RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM W I PÓŁROCZU 2012 ROKU

RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM W I PÓŁROCZU 2012 ROKU OPRACOWANIE NA ZLECENIE PUP W CZĘSTOCHOWIE Kraków 2012

SPIS TREŚCI WSTĘP... 2 1. ANALIZA BEZROBOCIA W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM WEDŁUG ZAWODÓW... 5 1.1. Bezrobotni według zawodów w powiecie częstochowskim. Stan na koniec I półrocza 2012 roku... 5 1.2. Bezrobotne osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według zawodów. Stan na koniec czerwca 2012 roku...13 1.3. Osoby bezrobotne z powiatu częstochowskiego zarejestrowane w PUP Częstochowa ponad 12 miesięcy. Stan w końcu czerwca 2012 roku...17 1.4. Napływ bezrobotnych według zawodów w I półroczu 2012 roku...25 2. ANALIZA WOLNYCH MIEJSC PRACY WEDŁUG ZAWODÓW...31 3. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH...35 3.1. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych według wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu)....39 3.1.1. Ranking zawodów nadwyżkowych...40 3.1.2. Ranking zawodów deficytowych...43 3.1.3. Ranking zawodów zrównoważonych...46 3.2. Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie częstochowskim w I półroczu 2012 roku....47 3.3. Ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie częstochowskim w I półroczu 2012 roku....52 3.4. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy..54 WNIOSKI...58 Aneks tabelaryczny...62 Spis tabel...76 1

WSTĘP Bezrobocie jest jednym z najbardziej dotkliwych problemów społecznych, gospodarczych i politycznych zarówno na terenie całego kraju, jak i w wymiarze lokalnym. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w okresie kryzysu gospodarczego, kiedy to pracodawcy znacznie częściej podejmują decyzje o zwolnieniach pracowników, a także wstrzymują lub ograniczają nabory nowych kadr. Takie działania są widoczne w świetle zaprezentowanych dalej statystyk. Zaprezentowany monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych łączy wiedzę z zakresu popytu i podaży siły roboczej na rynku pracy powiatu częstochowskiego w przekroju zawodowym: określa skalę i strukturę bezrobocia w poszczególnych grupach i zawodach oraz popyt na pracę w tych zawodach z punktu widzenia zgłaszanych ofert pracy. Źródła i metodologia opracowania Niniejszy raport dla powiatu częstochowskiego sporządzono zgodnie z Zaleceniami metodycznymi do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych opracowanymi przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Raport półroczny oparty jest o sprawozdania MPiPS-01 (załącznik 3 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności i załącznik 2 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy i oferty pracy ) gromadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Częstochowie. Niniejsze opracowanie opiera się również na klasyfikacji zawodów i specjalności wprowadzonych do stosowania Rozporządzeniem Ministra Pracy i i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. nr 82 z dnia 17 maja 2010, poz. 537). Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy. Została ona opracowana na podstawie Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO-08, przyjętego w grudniu 2007 roku na trójstronnym Spotkaniu Ekspertów ds. Statystyki Pracy. Struktura klasyfikacji oparta jest na systemie pojęć, z których najważniejsze to: zawód, specjalność, umiejętności oraz kwalifikacje zawodowe. Jest ona wynikiem grupowania poszczególnych zawodów i specjalności w grupy elementarne, a te w zagregowane grupy średnie, duże i wielkie. 2

W efekcie struktura klasyfikacji obejmuje: 10 wielkich grup zawodowych; 43 duże grupy zawodowe (jako wewnętrzny podział grup wielkich); 132 grupy średnie (jako wewnętrzny podział grup dużych); 444 grupy elementarne (jako wewnętrzny podział grup średnich), w skład których wchodzi 2 360 zawodów i specjalności. Bezrobotni rejestrowani w urzędach pracy klasyfikowani są według zawodu, do wykonywania którego mają odpowiednie kwalifikacje potwierdzone świadectwem szkolnym, lub innym dokumentem, bądź odpowiedni staż pracy (udokumentowana ciągłość pracy w okresie minimum 1 roku w tym samym zawodzie). Natomiast osoby bez zawodu to osoby, które: nie posiadają świadectwa (dyplomu) ukończenia szkoły lub odpowiedniego kursu, nie posiadają udokumentowanej ciągłości pracy w okresie minimum 1 roku w danym zawodzie. W grupie osób bez zawodu znajdują się przede wszystkim bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym oraz osoby posiadające wykształcenie ogólnokształcące, które nie posiadają dyplomu uprawniającego do wykonywania danego zawodu, lub stażu pracy dłuższego niż 1 rok w danym zawodzie Cele monitoringu Dla skutecznego rozwiązania problemu bezrobocia i w celu złagodzenia skutków obniżania się wskaźników gospodarczych, obok wzrostu ilości miejsc pracy, konieczne jest prowadzenie prawidłowej polityki rynku pracy wykorzystującej różnorodne instrumenty adekwatne do zakładanych celów. Jednym z nich jest sprawny system informacyjny, którego elementem jest monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych, czyli empiryczne analizy łączące w syntetyczną całość informacje o popycie i podaży na rynku pracy dla poszczególnych grup zawodowych. Ponadto, opracowywanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, należy do istotnych zadań samorządu w zakresie polityki rynku pracy. Funkcja ta wynika z zapisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zatem w sensie ogólnym, monitoring służy racjonalizacji działań podejmowanych w powyższych zakresach. Racjonalizacja ta polega na optymalnym doborze dostępnych 3

środków (finansowych, instytucjonalnych, kadrowych) dla jak najbardziej skutecznej realizacji zamierzonych celów. Takim celem jest przede wszystkim doraźne obniżanie, hamowanie poziomu bezrobocia, wsparcie osób pozostających bez pracy, ale również długofalowa i jednocześnie elastyczna polityka edukacyjna, zmierzająca do dostosowania poziomu i zakresu kwalifikacji siły roboczej do popytu na rynku pracy. Warto zaznaczyć, że zapotrzebowanie na pracowników jest zmienne i często mają na nie wpływ trudne do kontrolowania i przewidzenia czynniki, takie jak: globalne zmiany gospodarcze, okresy prosperity w danych branżach, zmiany w strukturze lokalnej gospodarki (np. pojawienie się zewnętrznych inwestorów), albo uwarunkowania polityczne (np. zmiany w prawie gospodarczym, w prawie pracy). Informacje o bezrobociu i ofertach pracy zebrane w ramach monitoringu i zaprezentowane w syntetycznej formie służyć mogą jako źródło informacji oraz podstawa merytoryczna realizacji następujących celów szczegółowych: Doskonalenie jakości usług instytucji rynku pracy w zakresie pośrednictwa i poradnictwa zawodowego, poprzez dostarczanie szczegółowej informacji w zakresie zawodów poszukiwanych przez pracodawców oraz profesji, na które (stale lub okresowo) spada zapotrzebowanie na rynku pracy; właściwe planowanie i prowadzenie działań w zakresie przeciwdziałania bezrobociu przez samorządy oraz instytucje i organizacje zajmujące się problematyką bezrobocia; prowadzenie racjonalnego gospodarowania środkami przeznaczonymi na wsparcie osób bezrobotnych; inicjowanie zgodnie z potrzebami rynku pracy kierunków szkoleń osób bezrobotnych; planowanie poziomu i kierunków kształcenia zawodowego, dostosowanego do potrzeb rynku pracy, zarówno szkolnego, jak i w ramach edukacji pozaszkolnej. 4

1. ANALIZA BEZROBOCIA W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM WEDŁUG ZAWODÓW 1.1. Bezrobotni według zawodów w powiecie częstochowskim. Stan na koniec I półrocza 2012 roku W rozdziale tym poddano analizie strukturę bezrobocia w powiecie częstochowskim według danych na koniec pierwszego półrocza 2012 roku. Przegląd danych rozpoczyna statystyka dotycząca poziomu bezrobocia oraz stopy bezrobocia na rynkach pracy: lokalnym, wojewódzkim i ogólnopolskim. Pod uwagę wzięto zarówno aspekt statyczny aktualne bezrobocie, jak i dynamiczny zmiany, jakie zachodziły w latach 2006-2012. Tabela 1 Stopa bezrobocia w powiecie częstochowskim i m. Częstochowa na tle województwa śląskiego oraz Polski Stopa bezrobocia w powiecie częstochowskim i w m. Częstochowa na tle województwa śląskiego oraz Polski Miesiąc Polska Województwo śląskie Powiat częstochowski Miasto Częstochowa XII 2006 14,9% 12,8% 19,6% 13,5% XII 2007 11,4% 9,3% 15,2% 9,9% XII 2008 9,5% 6,9% 13,0% 7,8% XII 2009 12,1% 9,4% 15,6% 10,3% XII 2010 12,4% 10,0% 17,3% 11,5% I 2011 13,1% 10,6% 18,4% 12,0% II 2011 13,4% 10,8% 18,9% 12,4% III 2011 13,3% 10,8% 18,8% 12,4% IV 2011 12,8% 10,5% 17,9% 11,9% V 2011 12,4% 10,1% 17,4% 11,6% VI 2011 11,9% 9,7% 17,1% 11,2% VII 2011 11,8% 9,6% 17,0% 11,1% VIII 2011 11,8% 9,6% 17,1% 11,3% IX 2011 11,8% 9,6% 17,1% 11,3% X 2011 11,8% 9,7% 17,3% 11,4% XI 2011 12,1% 9,9% 17,8% 11,7% XII 11 12,5% 10,1% 18,4% 11,9% I 2012 13,2% 10,8% 19,3% 12,5% II 2012 13,5% 11,1% 19,8% 12,8% III 2012 13,3% 11,0% 19,5% 12,6% IV 2012 12,9% 10,7% 19,2% 12,5% V 2012 12,6% 10,5% 18,6% 12,3% VI 2012 12,4% 10,2% 18,4% 12,2% Źródło: PUP w Częstochowie 5

Zgodnie z danymi Powiatowego Urzędu Pracy w Częstochowie na koniec I półrocza 2012 roku, liczba osób zarejestrowanych w PUP w powiecie częstochowskim wynosiła 8164 osoby. Było to o 497 bezrobotnych osób mniej niż w styczniu 2012 roku. W końcu czerwca 2012 roku, stopa bezrobocia na rynku pracy powiatu częstochowskiego wyniosła 18,4%, a więc o 6,2 punktów procentowych więcej niż w mieście Częstochowa (12,2%). W tym samym okresie, poziom bezrobocia w województwie śląskim i w całej Polsce był znacznie niższy niż w powiecie częstochowskim (odpowiednio: 10,2% i 12,4%). Na podstawie przywołanych statystyk można stwierdzić, że na powiatowym rynku pracy sytuacja osób bezrobotnych jest stosunkowo niekorzystna. Tabela 2 Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Częstochowie w latach 2006-2012 Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Częstochowie w latach 2006-2012 (stan w końcu danego miesiąca) Miesiąc/rok PUP Miasto Powiat Częstochowa Częstochowa częstochowski XII 2006 23689 15121 8568 XII 2007 17 337 10 920 6 417 XII 2008 14 206 8 682 5 524 XII 2009 18 165 11 383 6 782 XII 2010 20 734 13 220 7 514 I 2011 22 185 14 051 8 134 II 2011 23 014 14 605 8 409 III 2011 22 889 14 541 8 348 IV 2011 21 809 13 922 7 887 V 2011 21 081 13 451 7 630 VI 2011 20 405 12 951 7 454 VII 2011 20 248 12 861 7 387 VIII 2011 20 505 13 078 7 427 IX 2011 20 505 13 052 7 453 X 2011 20 764 13 207 7 557 XI 2011 21 388 13 564 7 824 XII 2011 22 022 13 909 8 113 I 2012 23 425 14 764 8 661 II 2012 24 074 15 166 8 908 III 2011 23 639 14 878 8 761 IV 2012 23 348 14 763 8 585 V 2012 22 777 14 487 8 290 VI 2012 22 460 14 296 8 164 Źródło: PUP w Częstochowie W latach 2006-2012 poziom bezrobocia w omawianym powiecie ulegał znaczącym zmianom zarówno wzrostom, jak i spadkom, co świadczy o niestabilnej sytuacji na lokalnym rynku pracy. Na koniec roku 2006 wskaźnik ten wynosił aż 19,6%, ale przez następne dwa lata sukcesywnie obniżał się, spadając do poziomu 13,0% w grudniu 2008 roku. W okresie od 6

grudnia 2009 do marca 2011 roku następuje ponowny wzrost stopy bezrobocia aż do poziomu 18,8%. Kolejne spadki wartości tego wskaźnika zaobserwowano do sierpnia 2011 roku (do 17,0%), po czym przez następne siedem miesięcy stopa bezrobocia znów zwiększyła się (do 19,8%). Od lutego 2012 roku odnotowano spadek wartości omawianego współczynnika do 18,4% na koniec czerwca. Tabela 3 Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie częstochowskim w latach 2006-2012 (stan w końcu miesiąca) Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie częstochowskim w latach 2006-20012 (stan w końcu miesiąca) Miesiąc/rok Liczba bezrobotnych kobiet Udział bezrobotnych kobiet (w%) Liczba bezrobotnych mężczyzn Udział bezrobotnych mężczyzn (w%) Bezrobotni ogółem XII 2006 4 399 51,3 4 169 48,7 8 568 XII 2007 3 419 53,3 2 998 46,7 6 417 XII 2008 2 949 53,4 2 575 46,6 5 524 XII 2009 3 143 46,3 3 639 53,7 6 782 XII 2010 3 486 46,4 4 028 53,6 7 514 I 2011 3 755 46,2 4 379 53,8 8 134 II 2011 3 900 46,4 4 509 53,6 8 409 III 2011 3 899 46,7 4 449 53,3 8 348 IV 2011 3 694 46,8 4 193 53,2 7 887 V 2011 3 637 47,7 3 993 52,3 7 630 VI 2011 3 614 48,5 3 840 51,5 7 454 VII 2011 3 652 49,4 3 735 50,6 7 387 VIII 2011 3 727 50,2 3 700 49,8 7 427 IX 2011 3 719 49,9 3 734 50,1 7 453 X 2011 3 828 50,7 3 729 49,3 7 557 XI 2011 3 946 50,4 3 878 49,6 7 824 XII 2011 4 034 49,7 4 079 50,3 8 113 I 2012 4 264 49,2 4 397 50,8 8 661 II 2012 4 288 48,1 4 620 51,9 8 908 III 2011 4 207 48,0 4 554 52,0 8 761 IV 2012 4 171 48,6 4 414 51,4 8 585 V 2012 4 044 48,8 4 246 51,2 8 290 VI 2012 4 005 49,1 4 159 50,9 8 164 Źródło: PUP w Częstochowie W jaki sposób kształtowała się ogólna struktura bezrobocia w powiecie częstochowskim na koniec pierwszego półrocza 2012 roku? W wartościach bezwzględnych, na 8164 osób bezrobotnych w PUP Częstochowa dla powiatu ziemskiego zarejestrowanych było 4005 kobiet i 4159 mężczyzn, których nadwyżka w relacji do zarejestrowanych kobiet wyniosła 154 osoby. Kobiety stanowiły 49,1% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie, czyli nieco więcej aniżeli rok wcześniej (48,5%). 7

Na koniec czerwca 2012 roku odnotowano 247-miu bezrobotnych absolwentów, którzy stanowili zaledwie 3,0% wszystkich bezrobotnych w powiecie. Dla porównania, w pierwszej połowie poprzedniego roku adekwatny odsetek był nieco wyższy i sięgał 4,0%. W pierwszym półroczu 2012 roku, w grupie bezrobotnych absolwentów przeważyły kobiety (148 osób; 59,9%) nad bezrobotnymi mężczyznami z tej specyficznej kategorii. Istotną grupę bezrobotnych stanowią osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy. W powiecie częstochowskim na koniec pierwszego półrocza br. było 2581 takich osób, które stanowiły blisko jedną trzecią ogółu bezrobotnych (31,6%). Co istotne, udział takich osób zwiększył się w ciągu roku o 4 punkty procentowe (z 27,6%). Na koniec czerwca 2012 zarejestrowane były 1304 kobiety pozostające bez pracy powyżej dwunastu miesięcy. Od pierwszej połowy 2011 roku udział długotrwale bezrobotnych kobiet wzrósł z 47,7% do 50,5%. Poniższe zestawienie tabelaryczne obrazuje strukturę zawodową lokalnego bezrobocia według grup wielkich. Na 8164 bezrobotnych z powiatu częstochowskiego zarejestrowanych na koniec pierwszego półrocza 2012, aż 1252 osoby nie posiadały zawodu stanowiły one 15,3% ogółu bezrobotnych, a więc podobnie jak w pierwszym półroczu 2011 roku (15,8%). 8

Tabela 4 Liczba osób bezrobotnych w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku według grup wielkich w powiecie częstochowskim Liczba osób bezrobotnych w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku według grup wielkich w powiecie częstochowskim Kod Nazwa grupy zawodowej I półrocze 2011 I półrocze 2012 N % N % 1. Bez zawodu 1178 15,8 1252 15,3 2. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi 37 0,5 57 0,7 urzędnicy i kierownicy 3. Specjaliści 628 8,4 663 8,1 4. Technicy i inny średni personel 735 9,9 767 9,4 5. Pracownicy biurowi 264 3,5 328 4,0 6. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 1027 13,8 1218 14,9 7. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 118 1,6 133 1,6 8. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 2272 30,5 2388 29,3 9. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 445 6,0 522 6,4 10. Pracownicy przy pracach prostych 750 10,1 835 10,2 11. Siły zbrojne 0 0,0 1 0,0 Ogółem 7454 100,0 8164 100,0 Jak wynika z dostępnych statystyk, dla powiatowego rynku pracy najliczniejsze grupy wielkie zawodowe stanowili bezrobotni robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (2388 osób; 29,3%), pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (1218 osób; 14,9%), pracownicy przy pracach prostych (835; 10,2%) oraz technicy i inny średni personel (767 osób; 9,4%). Mniej liczni okazali się specjaliści (663; 8,1%), operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (522; 6,4%), pracownicy biurowi (328; 4,0%). Najrzadziej zarejestrowani w PUP byli rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (133; 1,6%), przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (57; 0,7%) i tylko jeden były pracownik sił zbrojnych. Przyjrzenie się zmianom liczby bezrobotnych w kategoriach zawodów (według kodu sześciocyfrowego) pozwala na wskazanie tych grup, które w latach 2011-2012 figurowały w statystykach osób bezrobotnych dla powiatu częstochowskiego. 9

Tabela 5 Zawody (kod 6-cyfrowy) generujące największą liczbę osób bezrobotnych w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim (50 osób bezrobotnych i powyżej) Zawody (kod 6-cyfrowy) generujące największą liczbę osób bezrobotnych w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim (50 osób bezrobotnych i powyżej) Lp. Kod Nazwa zawodu 2011 2012 N % N % 1. 000000 Bez zawodu 1178 15,8 1252 15,3 2. 522301 Sprzedawca 441 5,9 559 6,8 3. 722204 Ślusarz 240 3,2 238 2,9 4. 753105 Krawiec 158 2,1 172 2,1 5. 931301 Robotnik budowlany 138 1,9 168 2,1 6. 515303 Robotnik gospodarczy 159 2,1 167 2,0 7. 711202 Murarz 160 2,1 157 1,9 8. 753303 Szwaczka 136 1,8 146 1,8 9. 331403 Technik ekonomista 134 1,8 118 1,4 10. 932911 Robotnik pomocniczy 111 1,5 104 1,3 w przemyśle przetwórczym 11. 932101 Pakowacz 83 1,1 102 1,2 12. 411004 Technik prac biurowych 88 1,2 95 1,2 13. 512001 Kucharz 83 1,1 95 1,2 14. 753601 Cholewkarz 73 1,0 78 1,0 15. 911207 Sprzątaczka biurowa 78 1,0 76 0,9 16. 432103 Magazynier 54 0,7 75 0,9 17. 723105 Mechanik samochodów 65 0,9 70 0,9 osobowych 18. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach 54 0,7 70 0,9 prostych w przemyśle 19. 311504 Technik mechanik 69 0,9 66 0,8 20. 752205 Stolarz 48 0,6 63 0,8 21. 753606 Szewc naprawiacz 61 0,8 61 0,7 22. 514101 Fryzjer 62 0,8 59 0,7 23. 311204 Technik budownictwa 38 0,5 57 0,7 24. 833203 Kierowca samochodu 47 0,6 51 0,6 ciężarowego 25. 712601 Hydraulik 51 0,7 47 0,6 26. 722314 Tokarz w metalu 50 0,7 39 0,5 27. Pozostałe zawody 3595 48,2 3979 48,7 Ogółem 7454 100,0 8164 100,0 W końcu pierwszego półrocza 2012 roku, oprócz osób bez zawodu (15,3%), najczęściej reprezentowani byli bezrobotni sprzedawcy (559 osób; 6,8%). Struktura zawodowa zarejestrowanych bezrobotnych w porównaniu z pierwszym półroczem 2011 roku właściwie nie uległa zmianom jakościowym, a jedynie ilościowym, gdyż układ pozycji pozostał bez znaczących zmian, chociaż zwiększyła się lub ewentualnie zmniejszyła się liczba bezrobotnych na poszczególnych miejscach rankingu. W wymienionych wyżej zawodach odnotowano następujące zmiany ilościowe: sprzedawcy (wzrost o 118 osób), 10

ślusarze (spadek o 2 osoby), krawcy (wzrost o 14 osób), robotnicy budowlani (wzrost o 30 bezrobotnych). Kolejny etap analizy dotyczy zagadnienia struktury bezrobotnych według grup zawodowych, ustalonych zgodnie z kodem dwucyfrowym. Tabela 6 Struktura bezrobotnych wg grupa zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Struktura bezrobotnych wg grupa zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Lp. Kod Nazwa grupy zawodowej Bezrobotni ogółem (w %) Bezrobotne kobiety (w %) 1. 75 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, 12,1 13,6 produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 2. 52 Sprzedawcy i pokrewni 10,0 17,8 3. 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń 9,7 0,8 i pokrewni 4. 93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, 8,4 6,2 budownictwie i transporcie 5. 71 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 8,3 0,3 6. 51 Pracownicy usług osobistych 6,6 9,1 7. 31 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i 4,9 4,0 technicznych 8. 81 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i 3,8 2,6 przetwórczych 9. 33 Średni personel do spraw biznesu i administracji 3,7 6,4 10. 24 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 3,2 5,1 11. 21 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i 2,3 2,4 technicznych 12. 74 Elektrycy i elektronicy 2,3 0,2 13. 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 2,3 0,2 14. 41 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 2,2 4,1 15. 73 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 2,1 3,3 16. 23 Specjaliści nauczania i wychowania 2,0 3,6 Pozostałe zawody 16,1 20,3 Ogółem 100,0% 100,0% Na koniec pierwszej połowy 2012 roku, na pierwsze pozycje tak ustalonego rankingu zawodów trafiły następujące grupy: robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (12,1%); sprzedawcy i pokrewni (10,1%); robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (9,7%); robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie (8,4%); 11

robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (8,3%); pracownicy usług osobistych (6,6%). Inne grupy zawodowe były reprezentowane nie częściej niż w co dwudziestym przypadku. Największy udział w bezrobociu wśród zarejestrowanych osób z powiatu częstochowskiego posiadał zawód zakwalifikowany do robotników w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewnych (12,1%). Bezrobotni z tej kategorii reprezentowali najczęściej takie grupy elementarne, jak: krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni (2,6% ogółu bezrobotnych), obuwnicy i pokrewni (2,4% ogółu bezrobotnych) oraz szwaczki, hafciarki i pokrewne (2,2%). Ta grupa zawodowa obejmowała w omawianym półroczu 13,6% bezrobotnych kobiet. Na drugim miejscu struktury zawodowej bezrobocia w powiecie znaleźli się sprzedawcy i pokrewni (10,0%), wśród których dominowali sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) (9,0% wszystkich bezrobotnych). Wielokrotnie rzadziej zdarzali się kasjerzy i sprzedawcy biletów (0,3%) lub inne profesje z tej grupy (od 0,1 do 0,2%). Co istotne, była to grupa zawodowa najczęściej występująca wśród bezrobotnych kobiet z powiatu częstochowskiego (17,8%). Trzecia pod względem udziału w ogóle bezrobotnych grupa zawodowa to robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (9,7%). Bezrobocie w tej grupie głównie dotyczy: ślusarzy i pokrewnych (3,6%), mechaników pojazdów samochodowych (1,9%), ustawiaczy i operatorów obrabiarek do metali i pokrewnych (1,3%), spawaczy i pokrewnych oraz mechaników maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych (po 0,9%). Bezrobocie w tej grupie było zdominowane przez mężczyzn, gdyż zaledwie 0,8% kobiet pozbawionych zatrudnienia posiadała takie zawody. Na czwartym miejscu pod względem liczebności znaleźli się robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie (8,4%). W ramach tej grupy bezrobocie najczęściej dotknęło: robotników przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowanych (3,2% ogółu bezrobotnych w powiecie); robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym (2,4%) oraz pakowaczy (1,5%). Tylko co szesnasta kobieta (6,2%) zarejestrowana w PUP dla powiatu ziemskiego reprezentowała wskazaną grupę zawodową. 12

Kolejna grupa zarejestrowanych bezrobotnych to robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (8,3%). Dla omawianego powiatu zakwalifikowały się do niej takie grupy elementarne, jak: murarze i pokrewni (2,3%), hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych (1,3%), a także cieśle i stolarze budowlani (1,1%). W pierwszym półroczu 2012 roku zaledwie 0,3% bezrobotnych kobiet z powiatu częstochowskiego należało do tej grupy zawodowej. Jeśli chodzi o pozostających bez pracy pracowników usług osobistych (6,6%), największą ich część stanowili gospodarze budynków (2,5%), kucharze (1,9%) i fryzjerzy (1,0% ogółu bezrobotnych). Co jedenasta bezrobotna (9,1%) zamieszkująca powiat częstochowski posiadała jeden z zawodów zaliczonych do wskazanej grupy. 1.2. Bezrobotne osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według zawodów. Stan na koniec czerwca 2012 roku Jak wcześniej już zasygnalizowano, w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Częstochowie odnotowano 247 osób będących w okresie do dwunastu miesięcy od dnia ukończenia nauki zamieszkałych na terenie powiatu częstochowskiego. Stanowili oni 3,0% ogółu zarejestrowanych w PUP z powiatu. Bezrobotne absolwentki, liczyły łącznie 148 osób, czyli 59,9% wszystkich zarejestrowanych absolwentów na omawianym rynku pracy. Od czerwca 2011 roku liczba pozostających bez pracy zmalała z 300 osób, a także zmniejszyła się ilość młodych kobiet znajdujących się w takiej sytuacji na rynku pracy (ze 175 w 2011 r.). 13

Tabela 7 Liczba bezrobotnych będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według grup wielkich w końcu I półrocza 2012 w powiecie częstochowskim Liczba bezrobotnych będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki według grup wielkich w końcu I półrocza 2012 w powiecie częstochowskim Lp. Kod Nazwa grupy zawodowej N % 1. 0 Bez zawodu 102 41,3 2. 2 Specjaliści 107 43,3 3. 3 Technicy i inny średni personel 10 4,0 4. 4 Pracownicy biurowi 3 1,2 5. 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 12 4,9 6. 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 7 2,8 7. 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 3 1,2 8. 9 Pracownicy przy pracach prostych 3 1,2 Ogółem 247 100,0 Biorąc pod uwagę dane na koniec pierwszego półrocza 2012 roku, znaczną grupę bezrobotnych absolwentów stanowiły osoby nie posiadające zawodu (102 osoby; 41,3% tej części analizowanej populacji). Przeważająca część bezrobotnych (145 osób; 58,7%) uzyskała jeden z 81 różnych zawodów. W ramach grup wielkich, największą kategorią osób bezrobotnych wśród absolwentów były osoby posiadające jeden z zawodów zaliczonych do specjalistów (107 osób; 43,3%). Wielokrotnie rzadziej w PUP rejestrowali się pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (12; 4,9%), technicy i inny średni personel (10; 4,0%) oraz robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (7; 2,8%). Rzadziej zdarzali się absolwenci zaliczeni do pracowników biurowych, operatorów i monterów maszyn i urządzeń oraz pracowników przy pracach prostych (po 3 osoby; 1,2% tej grupy bezrobotnych). Analiza statystyk dla powiatu częstochowskiego w końcu pierwszego półrocza 2012 roku wskazuje, że wśród osób będących w okresie do 12 miesięcy od ukończenia nauki posiadających zawód wyuczony, najwięcej młodych bezrobotnych uzyskało dyplomy w następujących profesjach: pedagog (13 osób; 5,3% bezrobotnych absolwentów); pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji (9; 3,6%); specjalista administracji publicznej (7; 2,8%); sprzedawca (6; 2,4%); specjalista ochrony środowiska (5; 2,0%); technik administracji (3; 1,2%); 14

specjalista do spraw marketingu i handlu (3; 1,2%); inżynier organizacji i planowania produkcji (3; 1,2%); inżynier budownictwa budownictwo ogólne (3; 1,2%); specjalista pracy socjalnej (3; 1,2%); pozostali inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji (3; 1,2%). Pozostałe zawody reprezentowało od 1 do 2 absolwentów, czyli mniej niż 1,0% tej grupy bezrobotnych. Tabela 8 Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych absolwentów w końcu I półroczu 2012 roku w powiecie częstochowskim Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych absolwentów w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Lp. Kod Zawód N % 1. 000000 Bez zawodu 102 41,3 2. 235107 Pedagog 13 5,3 3. 242190 Pozostali specjaliści do spraw zarządzania 9 3,6 i organizacji 4. 242217 Specjalista administracji publicznej 7 2,8 5. 522301 Sprzedawca 6 2,4 6. 213303 Specjalista ochrony środowiska 5 2,0 7. 334306 Technik administracji 3 1,2 8. 243106 Specjalista do spraw marketingu i handlu 3 1,2 9. 214102 Inżynier organizacji i planowania produkcji 3 1,2 10. 214202 Inżynier budownictwa - budownictwo ogólne 3 1,2 11. 263504 Specjalista pracy socjalnej 3 1,2 12. 214190 Pozostali inżynierowie do spraw przemysłu 3 1,2 i produkcji 13. 411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 2 0,8 14. 222101 Pielęgniarka 2 0,8 15. 241306 Specjalista do spraw finansów 2 0,8 16. 513202 Barman 2 0,8 17. 214690 Pozostali inżynierowie górnictwa, metalurgii 2 0,8 i pokrewni 18. 214606 Inżynier inżynierii materiałowej 2 0,8 19. 241106 Specjalista do spraw rachunkowości zarządczej 2 0,8 20. 264302 Filolog - filologia obcojęzyczna 2 0,8 21. 331402 Technik agrobiznesu 2 0,8 22. 262101 Archiwista 2 0,8 23. 214106 Logistyk 2 0,8 24. 228301 Fizjoterapeuta 2 0,8 25. 233025 Nauczyciel wychowania fizycznego 2 0,8 26. 325601 Ratownik medyczny 2 0,8 27. 213106 Biotechnolog 2 0,8 28. 244190 Pozostali specjaliści do spraw rynku nieruchomości 2 0,8 29. 216201 Architekt krajobrazu 2 0,8 30. 515303 Robotnik gospodarczy 1 0,4 31. 331403 Technik ekonomista 1 0,4 32. Pozostałe zawody 51 20,6 Ogółem 247 100,0 15

Dalsza analiza dotyczy struktury bezrobocia absolwentów, według dwucyfrowych grup zawodowych oraz grup elementarnych. Są to statystyki na koniec pierwszego półrocza 2012 w powiecie częstochowskim. Tabela 9 Struktura bezrobotnych absolwentów według grup zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Struktura bezrobotnych absolwentów według grup zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Lp. Kod Nazwa grupy zawodowej Absolwenci ogółem (w %) Absolwenci kobiety (w %) 1. 24 Specjaliści do spraw ekonomicznych 24,1 28,4 i zarządzania 2. 21 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych 20,0 12,6 i technicznych 3. 23 Specjaliści nauczania i wychowania 13,1 16,8 4. 26 Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin 11,0 10,5 społecznych i kultury 5. 52 Sprzedawcy i pokrewni 5,5 8,4 6. 22 Specjaliści do spraw zdrowia 4,1 6,3 7. 33 Średni personel do spraw biznesu i administracji 4,1 4,2 8. 51 Pracownicy usług osobistych 2,8 3,2 9. 32 Średni personel do spraw zdrowia 2,1 3,2 10. 75 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, 2,1 1,1 obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 11. 25 Specjaliści do spraw technologii informacyjnokomunikacyjnych 1,4 0,0 12. 41 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych 1,4 1,1 i pokrewni 13. 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn 1,4 0,0 i urządzeń i pokrewni 14. 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 1,4 1,1 15. Pozostałe kategorie zawodowe 5,5 3,1 Ogółem 100,0 100,0 Najbardziej liczni okazali się specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania (24,1% ogółu zarejestrowanych absolwentów). Bezrobotni w tej grupie najczęściej uzyskali zawody specjalistów do spraw zarządzania i administracji (7,6%), specjalistów do spraw administracji i rozwoju (5,5%), a rzadziej już analityków finansowych, specjalistów do spraw reklamy i marketingu i do spraw rynku nieruchomości (po 2,1%). Ponad 28% bezrobotnych młodych kobiet (28,4%) mieszkających w powiecie zdobyła jeden z zawodów z tej grupy. 16

Co piąta bezrobotna osoba z omawianej grupy została zaklasyfikowana do specjalistów nauk fizycznych, matematycznych i technicznych (20,0%). W tej kategorii najczęściej występowały zawody: inżynier do spraw produkcji (5,5%); specjalista do spraw ochrony środowiska (3,4%); inżynier górnictwa, metalurgii i pokrewnych (2,8%), inżynier budownictwa (2,1%) oraz biolog (2,1%). Co ósma absolwentka uzyskała dyplom specjalistki jednego z zawodów ze wskazanej grupy (12,6%). Kolejne miejsce w rankingu bezrobotnych absolwentów zajęli specjaliści nauczania i wychowania (13,1% zarejestrowanej młodzieży w okresie do 12 miesięcy od ukończenia szkoły). Były to trzy zawody: wizytatorzy i specjaliści metod nauczania (9,0%), nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) (3,4%) oraz specjaliści nauczania i wychowania gdzie indziej niesklasyfikowani (0,7%). Jeśli chodzi o udział tej grupy zawodowej wśród absolwentek, to objęła ona 16,8% kobiet o takim statusie. Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury zajęli czwartą pozycję w omawianej strukturze (11,0% zarejestrowanych w PUP absolwentów). Wśród tych absolwentów pozbawionych zatrudnienia dominowali specjaliści do spraw społecznych (2,8%), filolodzy i tłumacze (2,1%), a także archiwiści i muzealnicy i filozofowie, historycy i politolodzy (po 1,4%). Ta grupa zawodowa była reprezentowana przez 10,5% absolwentek zarejestrowanych w PUP dla powiatu częstochowskiego w okresie od stycznia do czerwca 2012 roku. 1.3. Osoby bezrobotne z powiatu częstochowskiego zarejestrowane w PUP Częstochowa ponad 12 miesięcy. Stan w końcu czerwca 2012 roku Ważną grupą osób pozostających bez zatrudnienia są bezrobotni pozostający bez pracy ponad 12 miesięcy. Stanowili oni blisko jedną trzecią wszystkich bezrobotnych (31,6%). W analizowanym okresie zarejestrowanych było 2581 takich osób, w tym 1304 kobiety (50,5% tej kategorii). W dalszej części raportu przeanalizowano tę specyficzną kategorię bezrobotnych pod względem struktury zawodowej. 17

Tabela 10 Struktura bezrobotnych powyżej 12 miesięcy wg grup wielkich. Stan w końcu I-go półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Struktura bezrobotnych powyżej 12 miesięcy wg grup wielkich w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Lp. Kod Nazwa grupy zawodowej 2011 2012 N % N % 1. 0 Bez zawodu 55 2,7 95 3,7 2. 1 Przedstawiciele władz publicznych, 8 0,4 15 0,6 wyżsi urzędnicy i kierownicy 3. 2 Specjaliści 112 5,4 129 5,0 4. 3 Technicy i inny średni personel 255 12,4 266 10,3 5. 4 Pracownicy biurowi 86 4,2 114 4,4 6. 5 Pracownicy usług osobistych i 288 14,0 452 17,5 sprzedawcy 7. 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 53 2,6 59 2,3 8. 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 769 37,4 930 36,0 9. 8 Operatorzy i monterzy maszyn i 145 7,0 174 6,7 urządzeń 10. 9 Pracownicy przy pracach prostych 287 13,9 347 13,4 Ogółem 2058 100,0 2581 100,0 W końcu czerwca 2012 roku osoby zarejestrowane w urzędzie pracy dłużej niż dwanaście miesięcy stosunkowo rzadko nie posiadały zawodu wyuczonego. W ewidencji PUP figurowało tylko 95 takich osób (3,7% tej części omawianej populacji), czyli kilkukrotnie rzadziej niż wśród ogółu bezrobotnych dla powiatu częstochowskiego (15,3%). Zwraca uwagę fakt, że 36% pozostających bez zatrudnienia dłużej niż 12 miesięcy reprezentowało robotników przemysłowych i rzemieślników (930 osób; 36,0% tej grupy). Na drugim miejscu znaleźli się pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (452 osoby: 17,7%), na trzecim pracownicy przy pracach prostych (347; 13,4%), a na czwartej pozycji technicy i inny średni personel (266; 10,3%). Również rok wcześniej te cztery tzw. wielkie grupy zawodowe najczęściej dotykało długotrwałe bezrobocie. 18

Tabela 11 Największą liczba bezrobotnych zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy według zawodów w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim Największą liczba bezrobotnych zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy według zawodów w końcu I półrocza 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim Lp. 2011 2012 Kod Nazwa zawodu N % N % 1. 522301 Sprzedawca 119 5,8 217 8,4 2. 722204 Ślusarz 103 5,0 102 4,0 3. 00000 Bez zawodu 55 2,7 95 3,7 4. 515303 Robotnik gospodarczy 57 2,8 70 2,7 5. 711202 Murarz 67 3,3 66 2,6 6. 753105 Krawiec 52 2,5 62 2,4 7. 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle 52 2,5 61 2,4 przetwórczym 8. 931301 Robotnik budowlany 48 2,3 56 2,2 9. 331403 Technik ekonomista 63 3,1 51 2,0 10. 753303 Szwaczka 31 1,5 49 1,9 11. 411004 Technik prac biurowych 34 1,7 42 1,6 12. 932101 Pakowacz 27 1,3 41 1,6 13. 911207 Sprzątaczka biurowa 39 1,9 41 1,6 14. 512001 Kucharz 31 1,5 38 1,5 15. 753601 Cholewkarz 23 1,1 37 1,4 16. 961302 Robotnik placowy 26 1,3 26 1,0 17. 723105 Mechanik samochodów osobowych 17 0,8 25 1,0 18. 311504 Technik mechanik 27 1,3 25 1,0 19. 712601 Hydraulik 17 0,8 25 1,0 20. 752205 Stolarz 12 0,6 24 0,9 21. 514101 Fryzjer 14 0,7 23 0,9 22. 711502 Cieśla szalunkowy 16 0,8 23 0,9 23. 731805 Przędzarz 20 1,0 22 0,9 24. 713102 Malarz budowlany 19 0,9 22 0,9 25. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach 11 0,5 21 0,8 prostych w przemyśle 26. 741207 Elektromonter (elektryk) zakładowy 16 0,8 20 0,8 27. 753606 Szewc naprawiacz 20 1,0 19 0,7 28. 722314 Tokarz w metalu 19 0,9 18 0,7 29. 432103 Magazynier 19 0,9 17 0,7 30. 334306 Technik administracji 15 0,7 17 0,7 32. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 15 0,7 16 0,6 Pozostałe zawody 974 47,3 1210 46,9 Ogółem 2058 100,0 2581 100,0 Osoby borykające się z problemem znalezienia miejsca pracy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, na koniec I połowy 2012 roku najczęściej posiadały zawód: sprzedawca (217 osób; 8,4% długotrwale bezrobotnych); ślusarz (102; 4,0%); robotnik gospodarczy (70; 2,7%); murarz (66; 2,6%); krawiec (62; 2,4%); 19

robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (61; 2,4%) robotnik budowlany (56; 2,2%) technik ekonomista (51; 2,0%). Pozostałe profesje pojawiały się rzadziej niż w 2,0% przypadków. W toku analizy odtworzono strukturę długotrwale bezrobotnych kobiet i mężczyzn w I półroczu 2012 roku dla powiatu częstochowskiego. Tabela 12 Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych kobiet zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych kobiet zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Lp. Kod Zawód N % 1. 522301 Sprzedawca 191 14,6 2. 753105 Krawiec 62 4,8 3. 000000 Bez zawodu 53 4,1 4. 753303 Szwaczka 49 3,8 5. 331403 Technik ekonomista 47 3,6 6. 911207 Sprzątaczka biurowa 41 3,1 7. 411004 Technik prac biurowych 39 3,0 8. 512001 Kucharz 31 2,4 9. 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 30 2,3 10. 932101 Pakowacz 30 2,3 11. 515303 Robotnik gospodarczy 28 2,1 12. 514101 Fryzjer 23 1,8 13. 731805 Przędzarz 22 1,7 14. 753601 Cholewkarz 17 1,3 15. 334306 Technik administracji 14 1,1 16. 613003 Rolnik 14 1,1 17. 513101 Kelner 13 1,0 18. 314207 Technik rolnik 13 1,0 19. 941201 Pomoc kuchenna 12 0,9 20. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych 11 0,8 w przemyśle 21. 411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 10 0,8 22. 331301 Księgowy 10 0,8 23. 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 9 0,7 24. 753702 Kaletnik 9 0,7 25. 611390 Pozostali ogrodnicy 9 0,7 26. 731809 Tkacz 9 0,7 27. 532201 Opiekunka domowa 9 0,7 28. 311924 Technik technologii odzieży 8 0,6 29. 242217 Specjalista administracji publicznej 7 0,5 30. 431101 Asystent do spraw księgowości 7 0,5 31. 731802 Dziewiarz 7 0,5 32. Pozostałe zawody 470 36,0 Ogółem 1304 100,0 20

Kobiety stanowiły 50,5% omawianej kategorii zarejestrowanych. Bezrobotne z omawianej grupy najczęściej uzyskały zawód: sprzedawcy (191 kobiet; 14,6% tej kategorii), krawca (62; 4,8%), szwaczki (49; 3,8%), technika ekonomisty (47; 3,6%), sprzątaczki biurowej (41; 3,1%), technika prac biurowych (39; 3,0%), kucharza (31; 2,4%), robotnika pomocniczego w przemyśle przetwórczym (30; 2,3%), pakowacza (30; 2,3%) i robotnika gospodarczego (28; 2,1%). Tabela 13 Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych mężczyzn zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Zawody generujące największą liczbę bezrobotnych mężczyzn zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy w końcu I półrocza 2012 roku w powiecie częstochowskim Lp. Lp. Kod Zawód N 1. 722204 Ślusarz 102 8,0 2. 711202 Murarz 65 5,1 3. 931301 Robotnik budowlany 56 4,4 4. 000000 Bez zawodu 42 3,3 5. 515303 Robotnik gospodarczy 42 3,3 6. 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 31 2,4 7. 522301 Sprzedawca 26 2,0 8. 723105 Mechanik samochodów osobowych 25 2,0 9. 712601 Hydraulik 25 2,0 10. 311504 Technik mechanik 23 1,8 11. 711502 Cieśla szalunkowy 23 1,8 12. 961302 Robotnik placowy 22 1,7 13. 753601 Cholewkarz 20 1,6 14. 752205 Stolarz 20 1,6 15. 713102 Malarz budowlany 20 1,6 16. 741207 Elektromonter (elektryk) zakładowy 20 1,6 17. 753606 Szewc naprawiacz 19 1,5 18. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 16 1,3 19. 722314 Tokarz w metalu 15 1,2 20. 432103 Magazynier 14 1,1 21. 311408 Technik elektronik 12 0,9 22. 932101 Pakowacz 11 0,9 23. 751204 Piekarz 11 0,9 24. 832203 Kierowca samochodu osobowego 11 0,9 25. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych 10 0,8 w przemyśle 26. 752208 Stolarz meblowy 10 0,8 27. 931205 Robotnik drogowy 10 0,8 28. 723307 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 10 0,8 29. 311204 Technik budownictwa 9 0,7 30. 742201 Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych 9 0,7 (telemonter) 31. 712204 Posadzkarz 8 0,6 32. Pozostałe zawody 540 42,3 Ogółem 1277 100,0 21

Z kolei bezrobotni mężczyźni zarejestrowani z powiatu częstochowskiego powyżej dwunastu miesięcy stanowili niemal połowę tej kategorii (49,5%). Byli to głównie: ślusarze (102 mężczyzn; 8,0% tej grupy), a rzadziej już murarze (65; 5,1%), robotnicy budowlani (56; 4,4%), robotnicy gospodarczy (42; 3,3%), robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym (31; 2,4%), sprzedawcy (26; 2.0%), mechanicy samochodów osobowych (25; 2,0%) oraz hydraulicy (25; 2,0%). Dalsza analiza dotyczy struktury długotrwałego bezrobocia (w powiecie za I półrocze 2012 roku) w grupach zawodowych według kodu dwucyfrowego oraz w ramach grup elementarnych. Do kategorii zawodów o najwyższym udziale osób długotrwałe bezrobotnych na poziomie dwucyfrowych grup zawodowych należeli: robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni : 12,4% ogółu bezrobotnych; 14,8% bezrobotnych kobiet; robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni : 10,4% ogółu bezrobotnych; 1,0% bezrobotnych kobiet; sprzedawcy i pokrewni : 10,1% bezrobotnych; aż 17,4% wśród kobiet; robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) : 9,5% bezrobotnych; 0,6% wśród kobiet; robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie : 8,8% bezrobotnych; 6,3% wśród kobiet. 22

Tabela 14 Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych dłużej niż 12 miesięcy wg grup zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych dłużej niż 12 miesięcy wg grup zawodowych (kod 2-cyfrowy) w powiecie częstochowskim w końcu I półrocza 2012 roku Lp. Kod Nazwa grupy zawodowej Bezrobotni powyżej 12 miesięcy (w %) Bezrobotni powyżej 12 miesięcy - kobiety (w %) 1. 75 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce 12,4 14,8 drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 2. 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i 10,4 1,0 urządzeń i pokrewni 3. 52 Sprzedawcy i pokrewni 10,1 17,4 4. 71 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem 9,5 0,6 elektryków) 5. 93 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, 8,8 6,3 budownictwie i transporcie 6. 51 Pracownicy usług osobistych 7,0 9,4 7. 31 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i 5,3 5,0 technicznych 8. 33 Średni personel do spraw biznesu i administracji 3,7 6,3 9. 81 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i 3,6 3,0 przetwórczych 10. 73 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 2,8 4,7 11. 91 Pomoce domowe i sprzątaczki 2,7 4,9 12. 41 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 2,4 4,4 13. 74 Elektrycy i elektronicy 2,4 0,3 14. 24 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 2,2 3,3 15. 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 2,2 0,3 16. 61 Rolnicy produkcji towarowej 1,9 2,8 17. 96 Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy 1,9 1,6 pracach prostych 18. 43 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i 1,3 1,2 ewidencji materiałowej 19. 82 Monterzy 1,2 1,0 20. 32 Średni personel do spraw zdrowia 1,1 1,6 21. Pozostałe kategorie zawodowe 7,1 10,1 Ogółem 100,0 100,0 Do najliczniej reprezentowanej kategorii robotników w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewnych (12,4%) należeli głównie obuwnicy i pokrewni (2,7% długotrwale bezrobotnych), krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni (2,6%), szwaczki, hafciarki i pokrewni (2,1%) oraz stolarze meblowi (1,7%). Prawie 15% długotrwale bezrobotnych kobiet (14,8%) zamieszkujących powiat częstochowski zdobyło jeden z zawodów z tej grupy. 23

Znajdujący się na drugiej pozycji długotrwale bezrobotni robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (10,4%) skupiali się głównie w takich grupach elementarnych, jak: ślusarze i pokrewni (4,2%), mechanicy pojazdów samochodowych (1,6%), ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni (1,5%); mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych (1,2%). Jeśli chodzi o udział tej grupy zawodowej wśród długotrwale bezrobotnych kobiet, to objęła ona jedynie 1,0% kobiet. Trzecia grupa długotrwale bezrobotnych sprzedawców i pokrewnych (10,1%) w I połowie 2012 roku składała się w dominującej części ze sprzedawców sklepowych (ekspedientów) (9,3%). Ta grupa zawodowa była reprezentowana przez 17,4% długotrwale bezrobotnych kobiet zarejestrowanych z powiatu częstochowskiego. Natomiast do robotników budowlanych i pokrewnych (z wyłączeniem elektryków) (9,5%) należeli przede wszystkim pozostający bez pracy od ponad roku: murarze i pokrewni (2,7%), hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych (1,7%), a także cieśle i stolarze budowlani (1,3%). Omawiana grupa jest zdominowana przez mężczyzn, ponieważ jedynie 0,6% długotrwale bezrobotnych kobiet posiadało jeden z zawodów zaklasyfikowanych do tej kategorii. Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie (8,8%) z omawianej kategorii bezrobotnych najczęściej byli zagrożeni długotrwałą utratą pracy, jeśli posiadali zawody zakwalifikowane do robotników przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowanych (3,7%); robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym (2,3%) oraz pakowaczy (1,6% tej kategorii bezrobotnych). Jedynie co szesnasta długotrwale bezrobotna kobieta (6,3%) z analizowanej jednostki administracyjnej zdobyła jeden z zawodów z tej grupy. 24

1.4. Napływ bezrobotnych według zawodów w I półroczu 2012 roku Biorąc pod uwagę dynamikę bezrobocia w I półroczu 2012 roku na lokalnym rynku pracy w powiecie częstochowskim, do urzędu pracy zgłosiło się 4312 nowych osób, w tym 1868 kobiet, czyli 43,3% nowo zarejestrowanych. Napływ bezrobotnych był zatem zmaskulinizowany, gdyż przeważyli w nim mężczyźni (2444 osoby; 56,7% omawianej kategorii). Dla porównania, w I połowie 2011 roku, w liczbach bezwzględnych napływ do rejestrów bezrobotnych z powiatu był nieco mniejszy i wyniósł 4246 osób, w tym 2003 (47,2%) kobiet. Udział mężczyzn trafiających na bezrobocie (52,8%) był nieco niższy niż rok później. W okresie od stycznia do końca czerwca 2012, zarejestrowało się 465 absolwentów, w tym 244 kobiety (52,5%). Co istotne, w tej kategorii bezrobocie jest sfeminizowane, w przeciwieństwie do ogółu osób pozostających bez pracy w powiecie częstochowskim. Udział absolwentek, które rejestrują się w PUP zmniejszył się o 2,9 punktów procentowych w porównaniu do 2011 roku (z 55,4%). Osoby rejestrujące się w PUP w Częstochowie z powiatu ziemskiego były zróżnicowane pod względem posiadanych zawodów. Ze statystyk urzędowych wynika, że nowo zarejestrowani byli generowani przez zróżnicowane grupy zawodowe i byli to zarówno specjaliści, pracownicy średniego szczebla, jak i robotnicy oraz inni pracownicy fizyczni. Jeśli chodzi o tzw. grupy wielkie, wśród ogółu rejestrujących się w analizowanym okresie, 742 osoby (17,2% nowych bezrobotnych) nie posiadały zawodu. W I półroczu 2011 roku figurowało18,5% takich osób, a więc występuje tendencja spadkowa. 25

Tabela 15 Napływ osób bezrobotnych wg grup wielkich w I półroczu 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim Napływ osób bezrobotnych wg grup wielkich w I półroczu 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim 2011 2012 Kod Nazwa grypy zawodowej Lp. N % N % 1. 0 Bez zawodu 787 18,5 742 17,2 2. 1 Przedstawiciele władz publicznych, 26 0,6 40 0,9 wyżsi urzędnicy i kierownicy 3. 2 Specjaliści 426 10,0 409 9,5 4. 3 Technicy i inny średni personel 367 8,6 389 9,0 5. 4 Pracownicy biurowi 143 3,4 163 3,8 6. 5 Pracownicy usług osobistych 623 14,7 591 13,7 i sprzedawcy 7. 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 38 0,9 42 1,0 8. 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 1211 28,5 1182 27,4 9. 8 Operatorzy i monterzy maszyn 256 6,0 325 7,5 i urządzeń 10. 9 Pracownicy przy pracach prostych 369 8,7 429 9,9 Ogółem 4246 100,0 4312 100,0 W I półroczu 2012 najczęściej pracę tracili robotnicy przemysłowi i robotnicy (1182; 27,4% nowych bezrobotnych), pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (591; 13,7%), a rzadziej już: pracownicy przy pracach prostych (429; 9,9%), specjaliści (409; 9,5%), technicy i inny średni personel (389; 9,0%) lub operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (325; 7,5% napływu). Oprócz osób nie posiadających zawodu, spośród 4312 rejestrujących się w I półroczu 2012 z powiatu częstochowskiego, do urzędu pracy zgłosiło się najwięcej: sprzedawców (275; 6,4%), ślusarzy (111; 2,6%), robotników budowlanych (93; 2,2%) i murarzy (76; 1,8%). Wskazane cztery zawody zajęły miejsca analogiczne, co w strukturze bezrobotnych rejestrujących się w powiecie w I półroczu 2011. Oznacza to, że grupy te były szczególnie narażone na utratę pracy na lokalnym rynku pracy. 26

Tabela 16 Napływ osób bezrobotnych wg zawodów w I półroczu 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim Napływ osób bezrobotnych wg zawodów w I półroczu 2011 i 2012 roku w powiecie częstochowskim 2011 2011 2012 2012 Lp. Kod Zawód N % N % 1. 000000 Bez zawodu 787 18,5 742 17,2 2. 522301 Sprzedawca 255 6,0 275 6,4 3. 722204 Ślusarz 103 2,4 111 2,6 4. 931301 Robotnik budowlany 72 1,7 93 2,2 5. 711202 Murarz 72 1,7 76 1,8 6. 753105 Krawiec 70 1,6 73 1,7 7. 753303 Szwaczka 81 1,9 70 1,6 8. 515303 Robotnik gospodarczy 75 1,8 62 1,4 9. 932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych 38 0,9 56 1,3 w przemyśle 10. 932101 Pakowacz 40 0,9 55 1,3 11. 432103 Magazynier 25 0,6 52 1,2 12. 331403 Technik ekonomista 45 1,1 47 1,1 13. 514101 Fryzjer 54 1,3 43 1,0 14. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 38 0,9 40 0,9 15. 411004 Technik prac biurowych 40 0,9 39 0,9 16. 512001 Kucharz 43 1,0 39 0,9 17. 723105 Mechanik samochodów osobowych 42 1,0 36 0,8 18. 752205 Stolarz 36 0,8 32 0,7 19. 311204 Technik budownictwa 17 0,4 31 0,7 20. 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle 36 0,8 31 0,7 przetwórczym 21. 311504 Technik mechanik 32 0,8 30 0,7 22. 753606 Szewc naprawiacz 36 0,8 30 0,7 23. 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 31 0,7 28 0,6 24. 821990 Pozostali monterzy gdzie indziej 10 0,2 28 0,6 niesklasyfikowani 25. 751204 Piekarz 25 0,6 27 0,6 26. 235107 Pedagog 38 0,9 26 0,6 27. 242217 Specjalista administracji publicznej 17 0,4 26 0,6 28. 932913 Sortowacz 12 0,3 25 0,6 29. 722314 Tokarz w metalu 25 0,6 24 0,6 30. 753601 Cholewkarz 35 0,8 23 0,5 31. 911207 Sprzątaczka biurowa 39 0,9 23 0,5 32. Pozostałe zawody 1977 46,5 2019 46,8 Ogółem 4246 100,0 4312 100,0 W I półroczu 2012 zarejestrowało się 465 osób będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, w tym 244 kobiety (52,5% tej grupy). Poniższe zestawienie obrazuje udział poszczególnych zawodów w kategorii nowo rejestrujących się absolwentów z powiatu częstochowskiego. 27