pochylanie się na boki i do przodu (w celu uniknięcia refleksu świetlnego i polepszenia widzenia) doprowadza do powstawania bólów kręgosłupa. Odległość pomiędzy sąsiednimi monitorami powinna wynosić minimum 60 cm. Osoba pracująca z tyłu monitora powinna znajdować się w odległości, co najmniej 80 cm, ale zalecana odległość wynosi 130cm. Najlepszym rozwiązaniem jest ustawienie monitorów tyłem jeden względem drugiego. Krzesło- musi być stabilne, powinno posiadać podstawę pięcioramienną wyposażoną w kółka. Powinno posiadać możliwość regulacji wysokości siedziska oraz kąta ustawienia oparcia. Krzesło musi zapewniać maksymalną swobodę ruchów, powinno posiadać poręcze, podpórki, aby można było opierać wygodnie łokcie odciążając kręgosłup oraz mięśnie ramion i karku. Powinno mieć regulowane oparcie i podpierać kręgosłup w odcinku lędźwiowym. Za płytkie krzesło stwarza dyskomfort ludziom wysokim natomiast krzesło za głębokie stwarza problemy ze wstawaniem i siadaniem. Myszka- osoby często korzystające z myszki mogą nadwerężyć dłoń. Skutkiem nadwerężenia jest zmęczenie lub schorzenia dłoni, ramienia i barku. Klawiatura- ma bezpośredni wpływ na wydajność i komfort pracy. Wpływa także na zapobieganie dolegliwościom układu mięśniowo-szkieletowego. Klawiatura powinna być usytuowaną w linii środkowej ciała operatora. Poprawne ustawienie dłoni i przedramion podczas pracy przy komputerze może uchronić pracownika przed przewlekłymi schorzeniami. Podstawowe zasady właściwej pozycji w czasie pracy: trzymać głowę prosto, opierać się plecami o oparcie krzesła, łokcie trzymać przy sobie lub oparte na poręczach fotela gdyż nie obciąża to dodatkowo pleców siedzieć ergonomicznie- wyregulować krzesło, odpowiednio ustawić mysz i klawiaturę stopy trzymać ustawione swobodnie i płasko na podłodze lub na odpowiedniej podstawce - podnóżku. stale przysuwać się jak najbliżej do oparcia krzesła, rozwierając jak najszerzej kolana i opierając się o podłogę cała powierzchnia stóp. po każdej godzinie pracy z komputerem robić przerwę, w czasie, której należy wykonywać ćwiczenia oddechowe, masaż palców rąk, rozluźniać mięśnie tułowia oraz masować skórę głowy. 3
3. Ćwiczenie: Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy określając dla każdej inne zadanie: Grupa 1- uczniowie opisują rysunek przedstawiający użytkownika komputera w czasie pracy przy właściwie zaprojektowanym (ergonomicznym) stanowisku. Grupa 2- uczniowie określają cechy ergonomicznego krzesła i biurka komputerowego Grupa 3- uczniowie określają własności pomieszczenia odpowiedniego dla pracy przy stanowiskach komputerowych 4
KARTA DO REALIZACJI ĆWICZENIA Imię Nazwisko Grupa Rok szkolny OCENA: Grupa pierwsza Grupa druga 5
Grupa trzecia Wnioski końcowe i uwagi Po upływie określonego przez nauczyciela czasu (6-8 minut) przedstawiciel zespołu referuje (odczytuje) wypracowane przez grupy materiały INSTRUKCJA BHP NA STANOWISKU ĆWICZENIOWYM 1. Przed rozpoczęciem pracy: uczeń powinien: szczegółowo zapoznać się ze stanowiskową instrukcją bhp znajdującą się na stanowisku pracy; zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczeni; sprawdzić sprzęt i urządzenia do ćwiczeń; 6
wysłuchać szczegółowego instruktażu i uwag nauczyciela. Ewentualne nieścisłości dotyczące przebiegu wykonywanych czynności wyjaśnić tak, by realizowane zadanie przebiegało w sposób bezpieczny; przygotować niezbędny sprzęt, narzędzia i pomoce; w przypadku, gdy uczeń czuje się źle powinien niezwłocznie ten fakt zgłosić nauczycielowi; W razie stwierdzenia jakichkolwiek uszkodzeń czy usterek nie wolno podejmować pracy na stanowisku ćwiczeniowym. Należy niezwłocznie powiadomić o tym fakcie nauczyciela. Dopiero po upewnieniu się, że zostały one usunięte uczeń za zgodą nauczyciela może przystąpić do wykonania zadania. 2. W czasie pracy uczeń ma obowiązek: ściśle stosować się do zaleceń nauczyciela; przestrzegać stanowiskowej instrukcji bhp; podczas wykonywania pracy koncentrować całą swoją uwagę wyłącznie na czynnościach wykonywanych. Pracować z szybkością odpowiadającą naturalnemu rytmowi pracy; materiały używane podczas procesu pracy składować tak, by nie stwarzały żadnych zagrożeń wypadkowych. Narzędzia powinny być odkładane na ściśle wyznaczone miejsca; 3. Uczniowi na stanowisku pracy nie wolno: nie stosować się do szczegółowych instrukcji i zaleceń nauczyciela; samodzielnie podłączać i uruchamiać urządzeń elektrycznych; stosować niebezpieczne metody pracy, tak, by stwarzać zagrożenia dla siebie, czy otoczenia, np. wykonywanie połączeń elementów komputera znajdujących się pod napięciem; wykonywać prac niezgodnych z przepisami bhp; używać niesprawnych narzędzi, zużytych, zaoliwionych; pracować bez nakazanych ochron osobistych; wykonywania przedłużeń, połączeń przewodów ruchomych nie za pomocą fabrycznie wykonanych przedłużaczy; usuwać osłon czy znaków zabezpieczających; dotykać przewodów elektrycznych będących pod napięciem; oświetlać stanowiska pracy lampami przenośnymi o napięciu większym niż 24 V; przeszkadzać innym w pracy; tarasować przejścia i dojścia do stanowiska pracy, sprzętu ppoż i wyłączników prądu elektrycznego; 7
4. Po zakończeniu pracy należy: dokładnie oczyścić stanowisko robocze, ułożyć narzędzia i przyrządy pomocnicze w miejscach do tego przeznaczonych, oczyścić używane ochrony osobiste i odłożyć je na stałe miejsce ich przechowywania, upewnić się czy pozostawione stanowisko i urządzenia nie stworzą żadnych zagrożeń dla osób trzecich, wyłączyć dopływ energii elektrycznej do urządzeń; uporządkować stanowisko robocze.... Data i podpis ucznia 8