Kryteria oceniania w klasie VI wymagania na oceny śródroczne Wymagania na oceny wyższe zawierają także wszystkie wymagania na oceny niższe Czytanie dopuszczająca -stara się czytać tekst bez błędów, dostateczna -czyta tekst bez błędów z za-chowaniem znaków interpunkcyjnych, Wymagania Uczeń: dobra -płynnie, głośno i wyraźnie czyta tekst, bardzo dobra -stosuje właściwą modulację głosu, Uwagi Recytowanie -wygłasza tekst z pamięci bez pomyłek, -recytuje wiersz uwzględniając znaki interpunkcyjne, -recytuje wiersz z odpowiednią intonacją, we właściwym tempie zaznaczając rytm utworu, -recytuje wiersz, starając się oddać głosem i mimiką tematykę utworu, Kształcenie literackie i kulturowe -wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska), - korzystając z dostępnych źródeł, samodzielnie zbiera informacje na temat twórców wybranych filmów, zwycięzców konkursów i festiwali filmowych, -rozpoznaje funkcje pełnione przez poszczególnych twórców filmu, -rozróżnia gatunki filmowe, - wymienia najbardziej znane adaptacje filmowe utworów dla dzieci i młodzieży, -wypowiada się na tematy dotyczące filmów, używając odpowiedniego słownictwa, np. kadr, ujęcie, scena, montaż, ruch kamery, plan filmowy, -wskazuje na cechy charakterystyczne filmu fabularnego, dokumentalnego i animowanego - dostrzega różnice między językiem filmu a językiem literackim, -wypowiada się na tematy dotyczące adaptacji filmowych -samodzielnie projektuje plakat filmowy do adaptacji swojej ulubionej książki, - redaguje wypowiedź pisemną na temat: Mój ulubiony gatunek filmowy, -dostrzega różnicę między -wypowiada się na temat -wskazuje środki poetyc- 1 - dokonuje samodzielnie
językiem potocznym a poetyckim, -wymienia środki poetyckie, nastroju utworu, rytmu, - zna definicje środków poetyckich i stara się wskazać je w wierszach, kie tworzące nastrój i rytm wiersza, -rozróżnia rymy męskie i żeńskie, analizy i interpretacji wiersza, -odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego, -wymienia rodzaje literackie, -wypowiada się w kilku słowach na temat utworu, -łączy tytuł z autorem, -podaje przykłady gatunków literackich, - własnymi słowami przekazuje treść utworu, -omawia elementy świata przedstawionego, -łączy gatunki literackie z rodzajami literackimi, -wypowiada się na temat utworu, odwołując się do tekstu, -rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunkach literackich, -znajduje poszukiwane hasło w słowniku, -odczytuje z osi czasu wskazane daty, -wie, czym jest fraszka, -dobiera odpowiedni słownik do danej sytuacji, -wyjaśnia, kim był i w jakich czasach żył Jan Kochanowski, -wymienia cechy fraszki, -dostrzega różnicę między językiem staropolskim a współczesnym, -posługuje się słownikiem odpowiednim do sytuacji, -omawia życiorys Kochanowskiego i epokę renesansu, -podaje tytuły poznanych fraszek, -biegle posługuje się słownikami i encyklopedią, -wymienia przedstawicieli polskiego i europejskiego renesansu, -wyjaśnia, czemu służą fraszki, -odróżnia fikcję od rzeczywistości, -rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunków, -odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych w legendach, opowiadaniach, powieściach, -odróżnia autora od osoby -dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe, -nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki, -wyodrębnia wątki -analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek, -rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunków, -posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, związek - wskazuje elementy akcji przyczynowo-skutkowy, 2 -objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni) -omawia funkcje elementów realistycznych i fantastycznych w: legendach,
mówiącej w tekście literackim, -charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi, -określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, -omawia akcję -wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia układające się w wątki, -rozpoznaje legendę, powieść, opowiadanie, komiks, fraszkę, wiersz, przysłowie, -rozpoznaje wers, strofę, rym, refren, rytm, -odróżnia wiersz rymowany od nierymowanego (białego), -wskazuje w utworze cechy legendy, opowiadania, powieści, wiersza, fraszki, komiksu, -rozpoznaje przysłowie, -wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie, -posługuje się terminami: wiersz rymowany i nierymowany (biały) -identyfikuje baśń, legendę, kolędę, komiks, opowiadanie, powieść, fraszkę, wiersz, przysłowie, -omawia akcję w utworze dramatycznym, -rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie, -dostrzega zależność między zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi a treścią, opowiadaniach, powieściach, komiksach, -wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu, -nazywa elementy świata przedstawionego w utworze dramatycznym, -rozumie powiązania między częściami utworu dramatycznego (akt, scena) Nauka o języku Głoska, litera, sylaba, alfabet -liczy litery i głoski w wyrazach, -dzieli wyrazy na sylaby, -zna alfabet, -definiuje głoskę i literę, -zapisuje wyrazy w kolejności alfabetycznej, -zna rodzaje głosek, -wyjaśnia, jak powstają poszczególne głoski, -wymienia narządy mowy, -zna ich rolę w procesie mowy, Zdania / wypowiedzenia -odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, -definiuje, czym jest wypowiedzenie, -odróżnia zdanie od rów- -odróżnia zdanie złożone podrzędnie od złożonego współrzędnie, -dzieli wypowiedzenia ze względu na cel wypowie- -rysuje wykresy zdań pojedynczych, -rysuje wykresy zdań złożonych, -układa zdania do podanych wykresów, -nazywa zdania złożone współrzędnie, 3
Związki wyrazowe Części zdania Formy wypowiedzi pisemnej Pamiętnik/Dziennik noważnika zdania, -wyodrębnia związki wyrazowe w zdaniach -wskazuje w zdaniu orzeczenia, -wskazuje w zdaniu podmiot, -wymienia pozostałe części zdania (przydawka, okolicznik, dopełnienie), -wie, czym są dziennik i pamiętnik, dzi, -nazywa związki wyrazowe -zamienia orzeczenia czasownikowe na czasownikowe zakończone na no, -to, -wskazuje zdania bezpodmiotowe, -wie, jakimi części mowy, wyrażany jest podmiot, -definiuje przydawkę, okolicznik i dopełnienie, - stosuje narrację i cechy charakterystyczne dla dziennika i pamiętnika, -zadaje pytania do wyrazów określających -wskazuje orzeczenia imienne, wie, jak jest zbudowane orzeczenie imienne, -rozróżnia podmioty logiczne i gramatyczne, -wskazuje w zdaniu przydawki, okoliczniki dopełnienia, -pisze dziennik i pamiętnik, -rozpoznaje szeregi wyrazowe -omawia budowę orzeczenia imiennego, -omawia poznane rodzaje podmiotów, -określa, jaką rolę pełnią przydawki, okoliczniki i dopełnienia, -redaguje dziennik i pamiętnik z perspektywy bohatera literackiego lub własnej, Plan ramowy i szczegółowy -zna różnicę między planem ogólnym a szczegółowym i z pomocą nauczyciela pisze punkty planu, -pisze plan ogólny, uzupełnia punkty planu szczegółowego, -redaguje plan ogólny i szczegółowy, -redaguje plan ogólny i szczegółowy stosując prawidłowa interpunkcję, Opowiadanie z dialogiem -buduje wypowiedzenia, zachowując poprawny szyk wyrazów, -posługuje się określeniami, -redaguje opowiadanie w 1. i 3. osobie, -posługuje się odpowiednimi formami osoby i czasu, -redaguje i właściwie komponuje opowiadanie twórcze i odtwórcze, -przytacza i poprawnie zapisuje cudzą wypowiedź, -opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki, -indywidualizuje wypowiedzi rozmówców, List oficjalny -zna i stosuje elementy listu, -redaguje list nieoficjalny, -redaguje list oficjalny, -pisze list na każdy temat do różnych adresatów, Instrukcja/Przepis -wymienia wyróżniki -redaguje instrukcje na 4 -wymyśla abstrakcyjny -redaguje bezbłędnie
przepisu, instrukcji, podstawie ilustracji, przepis, przepis i instrukcję, Sprawozdanie -wie, z jakiego wydarzenia można napisać sprawozdanie, -zna wskazówki dla piszącego sprawozdanie, -stara się pisać sprawozdanie, -pisze sprawozdanie z autentycznych wydarzeń, -pisze sprawozdania z różnych wydarzeń, Opis przedmiotu/krajobrazu -pisze kilka zdań opisujących krajobraz, -wykorzystuje słownictwo nazywające uczucia, a także słownictwo oceniające, -redaguje opis, -redaguje interesujący opis, Zaproszenie -zna elementy zaproszenia, -pisze zaproszenie na dowolną imprezę, -pisze zaproszenie zachowując odpowiednią formę graficzną, -pisze niebanalne zaproszenie, Ortografia i interpunkcja -zna zasady dotyczące pisowni wielkimi literami, -rozróżnia rzeczowniki własne i pospolite, -zna i stosuje zasady dotyczące pisowni nazw własnych i rzeczowników pospolitych, -poprawnie zapisuje wyrazy, -odwzorowuje wyrazy zakończone na : -i, -ji, -ii, -zna zasady dotyczące pisowni zakończeń: -i, -ii, -ji, -stara się zapisywać poprawnie zakończenia: -i, - ii, -ji, -zapisuje poprawnie zakończenia: -i, -ii, -ji, -zna zasady dotyczące pisowni nie z różnymi częściami mowy, -poprawnie pisze cząstkę nie z zaimkami, -pisze poprawnie "nie" z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym. -pisze poprawnie cząstkę nie z różnymi częściami mowy, -wyodrębnia cząstkę by w czasownikach, - zna i stosuje zasadę dotyczącą łącznej i rozłącznej pisowni cząstki by, -zapisuje czasowniki z cząstką by, -bezbłędnie zapisuje czasowniki z cząstką by, -zna zasady pisowni: rz, ż, ch, h, u, ó, -wskazuje wyjątki od poznanych reguł ortogra- -uzasadnia pisownię wyrazów, posługując się -zapisuje poprawnie wszystkie podane wyrazy 5
ficznych, terminami gramatycznymi, z trudnością ortograficzną rz, ż, ó, u, h, ch, -wymienia spójniki, przed którymi stawiamy przecinki, -prawidłowo stawia przecinki przed odpowiednimi spójnikami, -stawia przecinki przed powtórzonymi spójnikami, -zna i stosuje zasady dotyczące interpunkcji zdania złożonego, -zna zasady stosowania pytajnika w tekście, -zna zasady stosowania wykrzyknika, -stosuje prawidłowo wykrzyknik w tekstach, -prawidłowo stosuje znaki interpunkcyjne w tekście, -wie, jakich znaków interpunkcyjnych używamy w dialogach, -używa odpowiednich znaków interpunkcyjnych w dialogach, -wie, co zapisujemy kurysywą, -prawidłowo używa cudzysłowu, -bezbłędnie zapisuje cytaty, 6
Kryteria oceniania w klasie VI wymagania na oceny roczne Wymagania na oceny wyższe zawierają także wszystkie wymagania na oceny niższe oraz stosowne wymagania na oceny śródroczne Czytanie dopuszczająca -stara się czytać tekst bez błędów, dostateczna -czyta tekst bez błędów z zachowaniem znaków interpunkcyjnych, Wymagania Uczeń: dobra -płynnie, głośno i wyraźnie czyta tekst, bardzo dobra -stosuje właściwą modulację głosu, Uwagi Recytowanie -wygłasza tekst z pamięci bez pomyłek, -recytuje wiersz uwzględniając znaki interpunkcyjne, -recytuje wiersz z odpowiednią intonacją, we właściwym tempie zaznaczając rytm utworu, -recytuje wiersz, starając się oddać głosem i mimiką tematykę utworu, Kształcenie literackie i kulturowe -odróżnia tekst powieści, scenariusza, scenopisu, -rozróżnia powieści podróżniczo przygodo-we, kryminalne, obyczajowe, -wie, do czego służą reklamy, -wypowiada się na temat adaptacji filmowych, -wymienia cechy powieści podróżniczo przygodowych, kryminalnych, obyczajowych, -rozróżnia sposoby oddziaływania na odbiorcę, -rozróżnia plany filmowe, -omawia poznane powieści podróżniczo przygodowe, kryminalne, obyczajowe, -próbuje zareklamować dowolny produkt, -pisze scenopis, -wyjaśnia, dlaczego używamy różnych rodzajów powieści, -wyjaśnia mechanizm działania promocji, -stara się ocenić, jakim jest odbiorcą telewizji, -wie, co to jest Internet, -ocenia, jakim jest odbiorcą telewizji, -wskazuje zalety i wady wynikające z oglądania -wskazuje korzyści płyną- telewizji, 7 -wyjaśnia zalety i wady wynikające z oglądania telewizji,
-wskazuje mowę zależną i niezależną, -rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie, -odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych w baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniach, powieściach, -wyodrębnia film, program informacyjny, program rozrywkowy, spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa), -odczytuje informacje z plakatu teatralnego, ce z Internetu, -rozróżnia mowę zależną i niezależną, -wymienia poznane ballady, -wskazuje cytat, -wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi. -rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, zawiadomienia, ogłoszenia, instrukcji, przepisu, -określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost, -wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki, -zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, próba, program -wskazuje zagrożenie niesione przez Internet, -przekształca mowę zależną w niezależną i odwrotnie, -wyjaśnia termin ballada, -identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks, opowiadanie, powieść, fraszkę, wiersz, przysłowie, -wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji, -określa zadania twórców dzieła filmowego aktora, reżysera, scenarzysty, -określa zadania twórców dzieła teatralnego aktora, reżysera, dekoratora, suflera -posługuje się pojęciami z zakresu sztuki filmowej, np. kadr, scena, plan -posługuje się pojęciami związanymi z przedstawieniem teatralnym i sztuką teatralną charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich po- 8 -wyjaśnia, dlaczego Internet jest wyjątkowym środkiem przekazu, -poprawnie zapisuje wypowiedzi w mowie zależnej i niezależnej, -omawia funkcje elementów realistycznych i fantastycznych w: baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniu, powieść, -nazywa elementy świata przedstawionego w utworze dramatycznym, -rozumie powiązania między częściami utworu dramatycznego (akt, scena), -dostrzega zależność między rodzajem i funkcją komunikatu a jego odbiorcą (programy edukacyjne, rozrywkowe, informacyjne, reklamy), -wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega różnice między celem tych programów
teatralny, afisz, ujęcie, kadr, plan, stawy odnoszące się do takich wartości, Nauka o języku Rzeczowniki -rozpoznaje rzeczowniki na podstawie znaczenia i pytań, -odmienia rzeczowniki, -odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych, -oddziela temat od końcówki, -wskazuje e ruchome, -rozróżnia rzeczowniki konkretne i abstrakcyjne, -potrafi wyjaśnić od czego zależą formy odmiany rzeczownika. Liczebnik -rozpoznaje liczebnik na podstawie znaczenia i pytań, -rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, ułamkowe, -rozróżnia liczebniki zbiorowe, -prawidłowo używa liczebników: półtora, półtorej, -odmienia liczebniki przez przypadki, -wie, kiedy używać określeń: liczba, ilość, Przymiotnik -rozpoznaje przymiotnik na podstawie znaczenia i pytań, -odmienia przymiotniki, -stopniuje przymiotniki, -wymienia stopnie i rodzaje stopniowania, -wskazuje przymiotniki stopniujące się wyłącznie opisowo, Zaimek -wymienia zaimki, -zna rodzaje zaimków, -określa funkcję zaimków, -omawia odmianę, funkcje w zdaniu, Czasownik Przysłówek Spójnik -wskazuje czasowniki, -wskazuje przysłówki w tekście, -wymienia i wskazuje spójniki, -tworzy czasowniki dokonane i niedokonane, -rozróżnia strony czasowników, - tworzy przysłówki od przymiotników, - wymienia przysłówki stopniujące się nieregularnie, -wie, przed którymi spójnikami stawiamy przecinek, -tworzy formy strony zwrotnej od podanych czasowników, - wskazuje przysłówki odprzymiotnikowe oraz te, które nie pochodzą od przymiotników -prawidłowo używa spójników, -biegle zamienia czasowniki na różne strony, wie, które przysłówki się nie stopniują, -używa różnorodnych spójników -używa różnorodnych przyimków 9
Przyimek Budowa wyrazów Głoski i litery -rozpoznaje przyimek w tekście, -tworzy wyrazy pochodne przez dodanie odpowiednich cząstek, -odróżnia zdrobnienia od zgrubień, -liczy litery i głoski w wyrazach, -dzieli wyrazy na sylaby, -zna alfabet, -tworzy wyrażenia przyimkowe, -rozumie znaczenie pojęć: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, rdzeń, formant, rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, -wymienia przyczyny powst. nowych wyrazów, -definiuje głoskę i literę, -zapisuje wyrazy w kolejności alfabetycznej, - określa relacje przestrzenne i czasowe, -wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym, -zna rodzaje głosek, -wyjaśnia, jak powstają poszczególne głoski, -przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników. -daje przykłady wyrazów utworzonych za pomocą różnych formantów, -wymienia narządy mowy, Formy wypowiedzi pisemnej Opis postaci/ rzeźby/obrazu Ogłoszenie -dopisuje określenia pasujące do opisu postaci, -za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis osoby, -za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, rzeźby, -przedstawia charakteryzowaną postać, opisuje jej wygląd, -tworzy opis obrazu, rzeźby, osoby, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni -stosuje nazwy nosicieli cech oraz przymiotniki nazywające cechy, -w sposób uporządkowany opisuje postać, obraz, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć, -wprowadza cytaty, uzasadnia cechy charakteru i zachowania, - w opisie używa obrazowych porównań, stosuje różne czasowniki, Zawiadomienie Artykuł -zna elementy ogłoszenia, zawiadomienia -zaznacza w artykule wstęp, rozwinięcie i zakończenie, -redaguje różne ogłoszenia, zawiadomienia, -stara się napisać kilka zdań tworząc artykuł, -redaguje ogłoszenie, zawiadomienie, zachowując ich konieczne składniki, -pisze artykuł, -poprawia błędnie zredagowane ogłoszenia, zawiadomienia, -pisze ciekawy artykuł na wybrany temat do gazety, Ortografia i interpunkcja -odwzorowuje pisownię poznanych wyrazów, -zna reguły dotyczące pisowni cząstki nie 10 -zapisuje poprawnie cząstkę nie z różnymi -poprawnie zapisuje wyjątki z cząstką nie,
z różnymi częściami mowy, częściami mowy, -odwzorowuje wyrazy zakończone na: -wski, -cki, -dzki, -zna i stosuje zasady dotyczące pisowni zakończeń wski, -ski, -cki, -dzki, -uzasadnia pisownię nazw zakończonych na wska, -zna i stosuje zasady dotyczące pisowni rzeczowników zakończonych na two, -odwzorowuje wyrazy z ą, ę, om, on, em, en, -zna zasadę dotyczącą pisowni wyrazów z ą, ę, om, on, em, en, -stara się pisać poprawnie wyrazy z ą, ę, om, on, em, en, -poprawnie zapisuje wyrazy z ą, ę, om, on, em, en, -odwzorowuje wyrazy z cząstkami: roz-, bez-, ws-, wz-, wes-, wez- -zna zasadę dotyczącą pisowni wyrazów z cząstkami: roz-, bez-, ws-, wz-, wes-, wez- -stara się poprawnie zapisywać wyrazy z cząstkami: roz-, bez-, ws-, wz-, wes-, wez- -poprawnie zapisuje wyrazy z cząstkami: roz-, bez-, ws-, wz-, wes-, wez- -wymienia spójniki, przed którymi stawiamy przecinki, -prawidłowo stawia przecinki przed odpowiednimi spójnikami, -stawia przecinki przed powtórzonymi spójnikami, -zna i stosuje zasady dotyczące interpunkcji zdania złożonego, 11