6/ LINIE RYSUNKOWE Normy rysunkowe PN-EN ISO 128-20:2002 Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania Część 20: Wymagania podstawowe dotyczące linii PN-ISO 128-23:2002 Rysunek techniczny. Ogólne zasady przedstawiania Część 23: Linie na rysunkach budowlanych. Norma PN-EN ISO 128-20 określa podstawowe wymagania dotyczące linii tj. ustala rodzaje linii rodzaje linii, ich oznaczenia i kształt oraz zasady ogólne kreślenia linii stosowanych w rysunku technicznym, np. na wykresach, planach lub mapach. Norma PN ISO 128-23 określa rodzaje linii rysunkowych i ich zastosowanie w dokumentacji budowlanej obejmującej między innymi rysunki architektoniczne, konstrukcyjne, wykonawcze instalacji budowlanych, planów urbanistycznych oraz projektów zagospodarowania terenu. Grubość linii Zgodnie z wymaganiami PN-EN ISO 128-20, szerokość, d, wszystkich rodzajów linii powinna być jedną z następujących, w zależności od rodzaju i wielkości rysunku. 0,13mm; 0,18mm; 0,25mm; 0,35mm; 0,5mm; 0,7mm; 1,0mm; 1,4mm; 2,0mm. UWAGA: Grubości linii bardzo grubych, grubych i cienkich są w stosunku liczbowym 4:2:1. Szerokość linii z każdej jednej linii musi być stała przez cały linii Grubość linii d dla linii cienkiej grubość linii d dla linii grubej grubość linii d dla linii bardzo grubej grubość linii d dla symboli graficznych Do formatów arkuszy 0,13 0,25 0,50 0,18 A4 W rysunkach O bardzo dużej liczbie szczegółów 0,18 0,35 0,70 0,25 A3 i A4 O dużej liczbie szczegółów 0,25 0,50 1,00 0,35 A1 i A2 O niezbyt dużej liczbie szczegółów 0,35 0,70 1,40 0,50 A1 i A0 O małej liczbie szczegółów 0,50 1,00 2,00 0,70 A0 O charakterze poglądowym Rodzaje linii podstawowych Rodzaj linii 01 linia ciągła 02 linia kreskowa 03 linia kreskowa z odstępami 04 linia z długą kreską i kropką 05 linia z długą kreską i z dwoma kropkami 06 linia z długą kreską i trzema kropkami 07 linia kropkowa 08 linia z długą i z krótką kreską 09 linia z długą kreską i z dwoma krótkimi kreskami 10 linia kreskowo-kropkowa 11 linia z dwoma kreskami i z kropką 12 linia kreskowa z dwoma kropkami 13 linia z dwoma kreskami i z dwoma kropkami
14 linia z krotką kreską i z trzema kropkami 15 linia z dwoma kreskami z trzema kropkami Zaleca się, aby w przypadku ręcznego wykonywania rysunków długości elementów linii odpowiadały podanym niżej Element linii Rodzaj linii nr Długość Kropki od 04 do 07 i od 10 do 15 0,5d Przerwy 02 i od 04 do 15 3d Kreski krótkie 08 i 09 6d Kreski 02,03 i od 10 do 15 12d Kreski długie od 04 do 06, 08 i 09 24d Odstępy 03 18d Odmiany linii podstawowych Kombinacje linii o tej samej długości a/ Układ dwóch lub większej liczby linii równoległych względem siebie Minimalny odstęp między liniami to 0,70mm b/ Układ linii dwóch różnych rodzajów - Linie różnej grubości nakładające się a/ nakładają się na siebie linie (ciągła i kropkowa) b/ nakładają się na siebie linie (ciągła i kreskowa z odstępami) - Układ linii leżących obok siebie (dwie linie ciągłe po obu stronach dwóch linii kreskowych z odstępami) c/ Układ dwóch linii ciągłych równoległych z regularnie powtarzającymi się między nimi elementami łączącymi a/ zaczernione elementy koliste b/ zaczernione elementy trapezoidalne
d/ Układ regularnie powtarzających się elementów geometrycznych w połączeniu z liniami ciągłymi a) Bez przerywania linii ciągłej b) Z przerwaniem linii ciągłej. Barwy linii Linie powinny być rysowane jako czarne lub jako białe, zależnie od barwy tła. Inne znormalizowane barwy mogą także być stosowane do rysowania znormalizowanych linii. W takim przypadku znaczenie barw powinno być objaśnione. Połączenia i przecięcia linii Rodzaje linii i ich zastosowanie Nr Opis linii Zastosowanie i przedstawienie 01.1 Cienka linia ciągła.1 linie rozgraniczające różne materiały w widoku, na rzucie i przekroju (alternatywnie patrz 01.2.2).2 linie kreskowania rzutów figur przekrojów.3 przekątne wyróżniające otwory, zagłębienia i wnęki.4 zakończone strzałkami linie osiowe rzutu schodów, pochylni i spadków.5 linie siatek modularnych - pierwsze stadium (projekt budowlany), (w razie potrzeby stosować inny kolor niż kolor obrysów).6 krótkie linie osiowe.7 pomocnicze linie wymiarowe.8 linie wymiarowe i ich znaki ograniczające.9 linie odniesienia.10 istniejące warstwice na projektach zagospodarowania terenu (alternatywnie patrz 02.1.1).11 kontury widocznych części przedstawianych w widoku (alternatywnie, patrz 01.2.3)
01.1 Cienka linia ciągła zygzakowa.12 uproszczone przedstawienia drzwi, okien schodów, wyposażenia itp. (alternatywnie patrz 01.2.4).13 linie zaznaczające wyróżniane detale 14 linie ograniczające częściowe lub przerywane widoki, rzuty i przekroje, jeżeli nie są to linie 04.1 (alternatywnie patrz 04.1.6) 01.2 Gruba linia ciągła.1 kontury widocznych części przedstawianych na rzucie i przekroju, w przypadku zastosowania kreskowania.2 linie rozgraniczające różne materiały w widoku, na rzucie i przekroju (alternatywnie patrz 01.1.1).3 kontury widocznych części przedstawianych w widoku (alternatywnie patrz 01.1.11).4 uproszczone przedstawienia drzwi, okien, schodów, wyposażenia itp. (alternatywnie patrz 01.1.12).5 linie siatek modularnych - drugie stadium (projekt wykonawczy), (w razie potrzeby zastosować inny kolor niż kolor obrysów).6 strzałki służące oznaczeniu widoków, rzutów i przekrojów.7 projektowane warstwice na projektach zagospodarowania terenu 01.3 Bardzo gruba linia ciągła.1 kontury widocznych części przedstawianych na rzucie lub w przekroju, jeżeli nie stosuje się kreskowania.2 pręty zbrojeniowe (alternatywnie patrz 02.3.1).3 linie o szczególnej ważności na rysunkach 02.1 Cienka linia kreskowa.1 istniejące warstwice na planach zagospodarowania terenu (alternatywnie patrz 01.1.10).2 linie rozgraniczające uprawy roślinne, trawniki.3 kontury niewidocznych części (alternatywnie patrz 02.2.1) 02.2 Gruba linia kreskowa.1 kontury niewidocznych części (alternatywnie patrz 02.1.3) 02.3 Bardzo gruba linia kreskowa.1 pręty zbrojenia dolnej warstwy na rzucie lub warstwy dalszej na widoku, jeżeli oznaczenia prętów warstwy górnej i dolnej względnie warstwy bliższej i dalszej pokazywane są na tym samym rysunku 04.1 Cienka linia punktowa.1 płaszczyzny przekrojów (linie rodzaju 04.2 na końcach i w miejscach zmiany kierunku).2 linie osiowe.3 osie symetrii lub rzuty płaszczyzn symetrii (wyróżnione na obu końcach przez pary cienkich, krótkich linii prostopadłych do wykreślonej osi).4 linie zaznaczające detale w powiększeniu.5 linie odniesienia - nawiązania wymiarowego.6 linie ograniczające przerwane widoki, rzuty i przekroje (szczególnie w przypadku kreślenia krótkich linii na wąskich rysunkach; patrz przykłady 01.1.2, 01.2.1, 01.3.1 w załączniku A; alternatywnie patrz 01.1.14) 04.2 Gruba linia punktowa.1 płaszczyzny przekroju (na ich końcach oraz w miejscach zmiany kierunku; patrz 04.1.1).2 kontury części widocznych, usytuowanych przed płaszczyzną przekroju 04.3 Bardzo gruba linia punktowa 05.1 Cienka linia dwupunktowa 05.2 Gruba linia dwupunktowa.1 pomocnicze linie tyczenia oraz bazowe linie odniesienia (nawiązania).2 oznaczenie linii, względnie powierzchni, których dotyczą szczególne wymagania.3 linie graniczne terenów dla etapów itp..1 skrajne położenia części ruchomych.2 linie środkowe (np. osie obojętne).3 kontury części przyległych.1 kontury części niewidocznych usytuowanych przed płaszczyzną przekroju
05.3 Bardzo gruba linia dwupunktowa 07.1 Cienka linia wielopunktowa.1 pręty i kable sprężające.1 kontury części nie objętych projektem Przykłady zastosowania Nr Rodzaj linii Przykład zastosowania 01.1 Cienka linia ciągła 01.1.1 Linie rozgraniczające różne materiały w Widok podłogi z różnych materiałów widoku, na rzucie i przekroju 01.1.2 Linie kreskowania Przekrój pionowy ściany 01.1.3 Przekątne wyróżniające otwory, zagłębienia i wnęki Widok ściany z otworem 01.1.4 Zakończone strzałkami linie osiowe rzutu schodów, pochylni i spadków 01.1.5 Linie siatek modularnych, pierwsze stadium (projekt budowlany) 01.1.6 Krótkie linie osiowe 01.1.7 01.1.8 01.1.9 Pomocnicze linie wymiarowe Linie wymiarowe i ich znaki ograniczające Linie odniesienia 01.1.10 Istniejące warstwice na projektach zagospodarowania terenu 01.1.11 Kontury widocznych części przedstawianych w widoku (alternatywnie patrz 01.2.3) 01.1.12 Uproszczone przedstawienia drzwi, okien, schodów, wyposażenia, itp. (alternatywnie patrz 01.2.4)
01.1.13 Linie zaznaczające wyróżniane detale 01.1.14 Linie ograniczające przerywane widoki, rzuty i przekroje, jeżeli nie są to linie 04.1 01.2 Gruba linia ciągła 01.2.1 Kontury widocznych części przedstawianych w przekroju w przypadku zastosowania kreskowania 01.2.2 Linie rozgraniczające różne materiały w widoku, na rzucie i przekroju 01.2.3 Kontury widocznych części przedstawianych w widoku (alternatywnie patrz 01.1.11) 01.2.4 Uproszczone przedstawienia drzwi, okien, schodów, wyposażenia (alternatywnie patrz 01.1.12) 01.2.5 Linie siatek modularnych, drugie stadium (projekt wykonawczy) 01.2.6 Strzałki służące oznaczeniu widoków, rzutów i przekrojów 01.2.7 Projektowane warstwice na projektach zagospodarowania terenu 01.3 Bardzo gruba linia ciągła 01.3.1 Kontury widocznych części przedstawianych na rzucie lub w przekroju, jeżeli nie stosuje się kreskowania 01.3.2 Pręty zbrojeniowe 02.1 Cienka linia kreskowa 02.1.1 Istniejące warstwice na projektach zagospodarowania terenu (alternatywnie patrz 01.1.10) 02.1.2 Linie rozgraniczające uprawy roślinne, trawniki
02.2 Gruba linia kreskowa 02.2.1 Kontury części niewidocznych 02.3 Bardzo gruba linia kreskowa 02.3.1 Pręty zbrojeniowe dolnej warstwy na rzucie lub warstwy dalszej na widoku, jeżeli oznaczenia prętów warstwy górnej i dolnej względnie warstwy bliższej i dalszej pokazywane są na tym samym rysunku 04.1 Cienka linia punktowa 04.1.1 Płaszczyzny przekrojów (linie rodzaju 04.2 na końcach i w miejscach zmiany kierunku) 04.1.2 Linie osiowe 04.1.3 Osie symetrii 04.1.4 Linie zaznaczające wyróżnione detale w powiększeniu 04.1.5 Linie odniesienia (nawiązania wymiarowego) 04.2 Gruba linia punktowa 04.2.1 Płaszczyzny przekrojów na ich końcach oraz w miejscach zmiany kierunku 04.2.2 Kontury części widocznych usytuowanych przed przekrojem 04.3 Bardzo gruba linia punktowa 04.3.1 Pomocnicze linie tyczenia i bazowe linie odniesienia (nawiązania) 04.3.2 Oznaczanie linii względnie powierzchni, której dotyczą szczególne wymagania
04.3.3 Linie graniczne terenów dla etapów, stref itp. 05.1 Cienka linia dwupunktowa 05.1.1 Skrajne położenie części ruchomych 05.1.2 Linie środkowe (np. osie obojętne) 05.1.3 Kontury części przyległych 05.2 Gruba linia dwupunktowa 05.2.1 Kontury części niewidocznych usytuowanych przed płaszczyzną przekroju 05.3 Bardzo gruba linia dwupunktowa 05.3.1 Pręty i kable sprężające 07 Cienka linia wielopunktowa 07.1 Kontury części nie objętych projektem