Autorski program nauczania Technika w gospodarstwie domowym 0
Program nauczania techniki w klasach IV-VI Szkoły Podstawowej opiera się na Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych. Weszła ona w życie 15 stycznia 2009 roku. Podstawa programowa w zakresie zajęć technicznych zawiera: Cele kształcenia wymagania ogólne: I Rozpoznawanie i opis działania elementów środowiska technicznego. II Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych (od pomysłu do wytworu) III Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym Treści nauczania wymagania szczegółowe: 1. Opisywanie techniki w bliższym i dalszym otoczeniu. Uczeń: 1) opisuje urządzenia techniczne ze swojego otoczenia, wyróżnia ich funkcje; 2) podaje zalety i wady stosowanych rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych; 2. Opracowywanie koncepcji rozwiązań problemów technicznych Uczeń: 1) rozpoznaje materiały konstrukcyjne: np. papier, materiały drzewne, metale, tworzywa sztuczne; bada i porównuje podstawowe ich właściwości: twardość i wytrzymałość; określa możliwości wykorzystania różnych materiałów w technice w zależności od właściwości; 2) zapisuje rozwiązania techniczne w formie graficznej, wykonuje odręczne szkice techniczne i proste rysunki rzutowe (prostokątne i aksonometryczne), analizuje rysunki techniczne stosowane w katalogach i instrukcji obsługi; 3) konstruuje modele urządzeń technicznych, posługując się gotowymi zestawami do montażu elektronicznego i mechanicznego. 3. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych. Uczeń: 1) wypisuje kolejność działań (operacji technologicznych); szacuje czas ich trwania; organizuje miejsce pracy; 2) posługuje się podstawowymi narzędziami stosowanymi do obróbki ręcznej (np. piłowania, cięcia, szlifowani, wiercenia) różnych materiałów i montażu 1
4. Sprawnie i bezpiecznie posługuje się sprzętem technicznym. Uczeń: 1) potrafi obsługiwać i regulować urządzenia techniczne znajdujące się w domu, szkole i przestrzeni publicznej z zachowaniem zasad bezpieczeństwa; czyta ze zrozumieniem instrukcje obsługi urządzeń 2) bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer, rowerzysta. 5. Wskazywanie rozwiązań problemów rozwoju środowiska technicznego Uczeń: 1) opisuje zasady segregowania i możliwości przetwarzania odpadów z różnych materiałów: papieru, drewna, tworzyw sztucznych, metali i szkła; 2) opracowuje projekty racjonalnego gospodarowania surowcami wtórnymi w najbliższym środowisku, w domu, na osiedlu, w miejscowości. Aby uczniowie w pełni opanowali materiał, zajęcia techniczne powinny odbywać się w odpowiednio przystosowanych i wyposażonych pracowniach. Grupa zajęciowa powinna być dostosowana do liczby stanowisk, które znajdują się w pracowni. 2
Napisany przeze mnie program nauczania uczy wykorzystania wiedzy i umiejętności w życiu codziennym. Przekazuje uczniom treści programowe w przystępny sposób. Uczniowie po zrealizowanym programie nauczania tworzą Kodeks obsługi urządzeń elektrycznych. Program nauczania zawiera: 1. Ogólne cele edukacyjne: Zapamiętanie przez ucznia: symboli bezpieczeństwa znajdujących się na sprzęcie domowym symboli i oznaczeń występujących w instrukcjach obsługi oznaczeń materiałów na rysunku technicznym zasad tworzenia dokumentacji technicznej zasad przygotowania miejsca pracy numerów telefonów alarmowych zasady działania gaśnicy zasad segregowania śmieci zasad rysunku technicznego zasady działania czujników w gospodarstwie domowym zasady działania telefonu zasady działania sokowirówki Zrozumienie przez ucznia: budowy urządzeń technicznych, występujących w gospodarstwie domowym (komputer, mikser, sokowirówka, czajnik elektryczny, odkurzacz, TV, DVD, pralka, wiertarka) zasad obchodzenia się z urządzeniami gazowymi niebezpieczeństw płynących z niewłaściwej obsługi urządzeń domowych 3
działania urządzeń znajdujących się w gospodarstwie domowym informacji zawartych w instrukcjach obsługi i regulaminach Bhp zasady działania komputera zasady działania miksera zasady działania sokowirówki zasady działania czajnika elektrycznego zasady działania odkurzacza zasady działania TV, DVD zasady działania pralki zasady działania wiertarki zasad przygotowania miejsca pracy zasady działania telefonu zasady działania głośników Nabycie przez ucznia umiejętności: eksploatacji urządzeń domowych włączenia i wyłączenia urządzeń domowych konieczności korzystania z najnowszych zdobyczy techniki właściwej postawy na reagowanie na zaistniałe zagrożenia czytania dokumentacji technicznej (symbole, schematy) posługiwania się urządzeniami do obróbki ręcznej, które znajdują się w przydomowym warsztacie rozpoznawania poszczególnych elementów sokowirówki eksploatacji pralki opisu konstrukcji głośników montażu głośników w domu demontażu głośników opisu zasady działania poszczególnych elementów w mikserze 4
odczytywania informacji zawartych w instrukcji obsługi tworzenia instrukcji obsługi szlifierki (wzorując się na innych instrukcjach) opisu budowy telefonu opisu zasady działania sokowirówki opis budowy pralki opis zasady działania wiertarki zaangażowania w pracę praktycznego posługiwania się wiadomościami wg podanych uprzednio wzorców 2. Struktura materiału- zagadnienia wiodące i szczegółowe 1) Obsługa urządzeń domowych a. korzystanie z urządzenia b. konserwacja urządzeń c. czytanie instrukcji obsługi d. zgłoszenie awarii 2) Dbanie o środowisko a. segregacja śmieci b. racjonalne gospodarowanie odpadami wtórnymi c. recykling i utylizacja 3) Majsterkuję w domu a. urządzenia do obróbki ręcznej b. telefony alarmowe c. zasada działania gaśnicy d. zasady bezpiecznej pracy 5
3. Osiągnięcia uczniów w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw i zachowań: Uczeń wymienia: symbole i oznaczenia występujące w instrukcjach obsługi symbole bezpieczeństwa znajdujących się na sprzęcie domowym oznaczenia materiałów na rysunku technicznym zasady tworzenia dokumentacji technicznej zasady przygotowania miejsca pracy numery telefonów alarmowych zasadę działania gaśnicy zasadę segregowania śmieci zasadę rysunku technicznego zasadę działania czujników w gospodarstwie domowym zasadę działania telefonu zasadę działania sokowirówki zasady segregacji i utylizacji odpadów numery alarmowe (997, 998, 999) oraz międzynarodowy numer alarmowy 112 urządzenia, które służą w gospodarstwie domowym do pracy, a z których korzystamy dla przyjemności sposoby zagospodarowania odpadów Uczeń wyjaśnia: co oznaczają symbole i oznaczenia występujące w instrukcjach obsługi zasadę działania czujników znajdujących się w domu sposoby zagospodarowania odpadów co należy zrobić ze zużytymi bateriami zasadę działania gaśnicy jak zmiany wprowadzane w urządzeniach technicznych wpływają na zmniejszenie uciążliwości pracy, na zwiększenie bezpieczeństwa użytkowania i niezawodności działania urządzeń 6
jak w bezpieczny sposób uruchamiać i wyłączać sprzęt zasadę działania telefonu zasadę działania sokowirówki zasadę działania pralki zasadę działania wiertarki zasadę działania głośników zasady tworzenia instrukcji obsługi sposoby zagospodarowania odpadów potrzebę segregowania odpadów i konieczność ich recyklingu Uczeń opisuje: budowę sprzętu znajdującego się w gospodarstwie domowym budowę sprzętu znajdującego się w przydomowym warsztacie bezpieczną obsługę urządzeń gospodarstwa domowego bezpieczną obsługę urządzeń znajdujących się w przydomowym warsztacie prawidłową postawę, podczas korzystania z danego sprzętu (np. wiertarka) zasadę działania sokowirówki zasadę działania wiertarki zasadę działania lodówki zasadę działania pralki ilustracje przedstawiające urządzenia domowe urządzenia techniczne ze swojego otoczenia, wyróżniając elementy budowy i zasady działania co zrobić, żeby w swoim otoczeniu było mniej śmieci 7
Uczeń potrafi: zadzwonić na numer alarmowy w razie niebezpieczeństwa postępować wg instrukcji prawidłowo analizować wady i zalety poszczególnych urządzeń umiejętnie dobierać sprzęt gospodarstwa domowego pod względem wpływu na środowisko analizuje dokumentację techniczną (instrukcję) i postępuje zgodnie z zaleceniami korzystać z urządzeń gospodarstwa domowego odróżnić urządzenia mechaniczne od elektromechanicznych bezpiecznie korzystać z energii elektrycznej, wody, gazu w kontekście dbałości o środowisko bezpiecznie eksploatować instalacje domowe bezpiecznie i ekonomicznie korzystać z mediów przyjąć prawidłową postawę, korzystając z danego sprzętu (np. wiertarka) prawidłowo zdiagnozować sprawność sprzętu podać zalety i wady materiałów wykorzystanych do produkcji urządzeń w gospodarstwie domowym prawidłowo i bezpiecznie posługiwać się odkurzaczem prawidłowo i bezpiecznie posługiwać się kuchenką mikrofalową ze zrozumieniem odczytać instrukcję obsługi danego urządzenia prawidłowo powiadomić służby ratunkowe o miejscu wypadku i o sytuacji zagrożenia sprawdzić stan techniczny urządzeń znajdujących się w gospodarstwie domowym samodzielnie zaprojektować ciąg roboczy z uwzględnieniem różnych wielkości i kształtów pomieszczenia Postawy: ukształtowanie w sobie postawy przestrzegania zasad obowiązujących przy pracy w urządzeniami zaangażowanie w pracę 8
4. Procedury osiągania celów Temat Procedury osiągania celów 1. Odczytywanie informacji zawartych w instrukcjach obsługi i regulaminach Bhp napisz instrukcję obsługi wiertarki ręcznej pokaz z objaśnieniem instrukcja obsługi wiertarki stołowej instrukcja obsługi tokarki regulamin pracowni technicznej regulamin Bhp grupowa 2. Zasady korzystania ze sprzętu gospodarstwa domowego tworzymy kodeks obsługi urządzeń w gospodarstwie domowym pogadanka, prezentacja multimedialna duże arkusze papieru kolorowe markery grupowa 9
3. Budowa i zasada działania sokowirówki 4. Jak należy postępować w sytuacji zagrożenia 5. Bezpiecznie włączamy i wyłączamy sprzęt znajdujący się w gospodarstwie domowym i przydomowym warsztacie Składamy sokowirówkę zadania praktyczne elementy budowy sokowirówki: tarka, popychacz, sitko, obudowa, wyłącznik, otwór wypływowy grupowa jak zachowujemy się w sytuacji zagrożenia? Tworzymy scenki w grupach 5 osobowych pogadanka scenki dramowe tablice z numerami alarmowymi instrukcja obsługi gaśnicy grupowa eksperymentalne: bezpiecznie włączamy urządzenia pokaz pogadanka urządzenia gospodarstwa domowego grupowa 10
6. Zasada działania gaśnicy 7. Konserwujemy urządzenia AGD i sprzęt domowy 8. Działanie czujników w gospodarstwie domowym pokaz metod gaszenia pożaru na boisku szkolnym (pod okiem strażaków) pogadanka, pokaz gaśnica deski do rozpalenia ogniska zapałki grupowa eksperymentalne: konserwujemy sokowirówkę eksperymentalne: czyścimy i konserwujemy wiertarkę pokaz pogadanka instrukcje obsługi urządzeń karty gwarancyjne urządzeń grupowa sprawdzamy działanie czujników pokaz plansze z różnymi rodzajami czujników model domu/mieszkania wraz z zainstalowanymi czujnikami grupowa 11
9. Projektujemy rozmieszczenie sprzętu w kuchni z uwzględnieniem zasad ergonomii 10. Jak działa system centralnego odkurzania 11. Komunikujemy się za pomocą telefonu projektujemy nowoczesną kuchnię pogadanka zadanie praktyczne gotowe makiety pomieszczeń kuchennych miniaturowe wyposażenie kuchni komputer program komputerowy Sam zaprojektuj swój dom grupowa, indywidualna montażowe: z gotowych elementów projektujemy układ centralnego odkurzania zadania praktyczne poszczególne elementy zestawu centralne odkurzanie grupowa pogadanka ćwiczenia tablica + markery telefony komórkowe plansze- schematy sieci telefonicznej grupowa 12
13. Jak działa głośnik 14. Oznaczenia niebezpieczeństw na tabliczkach informacyjnych 15. Odpady i sposoby ich zagospodarowania montażowe: budujemy głośnik zadania praktyczne papierowy talerz kabel miedziany metal magnes grupowa graficzne: odczytaj informacje, które znajdujące się na tabliczkach na urządzeniach w domu zdjęcia(uczniowie zrobili je w domu) tabliczek informacyjnych grupowa podające: wykład informacyjny, pogadanka praktyczna: poglądowa, ćwiczenia praktyczne komputer karty pracy grupowa 13
Formy organizacyjne: grupowa jednostkowa Sposoby oceniania: sprawdziany kartkówki odpowiedzi ustne testy projekty 14
5. Kryteria oceniania 1. Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobry i ponadto: wykracza swoimi wiadomościami poza materiał podstawowy bierze udział w olimpiadach technicznych wykraczając praktycznie wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności biorąc udział w konkursach potrafi zaprojektować rozmieszczenie sprzętu w kuchni z uwzględnieniem ergonomii i zasad Bhp potrafi stosować swoją wiedzę przy projektowaniu pomieszczenia, wykorzystując do tego komputer potrafi wyjaśnić zasadę działania systemu centralnego odkurzania potrafi rozpoznać urządzenia prądożerne wyjaśnia zasadę działania odkurzaczy wodnych i myjek ciśnieniowych podaje związek między temperaturą w chłodziarkach a czasem przechowywania żywności i wyjaśnia to wyjaśnia pojęcia miękka i twarda woda podaje sposoby regulacji twardości wody (uzdatniacze, filtry) zna i wyjaśnia wpływ twardości wody na jakość prania i trwałość urządzeń piorących zna i wyjaśnia wpływ twardości wody na jakość mycia w zmywarce i trwałość tego urządzenia 2. Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dobry i ponadto: potrafi obsługiwać i konserwować urządzenia AGD zgodnie ze wskazówkami zawartymi w instrukcji i karcie gwarancyjnej urządzenia potrafi wyjaśnić co to jest moc urządzeń elektrycznych potrafi zdiagnozować, dlaczego nie działa dane urządzenie w domu planuje system konserwacji maszyn, urządzeń i narzędzi posługuje się zasobami Internetu do identyfikacji urządzeń, sprzętu technicznego i narzędzi wzorowo organizuje swoje stanowisko pracy w przydomowym warsztacie umie odczytać informację umieszczoną na tabliczkach informacyjnych w urządzeniach domowych 15
potrafi znaleźć informację o znakach bezpieczeństwa w Internecie potrafi opisać poszczególne elementy urządzeń znajdujących się w gospodarstwie domowym potrafi samodzielnie wykonać obsługę techniczną pralki, zgodnie z instrukcją obsługi zna zasady bezpiecznego przewożenia sprzętu inicjuje pracę w zespole dzieli się swoimi pomysłami z innymi członkami grupy czuwa nad właściwym przebiegiem prac reaguje na zauważone zjawiska niszczenia naszego środowiska 3. Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczny i ponadto: potrafi odpowiednio postępować w razie stwierdzenia nieprawidłowości w działaniu urządzeń domowych uczeń potrafi zaprojektować umeblowanie mieszkania wraz ze sprzętem elektronicznym, zgodnie z zasadami ergonomii potrafi samodzielnie zaprojektować ciąg roboczy z uwzględnieniem różnych wielkości i kształtów pomieszczenia umie stosować wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych- oznacza to opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznego posługiwania się wiadomościami wg podanych mu uprzednio wzorców interpretuje zjawiska zachodzące w czasie pracy urządzeń ocenia przyczyny zużycia elementów urządzeń ocenia zużycie części składowych urządzenia potrafi zorganizować stanowisko pracy w warsztacie przydomowym określa zagrożenia wynikające z użytkowania niesprawnych urządzeń w gospodarstwie domowym omawia szkodliwe czynniki środowiska wyjaśnia na czym polega recykling omawia metody i sposoby ograniczenia zanieczyszczeń środowiska potrafi prawidłowo powiadomić służby ratunkowe o miejscu wypadku i o sytuacji zagrożenia potrafi sprawdzić stan techniczny urządzeń znajdujących się w gospodarstwie domowym potrafi współpracować z innymi grupami potrafi terminowo wykonywać swoją pracę 16
potrafi wyjaśnić jak odpady domowe wpływają na stan naszego środowiska 4. Ocenę dostateczny otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczający i ponadto: potrafi wyszukać potrzebne informacje na temat obsługi urządzenia w instrukcji potrafi wyjaśnić co to jest ciąg roboczy, i przy pomocy nauczyciela zaprojektować taki ciąg w swojej kuchni potrafi wyjaśnić, co to jest obwód elektryczny i odbiornik elektryczny potrafi analizować zjawiska zachodzące w czasie pracy elementów analizuje informacje zawarte na rysunku technicznym charakteryzuje w oparciu o dokumentację techniczną elementy składowe maszyn, urządzeń i narzędzi omawia przyczyny zużycia elementów urządzeń potrafi wymienić surowce wtórne, które można odzyskać w gospodarstwie domowym wie, w jaki sposób ograniczyć produkcję śmieci w swoim gospodarstwie domowym rozróżnia i prawidłowo nazywa podstawowe narzędzia, urządzenia i przyrządy pomiarowe oraz określić ich przeznaczenie potrafi prawidłowo i bezpiecznie posługiwać się odkurzaczem potrafi prawidłowo i bezpiecznie posługiwać się kuchenką mikrofalową potrafi ze zrozumieniem odczytać instrukcję obsługi danego urządzenia zna zasady korzystania z narzędzi w warsztacie przydomowym wie, gdzie znajduje się apteczka i sprzęt przeciwpożarowy umie czytać informacje umieszczone na urządzeniach domowych zna numery alarmowe i międzynarodowy numer alarmowy potrafi wypracować wspólne zdanie z innymi członkami grupy 17
5. Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który: potrafi wymienić dokumenty, w których należy szukać potrzebnych informacji, dotyczących obsługi urządzeń potrafi wyjaśnić dlaczego kuchenka i chłodziarka nie mogą stać koło siebie potrafi wyjaśnić jak postąpić w razie gdy w domu zgaśnie światło potrafi wyjaśnić jak należy postąpić w przypadku porażenia prądem elektrycznym potrafi wskazać miejsca i urządzenia, które może sam obsługiwać potrafi odpowiednio zareagować w razie rozumie znaczenie umieszczania znaków bezpieczeństwa i ostrzegawczych na urządzeniach domowych potrafi opisać budowę miksera potrafi omówić przeznaczenie poszczególnych elementów miksera rozumie niebezpieczeństwo związane z nieprawidłowym przygotowaniem miksera do pracy potrafi prawidłowo zachować się w sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości w działaniu urządzenia zna i przestrzega zasady Bhp rozumie znaczenie ochrony środowiska rozumie znaczenie segregacji śmieci potrafi prawidłowo zorganizować stanowisko pracy bezpiecznie posługuje się wkrętarką akumulatorową rozumie znaczenie dokumentacji technicznej stosuje odpowiednie narzędzia i przypory w zadaniach wytwórczych, przestrzegając przy tym zasad Bhp wymienia urządzenia techniczne znajdujące się w jego otoczeniu odczytuje informacje zawarte na rysunku technicznym rozróżnia w oparciu o dokumentację techniczną elementy składowe maszyn, urządzeń i narzędzi zna przyczyny zużycia elementów maszyn nie podejmuje działań, które mogą szkodzić naszemu środowisku 18
6. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: wykazuje brak zaangażowania nawet pod wpływem sugestii nauczyciela nie wyraża chęci posługiwania się poznanymi narzędziami znajdującymi się w pracowni technicznej nie przynosi potrzebnych materiałów nie stosuje zasad bezpieczeństwa dotyczących obsługi urządzeń domowych, bądź znajdujących się na wyposażeniu pracowni technicznej nie spełnia kryteriów na ocenę wyższą 19