KONCEPCJA DORADZTWA METODYCZNEGO W MIEŚCIE STOŁECZNYM WARSZAWA

KONCEPCJA DORADZTWA METODYCZNEGO W MIEŚCIE STOŁECZNYM WARSZAWA Warszawa, luty 2013 r.

SPIS TREŚCI I. Ogólne założenia systemu doradztwa metodycznego w Warszawie - str. 3 II. III. IV. Organizacja doradztwa metodycznego w Warszawie Zadania doradcy metodycznego m.st. Warszawy Planowanie i dokumentowanie pracy doradców metodycznych m.st. Warszawy - str. 4 - str. 5 - str. 7 V. Wspieranie i doskonalenie doradców m.st. Warszawy - str. 8 VI. VII. Powoływanie doradców metodycznych m.st. Warszawy Proces rekrutacji doradców metodycznych m.st. Warszawy - str. 9 - str. 9 2

I. Ogólne założenia systemu doradztwa metodycznego w Warszawie Miasto stołeczne Warszawa przywiązuje dużą wagę do systemu doradztwa metodycznego dla nauczycieli, co znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w dokumencie Polityka edukacyjna m.st. Warszawy. Rozwój systemu doradztwa metodycznego jest planowany i realizowany na podstawie ogólnopolskiego prawa oświatowego, aktów warszawskich prawa samorządowego oraz dokumentów Unii Europejskiej i Rady Europy dotyczących edukacji. Uwzględniono w tym procesie zdiagnozowane potrzeby warszawskiego środowiska oświatowego oraz strategiczne kierunki rozwoju stołecznej edukacji. W budowaniu i ewaluacji modelu doradztwa metodycznego w stolicy wykorzystano współczesne osiągnięcia nauk pedagogicznych i nauk w zakresie zarządzania. Doradztwo metodyczne funkcjonuje w bliskich związkach ze szkolnictwem wyższym, na podstawie umów o współpracy zawartych między m.st. Warszawą a stołecznymi uczelniami. Doradcy metodyczni współpracują z instytucjami kultury, nauki, pomocy społecznej, sportu oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze edukacji. Doradztwo jest istotnym czynnikiem podnoszenia jakości nauczania w warszawskich szkołach i placówkach oświatowych oraz zwiększania efektywności pracy nauczycieli i rad pedagogicznych. Punktem odniesienia pracy doradców jest koncepcja kompleksowego wspierania szkół opracowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Jednocześnie praca doradców postrzegana jest w kontekście kształtowania się społeczeństwa wiedzy, społeczeństwa uczącego się przez całe życie, jakim staje się społeczność warszawska na początku XXI wieku. Istotna jest również rola doradców w rozwoju kapitału ludzkiego i społecznego Warszawy. W celu usprawnienia organizacji systemu doradztwa w 2008 r. powołano uchwałą Rady Miasta Stołecznego Warszawy Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń (WCIES), samorządową placówkę doskonalenia nauczycieli. Organem prowadzącym placówkę jest m.st. Warszawa, w jego imieniu merytoryczny nadzór sprawuje Biuro Edukacji. Nadzór pedagogiczny sprawuje Mazowiecki Kurator Oświaty. Dyrektor placówki, na podstawie statutu nadanego przez organ prowadzący, sprawuje nadzór pedagogiczny nad pracą doradców, wspiera ich działania organizacyjnie i merytorycznie. Model warszawskiego doradcy metodycznego określa osiem obszarów zadań doradcy diagnozowanie potrzeb środowiska i planowanie własnej pracy, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, inspirowanie nauczycieli do podejmowania działań innowacyjnych, doskonalenie własnego warsztatu pracy, współpraca z instytucjami i organizacjami edukacyjnymi, współpraca z placówką doskonalenia nauczycieli, wspieranie nauczycieli w tworzeniu i doborze programów nauczania, podejmowanie działań na rzecz warszawskiego środowiska oświatowego. 3

Doradztwo metodyczne w Warszawie opiera się na pięciu podstawowych elementach: 1. doradztwie przedmiotowym - specjalizacja doradcy w określonych przedmiotach nauczania, 2. doradztwie problemowym - specjalizacja doradcy w tematyce interdyscyplinarnej, 3. doradztwie zespołowym (adresowanym do zespołów nauczycielskich: rad pedagogicznych, zespołów zadaniowych) prowadzenie grup wsparcia dla nauczycieli oraz prowadzenie sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli, 4. doradztwie personalnym - praca doradcy z poszczególnymi nauczycielami, 5. doradztwie przywarsztatowym - praca doradcy we własnej szkole. Obszarem pracy doradców jest m.st. Warszawa. Koordynacją ich aktywności zajmuje się WCIES na zlecenie. Doradcy wspierają swoją pracą działalność placówki, WCIES zapewnia warunki do ciągłego doskonalenia się doradców metodycznych. II. Organizacja doradztwa metodycznego w Warszawie Doradcy metodyczni pracują w następujących zespołach metodycznych: Nazwa zespołu Wychowanie przedszkolne Edukacja wczesnoszkolna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i szkolnictwo specjalne Przedmioty humanistyczne Nauki ścisłe, technologie informacyjne Nauki przyrodnicze Języki obce Kształcenie i doradztwo zawodowe Rozwijanie uzdolnień i zainteresowań, edukacja artystyczna i technika Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa Religia, etyka, filozofia Specjalności i obszary zadań wychowanie przedszkolne edukacja wczesnoszkolna pomoc psychologiczno pedagogiczna, integracja, pedagogika specjalne, resocjalizacja j. polski, historia, edukacja varsavianistyczna, wiedza o społeczeństwie, współpraca z organizacjami pozarządowymi, wiedza o kulturze, edukacja medialna, biblioteka matematyka, przedmioty informatyczne przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka i astronomia język angielski, niemiecki, rosyjski, języki romańskie doradztwo zawodowe, przedmioty zawodowe, podstawy przedsiębiorczości muzyka, plastyka, technika, wychowanie komunikacyjne, edukacja kulturalna, praca z uczniem zdolnym wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa religia, etyka, filozofia 4

Zespołem metodycznym kieruje lider wyłaniany przez członków zespołu, po akceptacji dyrektora WCIES. Zadaniami lidera są: współpraca z koordynatorem ds. doradców metodycznych, opracowanie koncepcji pracy i zasad funkcjonowania zespołu metodycznego, opracowanie planu pracy zespołu na podstawie planów indywidualnych i projektowanych działań zespołów zadaniowych, opracowanie sprawozdania zespołu na podstawie sprawozdań indywidualnych, koordynowanie pracy zespołu, organizowanie jego systematycznych spotkań, uczestniczenie w spotkaniach liderów zespołów metodycznych zwoływanych przez dyrektora WCIES lub koordynatora ds. doradców metodycznych, opiniowanie indywidualnych planów pracy i sprawozdań członków zespołu metodycznego, monitorowanie realizacji założeń polityki edukacyjnej państwa, m.st. Warszawy ujętej w ofercie doradców metodycznych, monitorowanie realizacji zadań członków zespołu, organizowanie i koordynowanie działań związanych z diagnozą potrzeb nauczycieli m.st. Warszawy w zakresie poszczególnych przedmiotów i specjalności, diagnoza potrzeb, organizowanie i prowadzenie spotkań samokształceniowych i szkoleń dla członków zespołu metodycznego, opracowanie oferty rocznej i ofert kwartalnych zespołu metodycznego, informowanie o ofercie i innych działaniach zespołu środowiska nauczycielskiego, wykonywanie innych zadań zleconych przez dyrektora WCIES i Biuro Edukacji. Od strony organizacyjnej i merytorycznej działania doradców i zespołów doradców wspiera nauczyciel konsultant, który pełni funkcję koordynatora ds. doradców metodycznych. III. Zadania doradcy metodycznego m.st. Warszawy 1. Diagnozowanie potrzeb środowiska nauczycielskiego i planowanie na tej podstawie własnej pracy: a) rozpoznaje potrzeby środowiska nauczycielskiego i szkół w zakresie doradztwa i doskonalenia w obszarze swojego przedmiotu, b) planuje pracę w oparciu o wyniki diagnozy, c) wykorzystuje wyniki analiz i badań dotyczących systemu oświaty w Polsce. 2. Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z nauczycielami: a) prezentuje własne rozwiązania metodyczne, b) prowadzi konsultacje indywidualne i zbiorowe dla nauczycieli, c) prowadzi zajęcia otwarte, d) prowadzi różnorodne formy doskonalenia nauczycieli, e) w swojej pracowni metodycznej prezentuje możliwości wykorzystania środków dydaktycznych i metod pracy, f) gromadzi i przekazuje informację pedagogiczną, g) opracowuje publikacje metodyczne, h) opiniuje działalność pedagogiczną nauczycieli, 5

i) otacza szczególną opieką merytoryczną początkujących nauczycieli, j) obserwuje zajęcia nauczycieli oraz udziela informacji zwrotnych, k) bierze udział w tworzeniu materiałów metodycznych w zakresie swojego przedmiotu, l) wspiera nauczycieli w przygotowywaniu uczniów do egzaminów zewnętrznych, m) upowszechnia współczesną wiedzę dydaktyczną, n) wspiera wewnątrzszkolny system doskonalenia nauczycieli poprzez udział w programie kompleksowego wparcia szkół, o) organizuje i prowadzi sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli oraz dyrektorów szkół i placówek. 3. Inspirowanie nauczycieli do podejmowania działań innowacyjnych: a) wspiera nauczycieli w tworzeniu nowatorskich rozwiązań, b) wspiera nauczycieli w monitorowaniu wdrażania i badaniu efektów innowacji, c) bierze udział w pracach zespołów opracowujących i realizujących projekty edukacyjne o zasięgu miejskim, wojewódzkim, krajowym, europejskim, d) pomaga nauczycielom w wykorzystywaniu w pracy dydaktycznej technologii informacyjno komunikacyjnych, e) promuje uczenie się przez całe życie. 4. Doskonalenie własnego warsztatu pracy: a) ustawicznie podnosi własne kompetencje zawodowe, b) organizuje i prowadzi pracownię przedmiotowo metodyczną. 5. Współpraca z instytucjami i organizacjami edukacyjnymi: a) współpracuje z Kuratorium Oświaty, Okręgową Komisją Egzaminacyjną, bibliotekami pedagogicznymi, bibliotekami szkolnymi, poradniami psychologiczno pedagogicznymi, uczelniami, placówkami doskonalenia nauczycieli, stowarzyszeniami nauczycielskimi, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami wspierającymi go w realizacji zadań doradcy: b) pozyskuje od instytucji i organizacji informacje ważne dla nauczycieli przedmiotu oraz zespołów nauczycielskich i upowszechnia je, c) włącza się w przedsięwzięcia prowadzone przez instytucje i organizacje dla nauczycieli różnych typów szkół i specjalności, d) uczestniczy w międzynarodowych programach edukacyjnych dla nauczycieli. 6. Wspieranie nauczycieli w opracowywaniu, doborze i adaptacji programów nauczania: a) prezentuje nowości wydawnicze, e-podręczniki i internetowe zasoby edukacyjne, b) wspiera w opracowywaniu własnych programów nauczania, c) przygotowuje nauczycieli do analizy programów nauczania i materiałów dydaktycznych. 7. Podejmowanie działań na rzecz warszawskiego środowiska edukacyjnego: a) współpracuje z warszawskimi instytucjami i organizacjami pozarządowymi podejmującymi działania na rzecz stołecznej edukacji, b) tworzy edukacyjne programy lokalne oraz bierze udział w warszawskich inicjatywach edukacyjnych, c) uczestniczy w realizowaniu edukacji varsavianistycznej i promuje m.st. Warszawę, d) wykonuje zadania zlecone przez Biuro Edukacji m.st. Warszawy związane z działaniami na rzecz warszawskiego środowiska oświatowego. 6

IV. Planowanie i dokumentowanie pracy doradców metodycznych m.st. Warszawy Doradca planuje pracę odnosząc się do zapisów: a) Polityki edukacyjnej Miasta Stołecznego Warszawy, b) Koncepcji doradztwa metodycznego w m.st. Warszawie, c) Statutu Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń. Planując pracę na dany rok szkolny doradca uwzględnia: a) przyjmowane corocznie priorytety Ministerstwa Edukacji Narodowej, b) priorytety, c) Plan pracy Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń. Dokumentem planowania pracy doradcy jest Plan pracy doradcy metodycznego, opiniowany przez lidera zespołu metodycznego, zatwierdzany przez koordynator ds. spraw doradców metodycznych. Na podstawie indywidualnych planów pracy lider zespołu metodycznego opracowuje Plan pracy zespołu, który zatwierdza dyrektor WCIES. Plany poszczególnych zespołów metodycznych stanowią podstawę opracowania Planu pracy Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń na dany rok szkolny. Doradca metodyczny przygotowuje z realizacji zadań Sprawozdanie półroczne, a następnie Sprawozdanie roczne. Sprawozdania indywidualne opiniuje lider zespołu metodycznego, zatwierdza koordynator ds. doradców metodycznych. Lider zespołu metodycznego na podstawie sprawozdań indywidualnych opracowuje Sprawozdanie z pracy zespołu, zatwierdzane przez dyrektora WCIES. Sprawozdania poszczególnych zespołów stanowią podstawę opracowania Sprawozdania z pracy Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno Społecznych i Szkoleń w poszczególnych latach szkolnych. Doradca metodyczny prowadzi dokumentację potwierdzającą realizację form doskonalenia zawodowego nauczycieli, a także kartę konsultacji. Opracowuje dokumentację niezbędną do przygotowania oferty rocznej i kwartalnej WCIES. Szczegółowe zasady rozliczania czasu pracy doradców, zgodne z zasadami kontroli zarządczej oraz regulaminem placówki zostaną opracowane przez dyrektora WCIES w uzgodnieniu z Biurem Edukacji. Wydatkowanie środków finansowych Doradca metodyczny opracowuje projekt Planu wydatków na rok budżetowy, planując wydatki w ramach określanego przez Biuro Edukacji limitu. Plany zatwierdza dyrektor WCIES. Plan wydatków doradcy metodycznego może składać się z następujących pozycji: zakup materiałów i wyposażenia (materiały biurowe, elementy urządzenia pracowni), zakup pomocy naukowych, dydaktycznych, książek (związanych bezpośrednio z wykonywaniem obowiązków doradcy), 7

podróże służbowe krajowe (ryczałt na przejazdy związane bezpośrednio z wykonywaniem obowiązków doradcy przejazdy miejscowe i zwrot kosztów za używanie samochodu prywatnego w celach służbowych; ew. zwrot części kosztów związanych z uczestnictwem doradcy w konferencjach, szkoleniach, itp., które odbywają się poza Warszawą), zakup usług pozostałych (opłaty za usługi, w tym pocztowe, telefoniczne, kserograficzne, związane z wynajmem sal, szkolenie własne, itp.), zakup materiałów papierniczych do sprzętu drukarskiego (zakup papieru), zakup akcesoriów komputerowych, w tym programów i licencji (związanych bezpośrednio z wykonywaniem zadań doradcy) na podstawie zamówienia realizowanego przez Miejskie Biuro Finansów Oświaty. Doradca metodyczny rozlicza wydatkowane środki finansowe zgodnie z procedurami określonymi przez dyrektora WCIES. Optymalne i zalecane rozwiązanie to wydatkowanie ok. 50% indywidualnego planu wydatków do 30 czerwca, a pozostałe środki - do 15 grudnia danego roku. V. Wspieranie i doskonalenie doradców m.st. Warszawy Pełnienie funkcji doradcy metodycznego wymaga stałego doskonalenia kompetencji zawodowych i społecznych oraz rozwijania umiejętności niezbędnych do efektywnego dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem. Podstawą opracowania Planu doskonalenia doradców metodycznych na rok szkolny jest diagnoza potrzeb edukacyjnych oraz analiza planów pracy poszczególnych zespołów metodycznych. Formy doskonalenia przeznaczone dla doradców mogą być adresowane do wszystkich doradców lub wybranych zespołów metodycznych i zadaniowych. Stałymi formami wsparcia i doskonalenia doradców są: kurs przygotowujący do pracy z dorosłymi i pełnienia funkcji doradcy metodycznego, Sejmik Doradców realizowany corocznie w formie wyjazdowej, jego główne cele to poznanie kluczowych projektów Biura Edukacji, doskonalenie zawodowe doradców metodycznych, a także prezentacja głównych przedsięwzięć zaplanowanych przez poszczególne zespoły metodyczne, grupa wsparcia dla doradców metodycznych, indywidualne konsultacje koncentrujące się na radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi w pracy doradcy, superwizje zajęć edukacyjnych prowadzonych przez doradców metodycznych, inne formy doskonalenia wynikające z diagnozy potrzeb szkoleniowych doradców metodycznych. System komunikacji Podstawową formą wymiany informacji pomiędzy Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń a doradcami metodycznymi jest strona internetowa placówki. Docelowo pojawi się również newsletter. 8

Nauczyciele szkół i placówek mają dostęp do aktualnego wykazu doradców metodycznych, który zawiera podstawowe informacje adresowe. W korespondencji służbowej doradcy używają jednolitych adresów elektronicznych: imię.nazwisko@wcies.edu.pl Na stronie internetowej WCIES na bieżąco publikowane są informacje dla nauczycieli o dyżurach, możliwościach skorzystania z konsultacji indywidualnych oraz informacje o formach doskonalenia zawodowego organizowanych przez doradców metodycznych. Podstawowym źródłem informacji o działaniach doradców jest plan pracy Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń oraz oferta Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Jej uzupełnienie stanowią oferty kwartalne. Wszystkie oferty, w wersji elektronicznej, dostępne są na stronie www.wcies.edu.pl VI. Powoływanie doradców metodycznych m.st. Warszawy Powoływanie doradców metodycznych w Warszawie odbywa się w formule otwartej, dwustopniowej rekrutacji, na podstawie ogłoszenia publikowanego przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy. Zadania doradców metodycznych wykonywane są przez nauczycieli zatrudnionych w ramach stosunku pracy w szkołach i placówkach prowadzonych przez m.st. Warszawę. Wykonywanie zadań związane jest z obniżeniem wysokości obowiązkowego tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych. Zniżki godzin są ustalane przez Biuro Edukacji w uzgodnieniu z dyrektorami szkół lub placówek. Punktem wyjścia przy ustalaniu wysokości zniżki godzin jest ½ etatu. W indywidualnych przypadkach zniżka godzin modyfikowana jest w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły i doradcą metodycznym. Dodatki funkcyjne i motywacyjne dla doradców przyznawane są zgodnie z regulaminem dotyczącym zasad wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez m.st. Warszawę, uchwalanym przez Radę m.st. Warszawy. Dodatki są wypłacane jako składnik wynagrodzenia. Dniem wyznaczonym na realizację zadań doradcy jest piątek. W innych dniach doradca realizuje swoje zadania po wypełnieniu zadań w szkole, w której jest zatrudniony jako nauczyciel. W warszawskim systemie doradztwa nie ma podziału miasta na dzielnice - rejony działania doradców metodycznych. VII. Rekrutacja doradców metodycznych m.st. Warszawy Rekrutacja jest otwarta, powszechna i jawna. Procedura rekrutacyjna jest dwustopniowa. Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 26 października 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli obowiązki doradcy metodycznego powierzone zostają na okres trzech lat. Powierzenie zadań doradcy metodycznego może być cofnięte przez organ prowadzący w przypadku niewywiązywania się nauczyciela z powierzonych zadań. 9

Pierwszy etap rekrutacji Kandydat na doradcę metodycznego dostarcza do siedziby WCIES arkusz aplikacyjny wraz z załącznikami: 1. CV zawodowe, 2. list motywacyjny uwzględniający zarys koncepcji działania doradcy, 3. poświadczoną kopię aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, 4. potwierdzenie co najmniej 5 letniego stażu pracy pedagogicznej, 5. opinię dyrektora szkoły, w której jest zatrudniony nauczyciel, 6. zgodę dyrektora szkoły, w której jest zatrudniony nauczyciel na pełnienie funkcji doradcy metodycznego, 7. rekomendację środowiska nauczycielskiego (np. placówki doskonalenia nauczycieli, uczelni, stowarzyszenia nauczycielskiego, instytucji badawczej, organizacji pozarządowej działającej na rzecz edukacji), 8. poświadczone kopie dokumentów potwierdzających wykształcenie, 9. poświadczone kopie dokumentów potwierdzających ukończone formy dokształcania i doskonalenia zawodowego, ze szczególnym uwzględnieniem form przygotowujących do pracy z dorosłymi. Drugi etap rekrutacji Dyrektor Biura Edukacji powołuje komisję rekrutacyjną w składzie: dwóch przedstawicieli Biura Edukacji, w tym przewodniczącego komisji i dwóch przedstawicieli Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Zadaniem członków komisji jest ocena formalna złożonej dokumentacji oraz wyłonienie kandydatów. Komisja prowadzi rozmowy z kandydatami na doradców metodycznych, po uprzednim powiadomieniu ich o terminie spotkań. Rozmowy będą uwzględniały: Przebieg pracy zawodowej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na: 1. Ważniejsze osiągnięcia w pracy pedagogicznej, 2. Umiejętność dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniami z innymi nauczycielami, w tym: a) udział w realizacji projektów edukacyjnych od lokalnych po międzynarodowe, b) współpraca z doradcami metodycznymi, c) udział w pracach zespołów przedmiotowych, problemowych, d) zaangażowanie w wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli, e) prowadzenie zajęć otwartych, warsztatów, szkoleń, f) pełnienie funkcji opiekuna nauczyciela odbywającego staż, g) opracowanie i publikowanie materiałów edukacyjnych. Koncepcję pracy doradcy metodycznego uwzględniającą m.in.: a) potrzeby edukacyjne nauczycieli danego przedmiotu, danych typów szkół placówek, b) formy działania zmierzające do zaspokojenia potrzeb edukacyjnych nauczycieli, 10

c) doświadczenia zawodowe i predyspozycje kandydata, d) sposoby zachęcenia i zaangażowania nauczycieli do współpracy, e) założenia Polityki edukacyjnej m.st. Warszawy, f) cele statutowe Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Komisja wybiera kandydatów w procedurze głosowania zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego. Po zakończeniu II etapu rekrutacji zostanie opublikowana lista nauczycieli, którzy od dnia 1 września danego roku szkolnego otrzymają od organu prowadzącego powierzenie zadań doradcy metodycznego. Procedura rekrutacji może być powtórzona. Zasady realizacji zadań doradcy metodycznego określa dyrektor Biura Edukacji, w porozumieniu z dyrektorem Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. 11