Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 4 szkoły podstawowej Fajerwerki Część A. Sprawdź, czy rozumiesz film. 1. Uzupełnij poniższy tekst brakującymi słowami. Wesoło, wybuchowo, świątecznie Fajerwerki, czyli sztuczne..., fascynują ludzi od stuleci.... piszą muzykę do uroczystych pokazów, a... projektują efektowne ogniste wybuchy. Często mamy okazję podziwiać te nocne pokazy podczas obchodów świąt i uroczystości. Pokazy nie byłyby jednak możliwe bez pewnego wynalazku starożytnych.... Proch, bo o nim mowa, to mieszanina azotanu potasu, siarki i.... Dodane do... metale powodują, że podczas wybuchów pojawiają się na niebie kolorowe iskry.... sprawia, że te drobiny ognia są niebieskozielone, a... że jaskrawobiałe. Wystrzelone w powietrze ładunki wybuchają z głośnym hukiem na odpowiedniej wysokości, a iskry spadają, dopalając się wysoko nad głowami widzów. Pracownicy fabryki fajerwerków muszą bardzo uważać, żeby przy produkcji sztucznych ogni nie wdychać szkodliwych substancji. Chronią oni swoje płuca przed pyłem, dlatego noszą specjalne.... Fajerwerki zanim eksplodują mają zazwyczaj kształt walca. Do każdego z tych walców mocuje się niewielki..., który umożliwia odpalanie fajerwerku z opóźnieniem, dzięki czemu osoba odpalająca ładunek może odsunąć się na bezpieczną odległość. Na świecie sztuczne ognie odpala się z różnych okazji. Chińczycy świętują pokazami fajerwerków....... W całym kraju jest wtedy bardzo głośno.
Chińczycy wierzą, że hałas odstrasza potwora, który pożera ludzi. Amerykanie odpalają fajerwerki z okazji.........................................., a..................... aby upamiętnić nieudany zamach Guya Fawkesa na króla Jakuba I. 2. Wykorzystując powyższy tekst oraz wiadomości z filmu, ustal, które zdania są prawdziwe, a które ywe. Zaznacz odpowiednie pola. Proch wynaleźli Chińczycy. Rzymskie ognie to rodzaj fajerwerków. W prochu do fajerwerków jest azotan miedzi. Siarka używana do produkcji sztucznych ogni pochodzi z kraterów wulkanicznych. W dawnych czasach do prochu na fajerwerki dodawano biskupiego moczu. Folia aluminiowa podczas pokazów chroni fajerwerki przed wodą i ogniem. Guy Fawkes próbował wysadzić w powietrze angielski parlament. 3. Umieszczone poniżej kadry z filmu przedstawiają w niewłaściwej kolejności etapy produkcji sztucznych ogni. Ponumeruj zdjęcia w odpowiednim porządku. 2
Część B. Rozwiąż poniższe zadania. Zadanie 1. Używając linijki, cyrkla oraz kolorowych kredek, narysuj cztery pokazy fajerwerków. a) Rysuj tylko odcinki. b) Rysuj tylko trójkąty. c) Rysuj tylko łuki okręgów. d) Rysuj dowolne figury geometryczne: odcinki, łuki lub czworokąty. Zadanie 2. Najmniejsza średnica fajerwerku w kształcie chryzantemowej kuli wynosi 3 m, największa zaś jest cztery razy dłuższa do najmniejszej. Ile wynosi średnica najszerszej kuli? 3 m? 3
Zadanie 3. Rodzice Ani i rodzice Krzysia przygotowali pokazy fajerwerków z okazji sylwestra. Rodzice Ani wystrzelili dwie race w kształcie chryzantemowej kuli, na co rodzice Krzysia odpowiedzieli trzema fajerwerkami rozpryskującymi się w kształcie kwiatów peonii i jednym chryzantemy. Rodzice Ani odpalili wtedy rakietę, która płonąc, przypominała palmę i dołożyli jeszcze jedną ognistą chryzantemę. Wtedy rodzice Ani pokryli niebo iskrami układającymi się w kształt gałęzi wierzby. Tak zakończył się ten pokaz. Ania i Krzyś byli bardzo zadowoleni. a) Podkreśl w opowiadaniu słowa oznaczające nazwy roślin. b) Policz, po ile fajerwerków wystrzeliła każda z rodzin. Która z nich przygotowała więcej atrakcji? c) Ile ognistych chryzantem zobaczyli w sylwestrową noc Ania i Krzyś? Odp.... Zadanie 4. W roku 2011 wydano w Polsce na sylwestrowe fajerwerki 312 milionów złotych. W naszym kraju żyją 24 miliony dorosłych ludzi, którym wolno kupować fajerwerki. Ile złotych musiałby wydać każdy dorosły Polak, gdyby chciał kupić sztuczne ognie na sylwestra? Odp.... Zadanie 5. Podczas deszczu, śnieżycy lub mgły albo w nocy na nieoświetlonej drodze kierowca unieruchomionego pojazdu może zawiadomić o utrudnieniu ruchu, wystrzeliwując drogową flarę ostrzegawczą. Zaznacza ona, i jednocześnie oświetla, miejsce wypadku lub awarii. Jedna flara może oświetlić niebezpieczne miejsce przez 20 minut. Kierowca zaopatrzył się w trzy flary ostrzegawcze. a) Ile czasu może ostrzegać nimi innych kierowców?... Odp.... b) Jedna flara kosztuje 32 zł. Ile musiał za nie zapłacić?... c) Kierowca po wystrzeleniu pierwszej flary czekał na pomoc godzinę i 45 minut. Ile czasu był sam w ciemnościach? Ile flar powinien był kupić, aby nie otaczał go mrok? 4
Zadanie 6. Najsłabsze wyrzutnie wynoszą fajerwerki na wysokość 40 m, najsilniejsze natomiast na wysokości 300 metrów. a) Ile razy wyżej mogą dolecieć fajerwerki wyniesione przez silne wyrzutnie w porównaniu z fajerwerkami wystrzelonymi ze słabych wyrzutni? b) Dziesięciopiętrowy wieżowiec ma około 30 metrów wysokości. Ile razy wyżej docierają iskierki fajerwerków wyniesionych na największą wysokość? Zadanie 7. Przeznaczona na urodzinowe torty fontanna iskier pali się 120 sekund. Pudełko zawierające 4 fontanny kosztuje 14 zł. Bartek będzie obchodził wkrótce swoje jedenaste urodziny i ma pomysł, żeby zamiast urodzinowych świeczek zapalić na torcie 11 iskrzących się fontann. Chce je zapalać pojedynczo, jedna po drugiej. a) Ile pudełek fontann trzeba kupić na urodzinowe przyjęcie Bartka? Jaki będzie ich koszt? Odp.... b) Jak długo goście będą musieli poczekać na pierwszy kawałek tortu od momentu zapalenia pierwszej fontanny? Odp.... Zadanie 8. Proch odkryto w Chinach przed rokiem MCXXVIII. W Europie proch wynaleziono nieco później, bo w roku MCCXLV. Ile lat upłynęło między tymi dwoma wydarzeniami? Zadanie 9. W roku 2004 nasz kraj należał do światowej czołówki w produkcji siarki zajmowaliśmy szóste miejsce. Stany Zjednoczone wyprodukowały jej najwięcej: 10 milionów ton, Kanada o jeden i pół miliona ton mniej niż USA. Rosja o pół miliona ton więcej niż Chiny, Japonia zaś o 3 miliony ton mniej niż Rosja. Chiny wyprodukowały o dwa i pół miliona ton mniej niż Kanada, a Polska o około 2 miliony ton mniej niż Japonia. Ile milionów ton siarki wyprodukowano w Polsce w roku 2004? Uporządkuj wymienione kraje według wielkości produkcji siarki, zaczynając od kraju, który produkuje jej najwięcej. 5
Część C. Zagadki. 1. Rozszyfruj rebus. P=B O EM=ę Eń=nie... 2. Uzupełnij wierszyk ostrzegawczy. Janek w sylwestra chciał się zabawić i samodzielnie racę odpalić. Teraz się martwi o swoje zdrowie, z podwórka wzięło go.... Pokaz na niebie pięknem urzeka. Podziwiaj go zatem, ale z.... 6