Akademia przepływów pieniężnych cz. 2. Rachunek przepływów pieniężnych prezentuje przepływy pieniężne wynikające z działalności jednostki w podziale na trzy podstawowe jej rodzaje: działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową. Definicje poszczególnych rodzajów działalności zawiera punkt 6 Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 1 Rachunek przepływów pieniężnych": Działalność operacyjna - jest to podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej; Działalność inwestycyjna (lokacyjna) - jest to działalność, której przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych (środków trwałych, środków trwałych w budowie), wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji i krótkoterminowych aktywów finansowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści, z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego; 1 / 9
Działalność finansowa - jest to działalność, której przedmiotem jest pozaoperacyjne pozyskiwanie źródeł finansowania lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści, z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego. Wystąpienie przepływów pieniężnych w działalności finansowej powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału (funduszu) własnego i zadłużenia finansowego jednostki (jeżeli jednostka korzysta z obcych źródeł finansowania). Działalność inwestycyjna dotyczy przepływów pieniężnych związanych z inwestycjami w aktywa trwałe i finansowe aktywa krótkoterminowe, a więc wydatków na ich zakup i wpływów z tytułu ich sprzedaży lub zwrotu. Obejmuje ona zatem nie tylko wpływy i wydatki dotyczące kategorii klasyfikowanych w bilansie do inwestycji długo- i krótkoterminowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych oraz aktywów finansowych zaliczanych do ekwiwalentów środków pieniężnych), ale również te, które dotyczą środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych. Działalność finansowa dotyczy przepływów związanych ze zmianami źródeł finansowania jednostki, zarówno wewnętrznych (elementy kapitałów własnych), jak i zewnętrznych (kredyty, pożyczki, zobowiązania z tyt. leasingu finansowego lub wyemitowanych obligacji). Do działalności finansowej zalicza się wpływy i wydatki związane zarówno z pozyskaniem, jak i spłatą (zwrotem) własnych i obcych źródeł finansowania. W przypadku tzw. metody pośredniej wzór rachunku przepływów pieniężnych przyjęty w ustawie o rachunkowości przewiduje, że: 2 / 9
- zmiana środków pieniężnych z tytułu działalności operacyjnej prezentowana jest w sposób pośredni, czyli poprzez zmiany stanu pozycji aktywów i pasywów związanych z tą działalnością oraz eliminację pozycji niepieniężnych, - zmiana środków pieniężnych z tytułu działalności inwestycyjnej prezentowana jest w sposób bezpośredni, czyli w podziale na poszczególne rodzaje wydatków oraz wpływów z nią związanych, - zmiana środków pieniężnych z tytułu działalności finansowej prezentowana jest w sposób bezpośredni, czyli w podziale na poszczególne rodzaje wydatków oraz wpływów z nią związanych. Dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej zdarzenia i operacje niepieniężne, a więc nie powodujące wpływu lub rozchodu środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów (np. amortyzacja, wartość netto sprzedanych lub zlikwidowanych środków trwałych, naliczone odsetki od kredytów i pożyczek) są wyłączone z rachunku przepływów pieniężnych w części dotyczącej działalności operacyjnej. W części rachunku przepływów dotyczącej działalności inwestycyjnej i finansowej jednostka wykazuje jedynie tytuły rzeczywiście zrealizowanych wpływów i wydatków, jednak bez wpływów i wydatków z tytułu należnego i podlegającego potraceniu naliczonego podatku od towarów i usług tzn. zapłata zobowiązań z tyt. działalności inwestycyjnej ujmowana jest w kwocie netto opłaconych faktur, zaś wpływy z niej ujmowane są w wysokości kwot netto wystawionych faktur sprzedaży. Zestawienie umieszczone poniżej przedstawia szczegółowo, które pozycje aktywów i pasywów bilansu prezentowane są w rachunku przepływów pieniężnych bezpośrednio (odrębnie prezentowane są wpływy i wydatki), a które pośrednio (zmiana stanu pozycji bilansowej w 3 / 9
okresie sprawozdawczym): Rodzaj działalności Ujęcie pośrednie Zmiana stanu wartości niematerialnych Inwestycyjna Zmiana stanu środków trwałych Inwestycyjna 4 / 9
Zmiana stanu udziałów, akcji i pozostałych inwestycji Inwestycyjna Zmiana stanu aktywów z tyt. podatku odroczonego Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności 5 / 9
Zmiana stanu udzielonych pożyczek i innych aktywów finansowych Inwestycyjna Zmiana stanu czynnych rozliczeń międzyokresowych Zmiana stanu kapitałów własnych Finansowa Zmiana stanu rezerw 6 / 9
Zmiana stanu kredytów i pożyczek Finansowa Zmiana stanu zobowiązań z tyt. emisji dłużnych papierów wart. Finansowa Zmiana stanu zobowiązań z tyt. leasingu finansowego Finansowa 7 / 9
Zmiana stanu zobowiązań (wszystkich innych niż w/w) Zmiana stanu biernych rozliczeń międzyokresowych Powyższy podział odzwierciedla przedstawioną wcześniej zasadę ogólną, że w sposób pośredni prezentujemy jedynie zmianę stanu pozycji bilansowych nie dotyczących działalności inwestycyjnej lub finansowej. W kolejnych częściach cyklu przedstawię, w jaki sposób przygotować zestawienia zmian pozycji bilansowych dotyczących działalności inwestycyjnej i finansowej, a więc nie ujmowanych w rachunku przepływów pośrednio (poprzez zmianę stanu) dokonując w nich podziału na 8 / 9
poszczególne rodzaje wydatków i wpływów oraz w jaki sposób ująć te przepływy w rachunku przepływów pieniężnych. 9 / 9