EWALUACJA PROJEKTU OTWÓRZ SIĘ NA SIEBIE

EWALUACJA PROJEKTU OTWÓRZ SIĘ NA SIEBIE Ewaluacja realizacji projektu w 2010 r. Opracowanie: Mirosława Michalska Katarzyna Tuzin Aneta Urbaniak Kutno 2011 r. 1

Spis treści WPROWADZENIE... 3 I. CHARAKTERYSTYKA ODBIORCÓW PROJEKTU... 5 II. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU... 9 III. METODOLOGIA BADANIA EWALUACYJNEGO... 21 1. Cele badania... 21 2. Pytania badawcze... 21 3. Metoda badania... 22 4. Procedura badania... 22 5. Czas i miejsce realizacji badania... 22 6. Dobór próby... 22 7. Narzędzia badawcze... 23 IV. WYNIKI... 24 1. Rezultaty twarde projektu... 24 2. Rezultaty miękkie projektu... 25 WNIOSKI... 30 ZAŁĄCZNIKI... 32 2

WPROWADZENIE z dniem 01.08.2008 r. przystąpił do realizacji projektu systemowego Otwórz się na siebie zgodnie z umową ramową nr UDA-POKL.07.01.01-10-049/08-00 zawartą w dniu 15.09.2008 r. pomiędzy Wojewódzkim Urzędem Pracy w Łodzi, ul. Wólczańska 49, 90 608 Łódź, zwanym Instytucją Wdrażającą /Instytucją Pośredniczącą II stopnia/ a Gminą Miastem Kutno, z siedzibą przy ul. Marz. J. Piłsudskiego 18, 99 300 Kutno oraz Uchwałą Nr XXV/261/08 Rady Miasta Kutno z dnia 7 sierpnia 2008 r. i Postanowieniem Nr 78/08 Prezydenta Miasta Kutno z dnia 19 sierpnia 2008 r. Umowa zawarta jest na okres 01.01.2008 r. 31.12.2013 r. Zgodnie z zapisami aneksu z dnia 26.05.2010 r. nr UDA-POKL.07.01.01-10-049/08-03 do w/w umowy kontynuowano realizację projektu Otwórz się na siebie w roku 2010 na podstawie zatwierdzonego Wniosku o dofinansowanie projektu PO KL na dany rok budżetowy. Tabela 1. Budżet projektu Otwórz się na siebie w kolejnych latach realizacji: WKŁAD WŁASNY JEDNOSTKI SAMORZĄDU ROK KWOTA ŁĄCZNA DOTACJA ROZWOJOWA /tj. uzyskane dofinansowanie/ TERYTORIALNEGO /w postacie zasiłków celowych oraz kosztów prac społecznie użytecznych/ 2008 308 178,65 zł 275 819,89 zł 2009 579 785,83 zł 518 908,31 zł 32 358,76 zł /w tym: JST 22 998,76 zł oraz 9 360,00 zł Fundusz Pracy/ 60 877,52 zł /w tym: JST 51 517,52 zł oraz 9 360,00 zł Fundusz Pracy/ 2010 493 810,00 zł 441 959,95 zł 51 850,05 zł /w tym: JST 44 506,05 zł oraz 7 344,00 zł Fundusz Pracy/ Razem 1 381 774,48 zł 1 236 688,15 zł 145 086,33 zł Projekt Otwórz się na siebie jest projektem systemowym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzi, Priorytetu VII Promocja integracji społecznej, Poddziałania 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Działania 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. W ramach PO KL możliwa jest realizacja przedsięwzięć służących wzrostowi zatrudnienia i tworzeniu nowych miejsc pracy. Wsparciem są objęte następujące obszary: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, rozwój zasobów ludzkich na terenach wiejskich, budowa sprawnej i skutecznej administracji publicznej oraz promocja zdrowia /łącznie 10 różnych priorytetów: 1/Zatrudnienie i integracja społeczna; 2/Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw; 3/Wysoka jakość systemu oświaty; 4/Szkolnictwo wyższe i nauka; 5/Dobre rządzenie; 6/Rynek pracy otwarty dla wszystkich; 7/promocja integracji społecznej; 8/Regionalne kadry gospodarki; 9/Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach; 10/Pomoc techniczna. 3

Priorytet VII Promocja integracji społecznej obejmuje działania polityki integracji społecznej, których celem jest zapewnienie równego dostępu do zatrudnienia osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym, wykluczonym oraz dyskryminowanym na rynku pracy, a także podwyższenie ich statusu zawodowego i społecznego, poprzez przygotowanie ich do wejścia lub powrotu na rynek pracy. Cel główny projektu: przygotowanie do wejścia lub powrotu na rynek pracy tj. ułatwienie dostępu do rynku pracy w 2010 r. 83 mieszkańcom miasta Kutno zagrożonym wykluczeniem społecznym z powodu pozostawania bez zatrudnienia oraz ich integracja ze społeczeństwem. Cele szczegółowe: eliminowanie barier wynikających z indywidualnych cech jednostek mających bezpośredni związek z ich wykluczeniem, w tym uwzględnienie specyficznych potrzeb oraz strategicznych celów równości kobiet i mężczyzn; budowanie partnerstwa lokalnego rozszerzenie zakresu współpracy między lokalnymi instytucjami działającymi w ramach szeroko rozumianej pomocy społecznej; integrowanie społeczności lokalnej przez działania na rzecz najbliższego otoczenia; wzmocnienie działań wolontariatu; budowanie nowego wizerunku ośrodka pomocy społecznej wdrażanie nowych form pomocy. 4

I. CHARAKTERYSTYKA ODBIORCÓW PROJEKTU Rekrutację uczestników do kontraktów socjalnych prowadzono przez okres ok. 3 m cy tj. od 04.01.2010 r. do 05.03.2010 r. w 3 etapach: a. promocja realizowana m.in. przez pracowników socjalnych oraz rejestr zgłoszeń prowadzony przez Biuro Projektu w terminie 13.01.2010 r. 01.03.2010 r.; b. indywidualne konsultacje rekrutacyjne z doradcami zawodowymi w terminie luty marzec 2010 r.; c. wybór konkretnych osób. Indywidualne konsultacje z doradcami zawodowymi polegały na przeprowadzeniu: wywiadu na podstawie opracowanego kwestionariusza, testu predyspozycji i zainteresowań zawodowych, zbadaniu oczekiwań dotyczących kierunku szkoleń osób zainteresowanych. Łączna liczba osób uczestniczących w konsultacjach to 105, w tym: ponad 48% kobiet i ponad 51% mężczyzn. Liczba badanych mężczyzn nieznacznie przewyższała liczbę kobiet. Większość uczestników konsultacji rekrutacyjnych to osoby w przedziale wiekowym 25 54 lata /tj. ok. 80% ogółu/ z wykształceniem ponadgimnazjalnym /tj. średnim lub zasadniczym zawodowym/ - ponad 40% lub niższym ponad 44% ogółu. /Załącznik 7, tabele 9 i 10/. Ankietowani oczekiwali zdobycia nowych doświadczeń, kwalifikacji oraz liczyli na łatwiejszy dostęp do zatrudnienia /98,2% odpowiedzi, Załącznik 7, tabela 11/. Kobiety najczęściej wyrażały chęć ukończenia kursów sprzedawcy z umiejętnością obsługi kasy fiskalnej, a także obsługi komputera i urządzeń biurowych oraz fryzjerstwa, wizażu i stylizacji. Z kolei mężczyźni najbardziej zainteresowani byli kursami na operatorów wózków widłowych i kierowców /Załącznik 7, tabela 12/. Znaczna część kobiet wykazała predyspozycje do pracy przy obliczaniu/szacowaniu, w obsłudze oraz do zajęć, które charakteryzuje częsty kontakt z ludźmi. Mężczyźni w większości ujawnili skłonności do pracy w ruchu i na świeżym powietrzu oraz do zajęć manualnych. Okazało się, że najwięcej kobiet kwalifikuje się do kursów na sprzedawcę, pracownika biurowego oraz opiekuna. Wśród mężczyzn dominowały kursy na operatora wózków widłowych, prawo jazdy oraz magazyniera /Załącznik 7, tabela 17/. Około 20% ankietowanych chciała, aby zajęcia odbywały się w godzinach popołudniowych. Większość osób nie potrafiła wskazać własnych oczekiwań w zakresie: wykładowców, warunków technicznych, wyposażenia sal, materiałów szkoleniowych. Zdecydowana większość uczestników nie wyraziła żadnych szczególnych oczekiwań co do przebiegu i organizacji zajęć około 90% przypadków z brakiem odpowiedzi w omawianym zakresie. Z indywidualnych konsultacji powstał Raport z rozmów doradczo rekrutacyjnych przeprowadzonych w ramach projektu Otwórz się na siebie z dnia 05.03.2010 r. Raport zawierał min. lisy osób z podziałem na zalecane szkolenia zawodowe, Analizę rynku pracy w powiecie kutnowskim z dnia 12.02.2010 r. oraz zalecenia doradców zawodowych dotyczące kierunków szkoleń do realizacji w ramach projektu w roku 2010 r. Wnioski sporządzono uwzględniając 3 czynniki: 1/zapotrzebowania zgłoszone przez klientów w trakcie rozmów, 2/zalecenia doradców zawodowych po zdiagnozowaniu klienta oraz 3/zapotrzebowanie lokalnego rynku pracy. 5

Na podstawie Raportu nastąpiła właściwa rekrutacja tj. wybór 42 osób /w tym: 20 K i 22M/. W tym miejscu rekrutacji podstawą były 2 listy z nazwiskami potencjalnych uczestników, którzy zostali przyporządkowani do szkoleń z zakresu: 1/wózki widłowe i 2/sprzedawca. Istotnym, kolejnym kryterium wyboru uczestników do projektu było posiadane wykształcenie w pierwszej kolejności kontaktowano się z osobami z wykształceniem podstawowym. Uwzględniono również wysoką motywację do udziału w projekcie wykazywaną przez część osób. Osoby niezakwalifikowane wprowadzono na listę rezerwową. Rekrutacja uczestników do grup samopomocowych w ramach PAL dla 41 osób /w tym 34 kobiet i 7 mężczyzn/, w tym: a. dla kobiet funkcjonujących w rodzinach z problemem alkoholowym; b. dla mężczyzn wchodzących w konflikt z prawem; c. dla samotnych matek powracających na rynek pracy; d. dla niepracujących matek dzieci chorych/niepełnosprawnych /osoby kontynuujące udział w projekcie z roku 2009 były tu również 3 uczestniczki, które uczęszczały na spotkania grupy w roku 2009 nieformalnie /poza kosztami projektu/. Rekrutację realizowano przez: zgłoszenia osób zainteresowanych do pracowników socjalnych, którzy określali, czy osoba spełnia kryteria wymienione w Regulaminie rekrutacji. Zgodnie z założeniami Wniosku o dofinansowanie projektu PO KL na rok 2010 rekrutację uczestników grup samopomocowych /tj. dla kobiet funkcjonujących w rodzinach z problemem alkoholowym oraz dla mężczyzn wchodzących w konflikt z prawem/ skierowano głównie do mieszkańców rejonów ulic Sienkiewicza i Mickiewicza w Kutnie badania ankietowe przeprowadzone przy opracowaniu Mapy zasobów i potrzeb 2009 wskazały ten rejon miasta, w którym występuje najwięcej środowisk wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. Łącznie wytypowano takich osób 10 /mieszkańcy ul. Sienkiewicza, Rychtelskiego, Mickiewicza, Majdany/. Pracownicy sporządzili listy osób zainteresowanych, które przekazano do Biura Projektu. Czas realizacji luty 2010 r., maj 2010 /czas uzależniony oraz okresu realizacji spotkań danej grupy/. Zgłoszenia były rozpatrywane przez zespół zarządzający projektem w porozumieniu z pracownikami socjalnymi. Osoby niezakwalifikowane wprowadzono na listę rezerwową. Tabela 2. Przepływ uczestników projektu Otwórz się na siebie w latach 2008 1010. Liczba osób, które: Okres Rozpoczęły udział w projekcie Po zakończonym udziale w projekcie Powróciły do projektu Po przerwanym udziale w projekcie Zakończyły udział w projekcie Przerwały udział w projekcie Kontynuują udział w projekcie na koniec okresu rozliczeniowego Rok 2010 47 33 80 9 0 9 0 0 0 47 24 71 9 8 17 0 1 1 Osiągnięta wartość łącznie w okresie 2008-1010 119 83 202 12 2 14 1 0 1 107 70 177 12 12 24 0 1 1 6

Tabela 3. Przepływ uczestników projektu Otwórz się na siebie w 2010 r. Przepływ uczestników projektu w 2010 r. KONTRAKTY SOCJALNE PAL OGÓLEM KATEGORIA Planowana liczba uczestników 20 22 42 34 7 41 54 29 83 Faktyczna liczba uczestników 20 26 46 36 7 43 56 33 89 Przerwanie udziału 5 12 17 7 1 8 12 13 25 w tym: z powodu podjęcia zatrudnienia *podjęcie pracy jest traktowane w sprawozdawczości jako zakończenie realizacji kontraktu zgodnie z założeniami 3 7 10 1 1 2 4 8 12 Tabela 4. Status na rynku pracy osób, które rozpoczęły udział w projekcie Otwórz się na siebie w latach 2008 2010. Osiągnięta wartość łącznie Rok 2010 Status osoby na rynku pracy w okresie 2008-1010 Bezrobotni 37 26 63 94 67 161 w tym: osoby długotrwale bezrobotne 15 9 24 37 21 58 Osoby nieaktywne zawodowo 10 7 17 23 15 38 w tym: osoby uczące się lub kształcące 0 1 1 1 2 3 Zatrudnieni 0 0 0 2 1 3 Razem 47 33 80 119 83 202 w tym: osoby niepełnosprawne 9 3 12 21 13 34 Tabela 5. Podział osób, które rozpoczęły udział w projekcie Otwórz się na siebie z uwzględnieniem posiadanego wykształcenia. Osiągnięta wartość łącznie Rok 2010 Wykształcenie w okresie 2008-1010 Podstawowe, gimnazjalne i niższe 25 19 44 58 40 98 Ponadgimnazjalne 21 13 34 52 37 89 Pomaturalne 0 0 0 6 3 9 Wyższe 1 1 2 3 3 6 Razem 47 33 80 119 83 202 7

Tabela 6. Liczba osób objętych kontraktami socjalnymi w ramach projektu Otwórz się na siebie. Osiągnięta wartość Rok 2010 łącznie w okresie 2008-1010 Liczba osób, które zakończyły udział w projekcie 47 24 71 107 70 177 Liczba osób objętych kontaktami socjalnymi 20 26 46 71 70 141 8

II. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU W ramach projekt Otwórz się na siebie w 2010 r. zrealizowano następujące zadania: Zadanie 1. Aktywna integracja. Zadanie 2. Praca socjalna. Zadanie 3. Zasiłki celowe. Zadanie 4. Działania o charakterze środowiskowym. Zadanie 5. Prace społecznie użyteczne. Zadanie 6. Zarządzanie projektem. Zadanie 1. Aktywna integracja Zadanie 1. Aktywna integracja realizowano za pomocą 2 narzędzi tj. kontraktu socjalnego oraz programu aktywności lokalnej /PAL/. Oba narzędzia pozwalają na stosowanie i finansowanie zestawu instrumentów o charakterze aktywizacyjnym, mających doprowadzić do przywrócenia osób wykluczonych na rynek pracy oraz ich integracji ze społeczeństwem, poprzez przywrócenie im zdolności lub możliwości zatrudnienia, uzyskanie wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, a przez to wspierających ich powrót do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Zestaw ten nazywa się zbiorczo instrumentami aktywnej integracji /Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 2013, Warszawa 1 stycznia 2011 r., str. 21/. Kontrakt socjalny jest pisemną umową pomiędzy osobą korzystającą ze świadczeń pomocy społecznej a pracownikiem socjalnym, mającą na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywania problemów osoby znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej, umożliwienia aktywizacji społeczno zawodowej oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Każdy uczestnik realizujący kontrakt socjalny musiał przejść określoną ścieżkę reintegracji zaplanowaną dla niego zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami. Uczestnicy realizujący kontrakty socjalne /42 osoby, w tym: 20 K i 22 M/ skorzystali z następujących, obowiązkowych form wsparcia: A. instrument aktywizacji zawodowej: a. indywidualne konsultacje rekrutacyjne z doradcą zawodowym /opis w rozdziale I Charakterystyka odbiorców projektu/; b. indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym /każdy uczestnik 2 godz./: analiza dokumentów klienta, przygotowanie CV, listu motywacyjnego i uporządkowanie dokumentów referencyjnych; zapoznanie klienta z technikami nowoczesnego poszukiwania pracy poszukiwanie pracy za pośrednictwem sieci Internet /w ramach 2 godzin indywidualnych zajęć aktywizujących z doradcą zawodowym, każda z osób realizujących kontrakt socjalny, miała możliwość skorzystania z Punktu internetowego utworzonego w ramach projektu w roku 2009 - doradca zawodowy poprowadził indywidualny instruktaż poszukiwania ofert pracy przez Internet/; 9

rozmowa doradcza przygotowanie indywidualnej ścieżki poszukiwania zatrudnienia na rynku pracy, bądź dalszej ścieżki kształcenia zawodowego. Indywidualne zajęcia aktywizujące z doradcą zawodowym: prowadzono w okresie 12.04.2010 r. 13.06.2010 r. Zajęcia obowiązkowe dla wszystkich uczestników realizujących kontrakty. c. warsztaty aktywnego poszukiwania pracy zajęcia nieodpłatne w ramach oferty OHP Klubu Pracy w Kutnie /40 godz. zajęć teoretycznych, 10 godz. wymiana doświadczeń/: odkrywanie własnych umiejętności, możliwości i predyspozycji zawodowych; rynek pracy; własna firma; rozmowa kwalifikacyjna; Warsztaty dla uczestników realizujących kontrakty socjalne zaplanowano w terminach: grupa II /21 osób/ 06.09.2010 r. 28.10.2010 r., grupa III /21 osób/ 11.10.2010 r. 25.11.2010 r. z uwagi na brak frekwencji grupę rozwiązano. Z uwagi na brak frekwencji na nieodpłatnych zajęciach warsztatów aktywnego poszukiwania pracy /grupa III/ tut. Ośrodek w porozumieniu z realizatorem zadania tj. Klubem Pracy OHP w Kutnie, zmuszony był do rozwiązania w/w grupy. Każdy z uczestników został poinformowany pisemnie przez Biuro Projektu o terminie realizacji warsztatów. Z chwilą nie pojawienia się żadnego z uczestników na zajęciach w wyznaczonym terminie, podjęliśmy działania interwencyjne w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji: a) próby telefonicznego skontaktowania się z określonymi uczestnikami projektu, b) zgłoszenie absencji danego uczestnika pracownikowi socjalnemu, który podejmował dalsze próby kontaktu, c) pisemne wezwanie do tut. Ośrodka. W efekcie podjętych działań, część osób stawiła się do Biura Projektu i złożyła stosowne oświadczenia wyjaśniające nieobecność na zajęciach /podjęcie pracy - zarówno na podstawie umowy, jak i prace dorywcze, sytuacja zdrowotna lub osobista/. Część z osób nie uczęszczała na zajęcia bez podania przyczyny; nie stawiła się do tut. Ośrodka celem złożenia oświadczenia. W naszej opinii, działania zaplanowane do realizacji w 2010 r. przypadające na jednego uczestnika były zbyt długofalowe, tj. od chwili zgłoszenia chęci uczestnictwa w projekcie praktycznie przez okres 11 miesięcy. W tym czasie sytuacja zawodowa i osobista uczestników projektu ulegała zmianie. Ponadto zajęcia realizowane były w godz. od 10 do 14, co nie pozwoliło na udział w zajęciach osobom, które w trakcie realizacji projektu podjęły pracę. W efekcie w zajęciach uczestniczyło jedynie 10 osób z 42 zaplanowanych. B. instrumenty aktywizacji społecznej: a. grupowe zajęcia aktywizujące z elementami psychologii osobowości /każdy uczestnik 15 godzin/: samowiedza, samoocena, profil osobowości; sztuka bycia pracownikiem. Grupowe zajęcia aktywizujące z doradcą zawodowym z elementami psychologii osobowości realizowano w okresie 19.04.2010 r. 13.05.2010 r. Zajęcia obowiązkowe dla wszystkich uczestników realizujących kontrakty. 10

Zgodnie z wynikami uzyskanymi dzięki badaniom ankietowym /Załącznik 11, Tabele 80 86/ zajęcia zostały wysoko ocenione przez uczestników: pod względem wyposażenia sali, otrzymanych materiałów szkoleniowych, organizacji, osoby prowadzącej łącznie od 85,2 do 92,6% badanych oceniło zajęcia w tych zakresach na poziomie 4 5 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznaczało ocenę najniższą, a 5 najwyższą. Ok. 80% ankietowanych przyznało, że zajęcia przyczyniły się w stopniu od 4 do 5 do zwiększenia wiedzy w zakresie tematyki omawianej przez wykładowcę tj. m.in.: zasady komunikacji społecznej, zachowania asertywne, rozpoznawanie emocji, radzenie sobie ze stresem. Sposób przekazywanych informacji oraz trafność doboru zagadnień odpowiadał potrzebom odbiorców od 92 do 100% ocen pozytywnych. C. instrument aktywizacji edukacyjnej: a. szkolenie zawodowe, mające na celu uzyskanie nowego zawodu lub zdobycie nowych kompetencji, umiejętności. Zrealizowano 2 moduły szkoleniowe w okresie 14.06.2011 r. 11.08.2011 r.: profesjonalny sprzedawca z obsługą komputera i kasy fiskalnej oraz umiejętnością fakturowania: organizacja zaopatrzenia; dokumentacja zakupu i sprzedaży; obsługa komputera; organizacja i zasady sprzedaży; profesjonalna obsługa klienta; obsługa kas fiskalnych; przyjmowanie dostaw towarów; system kasowo komputerowy i fakturowanie komputerowe; BHP w jednostce handlu w gospodarce rynkowej. nowoczesny magazynier z uprawnieniami na wózki jezdniowe wysokiego składowania, obsługę kas fiskalnych oraz komputerowych programów magazynowych: budowle magazynowe; wyposażenie; elementy towaroznawstwa; organizacja prac magazynowych dokumentacja handlowa; psychologia sprzedaży trening umiejętności obsługi klienta; technologia prac magazynowych elementy zarządzania materiałami; elementy logistyki i marketingu; przepisy BHP i p. pożarowe; obsługa komputerowych programów handlowo magazynowych; obsługa wózków jezdniowych; obsługa kas fiskalnych i urządzeń współpracujących; obsługa wózków jezdniowych praktyczna nauka jazdy. szkolenie uzupełniające kurs prawa jazdy kat. B: z tej formy wsparcia skorzystało 25 osób chętnych. Kurs był realizowany przez Ligę Obrony Kraju Stowarzyszenie Ośrodek Szkolenia Zawodowego Kierowców Kutno, ul. Warszawskie Przedmieście 26 dla 25 osób w terminie: 31.08.2010 r. (podpisanie umowy), zajęcia: od 06.09.2010 r. do 28.11.2010 r., egzaminy zewnętrzne: od 14.12.2010 r. 29.12.2010 r. Zdecydowana większość uczestników pozytywnie oceniła szkolenia przyznając najwyższe i wysokie w skali oceny pod względem m.in.: programów szkoleń, sposobu przekazywani informacji, efektywnego wykorzystania czasu w trakcie zajęć, kadry prowadzącej wykłady, organizacji, warunków lokalowych, pomocy dydaktycznych, zajęć praktycznych Załączniki: 8 i 11 Tabele 87 91/. Nieliczne zastrzeżenia i niższe oceny pojawiły się opiniowaniu zajęć praktycznych i atmosfery w grupie /dane Załącznik 8, tabele 21 38 a/. Prawie wszyscy uczestnicy stwierdzili, że materiał szkoleniowy był zrozumiały, zakres tematyczny szkolenia był wystarczający oraz, że dobrze wykorzystano czas przeznaczony na zajęcia. Kilka spośród badanych osób oceniło, że powinno być więcej godzin szkoleń oraz, że zbyt mało było zajęć praktycznych, jedna osoba uznała, że zajęcia z BHP były zbędne, lecz prawie wszyscy pozostali nie wyrazili opinii w tej sprawie. Kilku uczestników zaproponowało wyjazdy do ośrodków szkoleniowych, jednak zdecydowana większość nie wyraziła oczekiwań zmian w przebiegu i organizacji zajęć /dane Załącznik 8/. 11

D. instrumenty aktywizacji zdrowotnej: a. badania profilaktyczne bądź specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienie - badania przeprowadzono przed przystąpieniem do szkolenia zawodowego. Badania profilaktyczne bądź specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia realizowanie czerwiec lipiec 2010 r. Element obowiązkowy dla wszystkich uczestników realizujących kontrakty. W zależności od kierunku szkolenia były to badania bądź w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologiczna lub badania psychologiczne. b. 6 chętnych uczestników skorzystało z terapii psychologicznej indywidualnej bądź rodzinnej zgodnie ze zgłoszonym przez uczestników zapotrzebowaniem. Terapia psychologiczna realizowana przez Pracownię Badań Psychologicznych Poradnię Psychologiczną Magdaleny Pilarskiej Lewandowskiej, Kutno, ul. Wyszyńskiego 11 dla 6 uczestniczek, okres realizacji od 25.05.2010 r. do 29.09.2010 r. łącznie zrealizowano 96 godz. Na prośbę części uczestniczek zwiększono liczbę godzin. Część ankiety dotyczącą terapii psychologicznej wypełniła większa liczba osób, niż faktyczna liczba uczestników /Załącznik 11, Tabele 96 102/. Pytania prawdopodobnie zostały źle zrozumiane przez ankietowanych grupowe zajęcia aktywizujące z elementami psychologii osobowości prawdopodobnie również zostały zaliczone prze zankietowanych do tej grupy pytań. 100% spośród wypełnionych kwestionariuszy w tym zakresie zawiera pozytywne odpowiedzi na pytanie Czy terapia psychologiczna w pełni zaspokoiła Pani/Pana potrzeby w tym zakresie? oraz potwierdza, że zwiększyły się ich umiejętności radzenia sobie z problemami w życiu osobistym. Psycholog prowadzący terapię otrzymał oceny na poziomie 4 5 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznaczało najniższą, a 5 najwyższą ocenę, w następujących kategoriach: budowanie pozytywnej atmosfery na spotkaniu /83,3%/, możliwość zadawania pytań i wyjaśniania wątpliwości /75%/, przystępność przekazywanej wiedzy /83,3%/, ilość i zakres spotkań /75%/; Dodatkowe formy wsparcia: a. opieka nad dzieckiem w czasie udziału rodzica w zajęciach szkolenia zawodowego zajęcia świetlicowe dla dzieci. W ramach kontraktów socjalnych oraz PAL zrealizowano zajęcia świetlicowe dla dzieci osób biorących udział w szkoleniu zawodowym lub w grupie samopomocowej /01.06.2010 r. - 25.08.2010 r./. Z pomocy skorzystało łącznie 17 uczestników projektu. W zajęciach uczestniczyło 22 dzieci; b. możliwość korzystania z Punktu internetowego. Osoby zainteresowane mogły korzystać z tej formy pomocy celem poszukiwania zatrudnienia, przygotowania dokumentów aplikacyjnych itp.; c. zasiłek celowy dla uczestników kwalifikujących się do pomocy finansowej zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Realizacja PAL oparta jest na zapisach Uchwały Nr XXXVII/400/09 Rady Miasta Kutno z dnia 25 czerwca 2009 r. w sprawie przyjęcia lokalnego programu pomocy społecznej - Programu Aktywności Lokalnej dla Miasta Kutno na lata 2009-2013. W ramach PAL. Uczestnicy realizujący PAL /41 osób, w tym: 34 K i 29 M/ zostali zobowiązani do podpisania deklaracji oraz zrealizowania wybranych instrumentów aktywizacji. Skorzystali z następujących obowiązkowych form wsparcia: 12

instrumenty aktywizacji społecznej: a. usługi animatorów lokalnych realizujących część zadania 1 i zadanie 4 kontynuacja działań zespołu ds. PAL; b. usługi animatorów grup samopomocowych: powołano 4 grupy samopomocowe. Działania 2 z nich, tj. dla mężczyzn wchodzących w konflikt z prawem oraz dla kobiet funkcjonujących w rodzinach z problemem alkoholowym, skierowane były głównie do mieszkańców terenu naszego miasta, określonego zapisami "Mapy zasobów i potrzeb" z 2009, jako obszar skupiający najwięcej środowisk wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym. Mieszkańcy tego rejonu, tj. ul. Sienkiewicza i Mickiewicza, byli priorytetowo traktowani podczas rekrutacji. Grupy działające w 2010 r. to: grupa dla niepracujących matek dzieci chorych/niepełnosprawnych kontynuacja działań grupy z rok 2009 /11K, w tym 8K kontynuujących/, grupa dla samotnych matek powracających na rynek pracy /10K/; grupa dla kobiet funkcjonujących w rodzinach z problemem alkoholowym /13K/; grupa dla mężczyzn wchodzących w konflikt z prawem /7M/; Uczestnicy zdecydowanie pozytywnie oceniają organizację spotkań grup samopomocowych około 80-97% ankietowanych wybrało ocenę 4 5 w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznaczało ocenę najniższą, a 5 najwyższą pod względem: wyposażenia sali, atmosfery w grupie, osoby prowadzącej spotkania, sposobu prowadzenia spotkań, stwarzania możliwości wyrażania własnych opinii przez uczestników, doboru tematyki spotkań, wiedzy i przygotowania prowadzącego, stwarzania pozytywnej atmosfery spotkań przez animatora, umiejętności prowadzącego w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych, częstotliwości spotkań i godzin, w jakich się odbywały /Załącznik 12, Tabele 119 131/. Około 72% uczestników PAL stwierdza brak słabych punktów spotkań grup samopomocowych /Tabela 142/; c. kontynuacja działań Klubu Wolontariusza Lepsze Jutro w ramach dyżurów odbywały się indywidualne spotkania uczestników grup z osobami prowadzącymi Klub - promocja działań Klubu. Łącznie 31 uczestników zapoznało się z założeniami pracy Klubu. Klub Wolontariusza Lepsze jutro działający w okresie styczeń grudzień 2010 r. realizował ponadto m.in. zadania takie jak: współpraca z Lokalnym Centrum Wolontariatu przy MOPS w Kutnie, promocja działań Klubu i nabór wolontariuszy, rozeznanie potrzeb środowiska i promocja poprzez współpracę z Działem Pomocy Środowiskowej MOPS w Kutnie, pełnienie dyżurów dla osób zainteresowanych, bieżące koordynowanie pracy wolontariuszy /rozmowy indywidualne, telefoniczne, wprowadzanie wolontariusza w środowisko, kontakt z klientem, ewidencja czasu pracy wolontariusza/. W 2010 r. Klub zrzeszał 39 wolontariuszy, w tym 28 przystąpiło do KW właśnie w b.r. Podpisano łącznie 35 porozumień wraz z deklaracjami. Wolontariusze wykonywali prace w zakresie: dotrzymywanie towarzystwa, pomoc w zakupach osobom starszym, chorym, samotnym /11 wolontariuszy/, pomoc w nauce dzieciom /5 wolontariuszy/, usługi na rzecz tut. Ośrodka /9 wolontariuszy/ oraz obsługa imprez integracyjnych. instrument aktywizacji zawodowej: a. warsztaty aktywnego poszukiwania pracy zajęcia nieodpłatne w ramach oferty OHP Klubu Pracy w Kutnie /40 godz. zajęć teoretycznych, 10 godz. wymiana doświadczeń/ - instrument adresowany do uczestników grup samopomocowych 13

dla kobiet funkcjonujących w rodzinach z problemem alkoholowym oraz dla mężczyzn wchodzących w konflikt z prawem tj. 20 osób /13K i 7M/; odkrywanie własnych umiejętności, możliwości i predyspozycji zawodowych; rynek pracy; własna firma; rozmowa kwalifikacyjna. Problemy z realizacją warsztatów podobnie jak w przypadku kontraktów socjalnych. W zajęciach uczestniczyło jedynie 9 osób z 41 zaplanowanych, pozostałe osoby zrezygnowały z różnych przyczyn. Warsztaty dla uczestników dwóch grup samopomocowych /20 osób/ grupa I zrealizowano w terminie 15.03.2010 r. - 28.04.2010 r. instrument aktywizacji edukacyjnej: a. szkolenie zawodowe: mające na celu uzyskanie nowego zawodu lub zdobycie nowych kompetencji, umiejętności. Szkolenie zorganizowano dla uczestniczek grupy samopomocowej dla niepracujących matek dzieci chorych/niepełnosprawnych tj. dla 11 K: kucharz małej gastronomii z elementami cateringu: szkolenie zawodowe zrealizowane przez Zakład Doskonalenia Zawodowego w Warszawie, Centrum Kształcenia w Kutnie, ul Jagiełły 2 dla 11 osób w okresie od 15.09.2010 r. do 10.12.2010 r. instrumenty aktywizacji zdrowotnej: a. badania profilaktyczne bądź specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienie - badania przeprowadzono przed przystąpieniem do szkolenia zawodowego dla 11K; Dodatkowe formy wsparcia: a. opieka nad dzieckiem w czasie udziału rodzica w spotkaniach grupy samopomocowej dla samotnych matek zajęcia świetlicowe dla dzieci /opis j/w/; b. możliwość korzystania z Punktu internetowego. Osoby zainteresowane mogły korzystać z tej formy pomocy celem poszukiwania zatrudnienia, przygotowania dokumentów aplikacyjnych itp.; c. możliwość udziału w spotkaniach edukacyjnych realizowanych w ramach zadania 4; d. możliwość udziału w imprezach integracyjnych realizowanych w ramach zadania 4; e. zasiłek celowy dla uczestników kwalifikujących się do pomocy finansowej zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Kontynuacja opisu PAL przy zadaniu 4. Działania o charakterze środowiskowym. 14

Zadanie 2. Praca socjalna Zadanie 2. Praca socjalna, polegało m.in. na współpracy Biura Projektu z pracownikami socjalnymi tut. Ośrodka, którzy brali udział w procesie rekrutacji uczestników do projektu, systematycznie nadzorowali realizację kontraktów socjalnych utrzymując stały kontakt z uczestnikami; przekazywali informacje, mobilizowali do pracy, pomagali w rozwiązywaniu problemów indywidualnych, kontrolowali obecność na zajęciach oraz w frekwencję prac społecznie użytecznych, zgodnie ze zgłoszeniami Biura Projektu oraz UM Kutno /realizatora PSU/ podejmowali działania interwencyjne w tym zakresie; prowadzili wywiady środowiskowe w związku z realizacją wkładu własnego JST do budżetu projektu w formie zasiłków celowych, a także uczestniczyli w ankietowym badaniu ewaluacyjnym po zakończonym udziale uczestników projektu /kontakt z klientem w tej sprawie, ewentualna pomoc w wypełnieniu ankiety/. Istotnym elementem dla Biura Projektu było udostępnienie przez Dział Pomocy Środowiskowej danych statystycznych, niezbędnych do opracowania wniosku o dofinansowanie projektu na rok 2011. Zgodnie z "Harmonogramem realizacji projektu" w miesiącu grudniu 2010 r. wypłacono jednorazowe nagrody dla pracowników socjalnych zaangażowanych w realizację projektu - kwota uzależniona była od ilości prowadzonych kontraktów socjalnych oraz osób biorących udział w PAL będących pod opieką pracownika. Łączna liczba pracowników Działu Pomocy Środowiskowej uczestniczących w realizacji zadania to 23 osoby. Pracownicy realizowali zadanie w stosunku do 89 uczestników /56 K i 33 M/. Zadanie 3. Zasiłki celowe Zadanie 3. Zasiłki celowe wypłata zasiłków celowych dla uczestników projektu kwalifikujących się do pomocy finansowej zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Łącznie do tej formy wsparcia zakwalifikowało się 67 uczestników projektu. Wypłacono zasiłki w ogólnej kwocie: 31 716,52 zł. Każdej osobie wypłacono zasiłki w II turach: 220,00 zł + 257,22 zł = 477,22 zł. Jednemu z uczestników, z uwagi na sytuację osobistą, uchylono decyzję wypłacono jedynie część zasiłku w wysokości 220,00 zł. Tabela 7. Uczestnicy projektu Otwórz się na siebie, którzy w 2010 r. korzystali z pomocy w formie zasiłków celowych. Ilość uczestników projektu, którym przyznano zasiłek Płeć celowy/celowy specjalny Kwota jednostkowa zasiłku Kwota łączna Liczba % K 46 68,7 21 952,12 zł M 21 31,3 477,22 zł 9 764,40 zł Razem 67 100 31 716,52 zł 15

Zadanie 4. Działania o charakterze środowiskowym Zadanie 4. Działania o charakterze środowiskowym: do zadań zespołu ds. PAL należało podejmowanie działań w zakresie: rozwoju partnerstwa lokalnego kontynuowanie oraz rozwój partnerskiej współpracy z lokalnymi instytucjami działającymi w ramach szeroko rozumianej pomocy społecznej, podejmowanie wspólnych inicjatyw na rzecz środowiska lokalnego; a. promocji integracji społecznej oraz postaw obywatelskich, w tym organizacja 4 imprez integracyjnych. Celem działań było wzmacnianie podmiotowości obywateli miasta oraz ich wspólnot, jak również stworzenie warunków dla rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego, wzmacnianie spójności społecznej i terytorialnej. Imprezy sprzyjały włączeniu do działań na rzecz środowiska lokalnego uczestników projektu oraz osób z ich otoczenia /tj. członków rodzin, sąsiadów zamieszkujących wspólnie w bloku, osiedlu, dzielnicy, osób należących do tych samych kategorii społecznych, związanych środowiskowo z klientem projektu, ale nie objętych wprost projektem, np. osoby niepełnosprawne, rodzice samotnie wychowujący dzieci/. Imprezy integracyjne organizowano w partnerstwie z lokalnymi instytucjami - w 2010 r. działania te podejmowano przy udziale łącznie 19 lokalnych instytucji, placówek i stowarzyszeń działających w kręgu szeroko rozumianej pomocy społecznej, m.in.: Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa Pionier w Kutnie, Stowarzyszenie Złoty Wiek, Komenda Powiatowa Policji w Kutnie, Powiatowa Komenda Straży Pożarnej w Kutnie, Placówka Opiekuńczo - Wychowawcza Tęcza w Kutnie. Nowi partnerzy, których pozyskano w roku 2010 to: Szkoła Podstawowa Nr 4 w Kutnie, Szkoła Podstawowa Nr 1 w Kutnie, Szkoła Podstawowa Nr 6 w Kutnie, Zarząd Nieruchomości Miejskich, Kutnowski Komitet Obrony Bezrobotnych, Międzyzakładowa Komisja Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność oraz Polski Czerwony Krzyż w Kutnie, Leśnictwo Strzelce, Klub Wolontariusza Lepsze jutro. Jako sponsorzy: RSM Pionier, Urząd Miasta Kutno, Tartak Drew-met, Tartak Karczewscy, Leśnictwo Strzelce, Kutnowski Komitet Obrony Bezrobotnych. Współpraca daje podstawy do budowania pozytywnych relacji między instytucjami powołanymi do działań na rzecz mieszkańców, co przekłada się na relacje obywatel - urząd. Były to imprezy otwarte, organizowane na terenie kutnowskich osiedli /np. integracja mieszkańców połączona z działaniami na rzecz poprawy wizerunku osiedli poprzez wspólne sadzenie drzewek; kultywowanie tradycji przez mieszkańców połączone z zabawą - dekorowanie osiedlowych choinek z okazji Świąt Bożego Narodzenia/. Imprezy miały charakter otwarty, natomiast do osób będących uczestnikami projektu realizujących PAL w zakresie grup samopomocowych, wysyłano pisemne zaproszenia. W 2010 zorganizowano: "Moje drzewko" impreza o charakterze ekologiczno integracyjnym: sadzenie drzewek przez mieszkańców Osiedla Łąkoszyn, grill, konkursy, zabawy itp.; "Dzień sąsiada" impreza o charakterze integracyjnym dla mieszkańców ul. Mickiewicza: mieszkańcy wybudowali mały plac zabaw sąsiedzkim wysiłkiem postawiono piaskownicę dla dzieci oraz drewniane ławki. Elementy towarzyszące to grill, konkursy, zabawy; Integracja nie boi się jesieni" festyn rodzinny o charakterze integracyjno - edukacyjnym dla mieszkańców rejonu ul. Sienkiewicza. Nie zabrakło konkursów, gier i zabaw dla dzieci, poczęstunku /grill/; "Ubierzmy razem choinkę" imprez o charakterze charakter integracyjnym dla mieszkańców osiedla Tarnowskiego Rejtana. Wspólne ubieranie choinek, kolędowanie, konkursy; 16

b. nowym elementem realizowanym przez zespół ds. PAL były spotkania edukacyjne. Spotkania odbywały się na terenie wskazanym zapisami "Mapy zasobów i potrzeb" z 2009, jako obszar miasta skupiający najwięcej środowisk wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym tj. rejony ulic Sienkiewicza i Mickiewicza. Na spotkania zapraszano osoby uczestniczące w spotkaniach grup samopomocowych oraz osoby z ich otoczenia tj. członkowie rodzin, sąsiedzi zamieszkujący wspólnie kamienice. W ramach tego zadania zrealizowano 10 spotkań edukacyjnych dla mieszkańców. Spotkania organizowano w dwóch rejonach miasta jak opisano powyżej, po 5 spotkań w każdym rejonie. Bezpośrednio w miejscu zamieszania, uczestnicy mieli okazję do uczestniczenia w wykładzie, wysłuchania porad, podjęcia dyskusji w zakresie wybranej tematyki. Łącznie w spotkaniach uczestniczyło 48 osób /23 K i 25 M/. Zrealizowano 5 modułów spotkań, w tym łącznie 10 spotkań tj. 20 godzin zajęć: z zakresu doradztwa zawodowego w dniach: 27.03.2010 r., 29.04.2010 r. Celem działania było przedstawienie podstawowych informacji dotyczących lokalnego rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem migracji zarobkowych oraz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Podstrefa Kutno; w trakcie spotkania odbyła się dyskusja w zakresie możliwości uzyskania zatrudnienia na lokalnym rynku pracy, osoby obecne mogły zadawać pytania, włączyć się do wymiany poglądów, doświadczeń; z zakresu udzielania pierwszej pomocy w dniach: 29.05.2010 r., 19.06.2010 r. Celem działania było przekazanie podstawowych informacji dotyczących udzielania pierwszej pomocy, zachowania się w nagłej sytuacji kryzysowej; dyskusja, wymiana doświadczeń; Rodzina w remoncie w dniach: 31.07.2010 r., 28.08.2010 r. Jak odbudować relacje i więzi w rodzinie: w trakcie spotkania uczestnicy zapoznali się z zagadnieniami tj.: struktura rodziny typy rodzin, funkcjonowanie zdrowej rodziny, budowanie relacji i więzi w rodzinie, konflikt w rodzinie - rodzaje konfliktów - przyczyny i sposoby ich rozwiązywania, drogowskazy promujące prawidłowe funkcjonowanie rodziny praca w zespołach; Stop przemocy domowej w dniach: 15.09.2010 r., 23.10.2010 r. Celem spotkania było wprowadzenie uczestników w tematykę przemocy w rodzinie tj.: definicja przemocy, formy i skutki przemocy, fazy przemocy, strategie radzenia sobie z przemocą (jak zatrzymać przemoc, gdzie szukać przemocy), prawa osoby doświadczającej przemocy; mity i stereotypy do tyczące przemocy; alkohol a przemoc (historie prawdziwe plus dyskusja); wskazanie literatury; Groźny ETOH w dniach 20.11.2010 r., 18.12.2010 r. Cele spotkań: wprowadzenie w tematykę uzależnienia alkoholowego czym jest, przyczyny, skutki, współuzależnienie, dane statystyczne, historie z życia wzięte ćwiczenia w grupach (studium przypadku, dyskusja), sposoby leczenia. Wyniki badań ankietowych prowadzone wśród uczestników spotkań edukacyjnych przedstawiono w Załączniku 10 do niniejszego opracowania /Tabele 52 60/. Wszyscy ankietowani udzielili odpowiedzi twierdzącej na pytanie Czy Pani/a zdaniem spotkania edukacyjne dla mieszkańców miasta są potrzebne oraz potwierdzili, że forma spotkań tj. wykład połączony z możliwością zadawania pytań, dyskusji i wypowiedzenia się, spełnia ich oczekiwania w tym zakresie. Badani w zdecydowanej większości /81,5%/ nie zgłosili żadnych uwag dotyczących organizacji spotkań. Jako propozycje tematyki takich spotkań wskazano m.in.: uzależnienie od alkoholu /ok. 30%/, poszukiwanie zatrudnienia /ok. 20%/, pomoc ofiarom przemocy /ok. 20%/. 17

Zadanie 5. Prace społecznie - użyteczne Zadanie 5. Prace społecznie użyteczne. Zadanie było realizowane przez partnera tj. Urząd Miasta Kutno. Są to prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną na rzecz społeczności lokalnej. Wykonywanie prac społecznie użytecznych odbywa się na podstawie porozumienia zawartego między starostą, a gminą na rzecz, której prace społecznie użyteczne będą wykonywane. Prace społecznie użyteczne może wykonywać osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku korzystająca ze świadczeń z pomocy społecznej, na terenie gminy, w której zamieszkuje lub przebywa, w wymiarze do 10 godzin w tygodniu. Do wykonywania prac społecznie użytecznych mogą być również kierowane osoby uczestniczące w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielniania, lokalnym programie pomocy społecznej lub indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, jeżeli podjęły uczestnictwo w tych formach w wyniku skierowania PUP na podstawie art. 50 ust. 2. Osoba zatrudniona w ramach PSU: zachowuje status osoby bezrobotnej, a tym samym ma prawo do ubezpieczenia zdrowotnego; ma prawo do ubezpieczenia wypadkowego zgodnie z art.2 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 30 października 2002 o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach; prace społecznie użyteczne wykonuje w wymiarze do 10 godzin tygodniowo; prace społecznie użyteczne wykonuje na terenie gminy, w której zamieszkuje lub przebywa; otrzymuje świadczenie w wysokości nie niższej niż 7,10 zł za każdą godzinę wykonywania tych prac /świadczenie podlega waloryzacji/ - od świadczenia pieniężnego nie jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne, wypadkowe ani zdrowotne; nie otrzymuje świadczenia za czas niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej niezdolności do pracy; nie odprowadza podatku dochodowego od osób fizycznych od środków otrzymanych za wykonywanie prac społecznie użytecznych. W miesiącu sierpniu 2010 r. zespół zarządzający projektem przy współpracy pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kutnie, przeprowadził rekrutację uczestników do PSU. Za realizację zadania odpowiadał Urząd Miasta Kutno na podstawie Porozumienia na rzecz partnerskiej współpracy przy realizacji prac społecznie użytecznych w ramach projektu systemowego Priorytetu VII Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, zawartego w Kutnie w dniu 25 luty 2009 r. pomiędzy Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Kutnie, a Urzędem Miasta Kutno. Termin realizacji zadania to okres wrzesień - listopad 2010 r. /3 m-ce/. W tym czasie uczestnicy projektu wykonywali pracę w wyznaczonych miejscach /min. szkoły, przedszkola, MZK/. Do udziału w PSU zgłosiło sie 15 osób. W trakcie realizacji tego zadania, z udziału w projekcie zrezygnowało 5 uczestników. Tabela 8. Uczestnicy projektu Otwórz się na siebie realizujący prace społecznie użyteczne w 2010 r. Ilość uczestników projektu deklarujących gotowość Płeć do podjęcia zatrudnienia w pracach społecznie - użytecznych Liczba % K 13 86,7 18

Ilość uczestników projektu deklarujących gotowość Płeć do podjęcia zatrudnienia w pracach społecznie - użytecznych Liczba % M 2 13,3 Razem 15 100 Zadanie 6. Zarządzanie projektem Zadanie 6. Zarządzanie projektem i promocja projektu: projekt Otwórz się na siebie realizowany jest od 2008 r. Do wykonywania większości zadań zatrudniany jest corocznie zespół osób w stałym składzie. Kadra posiada odpowiednie przygotowanie merytoryczne, doświadczenie przy realizacji projektów współfinansowanych przez Unię Europejską. Biuro Projektu stanowi stałą strukturę MOPS w Kutnie. Wypracowano metody i formy współpracy z pozostałymi działami Ośrodka: w zakresie realizacji zadań projektu współdziałamy z Działem Pomocy Środowiskowej, Działem Świadczeń Pomocy Społecznej, Działem Księgowości, Działem Administracji i Kadr. Wsparcie merytoryczne stanowią również: radca prawny w zakresie obsługi prawnej projektu oraz starszy inspektor ds. zamówień publicznych. Istotny udział przy planowaniu i zatwierdzaniu zadań ma dyrekcja MOPS w Kutnie oraz główna księgowa. Zarządzanie projektem realizowane jest przez dwuosobowy tzw. zespół zarządzający projektem: konsultanta ds. koordynowania projektu odpowiedzialnego za realizację całości działań pod względem rzeczowym i finansowym przy współpracy konsultanta ds. projektu. Realizacja projektu pod względem rzeczowym i finansowym to m.in.: planowanie i wdrażanie działań merytorycznych zgodnie z obowiązującymi wytycznymi oraz przyjętymi harmonogramami, postęp finansowy projektu zgodnie z przyjętym budżetem, a w tym wydatkowanie środków zgodnie z ustawą z 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych oraz Zarządzeniem Nr 19/08 Dyrektora MOPS w Kutnie z 16 grudnia 2008 r. w sprawie realizacji wydatków o wartości nie przekraczającej równowartości 14 tys. euro, w uzgodnieni z dyrekcją zatrudnianie kadry i wybór zleceniobiorców, rozliczanie zleceniobiorców z wykonania działań, monitorowanie, gromadzenie dokumentacji, ewaluacja. Do ogólnej obsługi finansowej projektu zatrudniony jest specjalista ds. finansowych projektu, który prowadzi dokumentację księgową, dokonuje płatności, kontroluje wydatkami pod względem obowiązujących przepisów, rozlicza postęp finansowy projektu. Program aktywności lokalnej /PAL/ prowadzą: koordynator ds. PAL koordynujący działania 5 animatorów. Ponadto koordynator Klubu Wolontariusza Lepsze Jutro oraz animator działań wolontarystycznych. Ich rolą jest opracowanie i realizacja działań PAL oraz wdrażanie zadań związanych z zadaniem Działania o charakterze środowiskowym. Wszystkie inicjatywy podejmowane są w uzgodnieniu z zespołem zarządzającym na podstawie opracowanych harmonogramów i zakresu działań na dany rok. Działania PAL realizowane są na podstawie Uchwały Nr XXXVII/400/09 Rady Miasta Kutno z 25 czerwca 2009 r. w sprawie przyjęcia lokalnego programu pomocy społecznej Programu Aktywności Lokalnej dla Miasta Kutno na 2009 2013. Część zadań przypisanych promocji tj. prowadzenie strony internetowej projektu, opracowanie graficzne materiałów promocyjnych /m.in. plakaty, ulotki, gadżety, dyplomy, zaproszenia, podziękowania/ realizuje administrator strony internetowej projektu, który świadczy również ogólne usługi informatyczne dotyczące projektu. 19

Promocja prowadzona była również przez pracowników socjalnych w tracie indywidualnych kontaktów oraz poprzez bezpłatne informacje w lokalnych mediach, kolportaż plakatów, ulotek, materiałów promocyjnych, wizualizację tj. oznaczenie miejsc realizacji projektu, dokumentacji, materiałów dydaktycznych. Celem wdrażania zasady równości w ramach projektu przeprowadzono warsztaty dla kadry mającej bezpośredni kontakt z klientem z zakresu zasady równości szans kobiet i mężczyzn. W roku 2010 kontynuowano współpracę z Powiatowym Urzędem Pracy w Kutnie w zakresie kierowania bezrobotnych uczestników do kontraktów socjalnych, wzajemnej wymiany informacji dotyczących uczestników projektu oraz organizacji PSU współpraca odbywa się na podstawie Porozumienia zawartego 10 lutego 2009 r. w sprawie procedur współpracy przy realizacji projektu systemowego Otwórz się na siebie współfinansowanego przez UE w ramach EFS w okresie 01.01.2009 r.-31.12.2013 r.. 20

III. METODOLOGIA BADANIA EWALUACYJNEGO 1. Cele badania Ewaluacja to systematyczne badanie wartości lub zalet jakiegoś obiektu. Termin obiekt oznacza na ogół jakieś konkretne działanie lub program nastawiony na jakąś zmianę społeczną. Głównym celem ewaluacji jest nie tyle ocena co lepsze zrozumienie działań w celu ich usprawnienia. Ewaluacja jest to proces dostarczania rzetelnych informacji i opinii na temat tego czy i dlaczego w wyniku realizacji programu działania są osiągane lub nie, zamierzone i niezamierzone rezultaty. Ewaluacja jest więc procesem, przez który uczymy się: co działa? co nie działa? dlaczego tak się dzieje. Ewaluacja opiera się na badaniach społecznych Ewaluacja pozwala min. na: zbieranie informacji w zakresie potrzeb odbiorców, jakości oferowanych usług, dokonanie oceny błędów popełnionych w usługach, potwierdzenie słuszności ustalonych wcześniej działań, sprawniejsze planowanie /np. wprowadzanie nowych rodzajów usług, określenie trudności mogących mieć niekorzystny wpływ na jakość usług, jeśli chodzi o zarządzanie - zwiększenie zatrudnienia w okresach wzmożonej aktywności, zidentyfikowanie i poprawienie błędów, optymalne wykorzystanie środków: czasu pracy, umiejętności ludzkich, lokalu, sprzętu, pieniędzy /źródło: materiały szkoleniowe Jak ocenić efektywność naszej pracy, nowoczesne techniki ewaluacji opracowane przez Katarzynę Sekutowicz Pozarządowa Agencja Ewaluacji i Rozwoju oraz Małgorzatę Leszczyńską - Ośrodek Ewaluacji w ramach projektu Cykl szkoleń Instytucja Pomocy Społecznej jako Centrum Aktywnego Wsparcia, luty 2007 r./. Cel i pytania badawcze przedstawiamy poniżej. 2. Pytania badawcze Celem ewaluacji projektu Otwórz się na siebie jest uzyskanie odpowiedzi na pytania w zakresie następujących kryteriów: a. trafność czy projekt jest logiczny; czy dobrze zostały zidentyfikowane lokalne potrzeby danej grupy docelowej i czy planowane działania rzeczywiście mogą zaspokoić te potrzeby; b. użyteczność na ile zrealizowane działania zaspokoiły potrzeby, rozwiązały problemy, poprawiły sytuację odbiorców; c. skuteczność w jakim stopniu zamierzone cele zostały osiągnięte, wpływ czynników zewnętrznych, odpowiednio dobrane metody i narzędzia do realizacji działań. Ponadto można jeszcze badać realizację projektu pod względem: wydajności /jaka jest relacja między pomiędzy nakładami, kosztami, zasobami ludzkimi i finansowymi a osiągniętymi rezultatami/ oraz trwałości /aktualność efektów danego projektu w perspektywie długo i średniookresowej/. Te 2 kategorie nie stanowią jednak obszaru naszych badań. 21

3. Metoda badania Monitorowanie osiągnięcia m.in. założonych rezultatów prowadzono poprzez: a. badanie zgromadzonej dokumentacji projektowej /min. kontrakty socjalne, wywiady środowiskowe, oświadczenia, umowy, listy obecności, harmonogramy pracy, materiały szkoleniowe, konspekty zajęć, karty usługi doradczej, sprawozdania zatrudnionych osób, listy wypłat, dowody zapłaty, protokoły, dokumentacja fotograficzna, wnioski beneficjenta o płatność itp.; b. ankiety ewaluacyjne /przed przystąpieniem do projektu za pomocą Karty usługi doradczej i po jego zakończeniu/. 4. Procedura badania Poza analizą zgromadzonej dokumentacji projektowej, prowadzono badania ankietowe wśród uczestników projektu: a. badanie ankietowe wśród osób deklarujących chęć udziału w realizacji kontraktów socjalnych wypełnianie formularza Karta usługi doradczej na etapie indywidualnych konsultacji rekrutacyjnych /luty marzec 2010 r./; b. badanie ankietowe po zrealizowanych szkoleniach badanie prowadzone przez realizatorów szkoleń, kursów /sierpień 2010 r., listopad 2010 r., grudzień 2010 r./; c. badanie ankietowe wśród uczestników kontraktów socjalnych kolportaż ankiet prowadzony przez pracowników socjalnych /marzec 2011 r./; nie wszystkie z rozdanych formularzy zostały zwrotnie dostarczone do Biura Projektu; d. badanie ankietowe wśród uczestników grup samopomocowych działających w ramach PAL badanie prowadzone przez pracowników zespołu zadaniowego ds. PAL /indywidualne rozmowy z klientem na podstawie formularza ankiety: luty kwiecień 2011 r./; nie wszyscy uczestnicy zgłosili się celem przeprowadzenia badania; e. badania ankietowe wśród uczestników imprez integracyjnych realizowanych w ramach PAL prowadzone przez wolontariuszy i pracowników zespołu zadaniowego ds. PAL /kwiecień 2010 r., lipiec 2010 r., październik 2010 r., grudzień 2010 r./; f. badania ankietowe wśród uczestników spotkań edukacyjnych realizowanych w ramach PAL kolportaż ankiet prowadzony przez pracowników socjalnych /listopad grudzień 2010 r./. 5. Czas i miejsce realizacji badania Terminy badań ewaluacyjnych zgodnie z informacjami wskazanymi w rozdziale III pkt 4. Procedura badania. Miejsce realizacji miasto Kutno. 6. Dobór próby Kryterium doboru było uczestnictwo w projekcie Otwórz się na siebie. 22