Bezpieczeństwo dzieci w Internecie TNS Polska dla Orange 1. Korzystanie z Internetu 2. Wiedza i opinie o zagrożeniach 3. Profilaktyka zagrożeń 4. Podsumowanie Rodzice wobec zagrożeń dzieci w Internecie TNS
1. Korzystanie z Internetu
Internet w życiu młodych ludzi Wyniki badania jakościowego Internet to ważny element, ale również duże zagrożenie Rodzice użytkowników Internetu narzędzie do poszukiwania informacji źródło wiedzy pomoc w nauce forma kontaktu ze znajomymi, ale też rodziną rozrywka gry, śmieszne filmy itp. czasem niebezpieczeństwo nieznajomy (pedofil, naciągacz) Internet to tylko uciechy i niebezpieczeństwo Internet to przede wszystkim kontakt ze znajomymi i dobra zabawa Rodzice nie użytkowników Internetu łatwość (w dotarciu do informacji, lektur, opracowań) strata czasu Internet wciąga na długie godziny głównie rozrywka głupie gry, filmiki zagrożenie w postaci naciągaczy, nielegalnych aktywności (ściągania filmów, muzyki), nieciekawe znajomości Dzieci / młodzież bycie na bieżąco bycie w kontakcie z przyjaciółmi gry online od prostych gier karcianych, po przygodowe bardziej zawansowanie słuchanie i ściąganie muzyki oglądanie śmiesznych filmów, filmików 3
Pomijając dom, dzieci najczęściej korzystają z Internetu w szkole oraz u znajomych Dzieci i Rodzice dzieci korzystających z Internetu Miejsce korzystania z internetu Wiek rozpoczęcia korzystania z Sieci 2013 Rodzice 2008 W szkole 86 6 i mniej 14 0 60 12 14 U rodziny, znajomych 77 od 7 do 9 38 0 15 47 27 W kafejkach internetowych 27 od 10 do 12 24 0 2 34 37 Nie wiem 0 1 od 13 do 15 1 2 0 18 Zdaniem dzieci Nie wiem 4 23 0 2 Zdaniem rodziców 4
Przeglądanie Internetu najczęściej za pomocą komputera. Smartfon i tablet najczęściej wykorzystywane w domu. Dzieci Miejsce korzystania z Internetu Nie korzystam W domu 98 38 17 0 W szkole 72 20 1 14 U znajomych 61 19 8 23 W kawiarence internetowej 9 5 0 73 Na ulicy, w środkach komunikacji 3 20 1 63 5
Jak i gdzie młodzież korzysta z Internetu? Wyniki badania jakościowego Narzędzia młodzi ludzie wciąż najchętniej korzystają z Internetu przez komputer (stacjonarny lub laptopa) rodzice niechętnie wykupują pakiet danych na urządzenia mobilne tablet, komórka sporadycznie w domu wieczorem przed snem w łóżku, gdy w domu jest WiFi Miejsce przede wszystkim dom / ewentualnie u znajomych szkoła / biblioteka z uwagi na blokady, programy kontrolujące użytkowników, dość niechętnie Jak są te blokady to nic nie można zrobić, bo wtedy to nawet zwykłe portale jak na nich jest coś zakazanego to nie można wejść 6
Ponad połowa dzieci ma telefon lub tablet oferujące możliwość stałego dostępu do Internetu Rodzice dzieci korzystających z Internetu 55 45 20 80 N=193 TAK NIE Posiadanie telefonu lub tabletu przez dzieci Instalacja oprogramowania zabezpieczającego na sprzęcie dziecka 7
Rodzice uważają, że dzieci zdecydowanie częściej korzystają z portali z wiedzą naukową i tematycznych Dzieci i Rodzice dzieci korzystających z Internetu Aktywności dzieci w internecie Rodzice 2008 Rodzice 2008 Serwisy społecznościowe 67 75 Portale ze śmiesznymi zdjęciami 35 29 Czaty, komunikatory 66 68 Portale informacyjne 33 43 Gry online 66 70 Portale tematyczne 27 55 Portale z filmami online 61 59 Serwisy do ściągania 26 30 Poczta e-mail 49 48 Sklepy internetowy 25 29 Portale z wiedzą naukową 47 74 Blogi 11 3 Portale szkolne 46 60 Fora internetowe 8 19 Dzieci o sobie (N=500) Zdanie rodziców o dzieciach (N=501) 8
Aktywność dzieci w sieci: portale społecznościowe Wyniki badania jakościowego FB to stały kontakt ze znajomymi znajomi to głównie koleżanki i koledzy ze szkoły i najbliższego otoczenia inicjacja facebookowa rozpoczyna się przed regulaminowym 13 rokiem życia około 11 roku tam wszyscy są i można wpisać, że ma się więcej lat, tego nikt nie sprawdza Dzieci nie zmieniają haseł na portalach społecznościowych. Zazwyczaj nikt nie zna ich hasła, ewentualnie rodzic. 9
Aktywność dzieci w sieci: gry online Wyniki badania jakościowego niezależnie od wieku, popularny sposób na spędzanie czasu w Internecie dzieci grają w różnego rodzaju gry od podstawowych (kulek, klocków układanych według kolorów) po gry karciane czy strategiczne w trakcie grania korzystają również z czatów, komunikatorów dostępnych na stronach w pojedynczych przypadkach młodsze dzieci bywają zaczepiane 10
Aktywność dzieci w sieci: filmy, filmiki Wyniki badania jakościowego przede wszystkim tzw. śmieszne filmiki linki do zabawnych filmów umieszczane są również na FB dzieci, ze starszej grupy wiekowej 13-15 lat, coraz częściej zaangażowane są w wyszukiwanie muzyki, czy w przypadku dziewczyn jak dbać o urodę (ubierać się, malować) otwiera się np. YouTube i wpisuje się śmieszne filmy i zawsze coś wyskoczy 11
Dwie trzecie dzieci pomaga rodzicom z Siecią Dzieci Pomaganie przez dzieci rodzicom w korzystaniu z Internetu 34 66 TAK Postrzegana przewaga młodszych w zakresie umiejętności korzystania z komputera i Internetu zarówno przez dzieci, jak i rodziców. NIE 12
Znacząca różnica między deklaracjami dzieci i rodziców o wspólnym korzystaniu z Internetu Dzieci Korzystanie z Internetu z rodzicami Rodzice dzieci korzystających z Internetu Korzystanie z Internetu z rodzicami wraz z dziećmi 34 66 5 95 TAK 25 % zawsze towarzyszy dziecku podczas korzystania z Internetu NIE 13
cd. Wspólne aktywności dzieci i rodziców Dzieci N=328 Rodzice N=472 Szukamy informacji do szkoły 55% 89% Oglądamy filmy 54% 43% Przeglądamy strony WWW 52% 60% Kontaktujemy się z rodziną 37% 56% Gramy w gry 31% 38% Szukamy informacji nt. hobby 13% 55% Rodzice tylko patrzą 6% 18% 14
2. Wiedza i opinie o zagrożeniach
Dzieci obawiają się wirusów oraz braku Internetu, rodzice niebezpiecznych treści oraz kontaktu dzieci z obcymi Obawy dzieci Zagrożenia postrzegane przez rodziców dzieci korzystających z Internetu Wirusów lub hakerów Internet przestanie działać Podszywanie się Publikowanie moich zdjęć bez mojej zgody Zakaz korzystania z Internetu 39 38 32 32 49 Kontakt z niebezpiecznymi treściami Nawiązywanie kontaktów z obcymi, spotkania z obcymi Publikowanie/przesyłanie przez dziecko prywatnych danych Przemoc werbalna w Internecie 14 39 39 46 51 60 65 67 Ktoś będzie mnie obrażał, wyzywał 31 Uzależnienie od Internetu 16 32 Obcych, którzy chcą się ze mną umówić na spotkanie Koledzy będą się ze mnie śmiać przez coś, co znalazło się w Internecie Że rodzice zauważą co robię w Internecie 6 15 26 Publikowanie wizerunku dziecka wbrew jego woli Oszustwa związane z zakupami w Internecie Nielegalne ściąganie plików 28 15 22 6 11 3 16
Rodzice czują, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci w Internecie spoczywa właśnie na nich Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci w Sieci Rodzice 2013 Rodzice 2008 Rodzice lub prawni opiekunowie 93 96 96 szkoła 19 38 38 dostawcy usług internetowych 22 13 13 policja/instytucje państwowe 9 2 2 media 6 3 3 starsze rodzeństwo 8 1 1 Rodzice dzieci korzystających z Internetu (N=501)) Rodzice dzieci niekorzystających z Internetu (N=201) Rodzice 2008 (N=500) 17
Co szóste dziecko przeglądało zabronione przez rodziców treści. Trzy czwarte z nich deklaruje, że trafiło na nie przypadkiem Dzieci Kontakt z zabronionymi treściami Sposób dotarcia do zabronionych treści Rodzaj treści 15 85 21 2 77 Pornografia Strony dla dorosłych 22 15 Strony z wulgarnym językiem 10 Gry dla dorosłych 4 Inne/nie pamiętam 50 Przypadkiem TAK NIE Szukałem szamodzielnie Nie wiem N=73 18
3. Profilaktyka zagrożeń
Dwie trzecie dzieci i więcej niż dziewięciu na dziesięciu rodziców twierdzi, że rozmawiało ze sobą o zagrożeniach związanych z korzystaniem z Internetu. Dzieci Rodzice dzieci korzystających z Sieci Rozmowa o zagrożeniach w Internecie 15 94 6 18 67 TAK NIE Nie pamiętam TAK NIE Rodzice 2008 90 10 20
cd. Rodzice dzieci korzystających z Sieci O jakich zagrożeniach rozmawiali rodzice? Rodzice 2013 Kontakt z obcymi Publikowanie danych osobowych Niebezpieczne treści Uzależnienie od Internetu Przemoc werbalna w Internecie Publikowanie zdjęć dziecka bez jego zgody Nielegalne ściąganie plików Zagrożenia podczas zakupów 54 53 90 83 87 85 85 77 74 68 69 68 66 55 62 45 Rodzice 2008 21
Kto, kiedy porusza temat bezpieczeństwa w sieci Wyniki badania jakościowego Rodzice Sami Rodzice Sporadycznie, przy okazji ogólnych rozmów na temat bezpieczeństwa Zawsze, gdy w najbliższym otoczeniu zdarzy się coś niebezpiecznego Szkoła Na początku roku szkolnego na lekcji wychowawczej Dzieci / młodzież Sami Rodzice Zdaniem starszych dzieci, rodzice często są bardziej naiwni w sieci niż oni sami Szkoła Co roku te same pogadanki, na te same tematy tylko w innej konfiguracji, prezentowane przez inne osoby 22
Ponad połowa dzieci wskazuje, że rodzice kontrolują co robią w Sieci. Wśród rodziców deklarują to prawie wszyscy Dzieci Czy rodzice kontrolują korzystanie z Sieci? Rodzice dzieci korzystających z Sieci Czy kontrolujesz korzystanie z Sieci przez dziecko? 18 56 93 7 26 TAK NIE Nie wiem 23
cd. Rodzice dzieci korzystających z Internetu Sposoby kontroli Sprawdzam historię odwiedzanych stron Komputer ustawiony w widocznym miejscu Kontrola stron, które odwiedzić chce dziecko 48 60 54 57 50 69 Wskazuję dziecku, które strony moźe odwiedzić 31 40 Używam oprogramowania filtrującego Wspólnie korzystamy z komputera 24 26 19 33 Rodzice 2013 Rodzice 2008 24
4. Podsumowanie Punkty do wykorzystania
Podsumowanie 1/2 Różnice w deklaracjach rodziców a dzieci, jeśli chodzi o czas i sposób korzystania z Sieci: Dzieci podczas weekendów korzystają z Internetu dłużej niż sądzą rodzice. Różnice także na poziomie miejsc dzieci częściej korzystają z Internetu poza domem, niż uważają rodzice Rodzice deklarują większe zaangażowanie częściej niż dzieci wskazują, że wspólnie korzystają z Internetu, rozmawiali z dziećmi o bezpieczeństwie w Sieci oraz że kontrolują poczynania najmłodszych w Sieci. Różne perspektywy zagrożeń czyhających w Internecie wśród dzieci: obawy o brak dostępu do Internetu oraz cyberprzemocy, a wśród rodziców dotyczą niebezpiecznych treści oraz kontaktów z obcymi. Postrzegana przewaga młodszych w zakresie umiejętności korzystania z komputera i Internetu zarówno przez dzieci, jak i rodziców. 26
Podsumowanie 2/2 Zmiany w zakresie opinii rodziców o tym, jak ich dzieci korzystają z Sieci w porównaniu do roku 2008: Obniżenie się granicy wieku pierwszego kontaktu z Siecią oraz wydłużenie się czasu spędzanego w Internecie. Zmienił się sposób korzystania z Sieci (coraz więcej przez smartfony). Rodzice lepiej oceniają swoje umiejętności korzystania z Internetu w porównaniu do dzieci. Zmiany percepcji i prewencji zagrożeń czyhających na dzieci w Internecie. W 2008 silniejsze obawy odnośnie publikowania prywatnych danych, teraz zaś koncentracja na uzależnieniu od Internetu, cyberprzemocy czy z oszustwach przy zakupach w Sieci. Wyższy niż w 2008 roku poziom deklaracji rozmów z dziećmi o zagrożeniach w Internecie. Większa intensywność kontroli więcej sposobów na kontrolę poczynań dzieci w Internecie oraz więcej reguł korzystania z Sieci. 27