VI Gminny Konkurs Śladami polskich legend Etap szkolny... Imię i nazwisko uczestnika Nazwa szkoły Czas trwania testu: 90 minut Ilość punktów do uzyskania: 88 I. Przeczytaj uważnie pytania dotyczące Legendy o Sielawowym Królu. Wybierz jedną, właściwą odpowiedź na każde z dziesięciu poniższych pytań. Wybraną odpowiedź zaznacz, biorąc w kółko literę oznaczającą numer odpowiedzi. Nie stosuj korektora! Jeśli uważasz, że udzieliłeś złej odpowiedzi i chcesz ją zmienić, przekreśl zaznaczoną odpowiedź znakiem X i weź w kółko właściwą odpowiedź. (0-10p) 1. Mikołajki leżą: a) na Mazurach, gdzie jeziora Tałty i Mikołajskie łączą się ze sobą b) na Mazurach, gdzie jeziora Sielawskie i Mikołajskie łączą się ze sobą c) na Kaszubach, gdzie jeziora Tałty i Sielawskie łączą się ze sobą 2. Nazwa Mikołajki pochodzi od: a) imienia pewnego rybaka b) imienia pewnego chłopca c) nazwy jeziora 3. Złotka miała: a) włosy w kolorze słońca i bursztynowo miodowe oczy b) włosy w kolorze hebanu i bursztynowo złote oczy c) włosy w kolorze złota i błękitne oczy 1
4. Gdy rybacy wracali do wioski po udanych łowach, dziewczyny witały ich piosenką o: a) sielawowym królu b) historii jeziora c) kaczorze, kaczce i złowionych rybach 5. Gniew Rybiego Króla objawił się poprzez: a) zatrucie wszystkich ryb w jeziorze b) mącenie wody, niszczenie sieci, wioseł i łodzi c) topienie rybaków, niszczenie sieci, wioseł i łodzi 6. Mikołajek przestraszył się: a) spojrzenia rybaków skierowanego na Złotkę b) sposobu, w jaki przemówił do niego Rybi Król c) opowieści o Sielawowym Królu 7. Mikołajek i Złotka udali się do: a) mędrca b) dziadka c) Sielawowego Króla 8. Wykonując koronę dla Sielawowego Króla, Mikołajek ozdobił ją: a) diamentami, które znalazł nad jeziorem b) brylantami, które dał mu dziadek c) bursztynami, które znalazł nad jeziorem 9. Przebierając się za Złotkę, Mikołajek włożył: a) suknię siostry i wianek b) suknię ślubną i welon c) specjalny pancerz i suknię siostry 10. W chwili, gdy Rybiego Króla schwytano, wszystkie wodnice w jeziorze zmieniły się w: a) bursztyny b) łabędzie c) muszle 2
II. Przypomnij sobie treść Legendy o pięknej pasterce i księciu z Raciborza. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz w tabelce P, jeśli uważasz, że zdanie jest prawdziwe lub F, jeśli jest fałszywe. (0-5p) 1. Raciborz był słowiańskim grodem leżącym nad Odrą. P F 2. W ciągu dnia Liczyrzepa wyglądał zwyczajne, ale gdy znajdował się w pobliżu złota, zmieniał się w wilkołaka. P F 3. Liczyrzepa był chytry na bogactwa i okradał mieszkańców Raciborza. P F 4. Liczyrzepa gromadził bogactwa w moczarach, w pobliżu posiadłości księcia. 5. Książę i jego rycerze przywiązali dzwonki na końskich szyjach, by ich dźwięk mógł doprowadzić pasterkę do domu. P P F F III. W poniższej tabeli znajdują się cytaty pochodzące ze znanych Ci legend. Do każdego z nich przyporządkuj postać, która jest autorem tych słów i podaj pełny, poprawny tytuł legendy, z której pochodzi cytat. (0-10p) Cytat Ja też, kiedy na owieczki patrzę, myślę sobie, że obłoki na niebie całkiem do nich podobne. Ale ja do skowronka ani trochę. Kamień na kamieniu, na kamieniu kamień, wszystko, co na drodze, zmiażdżę, zgniotę, złamię. Błyskawice, do ataku! Podpalajcie gniazda ptaków! Dąb za dębem, liść za listkiem niech się w popiół zmienią wszystkie! Zmieniałeś ludzi w kamień, teraz sam się w skałę zamień. Kto jest autorem słów? (umieść tylko jedną postać) Pełny tytuł legendy, z której pochodzi cytat 3
Chodzili po ziemi noce i dni, zbierali, zbierali do beczki łzy, bo moje bogactwo calutkie jest z tych gorzkich i słonych, z tych ludzkich łez IV. Przypomnij sobie treść Legendy o Złotej Kaczce. Uzupełnij podane zdania. Wpisz w wyznaczone miejsca litery oznaczające wybrane odpowiedzi. (0-10p) 1. Na Powiślu mieszkała wdowa, która miała dwóch synów: 1.1.. Wszyscy troje zajmowali się 1.2.. 1.1. 1.2. a) Janka i Marcina a) wyplataniem wiklinowych koszyków b) Kubę i Janka b) wyszywaniem materiałów na suknie c) Kubę i Marcina c) wyrabianiem glinianych naczyń 2. Jako pierwszy dotarł do lochów 2.1. i ujrzał Złotą Kaczkę w towarzystwie 2.2.. 2.1. 2.2. a) Kuba a) Chciwca i Niegodziwca b) Marcin b) Mściwca i Chciwca c) Janek c) Mściwca i Niegodziwca 3. Kuba podpisał cyrograf, w którym zgodził się oddać Złotej Kaczce 3.1. i przypieczętował go 3.2.. 3.1. 3.2. a) życie a) swym podpisem b) cały dobytek b) odciskiem palca c) serce c) znakiem krzyżyka 4
4. Gdy Marcin wszedł do lochów, miał przy sobie 4.1. i oddał ten przedmiot 4.2.. 4.1. 4.2. a) cyrograf a) diabłom b) beczkę łez b) Złotej Kaczce c) fujarkę c) strażnikowi 5. Gdy Marcin uwięził Złotą Kaczkę w 5.1., zgubiła 5.2. i straciła czarodziejską moc. 5.1. 5.2. a) skarbcu a) koronę b) zaczarowanej fujarce b) złote pióra c) beczce c) złote pazury 1. V. Przypomnij sobie treść Legendy o Złotej Kaczce. W każdej z poniższych tabelek wybierz właściwe zdanie, zaznaczając A lub B oraz ich uzasadnienie, zaznaczając 1 lub 2 (0-3p) A. Marcin chciał iść po skarb, B. Marcin nie chciał iść po skarb, ponieważ 1. uważał, że historia o bogactwach jest zmyślona. 2. potrzebował pieniędzy na lekarstwa i jedzenie. 2. A. Kuba zapomniał o swej rodzinie, B. Kuba nie zapomniał o swej rodzinie, ponieważ 1. wypił wodę z zaczarowanego jeziora. 2. omamiły go bogactwa i czary Złotej Kaczki. 5
3. A. Diabły piły wodę z jeziora, B. Diabły piły wodę z beczki przyniesionej przez Marcina, ponieważ 1. zjadły dużo ostrych potraw i przypraw. 2. Złota Kaczka zatruła potrawy ogniem i siarką. VI. Przypomnij sobie treść Legendy o Bazyliszku i wykonaj poniższe polecenia. (0-3p) 1. Wymień dwa imiona występujące w legendzie. 2. Wymień nazwy trzech produktów, które sprzedawano na rynku. 3. Wyjaśnij jednym zdaniem, dlaczego lustra stały się ulubioną bronią warszawianek. VII. Przypomnij sobie treść Legendy o Warsie i Sawie. Wpisz odpowiednie wyrazy w poniższe kratki. Litery znajdujące się w ponumerowanych polach ułożą się w hasło. Wpisz je w wyznaczone miejsce. (0-8p) 1. Według wróżby odczytanej z rzutu strzałą, miał nim zostać najstarszy z trzech braci 1 2. Z nich zbroja złego czarodzieja 2 3. Niosła je w dłoniach Sawa, gdy spotkała Czarownika 3 6
4. Została w nią zamieniona Sawa 4 5. Według wróżby odczytanej z rzutu strzałą, miał nim zostać drugi z braci 5 6. Z nich broda złego Czarodzieja 6 7. Nazwa rzeki, w której żył okrutny Czarodziej 7 Hasło:. VIII. Podkreśl prawdziwe informacje dotyczące Legendy o Lechu, Czechu i Rusie. (0-10p) Trzej bracia Lech, Czech i Rus żyli w słowiańskiej osadzie zagubionej w ogromnych lasach. Wśród nieprzebytej puszczy świętym drzewem był dąb / świerk poświęcony Świętowitowi bogu o trzech / czterech twarzach. Od dziecka chłopcom śniły się konie, a kiedy podrośli, dostali od ojca źrebaki - Rus i Czech gniadego / czarnego, a Lech gniadego / czarnego. Pewnego dnia Kapłan podarował im białego źrebaka, którego mieli odprowadzić do Południowego Grodu / Północnego Grodu jako dar dla Świętowita. Bracia wyruszyli w drogę. W świątyni złożyli dar, a Najstarszy Kapłan wręczył im trzy miecze / trzy topory oraz małe skórzane sakiewki. Polecił im ruszyć na wschód / zachód, by założyć nowe osady. Lech dotarł do leśnej polany i znalazł tam białe / szare pióro. Zobaczył też gniazdo na dębie i krążącego w powietrzu orła. Tam założył swój gród Kruszwicę / Gniezno, a jego bracia pozostali z nim / ruszyli w dalszą drogę. 7
IX. Połącz elementy pochodzące z Legendy o Popielu i Mysiej wieży, które są bezpośrednio powiązane ze sobą. Dopisz litery do cyfr (0-5p) 1. krusze A. Kurpie 2. Popiel B. zwodnica 3. Myszeidzi C. gawron 4. żona Popiela D. solne grudy 5. kupiec E. ostatni z Popielidów 1-2 - 3-4 - 5 - X. Odpowiedz na pytania dotyczące Legendy o Piaście i postrzyżynach jego syna Siemowita (0-4p) 1. Który kronikarz opisał legendarne dzieje dynastii Piastów dla Bolesława Krzywoustego? 2. Jaki przydomek dodano Piastowi?. 3. Jakie imię nosiła żona Piasta? 4. Jaki obrzęd miał przejść Siemowit?.. XI. Przeczytaj poniższe zdanie pochodzące z Legendy o Smoku ze Smoczej Jamy i zaznacz wybraną odpowiedź na każde pytanie: (0-5p) Kruk krakał złowieszczo, że król stoi na krawędzi i lada chwila straci królewską posadę. 1. Ile rzeczowników znajduje się z zdaniu: a) 1 b) 3 c) 5 2. Rzeczownik i określający go przymiotnik królewską posadę mają formę: a) D., lp., rodzaj żeński b) C., lp., rodzaj żeński c) B., lp., rodzaj żeński 8
3. Która informacja dotycząca czasownika krakał jest nieprawdziwa: a) forma nieosobowa czasownika b) forma osobowa czasownika c) wyraz dźwiękonaśladowczy 4. Wyrażenie przyimkowe to: a) lada chwila b) na krawędzi c) królewską posadę 5. Wyraz złowieszczo jest: a) przysłówkiem b) przymiotnikiem c) przyimkiem XII. Wyjaśnij związki frazeologiczne, które można odnaleźć w Legendzie o Czarodziejskim Młynku z Wieliczki (0-5p) a) coś jest komuś na rękę b) puścić kogoś z pustymi rękami c) za żadne skarby d) nie spuszczać z czegoś oczu. e) żyć jak w raju XIII. Połącz wydarzenie z datą, wpisując odpowiednią literę: (0-5p) 1. Zjazd w Gnieźnie ( ) A. 966r. 2. Podział Polski na dzielnice ( ) B. 1364r. 3. Założenie Akademii Krakowskiej ( ) C. 1025r. 4. Chrzest Polski ( ) D. 1138. 5. Koronacja Bolesława Chrobrego ( ) E.1000r. XIV. Wstaw literkę P przy zdaniach prawdziwych, a literkę F obok zdań fałszywych. (0-5p) 1. Legendarnym założycielem Polski był Rus. ( ) 2. Krzyżaków do Polski sprowadził Konrad Mazowiecki. ( ) 3. Polanie to plemię zamieszkujące Małopolskę. ( ) 4. Mieszko I to pierwszy koronowany władca Polski. ( ) 5. W bitwie pod Płowcami Władysław Łokietek pokonał Krzyżaków. ( ) 9