Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 grudnia 2015 r. (OR. en) 15169/15 MAMA 205 COEST 381 MED 43 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 14 grudnia 2015 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 15011/15 MAMA 203 COEST 371 MED 41 Dotyczy: Konkluzje Rady w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa Konkluzje Rady (14 grudnia 2015 r.) Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa, przyjęte na 3438. posiedzeniu Rady w dniu 14 grudnia 2015 r. 15169/15 pas/en 1
ZAŁĄCZNIK KONKLUZJE RADY W SPRAWIE PRZEGLĄDU EUROPEJSKIEJ POLITYKI SĄSIEDZTWA Rada do Spraw Zagranicznych, 14 grudnia 2015 r. 1. Rada z zadowoleniem przyjmuje wspólny komunikat z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS), mający służyć lepszemu reagowaniu na zmiany zachodzące w krajach sąsiadujących i na stojące przed tymi krajami wyzwania. Jak stwierdzono w konkluzjach Rady z kwietnia 2015 r., demokratyczne, stabilne i bogate sąsiedztwo stanowi jeden ze strategicznych priorytetów i zasadniczych interesów UE. Przez wzgląd na znaczenie szczególnych stosunków z sąsiadami UE ustabilizowanie sytuacji w sąsiedztwie pod względem politycznym i gospodarczym oraz pod względem bezpieczeństwa będzie głównym priorytetem politycznym UE w nadchodzących latach. Dążąc do tego, UE będzie realizować swoje interesy i promować uniwersalne wartości. 2. Europejska polityka sąsiedztwa ma kluczowe znaczenie zarówno dla wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, jak i dla innych obszarów działań zewnętrznych UE. Wyniki przedmiotowego przeglądu powinny zostać uwzględnione podczas rozwijania szerszej polityki UE, zwłaszcza globalnej strategii w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Rada przypomina o znaczeniu, jakie przypisuje temu, by wysoki przedstawiciel i Komisja zapewnili większą spójność polityki ze wszystkimi aspektami unijnych działań zewnętrznych. Apeluje także o lepsze koordynowanie działań między delegaturami UE i państwami członkowskimi oraz z organizacjami międzynarodowymi i w krajach partnerskich. 3. Rada z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w zmienionej EPS, jak określono we wspólnym komunikacie, uwzględniono interesy i potrzeby UE i jej sąsiadów, zobowiązanie sąsiadów do przeprowadzenia reform, poziom ambicji danego partnerstwa oraz różne wyzwania i otoczenie geopolityczne. 15169/15 pas/en 2
4. Przypominając o potrzebie zapewnienia pełnego zaangażowania państw członkowskich UE w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, Rada będzie nadal zajmowała się procesem przeglądu i oczekuje na regularny dialog na temat jego realizacji. Rada zachęca wysokiego przedstawiciela i Komisję do nawiązania z krajami partnerskimi współpracy w sprawie zmienionej polityki, a następnie do przedstawienia postępów Radzie do dyskusji. Rada oczekuje systematycznego dialogu wysokiego szczebla w sprawie realizacji europejskiej polityki sąsiedztwa. 5. Rada z zadowoleniem przyjmuje współpracę i konsultacje prowadzone z krajami partnerskimi w procesie przeglądu. Kluczowymi zasadami zrewidowanej europejskiej polityki sąsiedztwa są lepsze zróżnicowanie oraz większa odpowiedzialność krajów partnerskich. Rada z zadowoleniem przyjmuje zawarte we wspólnym komunikacie propozycje, by dalej rozwijać relacje z partnerami, których wolą jest pogłębienie stosunków z UE w oparciu o wspólne wartości, w tym zwiększanie możliwości dialogu politycznego na szczeblu ministerialnym. Rada podkreśla, że ważne jest udzielenie wszystkim partnerom pomocy w ich wysiłkach na rzecz reform poprzez zapewnienie odpowiedniego poziomu wsparcia. Rada potwierdza, że w 2016 r. zamierza zapoczątkować nowy etap współpracy z partnerami co w stosownych przypadkach może skutkować określeniem nowych priorytetów partnerstw ukierunkowany na uzgodnione priorytety i interesy. 6. Rada podkreśla, że partnerstwa UE w ramach EPS powinny skupiać się na ludziach oraz rządach. Rada wzywa do skutecznego promowania dobrych rządów, demokracji, praworządności i praw człowieka, które są ważne dla długotrwałej stabilności. Tematy te zostaną omówione ze wszystkimi partnerami, we wspólnie uzgodnionych formatach, jak również we współpracy z szeroko pojmowanym społeczeństwem. Powinno to obejmować zwiększone wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego i odnowiony nacisk na znaczenie równouprawnienia płci. Ważną rolę w tym względzie może odegrać Europejski Fundusz na rzecz Demokracji. 7. Rada podkreśla, jak duże znaczenie dla stabilizacji ma zrównoważony rozwój gospodarczy osiągany w drodze inwestowania w modernizację gospodarczą, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży, edukacji i zatrudnienia i z myślą o wzroście dobrobytu. Rada podkreśla potrzebę odnowionych działań w kwestii połączalności, bezpieczeństwa energetycznego i w dziedzinie klimatu. 15169/15 pas/en 3
8. Pełne i skuteczne wdrożenie układów o stowarzyszeniu / pogłębionych i kompleksowych umów o wolnym handlu (DCFTA) to jeden z priorytetów, który, jeśli towarzyszyć mu będą reformy, przyczyni się do wszechstronnego zbliżenia odnośnych partnerów do norm międzynarodowych oraz przepisów i norm UE. Będzie to prowadzić do stopniowej integracji gospodarczej partnerów w ramach układów o stowarzyszeniu / DCFTA z rynkiem wewnętrznym UE, a tym samym do stworzenia obszaru gospodarczego. Ponadto taka wizja przyczyni się do realizacji długoterminowego celu, jakim jest szerszy obszar dobrobytu gospodarczego oparty na zasadach Światowej Organizacji Handlu i na dokonywaniu suwerennych wyborów w całej Europie i poza nią. Rada zachęca Komisję do współpracy ze wszystkimi partnerami w ramach EPS w toczących się i ewentualnych przyszłych negocjacjach. Dla tych, którzy nie są gotowi do rozpoczęcia negocjacji w sprawie DCFTA, powinna istnieć możliwość wspólnego określenia atrakcyjnych i realnych alternatyw, które służyłyby wspieraniu integracji gospodarczej i wzmocnieniu stosunków handlowych i inwestycyjnych przynoszących wzajemne korzyści. 9. Rada z zadowoleniem przyjmuje nowe propozycje wzmocnienia wymiaru EPS dotyczącego bezpieczeństwa oraz ponawia apel o większą spójność EPS z tymi aspektami innych działań UE za granicą, które wiążą się z bezpieczeństwem i polityką zagraniczną. Będzie to obejmować środki służące wzmocnieniu odporności partnerów, np. w zakresie przeciwdziałania zagrożeniu terrorystycznemu i zapobiegania radykalizacji postaw, a także wspierania reformy sektora bezpieczeństwa oraz zarządzania granicami. Takie środki bezpieczeństwa będą stosowane, a współpraca będzie przebiegać, przy pełnym poszanowaniu praworządności i prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka. Propozycje w zakresie EPS dotyczące bezpieczeństwa powinny być wdrażane zgodnie z kompleksowym podejściem i zgodnie z wymiarem zewnętrznym innych odnośnych polityk UE, w stosownych przypadkach przy ściślejszej koordynacji prac związanych z bezpieczeństwem finansowanych na mocy Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI) z szerzej pojętymi działaniami w ramach WPZiB/WPBiO. Ponadto Rada wzmocni współpracę z partnerami, m.in., w stosownych przypadkach, poprzez działania w dziedzinie WPBiO lub za pośrednictwem specjalnych przedstawicieli UE, tak by wspierać zarządzanie konfliktami w sąsiedztwie i ich rozwiązywanie, także dzięki uzgodnionym ramom. Ważną rolę w zapobieganiu konfliktom może także odgrywać dialog międzykulturowy, taki jak dialog propagowany przez fundację im. Anny Lindh. 15169/15 pas/en 4
10. Rada z zadowoleniem przyjmuje propozycje intensywniejszej współpracy w zakresie zarówno legalnej migracji, jak i migracji nieuregulowanej. Rada apeluje do wysokiego przedstawiciela i Komisji o dalsze zwiększenie wsparcia dla krajów partnerskich przyjmujących uchodźców i przesiedleńców wewnętrznych oraz udzielających im pomocy. Rada apeluje o wzmocnioną skuteczną współpracę w zakresie powrotów, readmisji oraz trwałej reintegracji, a także o kontynuowanie współpracy z partnerami poza sąsiedztwem w oparciu o wyniki szczytu w Valletcie i inne istniejące inicjatywy. Zajęcie się wspólnie z partnerami pierwotnymi przyczynami nieuregulowanej migracji i przymusowych wysiedleń, a także kwestią nieletnich pozbawionych opieki, powinno pozostać priorytetem. Rada potwierdza, że należy promować zwiększoną mobilność w bezpiecznym i dobrze zarządzanym środowisku oraz intensywniejsze kontakty międzyludzkie. Należy propagować poprzez lepsze systemy wsparcia obustronnie korzystną legalną migrację, w tym migrację cyrkulacyjną. 11. Rada ponownie potwierdza znaczenie Partnerstwa Wschodniego oraz swoje zobowiązanie na rzecz dalszego wdrażania wspólnych priorytetów uzgodnionych w Rydze i podczas wcześniejszych szczytów Partnerstwa Wschodniego. Rada popiera dalsze wzmacnianie tego wymiaru regionalnego, m.in. za pomocą unijnych programów regionalnych oraz ram wielostronnych Partnerstwa Wschodniego. 12. Rada uznaje, że Unia dla Śródziemnomorza okazała się wartościowym forum umożliwiającym prowadzenie dyskusji politycznych i gospodarczych, a także uzgadnianie konkretnych projektów w priorytetowych sektorach. Unia dla Śródziemnomorza powinna być traktowana jako należąca do głównych ram regionalnych dialogu politycznego i współpracy regionalnej, w tym dzięki regularnie organizowanym posiedzeniom na szczeblu ministerialnym. 13. Rada popiera wykraczanie poza sąsiedztwo w celu stawienia czoła wspólnym wyzwaniom. Wysoki przedstawiciel i Komisja w porozumieniu z Radą opracują nowe ramy tematyczne z zainteresowanymi partnerami objętymi EPS w celu zaproponowania podmiotom państwowym i wielostronnym oraz innym partnerom współpracy w kwestiach regionalnych w sąsiedztwie. 14. Rada przypomina również o znaczeniu innych istniejących inicjatyw z udziałem UE i państw członkowskich, takich jak synergia czarnomorska i inicjatywa na rzecz koordynacji inwestycji w południowym regionie Morza Śródziemnego (AMICI). 15169/15 pas/en 5
15. Rada popiera zwiększenie elastyczności istniejących instrumentów finansowania, aby poprawić zdolność UE do elastycznego reagowania w sytuacjach kryzysowych. UE zapewni również przewidywalność i ciągłość wsparcia na rzecz realizacji wspólnie uzgodnionych długoterminowych celów reform i inne elementy wymagane w rozporządzeniu w sprawie ENI. Przydział funduszy w ramach programu patronackiego ENI będzie dokonywany według zaangażowania w reformy i ich wdrażania, zgodnie z podejściem opartym na zachętach. Rada oczekuje możliwości przeanalizowania wniosków dotyczących skuteczniejszego udzielania wsparcia finansowego, w tym tych wspomnianych we wspólnym komunikacie. 16. Rada uznaje potrzebę poprawy komunikacji w ramach EPS oraz zapewnienia lepszego wyeksponowania i zasięgu tej polityki i jej wyników. Powinno to obejmować wysiłki w zakresie usprawnionej komunikacji strategicznej, w tym udzielenie odnośnego wsparcia partnerom oraz niezależnym mediom w krajach sąsiadujących. 17. Rada z zadowoleniem przyjmuje nowe podejście do kwestii sprawozdawczości, koncentrujące się w szczególności na realizacji celów uzgodnionych z partnerami. Taka sprawozdawczość będzie stanowić wsparcie prac rad stowarzyszenia, rad współpracy oraz innych spotkań wysokiego szczebla. Ponadto Rada wzywa wysokiego przedstawiciela i Komisję do przedstawiania regularnych sprawozdań służących śledzeniu zmian w sąsiedztwie zgodnie z wymogami rozporządzenia w sprawie ENI. 15169/15 pas/en 6