Genetyka medyczno-sądowa Wprowadzenie do genetyki medycznej i sądowej Kierownik Pracowni Genetyki Medycznej i Sądowej Ustalanie tożsamości zwłok Identyfikacja sprawców przestępstw Identyfikacja śladów biologicznych Identyfikacja osób zaginionych Identyfikacja osób w katastrofach Ustalanie genetycznych powiązań między osobami Analiza chimeryzmu po przeszczepie 2016 Pracownia Genetyki Medycznej i Sądowej ZMS Genetyka medyczno-sądowa Analiza genetyczna identyfikacja osobnicza badanie pokrewieństwa Izolacja DNA Amplifikacja DNA Analiza jakościowa i ilościowa Detekcja alleli DNA Ocena wartości dowodowej badania badanie spornego ojcostwa tzw. przydatność do badań ojcostwa Jest to odsetek niesłusznie pozwanych o ojcostwo mężczyzn, którzy zostaną wykluczeni w toku analizy Im bardziej polimorficzne są badane markery, tym łatwiej uda się wykluczyć za ich pomocą niesłusznie pozwanego o ojcostwo mężczyznę 2015 Pracownia Genetyki Medycznej i Sądowej Katedra i Zakład Medycyny Sądowej UM w Łodzi 1
Układ: D3S1358 15 układów: D3S1358 vwa D16S539 D2S1338 D8S1179 D21S11 D18S51 D19S433 TH01 FGA D7S820 CSF1PO D13S317 D5S818 TPOX. 100 niesłusznie pozwanych mężczyzn wykluczy się 90 pozostanie 10 100 niesłusznie pozwanych mężczyzn nie wykluczy się 1 na 1 000 000 Jądrowe DNA Variable number of tandem repeat (VNTR) Region VNTR 9 powtórzeń lokus allel 5,9 genotyp 5-9 HETEROZYGOTA = allele różnią się od siebie Variable number of tandem repeat (VNTR) Analiza VNTR w ojcostwie 9 powtórzeń lokus allel 7,7 genotyp 7-7 HOMOZGOTA = allele jednakowej długości 1 2 3 1 2 3 1-domniemany ojciec 2- dziecko 3-matka dziecka 2
Analiza STR w ojcostwie Zasady wyłączania ojcostwa i U dziecka pojawia się nowa cecha, nieobecna u pozwanego o ojcostwo mężczyzny ani u matki lub Brak wyłączenia Wyłączenie / Mutacja Dziecko nie dziedziczy żadnej cechy po pozwanym o ojcostwo mężczyźnie WYŁĄCZENIE MINIMUM 4 UKŁADY Wyniki badań polimorfizmu DNA w y k l u c z a j ą o j c o s t w o. względem WYKLUCZENIE MINIMUM 4 UKŁADY EKSPERTYZA DNA POTWIERDZENIE Z PRAWDOPODOBIEŃSTWEM >99,9999% (PI>1 000 000) DNA Comission of the International Society of Forensic Genetics Komisja Hemogenetyki Polskiego Towarzystwa Medycyny Sadowej i Kryminologii Ocenia, ile razy bardziej prawdopodobne jest ojcostwo badanego pozwanego w porównaniu do ojcostwa losowo wybranego mężczyzny dla konkretnego wyniku ekspertyzy PI = Szansa ojcostwa - PI Prawdopodobieństwo, że pozwany jest ojcem Prawdopodobieństwo, że ojcem jest losowo wybrany 3
Łączna szansa ojcostwa PI c Zasada iloczynu PRODUCT RULE PI c = PI 1 lokus x PI 2 lokus x PI 3 lokus x... Szansa ojcostwa - PI Prawdopodobieństwo ojcostwa - P PI = P PI + 1 EKSPERTYZA DNA Szansa ojcostwa Prawdopodobieństwo ojcostwa WYKLUCZENIE MINIMUM 4 UKŁADY POTWIERDZENIE Z PRAWDOPODOBIEŃSTWEM >99,9999% (PI>1 000 000) 10 100 1000 10 000 100 000 1 000 000 90 % 99 % 99,9 % 99,99 % 99,999 % 99,9999 % Wartość wymagana w opinii potwierdzającej ojcostwo POTWIERDZENIE Z PRAWDOPODOBIEŃSTWEM >99,9999% (PI>1 000 000) Wyniki badań polimorfizmu DNA pozwalają na stwierdzenie, że j e s t o j c e m... z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością. identyfikacja osobnicza 4
tzw. szansa zróżnicowania osób Jest to prawdopodobieństwo, że dwie losowo wybrane osoby z populacji nie będą miały takiego samego zestawu cech Im bardziej polimorficzne są układy, tym bardziej prawdopodobne, że dwie losowo wybrane osoby z populacji nie będą miały identycznego zestawu cech ilość badanych markerów polimorfizm badanych markerów SZANSA ZROŻNICOWANIA OSÓB 15 STR = 50 SNP Mono STR Genotyp 15,18 100 osób niespokrewnionych PD = 80% Multiplex STR Profil DNA 15 loci STR 100 osób niespokrewnionych PD = 99,9999% Mających taki genotyp 20 osób Mających inny genotyp 80 osób Mających taki profil 1 osoba Mających inny profil 999 999 osób Niezgodność Analiza porównawcza uzyskanego profilu DNA Zgodność prawo Hardy ego i Weinberga STRUKTURA GENETYCZNA POPULACJI odpowiednio liczna kojarzenie losowe brak doboru naturalnego brak selekcji, mutacji i migracji Analiza statystyczna - CZĘSTOŚCI POPULACYJNE OPINIA P r a w d o p o d o b i e ń s t w o przypadkowej zgodności STAN DYNAMICZNEJ RÓWNOWAGI Częstość występowania różnych genotypów w populacji jest stała i zależna jedynie od częstości występowania alleli w populacji 5
Jeżeli allel a w lokus A ma częstość a a allel b w lokus B ma częstość b HWE w populacji AA = a 2 CZĘSTOŚCI GENOTYPÓW BB = b 2 AB = 2ab CZĘSTOŚCI GENOTYPÓW GF CZĘSTOŚĆ PROFILU PF PF = GF 1 lokus x GF 2 lokus x GF 3 lokus x... 1 CZĘSTOŚĆ PROFILU = 1 PROFIL NA... OSÓB ILOCZYN CZĘSTOŚCI GENOTYPÓW = CZĘSTOŚĆ PROFILU PRAWDOPODOBIEŃSTWO PRZYPADKOWEJ ZGODNOŚCI 2015 Pracownia Genetyki Medycznej i Sądowej Katedra i Zakład Medycyny Sądowej UM w Łodzi AA = a 2 CZĘSTOŚCI GENOTYPÓW BB = b 2 AB = 2ab ILOCZYN CZĘSTOŚCI GENOTYPÓW = CZĘSTOŚĆ PROFILU 1 CZĘSTOŚĆ PROFILU = 1 PROFIL NA... OSÓB 6