Skład osobowy, dyżury Kierownik Katedry dr hab. Andrzej M maciek@filozof.uni.lodz.pl Sekretariat mgr Wiesława Pierścińska Pracownicy dr Katarzyna de Lazari-Radek kasialazari@gmail.com urlop naukowy do II 2017 p. 315 dr Agnieszka Gralińska-Toborek grala@filozof.un dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk wioletta.kazimierska@uni.lodz.pl wt. 11:30-13:30 dr Krzysztof Kędziora kedziora@filozof.uni.lodz.pl czw. 13.00-14.00 (p. dr Tomasz W. Michałowski tomichalo@gmail.com śr. 13.50-15.50 p. 316 d r Joanna Miksa jmalaxer@wp.pl czw. 11.45-13.15 dr Agnieszka Rejniak-Majewska urlop nauko 1 / 8
dr Ewa Wyrębska-Dermanović ewa.wyrebska@gmail.com czw Doktoranci mgr Aleksandra Rzymska a.rzymska@filoz pokój 302 tel. (42) 635 61 46 pokój 315 tel. (42) 635 61 45 pokój 316 tel. (42) 635 61 44 pokój 317 tel. (42) 635 61 28 Badania Katedry Etyki Katedra Etyki jest jedną z czterech katedr tworzących obecnie Instytut Filozofii. Od 2000 roku kieruje nią prof. UŁ dr hab. Andrzej Kaniowski. Profil badawczy Katedry Etyki wyznaczają szeroko rozumiane zagadnienia filozofii praktycznej, w tym: filozofii społecznej, filozofii państwa i prawa, a także etyki stosowanej, metaetyki, aksjologii oraz estetyki. I. etyka niezależna * metaetyka * etyka badań naukowych 2 / 8
tolerancja * non-violence * Mahatma Gandhi * Albert Schweitzer filozofia niemiecka XVIII-XX wieku W roku 1971 po przywróceniu w Uniwersytecie Łódzkim studiów filozoficznych powstał Instytut Filozofii. Wówczas Zakładem Etyki kierowała prof. Ija Lazari-Pawłowska (1921-1994), uczennica Marii Ossowskiej oraz Janiny i Tadeusza Kotarbińskich, kontynuatorka nurtu etyki niezależnej. Jej zainteresowania koncentrowały się wokół zagadnień etyki indyjskiej. Poświęciła kilka książek Mahatmie Gandhiemu, w tym szeroko znaną monografię Gandhi (1967). Prof. Lazari-Pawłowska zredagowała tom Metaetyka (1975), pierwszą w Polsce tak obszerną pozycję prezentującą zagadnienia metaetyczne. W 1976 ukazała się jej książka poświęconamyśli etycznej laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 1952 r. Alberta Schweitzera. Najbardziej znanym i dyskutowanym jej tekstem są Trzy pojęcia tolerancji (1984). Prof. Lazari-Pawłowska kierowała Zakładem Etyki (w 1981 przekształconym w Katedrę Etyki) do 1991 roku. Wówczas przejął ją prof. zw. dr hab. Józef Piórczyński, znawca filozofii niemieckiej. W tym czasie w Katedrze Etyki etyką badań naukowych zajmował się dr Wojciech Sztombka, zaś dr Ewa Nowicka-Włodarczyk której praca doktorska poświęcona była doktrynie i strategiom non-violence zwróciła się ku problematyce społeczno-politycznej i ważnym w okresie po transformacji ustroju politycznego (1989) kwestiom, jak patriotyzm czy neutralność światopoglądowa państwa. II. szkoła frankfurcka *Jürgen Habermas * Immanuel Kant 3 / 8
filozofia praktyczna * etyki uniwersalistyczne obowiązek * własność * godność Prof. Kaniowski poszerzył zakres zainteresowań Katedry o problematykę etyki komunikacyjnej i normatywnych podstaw demokracji oraz zagadnienia bioetyczne. Jest autorem książki Filozofia społeczna Jürgena Habermasa. W poszukiwaniu jedności teorii i praktyki (1990 ) oraz przekładów prac tego filozofa, m.in.: Teoria działania komunikacyjnego (tom 1-1999, tom 2-2002); Rzecz o kondycji i ustroju Europy (2014). Obok tradycji szkoły frankfurckiej, drugim obszarem badawczym prof. Kaniowskiego pozostaje filozofia praktyczna Immanuela Kanta (m.in. przekład monografii poświęconej filozofii Kanta, autorstwa Otfrieda Höffe). Szczególnym przedmiotem zainteresowania prof. Kaniowskiego są etyki uniwersalistyczne oraz problem czynów wykraczających poza obowiązek (Supererogacja. Zagubiony wymiar etyki. Czyny chwalebne w etykach uniwersalistycznych (1999). W roku 2005 zorganizował on sympozjum z udziałem prof. Habermasa, poświęcone poglądom tego filozofa m.in. na temat roli religii w społeczeństwie. W latach 2011-2013 roku realizowano w Katedrze Etyki projekt Aktualność i praktyczne znaczenie filozofii państwa i prawa Immanuela Kanta (NCN), a od 2012 roku prowadzony jest cykl seminariów letnich Rechtsstaatlichkeit. Kant Hegel Habermas, realizowanych we współpracy z Europejskim Uniwersytetem Viadrina we Frankfurcie nad Odrą i Polsko-Niemiecką Fundacją na Rzecz Nauki. Interpretacją Kantowskiej etyki i filozofii prawa zajmują się także: drjoanna Miksa (temat zależności między moralnością a prawem), mgr Tomasz Michałowski (pojęcie własności) i mgr Ewa Wyrębska-Dermanović (koncepcja uniwersalnego stanu prawnego). Z tradycji kantowskich wyrastają też badania dra Krzysztofa Kędziory, który eksploruje problematykę uzasadnienia w filozofii praktycznej oraz idei uniwersalizacji. 4 / 8
Ważne miejsce w pracach Katedry Etyki zajmuje też problematyka ludzkiej godności; pierwszą międzynarodową konferencję Katedra Etyki zorganizowała we współpracy z kierowaną przez prof. Marka Zirk-Sadowskiego Katedrą Teorii i Filozofii Prawa w roku 2012, kolejna odbędzie się jesienią roku 2014. III. etyka utylitarystyczna * Henry Sidgwick * globalizacja i ekologia w filozofii Innym nurtem filozofii praktycznej zajmuje się dr Katarzyna de Lazari-Radek zagadnieniami globalizacji i ekologii oraz tradycją etyki utylitarystycznej. Wspólnie z Peterem Singerem napisali książkę The Point of View of the Universe: Sidgwick and Contemporary Ethics (OUP Oxford 2014). IV. estetyka postautonomiczna* dyskursy krytyczne sztuki * performatywizm sztuka a sfera publiczna * sztuka nowoczesna i współczesna * kultura popularna 5 / 8
metaestetyka * estetyka aksjologiczna * doświadczenie estetyczne Problematyka dyskursu publicznego i sfery publicznej stanowi obszar graniczny, w którym tematyka rozwijana od lat w Katedrze Etyki łączy się zainteresowaniami badaczek, które dołączyły do niej w 2013 roku. Dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk i dr Agnieszka Gralińska-Toborek prowadzą badania nad performatywnymi aspektami sztuki współczesnej. Zainteresowania dr Agnieszki Rejniak-Majewskiej koncentrują się na związkach idei politycznych i estetycznych w nowożytnej i nowoczesnej myśli estetycznej i teorii sztuki, a także na współczesnych przemianach krytyki sztuki. Proponowane ujęcia łączą teoretyczną analizę zjawisk artystycznych i kulturowych z zagadnieniami metaestetycznymi i problematyką aksjologiczną (W. Kazimierska-Jerzyk, Strategia rewaloryzacji we współczesnej refleksji nad sztuką, 2008). Generalnie, kierunek badań można określić jako estetykę postautonomiczną, uwzględniającą związki tego co estetyczne z wymiarem politycznym, społecznym i kulturowym. Jednym z ważniejszych zagadnień w ramach tych zainteresowań badawczych pozostaje doświadczenie estetyczne, czego świadectwem jest dokonany przez dr Rejniak-Majewską przekład pracy Martina Jaya Pieśni doświadczenia (2008) oraz aktualnie prowadzone badania. V. dydaktyka * etyka w szkole estetyka stosowana * bioetyka praktykowanie humanistyki * okcydentalistyka 6 / 8
Działalność dydaktyczna prowadzona w Katedrze Etyki obejmuje: klasyczne zagadnienia filozofii moralnej w ujęciu historycznym, współczesną filozofię społeczną i metaetykę, obszarowe odmiany etyki stosowanej bioetykę, etykę mediów, etykę informatyczną i etykę biznesu, a także filozofię kultury, estetykę, historię i teorię sztuki. Zajęcia prowadzone są na filozofii oraz na innych kierunkach w UŁ. Od 2009 roku wspólnym przedsięwzięciem Katedry Etyki i Katedry Estetyki było w stworzenie (nieistniejącej już) specjalności studiów w zakresie filozofii stosowanej, akcentującego związek refleksji teoretycznej z zaangażowaniem w życie społeczne i kulturalne. Kontynuacją tych starań jest program praktyk studenckich opracowany przez dr Kazimierską-Jerzyk i dr Gralińską-Toborek we współpracy z Fundacją Urban Forms. Od 2013 r. studenci Wydziału Filozoficzno-Historycznego prowadzą badania terenowe, działania organizacyjne oraz warsztaty z zakresu teorii sztuki w ramach różnych projektów realizowanych przez Fundację. Innowacją edukacyjną było utworzenie interdyscyplinarnego kierunku studiów okcydentalistyki integrującego dziedziny filozofii, historii oraz nauk o kulturze. Koncepcja studiów poświęconych cywilizacji Zachodu, kładąca nacisk na aktywizujące metody nauczania, sprawdzające wiedzę i umiejętności studentów w praktyce, została stworzona w 2012 roku przez prof. Kaniowskiego, dr Kazimierską-Jerzyk i dra Kędziorę. Refleksji nad problematyką bioetyczną poświęcone były również zajęcia dydaktyczne prowadzone we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Łodzi. Intensywna współpraca międzynarodowa, gdy chodzi o zagadnienia bioetyczne, prowadzona jest natomiast od roku 2000 w ramach Interdisziplinärer Arbeitskreis für Ethik in der Medizin in Polen und Deutschland Prof. Kaniowski uczestniczył również projekcie poświęconym bioetyce i kwestii godności człowieka realizowanym w Zntrum für interdisziplinare Förschung w Bielefeld. W Katedrze Etyki prowadzone są też badania związane z tematem Etyka w szkole (prof. Kaniowski, dr Miksa, mgr Aleksandra Kanclerz), mające na celu konfrontację programu nauczania etyki w Polsce z podobnymi programami dydaktycznymi w innych krajach, merytoryczną i metodologiczną analizę tych programów oraz propozycje ich doskonalenia. 7 / 8
8 / 8