ZAŁACZNIK 1 Załącznik zawiera odpowiedzi na uwagi przekazane pismem z dnia 23.10.2013, numer WOOŚ.4242.135.2013.BZ.2 Uwaga 1 Z uwagi na niewielkie spadki terenu oraz niewielkie zagłębienie odbiorników wód nie ma możliwości zastosowania rowów krytych. Zastosowanie rowu krytego wymusza zagłębienie dna cieku i wiązałoby się to z wprowadzeniem wód poniżej poziomu odbiorników. W związku z tym na wymienionych odcinkach zaprojektowano rowy o nachyleniu skarp 1:3. Kwestia zastosowania rowów otwartych została szczegółowo przedstawiona w raporcie na stronie 348. Pkt. 4.33 (km 66+000 68+940, 69+570 71+260, 73+500 73+900) ze względów hydrologicznych i utrzymaniowych, nie mam możliwości przykrycia rowów bądź ujęcia ich w przepusty projekt budowlany przewiduje zastosowanie nachylenie skarp i przeciwskarp rowów 1:3 co zapewni optymalne warunki migracji płazów. Ze względu na płytkie rowy nie ma możliwości ich zarurowania bez zasłonięcia przejścia. Brak rowów przykrytych nie będzie miało większego wpływu na funkcjonalność przejść przy zaprojektowanych wypłaszczonych skarpach pokrytych gruntem o nachyleniu 1:3. Ewentualne zagrożenie w miejscach występowania rowów otwartych może wystąpić przy dłuższej stagnacji wody, co może mieć wpływ na wykorzystanie przejść przez małe ssaki i niektóre gatunki płazów, a także stanowić potencjalne miejsce składania skrzeku przez płazy, szczególnie wiosną, gdy płazy aktywnie poszukują i zasiedlają zbiorniki wodne Uwaga 2 Wyjaśnienie znajdują się na stronie 347 ROŚ Taki typ zbiorników nie stanowi zazwyczaj korzystnych warunków dla rozrodu większości gatunków płazów, jest natomiast łatwo zasiedlany przez mało wymagającą ropuchę szarą i żaby zielone (zwł. żabę wodną). Liczebność i zagęszczenie ropuchy szarej może stopniowo wzrastać, prowadząc w przyszłości do migracji i rozprzestrzeniania się gatunku poza pierwotny zbiornik wodny. Ze względu na bezpośrednią możliwość dostawania się zanieczyszczeń drogowych (w tym chlorków z wód pośniegowych) trudno pozytywnie ocenić przydatność zbiorników infiltracyjnych dla płazów w dłuższej perspektywie. Z tych zbiorników korzystają zwykle mniej wymagające gatunki, choć nie można też wykluczyć ich sporadycznego użytkowania przez cenniejsze gatunki np. kumaka nizinnego. Zbiorniki takie nie mają naturalnego charakteru: ich poziom wód nie podlega zwykle naturalnym fluktuacjom, a woda jest zanieczyszczona, dlatego nie zaleca traktowania ich jako zastępcze lub docelowe siedliska płazów. W związku z powyższym przy braku możliwości zmiany lokalizacji ww. zbiorników w projekcie budowlanym zbiorniki zostały wygrodzone siatką dogęszczającą Uwaga 3 Pochylenie skarp zwiększono do 1:1,5 na długości przyczółków obiektu WD36, wynika to z konieczności przeprowadzenia rowów pod obiektem. Długości odcinków zarówno po prawej jak po lewej stronie wynoszą po 40m.
Uwaga 4 Szczegółowe wyjaśnienie znajduje się na stronie 346-347: Pkt. 4.44 a zbiorniki retencyjne w km 66+340, 66+360, 67+480, 67+930, 68+600, 72+320, 72+340, 74+020 i 75+960 oraz zbiorniki retencyjno infiltracyjne w km: 67+640, 74+220, 77+880, 77+980 i 77+960 - lokalizacja zbiorników ww. miejscach jest podyktowana koniecznością spełnienia pkt. 4.40 DŚU, jak również panującymi warunkami hydrologicznymi i geologicznymi, ukształtowaniem terenu istniejącego i projektowanego. Przeprowadzona analiza wykazała, iż konieczne jest zachowanie stosunków wodnych poprzez lokalizację zbiorników w ww. miejscach, gdyż umożliwia to zachowanie optymalnych warunków rozwoju ekosystemu na znaczącym terenie, a tym samym zachowanie miejsc żerowiskowych/bytowanie zwierząt. Fragmentaryczne ograniczenie migracji zwierząt w ww. miejscach nie wpłynie znacząco na rozwój lokalnej populacji płazów. Zgodnie z zapisami DŚU o umożliwieniu migracji we wszystkich przepustach prowadzących cieki, zastosowano w nich półki i płotki naprowadzające w tym w przepustach w rejonie zbiorników retencyjnych i retencyjno infiltracyjnych, przy czym tylko część z nich znajduje się na zinwentaryzowanych szlakach migracji płazów. Sytuacja taka dotyczy km: 66+350 66+450 szlak migracji płazów (żaba wodna Rana esculenta) na przecięciu z inwestycją wzdłuż cieku wodnego i niewielkich oczek wodnych. W rejonie szlaku migracji znajdują się dwa zbiorniki retencyjne ZR-9/4 po stronie prawej i ZR-104 po stronie lewej oddalone około 40 m od przejścia. 67+000 67+500 szlaki migracji płazów (2) na przecięciu z inwestycją (rzekotka drzewna Hyla arborea, żaba wodna Rana esculenta, jaszczurka zwinka Lacerta agilis) obejmujące dwa stanowiska płazów w otoczeniu lasu i stawu rybnego. W związku z lokalizacją węzła Legnica Północ na cieku Kanał Irygacyjny w km 67+380 brak możliwości zmiany lokalizacji zbiornika ZR-11/4 znajdującego się wewnątrz węzła. Zbiorniki retencyjne i retencyjno - infiltracyjne nie stanowią zazwyczaj korzystnych warunków dla rozrodu większości gatunków płazów, są natomiast łatwo zasiedlane przez mało wymagającą ropuchę szarą i żaby zielone (zwł. żabę wodną). Liczebność i zagęszczenie ropuchy szarej może stopniowo wzrastać, prowadząc w przyszłości do migracji i rozprzestrzeniania się gatunku poza pierwotny zbiornik wodny. Ze względu na bezpośrednią możliwość dostawania się zanieczyszczeń drogowych (w tym chlorków z wód pośniegowych) trudno pozytywnie ocenić przydatność zbiorników retencyjno-odparowujących dla płazów w dłuższej perspektywie. Z tych zbiorników korzystają zwykle mniej wymagające gatunki, choć nie można też wykluczyć ich sporadycznego użytkowania przez cenniejsze gatunki np. kumaka nizinnego. Zbiorniki takie nie mają naturalnego charakteru: ich poziom wód nie podlega zwykle naturalnym fluktuacjom, a woda jest zanieczyszczona, dlatego nie zaleca traktowania ich jako zastępcze lub docelowe siedliska płazów. W związku z powyższym przy braku możliwości zmiany lokalizacji ww. zbiorników oraz ze względu na uwarunkowania morfologicznych obszaru i sposób zagospodarowania terenu wprowadzono wokół zbiorników siatkę dogęszczającą. Biorąc pod uwagę powyższe rozwiązania zastosowane w projekcie budowlanym oraz fakt, że obszar należy do stosunkowo ubogich pod względem występowania herpetofauny ocenia się, że wprowadzone zmiany w stosunku do zapisów decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będą miały wpływu na zinwentaryzowane gatunki płazów i gadów oraz ich szlaki migracji a zastosowane środki minimalizujące pozwolą na ochronę lokalnych populacji płazów i gadów.
Uwaga 5 Wskazane w raporcie przepusty zaprojektowane zostały zgodnie z zapisami DŚU, ale należy mieć na uwadze iż znajdują się w rejonach węzłów drogowych, lub też na samych węzłach, które ze względów bezpieczeństwa wymagają oświetlenia. Oświetlenie wprowadzono dla trasy głównej na odcinku: - od km 64+950 do km 68+086 (rejon MOP Kochlice i węzła Legnica Północ) - od km 73+548 do km 75+608 (rejon węzła Legnica Zachód Dodatkowo zaprojektowano budowę oświetlenia: - łącznic węzła Legnica Północ, drogi powiatowej DP 2233D oraz pozostałych dróg w rejonie węzła, - łącznic węzła Legnica Zachód, drogi krajowej DK94, dróg obsługujących oraz pozostałych dróg w rejonie węzła, - ronda w km 75+300, dróg gminnych nr 4/05, 4/06, - przejścia podziemnego (PP-4/01) w rejonie węzła Legnica Zachód. Przejścia te zaprojektowano głównie jako przejścia dla płazów, a w tym przypadku nie stwierdza się negatywnego oddziaływania oświetlenia na wykorzystanie przejść. W przypadku małych ssaków, które mogą występować w tym regionie i wykorzystywać przejścia do migracji wpływ również jest nieznaczny. Oświetlenie może wpływać negatywnie w przypadku przejść dla dużych ssaków w związku z powyższym dla obiektu ED-3 gdzie zaszła konieczność zainstalowania oświetlenia na obiekcie, zaprojektowano je tak aby nieoświetlało przejścia lampy o małej wysokości i niskim natężeniu światła. Na obiekcie przewiduje się zlokalizowanie latarni oświetleniowych przymocowanych do wsporników wykonstruowanych w gzymsach, za ekranem przeciwolśnieniowym. Wsporniki będą obłożone zewnętrznymi deskami gzymsowymi z polimerobetonu. Uwaga 6 Na potrzeby ponownej oceny przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą terenu, również w zakresie siedlisk chronionych. Metodyka opracowania z 2009 roku składała się z następujących działań: analizy dokumentacji dotyczącej chronionej szaty roślinnej obszaru planowanej inwestycji i wyznaczenia miejsc ważnych przyrodniczo na mapach lustracji szaty roślinnej obszaru przedsięwzięcia i zlokalizowania siedlisk cennych przyrodniczo oraz gatunków roślin i grzybów na obszarze planowanej inwestycji, ważnych w skali lokalnej, regionalnej, w skali Polski i Europy Jako materiał wyjściowy do prac inwentaryzacyjnych prowadzonych na potrzeby ponownej oceny w pierwszej kolejności przyjęto i sprawdzono wyniki przedstawione w pierwszym raporcie. Uzyskane wyniki z 2009 roku nie znalazły jednak potwierdzenia z wynikami uzyskanymi na potrzeby opracowania raportu na etapie ponownej oceny w związku z powyższym zaproponowano zmianę zapisu uwzględniając dane z przeprowadzonej inwentaryzacji. Wykonawca raportu nie jest w stanie podać przyczyny różnic w wynikach inwentaryzacji, gdyż nie jest autorem badań przeprowadzonych na potrzeby pierwszego raportu. Uwaga 7
Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej przedstawiono w raporcie w rozdziałach 5.12.2 5.12.6 oraz na mapach w załączniku numer 5: Mapy 03.00 03.06. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin naczyniowych wymagających szczególnej troski. Mapy 04.00 04.02. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków ksylofagów. Mapy 05.00 05.03. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków płazów i gadów. Mapy 06.00 06.14. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków ptaków. Mapy 07.00 07.08. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie chronionych gatunków nietoperzy. Uwaga 8 Miejscowe pokrywanie się odcinków kanalizacji i rowów wynika z konieczności przeprowadzenia wód opadowych z jezdni rowami do odbiorników (zbiorniki o funkcji retencyjnej lub cieki) lub z konieczności przeprowadzenia wód czystych z tzw. zlewni zielonych. Dodatkowo w załączeniu na CD przekazujemy komplet rysunków PZT z planem sytuacyjnym. Uwaga 9 Stwierdzenia podane w raporcie nie wynikają wprost z danych literaturowych, choć są często podawane w literaturze branżowej np. Księgarnia PWN Prof. dr hab. inż. Zbigniew Witold Engel Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem, są wynikiem sumowania decybeli, których dokonuje się według wzoru: Wzór na łączny poziom ciśnienia akustycznego, na podstawie F. Alton Everest, Podręcznik akustyki, Sonia Draga 2003, str. 61 Dla ułatwienia podano w raporcie trzy proste zasady, które mogą być stosowane z bardzo dobrym przybliżeniem do szybkiego dodawania decybeli. Uwaga 10 Na drodze S3 zastosowana będzie nawierzchnia typu SMA 11 PMB 45/80-55. Wyjaśnienia w zakresie redukcji hałasu znajduje się na str. 400: W ostatnich latach dokonał się znaczny postęp techniczny w rozwoju technologii cichych asfaltów porowatych, które obecnie nie wymagają specjalnego utrzymania i nie tracą właściwości z upływem lat. Według danych literaturowych nawierzchnia typu SMA czy nowa technologia mikrowarstwy - warstwa (gr. 25 mm), wykazuje skuteczność redukcji hałasu 2-4 db, dla 50
km/h i do 7 db dla większych prędkości w stosunku do standardowej nawierzchni asfaltowej. Uzyskanie efektów redukcji hałasu zależy w zasadniczy sposób od doboru odpowiedniej struktury warstwy porowatej w zależności od składu pojazdów i prędkości ruchu na drodze. Przy stosowaniu standardowego składu warstwy SMA redukcja poziomu emisji hałasu może wynosić jedynie do 2 db. W analizach uwzględniono zastosowaną nawierzchnię typu SMA. Przyjęta poprawka w modelu obliczeniowych uzależniona jest od prędkości pojazdów średnio dla projektowanych prędkości wynosi 2 db Uwaga 11 Stan jakości powietrza został przyjęty na podstawie udostępnionych danych przez WIOŚ we Wrocławiu, Delegatura w Legnicy pismo nr DL.SM>5010-12-600/2011 z dnia 18.03.2011. - aktualny na moment przygotowania ROŚ. Uwaga 12 Do modelu przyjęto poziom tła zgodny ze stanem zanieczyszczenia powietrza dla rejonu budowy drogi S-3 przedstawionym w tabeli uzyskanej z WIOŚ we Wrocławiu Delegatura w Legnicy pismo nr DL.SM.5010-12-600/2011 z dnia 18.03.2011. tj. 45 ug/m3. Wartości dopuszczalne przyjęto według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 Nr 16, poz. 87). W związku z tym każda wartość przekracza wartość dyspozycyjną (Da-R)= 0 µg/m3, która jest liczbą nieujemną. Co za tym idzie najwyższa wartość stężeń średniorocznych występuje w punkcie o współrzędnych X = 12400 Y =15500 m, wynosi 2.2748 i przekracza wartość dyspozycyjną (Da-R)= 0 µg/m3.