Stare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej Wojciech Rzepka Warszawa, 19 marca 2012 r. 1
1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty prawne Unii Europejskiej - instytucje decyzyjne Unii Europejskiej - podstawowe formy aktów prawnych 2. Legislacja Unii Europejskiej stare i nowe podejście 3. Podsumowanie 2
1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty prawne Unii Europejskiej - instytucje decyzyjne Unii Europejskiej - podstawowe formy aktów prawnych 2. Legislacja Unii Europejskiej stare i nowe podejście 3. Podsumowanie 3
IDEA nieskrępowany przepływ towarów i usług ale Wzajemne uznawanie procedur wprowadzania do obrotu = wzajemna akceptacja i wzajemne zaufanie stąd CEL: raz ocenione i dopuszczone = akceptowane wszędzie WARUNEK: spełnienie wymagań bezpieczeństwa państwa i harmonizacja techniczna 4
Fundamenty prawne Unii Europejskiej: Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu - wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł 23 lipca 2002 r.; Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), podpisany 25 marca 1957 r. w Rzymie - wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. (często nazywany traktatem rzymskim ); Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom), podpisany w Rzymie jednocześnie z traktatem EWG; Traktat o Unii Europejskiej (UE), podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht - wszedł w życie 1 listopada 1993 r. (często nazywany traktatem z Maastricht ). 5
Instytucje decyzyjne Unii Europejskiej: Parlament Europejski (PE) - reprezentuje obywateli UE i jest przez nich bezpośrednio wybierany; Rada Unii Europejskiej - reprezentuje poszczególne państwa członkowskie; Komisja Europejska - reprezentuje interesy Unii jako całości. 6
Instytucje decyzyjne Unii Europejskiej ich rola: Zasadniczo to Komisja występuje z wnioskami dotyczącymi nowych aktów prawnych. Parlament i Rada przyjmują akty prawne. W określonych wypadkach możliwe jest przyjęcie aktu prawnego samodzielną decyzją Rady. 7
Podstawowe formy aktów prawnych UE Dyrektywy wytyczają wspólny cel do osiągnięcia dla wszystkich państw członkowskich, pozostawiając władzom krajowym wybór formy i sposobu jego realizacji. Zazwyczaj państwa członkowskie mają od roku do dwóch lat na wykonanie dyrektywy Rozporządzenia są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich z chwilą ich wejścia w życie, bez konieczności podejmowania dalszych działań przez poszczególne państwa 8
Podstawowe formy aktów prawnych UE Rozporządzenia Wydawane przez Parlament obowiązują bezpośrednio i dotyczą funkcjonowania Unii Europejskiej Wydawane przez Komisję Europejską są uszczegółowieniem dyrektyw 9
1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty prawne Unii Europejskiej - instytucje decyzyjne Unii Europejskiej - podstawowe formy aktów prawnych 2. Legislacja Unii Europejskiej - stare i nowe podejście 3. Podsumowanie 10
Legislacja Unii Europejskiej - stare podejście Cel dyrektyw starego podejścia : usuwanie barier technicznych poprzez ujednolicanie szczegółowych wymagań technicznych dotyczących wytwarzania wyrobów Opracowanie takich dyrektyw na szczeblu Rady Unii Europejskiej było trudne i nieefektywne, tym bardziej, że wymagało jednomyślności Rady 11
Legislacja Unii Europejskiej - stare podejście Dyrektywy starego podejścia określały szczegółowe przepisy techniczne, zastępujące przepisy poszczególnych krajów lub obowiązujące alternatywnie do tych przepisów, miały charakter zbliżony do norm technicznych, ale w znikomym stopniu uwzględniały dorobek normalizacji europejskiej 12
Legislacja Unii Europejskiej - stare podejście Opcjonalność dyrektyw starego podejścia obowiązek uznawania przez państwa członkowskie i dopuszczania na swój rynek wyrobów zgodnych z wymaganiami dyrektywy i jednocześnie brak obowiązku wycofania własnych przepisów krajowych, nawet jeśli nie były one zgodne z dyrektywą powodem braku znaczącego postępu harmonizacji technicznej 13
Legislacja Unii Europejskiej - stare i nowe podejście Biała Księga Komisji Europejskiej z 1985 r. rezygnacja z czasochłonnego ujednolicania przepisów w specyfikacjach technicznych, koncentracja dalszych działań na ustalaniu wymagań zasadniczych dotyczących bezpieczeństwa, zdrowia, ochrony konsumenta oraz środowiska, które będą określane w dyrektywach Unii Europejskiej tzw. nowego podejścia w dziedzinie harmonizacji technicznej i normalizacji 14
Legislacja Unii Europejskiej - nowe podejście 4 zasady nowego podejścia : 1. Harmonizacja jest ograniczona do wymagań zasadniczych i tylko wyroby spełniające wymagania zasadnicze mogą być wprowadzone na rynek i korzystać z prawa swobodnego przepływu w obrębie Wspólnoty, 2. Zakłada się, że zharmonizowane normy, przetransponowane na normy krajowe są zgodne z odpowiednimi wymaganiami zasadniczymi (domniemanie zgodności), 15
Legislacja Unii Europejskiej - nowe podejście 4 zasady nowego podejścia : 3. Stosowanie zharmonizowanych norm i innych specyfikacji technicznych jest dobrowolne i producenci mają swobodę w wyborze rozwiązań technicznych, które zapewnią zgodność z wymaganiami zasadniczymi, 4. Producenci mają wybór między różnymi procedurami oceny zgodności uwzględnionymi w odpowiedniej dyrektywie. 16
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Jednolita struktura uregulowań i określanie: wymagań zasadniczych dla wyrobów wprowadzanych do obrotu, postanowień dotyczących informowania odbiorcy o właściwościach i ograniczeniach stosowania wyrobu, systemu oceny zgodności, 17
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Jednolita struktura uregulowań i określanie: warunków notyfikowania jednostek upoważnionych do działania w ramach określonych systemów oceny zgodności, obowiązkowego oznakowanie CE wyrobu (jeżeli dyrektywa tego wymaga), obowiązku zorganizowania nadzoru nad wyrobami wprowadzonymi na rynek. 18
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Zasady obowiązujące odnośnie stosowania dyrektyw nowego podejścia : 1. Państwa członkowskie mają obowiązek przenieść je do ustawodawstwa krajowego. Przepisy krajowe muszą być w pełni zgodne z ich postanowieniami, wszelkie krajowe regulacje sprzeczne z dyrektywami powinny zostać uchylone. Państwa członkowskie zachowują swobodę wyboru formy, w jakiej wprowadzają przepisy krajowe (np. poprzez ustawę, rozporządzenie lub inny akt prawny) 19
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Zasady obowiązujące odnośnie stosowania dyrektyw nowego podejścia : 2. Wymagania zasadnicze zawarte w dyrektywach nowego podejścia mogą pokrywać się lub wzajemnie dopełniać w zależności od rodzaju zagrożeń, uwzględnionych w wymaganiach zasadniczych odnoszących się do danego wyrobu. 20
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Zasady obowiązujące odnośnie stosowania dyrektyw nowego podejścia : 3. Wyrób może być wprowadzony na rynek tylko wtedy, gdy spełnia przepisy wszystkich dyrektyw, które mają do niego zastosowanie oraz gdy poddany został ocenie zgodności przeprowadzonej zgodnie z wszystkimi tymi dyrektywami. 21
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Zasady obowiązujące odnośnie stosowania dyrektyw nowego podejścia : 4. Dyrektywy dotyczą tylko wyrobów, które są po raz pierwszy wprowadzane na rynek Wspólnoty i/lub po raz pierwszy oddane do użytku. 22
Legislacja Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia Różnice pomiędzy dyrektywami starego i nowego podejścia : Dyrektywy starego podejścia obejmują konkretne wyroby, a odnoszące się do nich wymagania jak i sposób przeprowadzenia badań określone są w sposób szczegółowy. Dyrektywy nowego podejścia formułują zagadnienia w sposób ogólny, tak aby mogły objąć możliwie wszystkie przypadki dotyczące ich przedmiotu. Nie narzucają jednolitych rozwiązań, tylko pozostawiają użytkownikowi swobodę w wyborze sposobów osiągnięcia celów wskazanych w dyrektywie. 23
1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty prawne Unii Europejskiej - instytucje decyzyjne Unii Europejskiej - podstawowe formy aktów prawnych 2. Legislacja Unii Europejskiej stare i nowe podejście 3. Podsumowanie 24
Dyrektywy nowego podejścia: Podsumowanie usunęły bariery we wprowadzaniu postępu technicznego poprzez odejście od ścisłego definiowania wyrobu a określenie w zamian zasadniczych dla niego wymagań (bez definiowania szczegółów), wprowadziły jasną odpowiedzialność producenta lub jego przedstawiciela za wyrób (deklaracja zgodności), wprowadziły regulacje dotyczące oceny wyrobu na zgodność z ustalonymi wymaganiami (jednostki oceniające zgodność). 25
Dziękuję za uwagę