Szczegółowe wymagania edukacyjne w klasie III (nowa podstawa programowa) PRZEDMIOT: HISTORIA OCENA: WYMAGANIA ŚRÓDROCZNE WYMAGANIA KOŃCOWOROCZNE Niedostateczny Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń który nie spełnił wymagań określonych na ocenę dopuszczającą Dopuszczający Uczeń: - zna daty: 1776, 1787 - pamięta postaci: Ludwik XIV, Piotr I absolutyzm, oświecenie, trójpodział władzy, rewolucja przemysłowa, monarchia parlamentarna -zna daty: 1772, 1791, 1793, 1794, 1795 Stanisław Poniatowski, Tadeusz Kościuszko rozbiór, pańszczyzna, czynsz, unia, Sejm Wielki, konstytucja - wskazuje na mapie Rzeczpospolitą XVIII w., określa jej granice i zmiany terytorialne w wyniku trzech rozbiorów Napoleon Bonaparte, J.H. Dąbrowski, Aleksander I, ks. Józef Poniatowski, Józef Wybicki - zna daty: 1789, 1797, 1807, 1815 -zna głównych wrogów Francji w epoce napoleońskiej rewolucja, Legiony Polskie, Księstwo Warszawskie, republika, Królestwo Polskie - zna daty: 1830-1831 Adam Mickiewicz, Piotr Wysocki, Królestwo Polskie, Galicja, Wielka Emigracja,, powstanie, Spełnienie wymagań śródrocznych oraz: - zna daty: 1863-1864 Romuald Traugutt Kraj Przywiślański, branka, wojna partyzancka, rusyfikacja, emigracja, uwłaszczenie - zaznacza różne daty na taśmie chronologicznej kolonia, rewolucja przemysłowa, partia polityczna - pamięta daty i związane z nimi wydarzenia: 1914, 1917, 18 I-28 VI 1919, 11 XI 1919 - pamięta postacie historyczne: Franciszek Ferdynand, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Włodzimierz Lenin 1
germanizacja, rusyfikacja, emigracja, autonomia, uwłaszczenie - zaznacza różne daty na taśmie chronologicznej - zna daty:1848-1849 Wiosna Ludów Dostateczny Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: - zna chronologicznie królów elekcyjnych - pamięta postaci: - Fryderyk II Wielki, J. Waszyngton, T. Kościuszko, K. Pułaski, Katarzyna Wielka - zna sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą Francji, Anglii, Rosji, Austrii i Prus w XVII- XVIII w. -zna okoliczności powstania USA klasa robotnicza, Deklaracja Niepodległości, burżuazja, wojna północna, wojna trzydziestoletnia - rozumie przyczyny wybuchu wojny o niepodległość kolonii angielskich w Ameryce Północnej -rozumie postanowienie Deklaracji Niepodległości i Konstytucji - wskazuje państwa o systemie absolutnym -dostrzega źródła współczesnego trójpodziału w państwie -ocenia udział cudzoziemców (w tym Polaków) w wojnie o niepodległość USA August II Mocny, August III, Stanisław Leszczyński, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski, książę Józef Poniatowski -zna wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny słabości Rzeczpospolitej w XVIII wieku - zna najważniejsze reformy Komisji Edukacji Narodowej - zna najważniejsze reformy Sejmu Wielkiego Spełnienie wymagań śródrocznych oraz: Aleksander Wielopolski,Aleksander I, Maria Curie-Skłodowska, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Michał Drzymała, Fryderyk Chopin, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński emisariusz, romantyzm, pozytywizm, praca organiczna, praca u podstaw, manifest, tajne organizacje, Towarzystwo Patriotyczne, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, rabacja, biali, czerwoni, partia, wynaradawianie, rugi pruskie - rozumie cele działalności emisariuszy - rozumie, dlaczego powstania zakończyły się klęską - wskazuje przyczyny wybuchu powstań narodowych -przedstawia skutki powstań narodowych - zna daty: 1871 Otto von Bismarck, cesarz Franciszek Józef I, G. Garibaldi - wymienia surowce przywożone z kolonii do Europy - wymienia wynalazki techniczne XIX wieku Związek Północnoniemiecki, II Rzesza, drobnomieszczaństwo, komunizm, konserwatyzm, liberalizm, powszechne prawo wyborcze, wojna secesyjna, urbanizacja, związek zawodowy, proklamacja, sufrażystki, realizm, klasycyzm, romantyzm, 2
-zna najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja -zna stronnictwa Sejmu Wielkiego -wylicza przykłady ingerencji sąsiadów w sprawy polskie insurekcja, kosynierzy - rozumie znaczenie Konstytucji 3 maja, jako próby ratowania państwa polskiego w XVIII w. -rozumie przyczyny i okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego - rozumie okoliczności wybuchu powstania kościuszkowskiego - potrafi wyjaśnić zdanie : jedni do Sasa, drudzy do Lasa - przedstawia stosunek chłopów i mieszczan do powstania kościuszkowskiego - ocenia reformy Sejmu Wielkiego -ocenia postępowanie Targowiczan -ocenia postawę Kościuszki w powstaniu Ludwik XVI, M. Robespierre - zna daty: 1804, 1805, 1806, 1809, 1812, 1813 - zna przyczyny rewolucji we Francji i jej główne hasła -wylicza główne wydarzenia z panowania Napoleona monarchia konstytucyjna, koalicja, Bastylia, Stany Generalne, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, Wielkie Księstwo Poznańskie, Rzeczpospolita Krakowska, Święte Przymierze - rozumie przyczyny i skutki rewolucji we Francji -wymienia i wyjaśnia przyczyny szukania pomocy przez Polaków we Francji - wskazuje na mapie Francję i jej wrogów w epoce napoleońskiej - dostrzega rolę Napoleona w Europie impresjonizm, socjalizm, ideologia kocioł bałkański, proletariat fabryczny, - rozumie przyczyny zakładania kolonii -potrafi wskazać na mapie państwa, w których miały miejsce wystąpienia rewolucyjne Wiosny Ludów - potrafi wskazać na mapie Bałkany - pamięta daty i związane z nimi wydarzenia: 28 VI 1914, 5 XI 1916, 3 III 1918 -zna postacie historyczne: Mikołaj II, Woodrow Wilson, Georges Clemenceau, Lloyd George Trójprzymierze, Trójporozumienie, traktat wersalski, kryzys przysięgowy, abdykacja, rozejm - rozumie wpływ jednostki na bieg wydarzeń historycznych: Franciszek Ferdynand, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski 3
- wskazuje terytorium Księstwa Warszawskiego i jego zmiany - zna daty: 1815, 1846 Jakub Szela, Walerian Łukasiński, Aleksander I, Józef Chłopicki, Dobry Uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: Monteskiusz, J. J. Russo, Fryderyk Wilhelm I, Colbert Maria Teresa, T. Jefferson, b. Franklin, Fryderyk II, Piotr I, Katarzyna II, Józef II -pamięta nazwy rodów i dynastii panujących w Europie w XVII i XVIII w. absolutyzm oświecony, militaryzm pruski, encyklopedyści, racjonalizm, empiryzm - rozumie okoliczności powstania nowych form ustrojowych w różnych krajach Europy - rozumie reformatorskie dążenia władców Rosji, Prus i Austrii w XVIII w. - dostrzega znaczenie powstania USA - potrafi wskazać na mapie: kolonie angielskie w Ameryce, terytoria objęte wojną północną - analizuje wybrane teksty źródłowe - analizuje różnice między absolutyzmem i monarchią konstytucyjną - zna daty: 1717, 1732, 1764 Stanisław Konarski, Ignacy Krasicki, Wojciech Bartosz, J. H. Dąbrowski - zna najważniejsze reformy Komisji Edukacji Narodowej -wylicza nazwiska wielkich twórców oświeceniowych w Polsce Spełnienie wymagań śródrocznych oraz: Henryk Dembiński, Józef Sowiński, Mikołaj I, Szymon Konarski, Piotr Ściegienny, Jarosław Dąbrowski, Leopold Kronenberg, Stanisław Wyspiański, Jan Matejko, I. Łukasiewicz, Aleksander II, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa -wie, gdzie stoczono najważniejsze bitwy w czasie powstań narodowych lojalizm, Towarzystwo Filomatów, Tymczasowy Rząd Narodowy, Uniwersytet Latający, Kulturkampf, Hakata, Teatr Polski, Sejm Krajowy, Stronnictwo Ludowe, Polskie Stronnictwo Ludowe, Polska Partia Socjalistyczna, Proletariat, SDKPiL, PPSD, Gromady Ludu Polskiego, Komisja Kolonizacyjna, Związek Marchii Wschodnich, Bazar -rozumie różnice programów białych i czerwonych - rozumie, dlaczego doszło do strajku szkolnego we Wrześni -rozumie rolę kościoła w walce o zachowanie tożsamości narodowej Polaków - przedstawia sytuację Polaków pod zaborami -ocenia skutki powstań narodowych - wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Galicję, Kraj Przywiślański, miejsca stoczonych bitew, ziemie zaboru pruskiego Karol Marks, F. Engels, K. Darwin, M. Curie-Skłodowska -wymienia przyczyny i skutki Wiosny 4
sejm konwokacyjny, Targowica, uniwersał - rozumie okoliczności wstąpienia na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego -rozumie cele i skutki działalności Targowiczan - rozumie wagę osiągnięć polskiego oświecenia -dostrzega różne postawy społeczeństwa polskiego w czasach saskich - wyjaśnia okoliczności ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy Polski -wyjaśnia plany polityczne Rosji, Prus i Austrii względem państwa polskiego -wyjaśnia okoliczności wydania Uniwersału połanieckiego i jego znaczenie - łączy w związki przyczynowoskutkowe wydarzenia związane z konfederacją barską i I rozbiorem Polski - dowodzi znaczenia Konstytucji 3 maja dla ówczesnych Polaków - wskazuje na mapie miejsca ważniejszych bitew wojny polsko rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 maja oraz powstania kościuszkowskiego -ocenia postawę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wobec konfederacji targowickiej i wojny polsko-rosyjskiej - uzasadnia niejednoznaczność ocen konfederacji barskiej -ocenia pierwsze reformy S. A. Poniatowskiego -uzasadnia potrzebę naprawy Rzeczypospolitej w II poł. XVIII w. -ocenia panowanie Sasów - interpretuje zdanie z samych panów zguba Polaków Ludów - wymienia przyczyny wojny secesyjnej -wymienia nowe kierunki w literaturze i malarstwie w XIX wieku -wymienia wybitnych twórców kultury XIX w. i ich dzieła - rozumie przyczyny wystąpień w 1848 r. -rozumie wymowę hasła Za wolność waszą i naszą - rozumie, dlaczego Afryka i Azja ulegały w XIX w. kolonizacji - uczeń wyjaśnia różnice między partią robotniczą a związkiem zawodowym -wyjaśnia przyczyny domagania się przez społeczeństwa wprowadzania powszechnego prawa wyborczego kościół bałkański, Ententa, wojna błyskawiczna, wojna pozycyjna, państwa centralne, rada Regencyjna - rozumie wpływ jednostki na bieg wydarzeń historycznych: Mikołaj II, Woodrow Wilson, Georges Clemenceau, Lloyd George - lokalizuje fakty w czasie i przestrzeni 5
Bardzo Dobry gen. Kniaziewicz -zna decyzje Kongresu Wiedeńskiego Waterloo, Elba, Wyspa św. Heleny, legitymizm, równowaga europejska, blokada kontynentalna - rozumie główne zasady Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela -rozumie przyczyny blokady kontynentalnej i wojny z Rosją -rozumie skutki bitwy pod Austerlitz -wymienia i wyjaśnia przyczyny szukania pomocy przez Polaków we Francji - uczeń omawia zmiany formy rządów we Francji w okresie rewolucji -wyjaśnia przyczyny klęski Napoleona - omawia funkcjonowanie Księstwa Warszawskiego -wyjaśnia najważniejsze postanowienia Kongresu Wiedeńskiego - ocenia rolę Legionów w walce o sprawę polską - ocenia działania Napoleona w stosunku do Polaków - tłumaczy fakt powstania Świętego Przymierza - ocenia postawę państw w stosunku do sprawy polskiej na Kongresie Wiedeńskim - zna daty: 1848 Ignacy Prądzyński, Józef Bem, Jan Krukowiecki, Jan Skrzynecki, Henryk Dembiński, Józef Sowiński Uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - interpretuje teksty źródłowe wykorzystywane na lekcjach -wykorzystuje mapę do zobrazowania swojej wypowiedzi np. o przebiegu wojen -umieszcza wydarzenia w czasie i Spełnienie wymagań śródrocznych oraz: Artur Grottger, Ludwik Waryński, E. Malinowski, R. Modrzejewski, Adam Jerzy Czartoryski, Edward Dembowski, Andrzej Zamoyski, Ludwik Mierosławski, Ignacy Paderewski, Józef Piłsudski, Roman 6
przestrzeni przełom oświeceniowy -rozumie istotę procesu powstawania nowoczesnego przemysłu w Anglii i jego konsekwencje - dostrzega związki zachodzące między przekształceniami gospodarczymi, społecznymi a ustrojowymi - ocenia nowożytne formy organizacji państwa - ocenia wpływ rewolucji przemysłowej na dzieje świata Wojciech Boguslawski, Tadeusz Rejtan, Jan Kiliński, Jakub Jasinski, Bacciarelli, Canaletto, J. U. Niemcewicz, Andrzej i Józef Załuscy, Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki, Ksawery Branicki - podaje prawa kardynalne prawa kardynalne, Familia - rozumie wpływ wydarzeń politycznych na życie społeczno gospodarcze kraju w czasach saskich - dostrzega wpływ wydarzeń politycznych na zmiany postaw Polaków w II pol. XVIII w. - wyjaśnia okoliczności zawarcia unii polsko-saskiej - porównuje stan państwa polskiego z sytuacją w państwach ościennych omawia znaczenie powstania Teatru Narodowego - analizuje, które z idei oświeceniowych zostały zrealizowane w konstytucji 3 maja dyrektoriat, konsulat, konkordat, bitwa trzech cesarzy, bitwa narodów, kodeks cywilny, dyktatura, jakobini, Związek Reński, bitwa pod piramidami - uzasadnia znaczenie Deklaracji Dmowski kaliszanie, wojna krymska, ustawa kagańcowa, Towarzystwo Oświaty Ludowej, Towarzystwo Czytelni Ludowych, noc paskiewiczowska, więzienie narodów, żandarm Europy, Liga Polska, Liga Narodowa, Towarzystwo Gimnastyczne Sokół -dostrzega wpływ jednostki na proces dziejowy - rozumie podłoże konfliktu polskoukraińskiego - uzasadnia, że Kraków w XIX w. był centrum polskiego życia kulturalnego -charakteryzuje opcje polityczne Wielkiej Emigracji - opisuje przemiany w przemyśle i rolnictwie w XIX wieku -dostrzega międzynarodowe znaczenie powstań -przedstawia wkład Polaków w rozwój nauki, techniki, kultury na świecie -dokonuje oceny powstań narodowych -porównuje sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą ziem polskich wcielonych do poszczególnych państw zaborczych - ocenia znaczenie kultury dla umacniania polskości rozpoznaje obrazy Matejki, Grottgera Graham Bell, W. Marconi, G. Daimler, A. Popow, J. W. Goethe, G. Byron, bracia Lumiere, G. Estman, L. Pasteur, Z. Freud, R. Koch, A. Lincoln -wymienia etapy jednoczenia Włoch i Niemiec - rozumie przeobrażenia politycznoterytorialne, jakie nastąpiły w Europie w II poł. XIX w. -rozumie główne przyczyny ruchów na Bałkanach - rozumie, na czym polegało uzależnienie Chin -rozumie, dlaczego Japonii udało się 7
Celujący Praw Człowieka i Obywatela - wyjaśnia decyzje Kongresu Wiedeńskiego w sprawie ziem polskich -omawia wpływ myśli oświeceniowej na rewolucję francuską - wskazuje na mapie zmiany terytorialne, jakie zaszły w wyniku wojen napoleońskich i Kongresu Wiedeńskiego -analizuje zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze, jakie zaszły w Europie w wyniku podbojów Napoleona - analizuje sprzeczności w sprawie podziału ziem polskich na Kongresie Wiedeńskim -interpretuje tekst źródłowy wykorzystywany na lekcjach - dowodzi znaczenia czasów napoleońskich dla dalszych losów Europy -ocenia znaczenie Legionów i Księstwa Warszawskiego dla odzyskania niepodległości - dostrzega zdobycze rewolucji w czasach współczesnych -dowodzi, że decyzje Kongresu Wiedeńskiego nie gwarantują stabilizacji politycznej w Europie Uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - analizuje konsekwencje systemu absolutnego dla Europy -dostrzega wpływ idei oświeceniowych na przemiany świadomości Polaków w II poł. XVIII wieku - ocenia dorobek polskiej myśli oświeceniowej w tworzeniu nowego modelu państwa i społeczeństwa - interpretuje zdanie z samych panów zguba Polaków - Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i uniknąć zależności kolonialnej -wyjaśnia wpływ wynalazków technicznych na rozwój gospodarczy i zmiany w życiu codziennym - potrafi wskazać na mapie potęgi kolonialne i ich posiadłości -analizuje źródła historyczne i na ich podstawie przedstawia program wybranych partii politycznych - ocenia wpływ wynalazków naukowo-technicznych na rozwój cywilizacyjnych ludzkości - pamięta postacie historyczne: Wilhelm II, Paul von Hindenburg kryzysy marokańskie, antagonizm - rozumie wpływ jednostki na bieg wydarzeń historycznych: Wilhelm II, Paul von Hindenburg -rozumie związki między dziejami ojczystymi a powszechnymi - wskazuje na mapie miejsca bitew z okresu I wojny światowej -potrafi uporządkować wydarzenia w kolejności chronologicznej Spełnienie wymagań śródrocznych oraz: Stanisław Brzóska, Aleksander Świętochowski, Hipolit Cegielski, S. Drzewiecki -ocenia i analizuje twórczość polskich romantyków - potrafi rozpoznać wybitne dzieła malarzy impresjonizmu i realizmu -dokonuje analizy nowych treści -dostrzega doniosłość przemian społecznych, gospodarczych i obyczajowych w Stanach Zjednoczonych po wojnie secesyjnej - właściwie interpretuje tekst źródłowy 8
wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć --zna postaci: Maria Antonina, Józefina, Maria Walewska - dostrzega zdobycze rewolucji w czasach współczesnych - przedstawia przyczyny, skutki, znaczenie faktów historycznych - dokonuje oceny postaci i wydarzeń historycznych 9
10