SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ

OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ PROCEDURA Warunki Techniczne Eksploatacji Sieci Przesyłowej Wydanie VII Niniejsza procedura jest własnością GAZ-SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Członka Zarządu ds. technicznych GAZ-SYSTEM S.A. jest zabronione.

Rozdzielnik procedury Członek Zarządu ds. technicznych GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 2 / Stron 33

Tabela zmian Lp. Zmiana dotyczy strona / punkt przed zmianą Treść po zmianie Data wprowadzenia zmiany Uwagi 1 2 3 4 5 6 1 System ochrony Wynik pracy Zespołu ds. 3 przeciwkorozyjnej. weryfikacji procedury Dodano nowe 24.01.2011 Skuteczność ochrony przyjęty definicje przeciwkorozyjnej. przez Oddziały 2 3 Dodano nową definicję Pas eksploatacyjny 11.04.2011 Wniosek Centrali uzgodniony na naradzie w Ossie 22,23.03.2011 Gazociągi przesyłowe należy 3 4 5 6 7 8 5.2.3 5.2 Dodano punkt 5.2.5 5.2 Dodano nowy podpunkt 5.2.6 5.3 Dodano nowy punkt 5.4 5.4 Dodano nowy podpunkt 9 5.5 10 5.5 11 5.6 Gazociągi przesyłowe należy systematycznie poddawać badaniom zagrożeń korozyjnych. dotyczył tłoczni Eksploatacja urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej. systematycznie poddawać badaniom zagrożeń korozyjnych, a zainstalowane na nich systemy ochrony przeciwkorozyjnej użytkować zgodnie z pkt. 5.5.1 niniejszej procedury. Dla prawidłowej eksploatacji gazociągu przesyłowego należy zapewnić pas eksploatacyjny o szerokości podanej w poniższej tabeli: W przypadku roszczeń właścicieli nieruchomości, przez które przebiegają ww. istniejące gazociągi najkorzystniejszą, bo dającą najtrwalszy tytuł, formą regulacji prawnej posadowienia urządzeń przesyłu gazu jest służebność przesyłu. Służebność przesyłu powinna być ustanawiana na szerokości pasa eksploatacyjnego. System ochrony przeciwkorozyjnej stacji gazowych powinien być użytkowany zgodnie z pkt. 5.5.2 do niniejszej procedury. dotyczy tłoczni oraz stacji osuszania gazu System ochrony przeciwkorozyjnej tłoczni oraz stacji osuszania gazu powinien być użytkowany zgodnie z pkt. 5.5.3 niniejszej procedury. zweryfikowano pod kątem szczegółowości informacji Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej sieci przesyłowej uzupełnino zawarte w punkcie informacje 24.01.2011 11.04.2011 11.04.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Wniosek Centrali uzgodniony na naradzie w Ossie 22,23.03.2011 Wniosek Centrali uzgodniony na naradzie w Ossie 22,23.03.2011 Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Ustalenie z narady w Bełchatowie 12-14.04.2010 Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Ustalenie z narady w Bełchatowie 12-14.04.2010 Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Ustalenie z narady w Bełchatowie 12-14.04.2010 Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 3 / Stron 33

12 13 14 15 16 17 18 5.6 Dodano nowy punkt Z.- 01 Z.- 01 Z.- 01 Dodano nowe procedury Z.- 02 Z.- 02 Z.- 02 System ochrony przeciwkorozyjnej węzłów przesyłowych powinien być użytkowany zgodnie z pkt. 5.5.2 niniejszej procedury. I.02/S/02.02 Oględziny instalacji i urządzeń elektrycznych w wykonaniu P.02/Ex/01 Kontrola urządzeń w przeciwwybuchowym wykonaniu przeciwwybuchowym I.02/T/04.17 Obsługa i instalacji elektrycznych urządzeń w wykonaniu znajdujących się w strefie przeciwwybuchowym i zagrożenia wybuchem instalacji elektrycznych I.02/Ex/01.01 Kontrola znajdujących się w strefie wzrokowa/z bliska urządzeń w zagrożenia wybuchem wykonaniu przeciwwybuchowym I.02/OG/02.10 Obsługa i instalacji elektrycznych urządzeń w wykonaniu znajdujących się w strefie przeciwwybuchowym i zagrożenia wybuchem instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem P.02/Ex/01 Kontrola urządzeń w I.02/T/06.32 Przegląd wykonaniu przeciwwybuchowym urządzeń w wykonaniu i instalacji elektrycznych przeciwwybuchowym i znajdujących się w strefie instalacji elektrycznych zagrożenia wybuchem znajdujących się w strefie I.02/Ex/01.02 Kontrola zagrożenia wybuchem. szczegółowa urządzeń w I.02/OG/03.11 Przegląd wykonaniu przeciwwybuchowym urządzeń w wykonaniu i instalacji elektrycznych przeciwwybuchowym w znajdujących się w strefie stacji osuszania gazu zagrożenia wybuchem P.02/O/05 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów wymagania. ------- P.02/S/20 Ochrona przeciwkorozyjna stacji gazowych oraz węzłów przesyłowych. I.02/O/02.10 Pomiary korozymetryczne I.02/S/02.02 Oględziny instalacji i urządzeń I.02/Ex/01.01 Kontrola elektrycznych w wykonaniu wzrokowa/z bliska urządzeń w przeciwwybuchowym wykonaniu przeciwwybuchowym I.02/T/04.17 Obsługa i instalacji elektrycznych urządzeń w wykonaniu znajdujących się w strefie przeciwwybuchowym i zagrożenia wybuchem instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem I.02/T/06.32 Przegląd I.02/Ex/01.02 Kontrola urządzeń w wykonaniu szczegółowa urządzeń w przeciwwybuchowym i wykonaniu przeciwwybuchowym instalacji elektrycznych i instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem. zagrożenia wybuchem -------- I.02/O/02.10 korozymetryczne Pomiery 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 24.01.2011 Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Wniosek nr 7/2010 O/Rembelszczyzna Wniosek nr 7/2010 O/Rembelszczyzna Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Wniosek nr 7/2010 O/Rembelszczyzna Wniosek nr 7/2010 O/Rembelszczyzna Wynik pracy Zespołu ds. weryfikacji procedury przyjęty przez Oddziały Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 4 / Stron 33

19 20 21 22 Z.- 02 8 załącznik przeniesiony do I.02/T/04.14 Z.- 01 Dodano nową instrukcję Z.- 02 Dodano nową instrukcję -------- Blok dla osuszalni gazu 24.01.2011 Z.-03 Książka Ruchu Tłoczni Gazu ---------------- 24.01.2011 I.02/S/01.03 Wymiana urządzenia pomiarowego I.02/S/01.03 Wymiana urządzenia pomiarowego wg. potrzeb Ujednolicenie zapisów dla poszczególnych zakresów Wynik przyjęcia nowej instrukcji I.02/S/01.03 Wymiana urządzenia pomiarowego opracowanej przez Oddział w Tarnowie Wynik przyjęcia nowej instrukcji I.02/S/01.03 Wymiana urządzenia pomiarowego opracowanej przez Oddział w Tarnowie Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 5 / Stron 33

Spis treści Lp. Tytuł rozdziału strona 1 Cel procedury 6 2 Przedmiot i zakres procedury 6 3 Definicje 6 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 9 5 Zasady eksploatacji sieci przesyłowej 9 6 Sprawy porządkowe 19 7 Dokumenty związane i powołane 19 8 Załączniki 19 Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 6 / Stron 33

1. Cel procedury Celem procedury jest wprowadzenie we wszystkich Oddziałach Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. jednolitych zasad prowadzenia i dokumentowania czynności eksploatacyjnych realizowanych na sieci przesyłowej. Zasady te uwzględniają obowiązujące przepisy, wymagania oraz normy tak, aby proces eksploatacji sieci przesyłowej był prowadzony w sposób technicznie poprawny i uporządkowany. 2. Przedmiot i zakres procedury Przedmiotem procedury są podstawowe zasady, zakresy oraz częstotliwości prac eksploatacyjnych wykonywanych na sieci przesyłowej. Zakresem procedury objęta jest sieć przesyłowa, za której eksploatację odpowiedzialny jest Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. Obowiązuje ona wszystkie jednostki organizacyjne powołane do eksploatacji sieci przesyłowej w ramach Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. a także Wykonawców zewnętrznych, którym zlecane jest bezpośrednie prowadzenie eksploatacji sieci w imieniu tych jednostek. 3. Definicje W niniejszej procedurze stosuje się następujące określenia i zwroty: Armatura Awaria Zdarzenie awaryjne Badanie Dokument odniesienia Dokumentacja budowlana Dokumentacja eksploatacyjna Eksploatacja urządzenie lub zespół urządzeń stanowiący element sieci gazowej, umożliwiający sterowanie przepływem paliwa gazowego oraz wykonanie obsługi technologicznej Zdarzenie niespodziewane na elemencie systemu przesyłowego, które spowodowało wstrzymanie lub ograniczenie realizacji usługi przesyłowej i/lub poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, mienia i środowiska Pozostałe zdarzenia niespodziewane powodujące lub mogące spowodować utratę technicznej sprawności elementu systemu przesyłowego wymagające interwencji służb eksploatacyjnych (innej niż planowana) zespół działań technicznych mających na celu określenie aktualnych parametrów technicznych elementów systemu. dokument zawierający wymagane, odpowiednie do zakresu czynności eksploatacyjnych, dane techniczne obiektu poddanego tym czynnościom (np. norma, DTR, schemat technologiczny, instrukcje eksploatacji urządzeń, itp.) dokumentacja związana z przepisami ustawy Prawo budowlane (książka obiektu budowlanego, pozwolenie na użytkowanie obiektu itp.) dokumentacja poświadczająca realizację czynności eksploatacyjnych wykonywanych na sieci przesyłowej. zespół czynności związanych z użytkowaniem urządzenia, instalacji lub systemu, zgodnie z jego przeznaczeniem. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 7 / Stron 33

Gazociąg Instalacja Instrukcja Konserwacja Kontrola Likwidacja obiektu sieci przesyłowej Materiały eksploatacyjne Modernizacja Naprawa Obsługa Odbiór końcowy rurociąg wraz z wyposażeniem, służący do przesyłania i dystrybucji paliw gazowych. urządzenia wraz z układami połączeń między nimi. szczegółowy opis sposobu prowadzenia czynności eksploatacyjnych zespół działań technicznych mających na celu utrzymanie sprawności elementu systemu zgodnie z dokumentacją producentów, w tym wykonywanie drobnych napraw. czynności mające na celu porównanie rzeczywistego stanu elementów systemu z założonym i ustalenie zaistniałych nieprawidłowości. Kontrole są prowadzone bez ingerencji w urządzenie. proces fizycznej i księgowej likwidacji obiektu sieci przesyłowej wraz z wszystkimi urządzeniami technologicznymi. surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, paliwo, części zamienne i odpady, zużywające się jednorazowo przedmioty produkcji. Materiałem są również części zamienne do maszyn i urządzeń nawet jeśli po zamontowaniu przewidywany okres ich użyteczności wyniesie więcej niż rok. czynności mające na celu zwiększenie efektywności funkcjonowania urządzenia, sieci, lub systemu. zespół czynności mających na celu przywrócenie pełnej sprawności technicznej urządzenia, instalacji lub systemu. zespół czynności związanych z utrzymaniem urządzenia, instalacji lub systemu, zgodnie z jego przeznaczeniem. odbiór od wykonawcy elementu sieci przesyłowej przeprowadzony przez inwestora, po dokonanym odbiorze technicznym i rozruchu (gdy wynik rozruchu był pozytywny) wraz ze skompletowaniem wszystkich wymaganych dokumentów związanych z realizacją przedsięwzięcia. Odbiór techniczny poświadczenie przez Komisje Odbioru Technicznego, że element sieci przesyłowej zgłoszony do odbioru przez wykonawcę zrealizowany jest w stopniu i zakresie umożliwiającym przeprowadzenie rozruchu. obserwacja i ocena stanu technicznego urządzeń i instalacji bez Oględziny przeprowadzania pomiarów i prób Pas eksploatacyjny pas gruntu wyznaczony symetrycznie po obu stronach osi gazociągu przesyłowego konieczny do prawidłowego prowadzenia eksploatacji tego gazociągu Procedura ustalony sposób przeprowadzenia działania lub procesu dotyczącego eksploatacyjna wykonywania czynności eksploatacyjnych. Procedura ustalony sposób przeprowadzenia działania lub procesu dotyczącego systemowa funkcjonowania systemu eksploatacji sieci przesyłowych. Próby działania i regulacje działania techniczne mające na celu sprawdzenie jakości, sprawności działania, poprawności nastaw oraz wyregulowanie żądanych parametrów pracy poszczególnych urządzeń. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 8 / Stron 33

Przegląd Remont Rozruch Sieć przesyłowa Służby eksploatacyjne Stacja gazowa System Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP) System ochrony przeciwkorozyjnej zespół działań technicznych mających na celu zapewnienie niezawodności funkcjonowania elementów i wykonywany w ustalonych odstępach czasu lub po osiągnięciu czasu określonego w dokumentacji techniczno ruchowej urządzenia. wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie materiałów budowlanych innych niż te, których użyto w stanie pierwotnym. nagazowanie i uruchomienie elementu sieci przesyłowej wraz z obiektami towarzyszącymi oraz przeprowadzenie badań mających na celu sprawdzenie sprawności technicznej obiektów i uzyskanie przez nie założonych parametrów eksploatacyjnych. sieć gazowa wysokich ciśnień z wyłączeniem gazociągów kopalnianych i bezpośrednich, albo sieć elektroenergetyczna najwyższych lub wysokich napięć, za której ruch sieciowy jest odpowiedzialny Operator Systemu Przesyłowego. służby wchodzące w skład jednostek organizacyjnych GAZ - SYSTEM S.A. o lub firm zewnętrznych realizujących usługi dla GAZ - SYSTEM S.A. posiadające właściwe uprawnienia energetyczne w zakresie eksploatacji i/lub dozoru urządzeń sieci przesyłowej. zespół urządzeń wchodzących w skład w sieci gazowej, spełniający oddzielnie lub równocześnie funkcje redukcji, uzdatniania, regulacji, pomiarów i rozdziału paliwa gazowego. zbiór wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących elementów tworzących spójną strukturę organizacyjno-techniczną tj. procedury, instrukcje i środki do realizacji czynności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania gazowej sieci przesyłowej. ochrona bierna, a także, jeśli są stosowane: ochrona katodowa, ochrona przed korozyjnym oddziaływaniem prądu przemiennego, złącza izolujące Skuteczność ochrony przeciwkorozyjnej Tłocznia gazu Węzeł przesyłowy Wykonawca zewnętrzny stan, w którym w wyniku działania systemu ochrony przeciwkorozyjnej szybkość korozji konstrukcji jest akceptowalna zespół urządzeń sprężania, regulacji i bezpieczeństwa wraz z instalacjami zasilającymi i pomocniczymi, spełniający oddzielnie lub równocześnie funkcje: przetłaczania gazu, podwyższania ciśnienia gazu ze złóż i zbiorników oraz zatłaczania gazu do tych zbiorników. Zespół urządzeń technologicznych, budynków i orurowania służących do realizowania zadania oczyszczania, pomiaru ilości przepływu, pomiaru parametrów gazu i rozdziału strumieni gazu na kolektory wyjściowe. organizacja zewnętrzna zakwalifikowana do realizacji prac w zakresie eksploatacji sieci przesyłowej. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 9 / Stron 33

Wyłączenie czasowe z eksploatacji Wyłączenie obiektu sieci przesyłowej z eksploatacji zespół czynności umożliwiających wyłączenie z eksploatacji urządzenia, instalacji, sieci lub obiektu systemu połączone z czynnościami zabezpieczającymi i konserwacyjnymi. Wyłaczenie obiektu sieci przesyłowej na okres dłuższy niż 6 miesięcy lub wyłączenie w celu likwidacji obiektu. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej procedury ponosi Członek Zarządu ds. technicznych GAZ SYSTEM S.A. Dyrektorzy, Kadra Kierownicza oraz pracownicy Oddziałów GAZ SYSTEM S.A., a także wykonawcy zewnętrzni prowadzący prace na rzecz GAZ SYSTEM S.A. w zakresie swoich uprawnień odpowiedzialni są za postępowanie zgodne z postanowieniami niniejszej procedury. 5. Zasady eksploatacji sieci przesyłowej 5.1. Wymagania ogólne 5.1.1 Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ SYSTEM S.A. prowadzi na sieci przesyłowej, rozumianej jako gazociągi wraz ze stacjami gazowymi, węzłami, tłoczniami, osuszalniami i magazynami gazu, eksploatację i wszelkie inne działania mające na celu utrzymanie oraz przywracanie właściwego stanu sprawności technicznej sieci przesyłowej, zdolności do przesyłania paliwa gazowego w sposób ciągły i bezpieczny dla ludzi, środowiska naturalnego oraz mienia. Eksploatacja sieci przesyłowej to zbiór powtarzalnych czynności wykonywanych przez służby eksploatacyjne właściwe dla danego Oddziału lub przez wykonawców zewnętrznych na zlecenie Oddziału w celu zapewnienia: a) sprawności technicznej sieci przesyłowej zapewniającej nieprzerwane i bezawaryjne jej działanie, b) ciągłości i niezawodności dostaw paliwa gazowego, c) niezawodności współdziałania z innymi obiektami i urządzeniami technicznymi, d) bezpieczeństwa obsługi i otoczenia przy spełnieniu wymagań ochrony środowiska. Eksploatacja sieci przesyłowej obejmuje: a) wykonywanie czynności eksploatacyjnych zgodnie z wymaganiami zawartymi w procedurach i instrukcjach Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej (SESP); wykaz dokumentów SESP stanowi załącznik Nr Z.-01 do niniejszej procedury, b) nadzór nad czynnościami osób wykonujących prace eksploatacyjne, c) poprawne dokumentowanie realizacji poszczególnych czynności eksploatacyjnych poprzez wypełnianie protokółów, które stanowią załączniki do odpowiednich procedur i instrukcji. 5.1.2 Do podstawowych zadań służb eksploatacyjnych należy: a) wykonywanie czynności eksploatacyjnych wg wymagań procedur i instrukcji, przy użyciu wskazanych narzędzi, sprzętu i zabezpieczeń oraz zachowaniu ustalonej organizacji pracy z częstotliwością podaną w załączniku Nr Z.-02 do niniejszej procedury, Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 10 / Stron 33

b) prowadzenie dokumentacji technicznej, eksploatacyjnej i formalno prawnej, w tym ewidencję i statystykę wszelkich nieprawidłowości występujących na sieci przesyłowej, c) planowanie, wykonywanie i nadzorowanie czynności eksploatacyjnych zgodnie z harmonogramem, d) zapewnienie sprawnego realizowania działań na wypadek awarii, prac remontowych lub konieczności prowadzenia robót na czynnych sieciach przesyłowych, e) zapewnienie właściwego wyposażenia w środki transportu i łączności oraz w urządzenia i narzędzia niezbędne do prawidłowej eksploatacji sieci przesyłowej, a także właściwe planowanie potrzeb w tym zakresie, f) zabezpieczenie niezbędnych zapasów materiałów eksploatacyjnych, armatury i innych urządzeń, g) udział w przyjmowaniu elementów sieci przesyłowej do eksploatacji, h) udział w przekazywaniu elementów sieci przesyłowej do likwidacji, i) zapewnienie porządku na terenie i wokół zespołów technologicznych, j) współpraca ze służbami CDG i ODG oraz innymi służbami administracji, k) ocena stanu technicznego obiektów sieci przesyłowej 1 raz w ciągu roku, l) przekazywanie sprawozdań dotyczących eksploatacji do Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. 5.1.3 Eksploatacja sieci przesyłowej powinna być prowadzona w terminach ustalonych w harmonogramach prac eksploatacyjnych sporządzanych dla poszczególnych obiektów sieci przesyłowej. Harmonogramy powinny uwzględniać częstotliwości czynności eksploatacyjnych podanych w załączniku Nr Z.-02 do niniejszej procedury. Harmonogramy na następny rok kalendarzowy powinny być opracowane oraz zatwierdzone, do końca roku bieżącego. Harmonogramy dla obiektów znajdujących się na terenie danego Oddziału zatwierdza Z-ca ds. Technicznych Dyrektora Oddziału. Wzory Harmonogramów dla poszczególnych obiektów sieci przesyłowej stanowią załączniki: - Z.P.02/L/02-01 do procedury P.02/L/01 Kontrola części liniowej i zespołów technologicznych gazociągów przesyłowych - Z.P.02/S/09-01 do procedury P.02/S/09 Przegląd układów technologicznych stacji gazowej - Z.P.02/T/05-01 do procedury P.02/T/05 Przegląd agregatu sprężarkowego tłoczni gazu - Z.P.02/T/06-01 do procedury P.02/T/06 Przegląd instalacji i systemów tłoczni gazu - Z.P.02/O/02-01 do procedury P.02/O/02 Pomiary w ochronie przeciwkorozyjnej. - Z.P.02/W/01-01 do procedury P.02/W/01 Eksploatacja węzłów przesyłowych. - Z.P.02/OG/03-01 do procedury P.02/OG/03 Przegląd instalacji i systemów stacji osuszania gazu 5.1.4 Eksploatacją elementów sieci przesyłowej (urządzeń, instalacji, itp.) powinny zajmować się osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne stosowne do zakresu wykonywanych czynności. Wymagania kwalifikacyjne powinny być potwierdzone świadectwem wydanym przez właściwe komisje kwalifikacyjne. Kwalifikacje zawodowe osób zajmujących się eksploatacją sieci przesyłowej powinny być podnoszone poprzez szkolenia, dokształcanie i doskonalenie zawodowe. Niezależnie od szkolenia zawodowego osoby zajmujące się eksploatacją powinny być, zgodnie z odpowiednimi przepisami, przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 11 / Stron 33

pracy, ppoż. oraz ochrony środowiska. Za weryfikację wymaganych kwalifikacji odpowiedzialne jest kierownictwo eksploatującego. 5.1.5 Dla obiektów sieci przesyłowej (gazociągi przesyłowe, stacje gazowe wysokiego ciśnienia, węzły przesyłowe, tłocznie gazu, stacje osuszania gazu) wymagane jest zgodnie z ustawą Prawo budowlane prowadzenie Książki obiektu budowlanego. 5.2. Eksploatacja gazociągów przesyłowych 5.2.1 Zakres prac eksploatacyjnych prowadzonych w ramach utrzymywania właściwego stanu technicznego gazociągów przesyłowych obejmuje: a) kontrole okresowe, b) pomiary i badania, c) przeglądy d) konserwacje. Ponadto do zadań związanych z eksploatacją gazociągów należy: - przyjmowanie gazociągów przesyłowych do eksploatacji, - uruchomienie gazociągów przesyłowych, - wyłączanie gazociągów przesyłowych z eksploatacji, - likwidacja gazociągów przesyłowych. 5.2.2 W ramach kontroli okresowych mających na celu porównanie rzeczywistego i wymaganego stanu technicznego elementów gazociągów przesyłowych oraz ustalenie zaistniałych nieprawidłowości należy w szczególności dokonać: a) kontroli trasy gazociągów, b) kontroli elementów, urządzeń i wyposażenia gazociągów, c) kontroli obecności paliw gazowych w gruncie nad wyznaczonymi odcinkami gazociągów, d) sprawdzenia stanu oznakowania trasy gazociągów, e) kontroli wpływu na gazociąg prowadzonych w pobliżu robót ziemnych lub budowlanych, f) sprawdzenia głębokości posadowienia gazociągów w miejscach nawodnionych. Stwierdzone w wyniku kontroli okresowych uszkodzenia, defekty i braki mogące spowodować niezdolność gazociągu do dalszej pracy, zagrożenie zdrowia lub życia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska, powinny być niezwłocznie usuwane lub zabezpieczone w sposób zapewniający likwidację zagrożenia. Pomiary i badania gazociągów przesyłowych obejmują okresowe sprawdzenie działania, pomiary, badania i ekspertyzy techniczne elementów, urządzeń, instalacji i wyposażenia gazociągów, a w szczególności: a) sprawdzenie działania armatury, b) badanie stanu technicznego przekroczeń gazociągami rzek, kanałów oraz innych cieków wodnych, c) badanie elementów systemu sterowania napędów armatury, d) badanie gazociągów tłokami, e) badanie instalacji i urządzeń elektroenergetycznych. Przeglądy i konserwacje gazociągów przesyłowych prowadzone są w celu zapewnienia niezawodności funkcjonowania urządzeń, instalacji i wyposażenia. W ramach prac konserwacyjnych w ustalonych okresach należy wykonać: a) konserwację armatury i elementów systemu sterowania armatury, Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 12 / Stron 33

b) uzupełnienie oznakowań trasy gazociągów, c) konserwację kolumn wydmuchowych, d) konserwację słupków znacznikowych i pomiarowych, e) uzupełnianie ubytków nakrycia gazociągów, f) uzupełnienie ubytków powłok malarskich, g) konserwację kontenerów, ogrodzeń itp., h) opróżnianie odwadniaczy, i) prace porządkowe na terenie i wokół zespołów technologicznych, j) wycinanie krzewów i samosiejek drzew na trasie gazociągu w pasie eksploatacyjnym gazociągu. 5.2.3 Gazociągi przesyłowe należy systematycznie poddawać badaniom zagrożeń korozyjnych, a zainstalowane na nich systemy ochrony przeciwkorozyjnej użytkować zgodnie z pkt. 5.5.1 niniejszej procedury. 5.2.4 Gazociągi przesyłowe powinny być poddawane co najmniej raz w ciągu roku ocenie w zakresie stanu ich sprawności technicznej i użytkowej w celu określenia zdolności tych gazociągów do dalszej bezawaryjnej pracy. 5.2.5 Dla prawidłowej eksploatacji gazociągu przesyłowego należy zapewnić pas eksploatacyjny o szerokości podanej w poniższej tabeli: Średnica nominalna gazociągu DN [mm] Szerokość pasa eksploatacyjnego [m] do 150 4 powyżej 150 6 5.2.6 W przypadku roszczeń właścicieli nieruchomości, przez które przebiegają ww. istniejące gazociągi najkorzystniejszą, bo dającą najtrwalszy tytuł, formą regulacji prawnej posadowienia urządzeń przesyłu gazu jest służebność przesyłu. Służebność przesyłu powinna być ustanawiana na szerokości pasa eksploatacyjnego. 5.3. Eksploatacja stacji gazowych wysokiego ciśnienia Podstawowe czynności eksploatacyjne wykonywane na stacjach gazowych wysokiego ciśnienia obejmują: a) oględziny, b) próby działania i regulacje, c) przeglądy, d) konserwacje, e) obsługę urządzeń podległych przepisom UDT, f) eksploatację układów pomiarowo rozliczeniowych, g) eksploatację instalacji i urządzeń elektrycznych, w tym w wykonaniu przeciwwybuchowym, h) eksploatację układów AKP, telemetrii i łączności, i) eksploatację nawanialni, j) ocenę stanu sprawności technicznej. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 13 / Stron 33

5.3.1. Oględziny stacji gazowych. Oględziny stacji gazowych powinny obejmować co najmniej: a) wizualną ocenę stanu instalacji i urządzeń stacji gazowej, b) sprawdzenie prawidłowości działania instalacji i urządzeń zamontowanych na stacji gazowej (na podstawie wskazań przyrządów pomiarowych), c) sprawdzenie szczelności wszystkich połączeń instalacji i urządzeń stacji gazowej, d) sprawdzenie stanu dróg, przejść, pomieszczeń, ogrodzenia i zabezpieczenia stacji gazowej oraz sprzętu ochronnego i instalacji alarmowych, e) porównanie odczytanych wielkości parametrów pracy z wielkościami określonymi w instrukcji eksploatacji stacji gazowej. 5.3.2. Próby działania i regulacje. Próby działania powinny obejmować: a) reduktory podstawowe ciśnienia gazu, b) reduktory monitory, c) zawory szybko zamykające, d) wydmuchowe zawory upustowe, e) instalacje nawaniania gazu, f) instalacje kontroli dostępu, g) instalacje podgrzewania gazu wraz ze sprawdzeniem poprawności działania kotłów i ich zasilania, h) przewód awaryjny wszystkie elementy regulacji i zabezpieczenia. Jeżeli wyniki prób działania urządzeń zainstalowanych na ciągach technologicznych różnią się od wielkości zapisanych w dokumentacji eksploatacyjnej stacji gazowej, należy dokonać regulacji urządzeń. Regulację poszczególnych urządzeń należy wykonywać zgodnie z instrukcjami (DTR) producentów tych urządzeń. Ewentualne zmiany parametrów należy zanotować w Książce Stacji. Regulację urządzeń prowadzić w następującej kolejności: a) zawory szybko zamykające, b) wydmuchowe zawory upustowe, c) reduktor monitor, d) reduktor podstawowy, e) kotły, f) spiętrzenie na instalacji nawaniającej lub dawka wtrysku, g) urządzenia zamontowane na ciągu awaryjnym. 5.3.3. Przeglądy stacji gazowych. Przeglądy stacji gazowych powinny obejmować co najmniej: a) próby działania i regulację urządzeń stacji, b) naprawy niesprawnej i nieszczelnej armatury, c) demontaż, oczyszczanie i zakonserwowanie reduktorów gazu oraz zaworów szybkozamykających, d) demontaż wkładów w filtrach przeciwpyłowych, ocenę ich stanu technicznego i ewentualnie wymianę, e) demontaż, oczyszczanie, zakonserwowanie, wydmuchowych zaworów upustowych, f) sprawdzenie stanu technicznego ciągu awaryjnego obejściowego stacji gazowej wraz z zamontowaną armaturą regulacyjną, zabezpieczającą i kontrolną, g) sprawdzenie stanu technicznego instalacji do nawaniania gazu, Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 14 / Stron 33

h) kontrolę stanu gazomierzy, i) kontrolę stanu szczelności i drożności przewodów impulsowych, j) kontrolę stanu orurowania ciągów technologicznych, k) kontrolę stanu instalacji grzewczej (instalacje zasilające gazem, pompy obiegowe, stan kotłów i ich zabezpieczeń), l) kontrolę stanu technicznego budynku, obudów, wiat i ogrodzenia, stan oznaczeń armatury, tablic ostrzegawczych i informacyjnych, m) kontrolę stanu technicznego wszystkich instalacji towarzyszących i pomocniczych znajdujących się na terenie stacji gazowej. 5.3.4. Konserwacje. Prace konserwacyjne wykonywane są niezależnie od innych czynności eksploatacyjnych, dla których producenci armatury, urządzeń, instalacji lub nadzór służb eksploatacyjnych określił takie wymagania. Konserwacja obejmuje także wszystkie prace mające wpływ na estetykę obiektu stacji gazowej oraz porządek na jej terenie i w bezpośrednim sąsiedztwie. Terminy wykonania prac konserwacyjnych określone są w harmonogramie prac eksploatacyjnych. 5.3.5. Obsługa urządzeń podległych przepisom Urzędu Dozoru Technicznego. Zakres i terminy wykonania czynności obsługowych zamontowanych w stacjach gazowych urządzeń podlegających przepisom UDT określają Wytyczne tego urzędu oraz wymagania inspektorów dokonujących kontroli. Książki rewizyjne urządzeń przechowywane są u odpowiedzialnego za eksploatację. 5.3.6. Eksploatacja układów pomiarowo rozliczeniowych na stacjach gazowych. Podstawowe czynności eksploatacyjne prowadzone na układach pomiaroworozliczeniowych w zależności od ich zakresu podzielone zostały na pięć grup: a) oględziny układu pomiarowo - rozliczeniowego, b) sprawdzenie uproszczone, c) sprawdzenie pełne, d) konserwacje, e) legalizacje. 5.3.7. Eksploatacja instalacji i urządzeń elektrycznych na stacjach gazowych. Prace eksploatacyjne urządzeń i instalacji elektrycznych muszą być prowadzone przez monterów posiadających niezbędne uprawnienia w tym zakresie i obejmują: a) oględziny, b) przeglądy, c) kontrolę instalacji i urządzeń elektryczny w wkonaniu przeciwwybuchowym. 5.3.8. Eksploatacja układów AKP, telemetrii i łączności na stacjach gazowych. Podstawowe czynności eksploatacyjne dotyczące AKP obejmują: a) oględziny, b) próby działania i regulacje, c) przeglądy, d) konserwacje. 5.3.9. System ochrony przeciwkorozyjnej stacji gazowych powinien być użytkowany zgodnie z procedurą pkt. 5.5.2 niniejszej procedury. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 15 / Stron 33

5.3.10. Dokumentacja eksploatacyjna stacji gazowych. Dokumentacja eksploatacyjna, która jest częścią dokumentacji technicznej stacji gazowej obejmuje: a) dokumenty przyjęcia stacji gazowej do eksploatacji, w tym protokoły przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu, b) instrukcje eksploatacji stacji gazowej, c) książki i raporty pracy stacji gazowej, obejmujące parametry i ich zapisy w określonym czasie, d) dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji napraw i remontów stacji gazowej, e) protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów, f) dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw, g) wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych, niezbędnych do wykonywania prac eksploatacyjnych, napraw i remontów stacji gazowej, h) wykazy niezbędnych części zamiennych. Zasady oraz tryb przygotowania i prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej zatwierdza Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. ustalając sposób jej zabezpieczenia i pracowników za nią odpowiedzialnych. Dokumentacja eksploatacyjna stanowi podstawę do sporządzania dla danego obiektu wniosków remontowych, modernizacyjnych i inwestycyjnych. 5.4. Eksploatacja tłoczni oraz osuszalni gazu Eksploatacja tłoczni gazu oraz stacji osuszania gazu polega na codziennej obsłudze oraz okresowych przeglądach poszczególnych instalacji i systemów obiektu. Aby uzyskać ciągłą i bezpieczną pracę tłoczni/stacji osusznia gazu należy zapewnić: - sprawne i jednoznaczne dyspozycje, - wykwalifikowanych (z odpowiednimi uprawnieniami) pracowników dozoru i eksploatacji, - pewność zasilania w energię elektryczną, - sprawność działania systemów bezpieczeństwa detekcji gazu i p.poż, - sprawność działania systemów łączności, - sprawność działania systemu nadzoru i wizualizacji. Wszelkie zagadnienia związane ze współpracą z elektroenergetyką powinny być ujęte w oddzielnych porozumieniach. 5.4.1. Dyspozycje w zakresie prowadzenia ruchu tłoczni/stacji osuszania gazu. Wydawanie dyspozycji w zakresie kierunków przesyłu, ilości i parametrów ciśnienia gazu należy wyłącznie do uprawnień Centralnej Dyspozycji Gazu. Polecenia takie skierowane do obsługi tłoczni/stacji osuszania gazu, CDG przekazuje za pośrednictwem Oddziałowej Dyspozycji Gazu. Doboru środków technicznych i technologicznych niezbędnych do realizacji dyspozycji wydanych przez ODG dokonują służby ruchowe tłoczni/stacji osuszania gazu. Służby ruchowe informują ODG o wybranych środkach. Potwierdzenie w zakresie realizacji otrzymanej dyspozycji, lub niemożności jej realizacji we wskazanych parametrach, służby ruchowe tłoczni/stacji osuszania gazu przekazują CDG wyłącznie za pośrednictwem ODG. Odstawienie z gotowości ruchowej urządzenia, instalacji, systemu uniemożliwiającego Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 16 / Stron 33

osiąganie nominalnych parametrów pracy tłoczni/stacji osuszania gazu lub likwidujących ich rezerwy ruchowe, może się odbywać wyłącznie za pisemną zgodą Centralnej Dyspozycji Gazu. Szczegółowe wytyczne w zakresie dokumentowania, komunikowania się, składania meldunków określają odrębne opracowania zasad organizacji i działania służb dyspozytorskich GAZ SYSTEM S.A. a w szczególności: zasad organizacji i działania służb dyspozytorskich CDG GAZ SYSTEM S.A. zasad organizacji i działania służb dyspozytorskich ODG, zasad współpracy CDG ODG, zasad współpracy ODG służby ruchowe tłoczni/stacji osuszania gazu. 5.4.2. Niezawodne działanie systemów, instalacji i urządzeń tłoczni oraz osuszalni gazu należy zapewnić poprzez: Prowadzenie eksploatacji przez osoby posiadające potwierdzone, odpowiednie kwalifikacje i umiejętności. Realizację czynności eksploatacyjnych oraz ich dokumentowanie w oparciu o właściwe dokumenty SESP. 5.4.3 System ochrony przeciwkorozyjnej tłoczni oraz stacji osuszania gazu powinien być użytkowany zgodnie z pkt. 5.5.3 niniejszej procedury. 5.4.4 Dokumentowanie zdarzeń związanych z prowadzeniem ruchu tłoczni/stacji osuszania gazu. Wszystkie zdarzenia związane z prowadzeniem ruchu tłoczni/ stacji osuszania gazu powinny znaleźć odzwierciedlenie w Książce Ruchu. Książka powinna zawierać zbiory miesięcznych Raportów Zmianowych. Druk Raportu Zmianowego powinien umożliwiać zapisy następujących danych: data, nr zmiany, skład osobowy zmiany, wykaz otrzymanych poleceń w trakcie zmiany, przez kogo wydanych, stan realizacji, zdarzenia i prace na urządzeniach technologicznych związanych bezpośrednio z funkcją przesyłu, tłoczenia, uwagi dotyczące stanu urządzeń technologicznych, zdarzenia i prace na urządzeniach i obiektach pomocniczych, zdarzenia szczególne występujące w trakcie zamiany, które należy zgłaszać osobie kierującej zmianą tłoczni gazu, prace wykonywane w trakcie zmiany na polecenie pisemne, lub ustne, zgłoszenia zewnętrzne związane z funkcjonowaniem systemu przesyłowego i jego bezpieczeństwem. 5.5 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej sieci przesyłowej Szczegółowy zakres okresowych czynności eksploatacyjnych i ich minimalne częstotliwości określone są w Załączniku nr Z.P.01/WTE/01-02 do niniejszej procedury. W ramach eksploatacji urządzeń ochrony katodowej i ochrony przed skutkami oddziaływań prądu przemiennego należy przeprowadzać: okresowe kontrole działania urządzeń, okresowe pomiary, w tym szczegółowe pomiary skuteczności ochrony, pomiary dla ogólnej, rocznej oceny ochrony katodowej i izolacji, pomiary oddziaływań prądu przemiennego Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 17 / Stron 33

i prądów błądzących, pomiary odizolowania rur ochronnych, działania złączy izolujących i in., okresowe przeglądy urządzeń, okresowe konserwacje urządzeń, konserwacje, naprawy, pomiary, regulacje i przełączenia w systemie ochrony, stosownie do potrzeb, w celu utrzymania lub doprowadzenia do należytego stanu technicznego urządzeń, ustalenia przyczyn zakłóceń i utraty ochrony, usuwania zakłóceń i przywracania ochrony, określenia zagrożeń, utrzymania stanu nieprzerwanej ochrony. Na podstawie wyników przeprowadzanych pomiarów należy na bieżąco analizować stan ochrony przeciwkorozyjnej oraz dokonywać okresowych, ogólnych i szczegółowych ocen działania ochrony przeciwkorozyjnej. Na podstawie wyników przeglądów i pomiarów wykonywanych w ramach przeglądów należy dokonywać okresowych ocen stanu technicznego urządzeń oraz podejmować doraźne działania w celu utrzymania ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów i należytego stanu urządzeń, a także planować remonty, modernizacje i inwestycje. 5.5.1 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów Użytkowanie systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów powinno być prowadzone zgodnie z wymaganiami określonymi w procedurze P.02/O/05 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej gazociągów wymagania w sposób: - zapewniający skuteczność ochrony przeciwkorozyjnej, - zapewniający utrzymanie urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej i powłoki izolacyjnej w odpowiednim stanie technicznym, - zapewniający bezpieczeństwo obsługi i otoczenia, - udokumentowany. 5.5.2 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej stacji gazowych System ochrony przeciwkorozyjnej stacji gazowych powinien być użytkowany zgodnie z wymaganiami określonymi w procedurze P.02/S/20 Ochrona przeciwkorozyjna stacji gazowych oraz węzłów przesyłowych. 5.5.3 Eksploatacja systemów ochrony przeciwkorozyjnej tłoczni oraz osuszalni gazu System ochrony przeciwkorozyjnej tłoczni gazu powinien być użytkowany zgodnie z wymaganiami określonymi w procedurze P.02/T/10 Ochrona przeciwkorozyjna urządzeń tłoczni gazu, a System ochrony przeciwkorozyjnej osuszalni gazu zgodnie z procedurą P.02/OG/08 Ochrona przeciwkorozyjna urządzeń stacji osuszania gazu. 5.6 Eksploatacja węzłów przesyłowych Podstawowe czynności eksploatacyjne wykonywane na węzłach przesyłowych obejmują: a) oględziny, b) sprawdzenie działania, pomiary, badania, c) przeglądy, d) konserwacje, e) obsługę urządzeń podległych przepisom UDT, f) eksploatację układów pomiarowo rozliczeniowych, g) eksploatację instalacji i urządzeń elektrycznych, w tym w wykonaniu przeciwwybuchowym, Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 18 / Stron 33

h) eksploatację systemów detekcji gazu i ppoż. i) eksploatację układów AKP, telemetrii i łączności, j) eksploatację systemu ochrony przeciwkorozyjnej, k) ocenę ogólnego stanu sprawności technicznej, l) eksploatację systemu ochrony obiektu. 5.6.1. Oględziny urządzeń i układów technologicznych węzłów powinny obejmować: wizualną ocenę stanu instalacji i urządzeń, sprawdzenie prawidłowości działania instalacji i urządzeń zamontowanych na węźle przesyłowym (na podstawie wskazań przyrządów pomiarowych), sprawdzenie szczelności wszystkich połączeń instalacji i urządzeń węzła (dotyczy instalacji wysokociśnieniowej, niskociśnieniowej jak i impulsowej gazowej i powietrznej), sprawdzenie stanu dróg, przejść, pomieszczeń, ogrodzenia i systemu ochrony węzła (system telewizji przemysłowej, czujników zabezpieczeń oraz sprzętu ochronnego i instalacji alarmowych), porównanie odczytanych wielkości parametrów pracy z wielkościami określonymi w instrukcji eksploatacji węzła, oględziny układów i urządzeń pomiarowych i analizatorów gazu (chromatograf, czujnik temperatury punktu rosy, gęstościomierz, wobomierz itp.). 5.6.2. Sprawdzenie działania, pomiary, badania. Sprawdzenie działania, pomiary, badania powinny obejmować: armaturę, urządzenia elektroenergetyczne, zawory regulacyjne, zasilacze awaryjne tzw. UPS-y, systemy sterowania, systemy bezpieczeństwa, detekcji gazu i ppoż. instalacje kontroli ochrony obiektu, układy pomiarowe. układy analityczne (wobomierz, chromatograf, wilgotnościomierz, gęstościomierz itp.) Jeżeli wyniki prób działania urządzeń zainstalowanych na ciągach technologicznych różnią się od wielkości zapisanych w dokumentacji eksploatacyjnej węzła, należy dokonać regulacji urządzeń. Regulację poszczególnych urządzeń należy wykonywać zgodnie z instrukcjami (DTR) producentów tych urządzeń. Ewentualne zmiany parametrów należy zanotować w Książce Ruchu Węzła. 5.6.3. Przeglądy urządzeń i systemów pracujących na węźle. Przeglądy powinny obejmować: napędy armatury, urządzenia elektroenergetyczne, instalacje (elektryczna, wodną ppoż., odgromową, wentylacji, sprężonego powietrza itp,) system łączności i transmisji danych, system bezpieczeństwa, detekcji gazu i ppoż. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 19 / Stron 33

urządzenia oświetlenia, urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym, urzadzenia analityczne (chromatograf, wodomierz, wilgotnościomierz itp.), urządzenia podległe UDT. 5.6.4. Konserwacje. Prace konserwacyjne wykonywane są niezależnie od innych czynności eksploatacyjnych, dla których producenci armatury, urządzeń, instalacji lub nadzór służb eksploatacyjnych określił takie wymagania. Konserwacja obejmuje także wszystkie prace mające wpływ na estetykę obiektu Węzła oraz porządek na jego terenie i w bezpośrednim sąsiedztwie. Terminy wykonania prac konserwacyjnych określone są w harmonogramie prac eksploatacyjnych. 5.6.5. System ochrony przeciwkorozyjnej węzłów przesyłowych powinien być użytkowany zgodnie z pkt. 5.5.2 niniejszej procedury. 5.6.6. Dokumentacja eksploatacyjna węzła przesyłowego Dokumentacja eksploatacyjna, która jest częścią dokumentacji technicznej węzła obejmuje: dokumenty przyjęcia węzła do eksploatacji, w tym protokóły przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu, instrukcję eksploatacji węzła, książki i raporty pracy węzła, obejmujące zapisy parametrów pracy urządzeń węzła, dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów, konserwacji napraw i remontów urządzeń i układów węzła, protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów, dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu powstałych uszkodzeń i napraw, wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych, niezbędnych do wykonywania prac eksploatacyjnych, napraw i remontów węzła, wykazy niezbędnych części zamiennych. Zasady eksploatacji węzłów przesyłowych opisane zostały w procedurze P.02/W/01 Eksploatacja węzłów przesyłowych. Wszystkie czynności eksploatacyjne na węzłach przesyłowych wykonywane są na podstawie odpowiednich procedur i instrukcji eksploatacyjnych dla stacji gazowych, tłoczni oraz części liniowej gazociągów przesyłowych z częstotliwością podaną w załączniku nr Z.-02 do niniejszej procedury. 6. Sprawy porządkowe 6.1. Wszelkie zmiany do niniejszej procedury mogą być wprowadzane zgodnie z procedurą P.01/001 Procedury i instrukcje forma i zawartość. 6.2. Skuteczność działań opisanych w niniejszej procedurze oraz kontrolę przestrzegania procedury prowadzi się w drodze audytów wewnętrznych zgodnie z procedurą P.01/8.2.2 Audyt wewnętrzny. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 20 / Stron 33

7. Dokumenty związane i powołane 7.1. Procedury i instrukcje Zgodnie z załącznikiem Nr Z.-01 8. Załączniki Z.-01 Wykaz procedur i instrukcji systemu eksploatacji sieci przesyłowej Z.-02 Wykaz czynności eksploatacyjnych oraz częstotliwość ich wykonywania Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 21 / Stron 33

Dokumenty Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej 1. Wykaz przepisów prawnych obowiązujących w ramach SESP 2. Wykaz norm obowiązujących w ramach SESP Procedury systemowe Lp. Numer dokumentu Tytuł dokumentu 1 P.01/001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość 2 P.01/8.2.2 Audyt wewnętrzny 3 P.01/8.5.2 Niezgodności eksploatacyjne Procedury i instrukcje ogólne (pomocnicze) Nr Z.-01 Lp. Numer dokumentu Tytuł dokumentu 1 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej 2 P.02/G/01 Prace gazoniebezpieczne 3 P.02/N/01 Prace niebezpieczne na obiektach i urządzeniach energetycznych 4 P.02/A/01 Postępowanie w przypadku wystąpienia awarii i zdarzenia awaryjnego. Ewidencjonowanie awarii i zdarzeń awaryjnych 5 P.02/E/01 Ewidencja zużycia własnego gazu w sieci przesyłowej 6 I.02/E/01.01 Obliczanie strat gazu w sieci przesyłowej 7 P.02/Ex/01 Kontrola urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym i instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem 8 I.02/Ex/01.01 Kontrola wzrokowa/z bliska urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym i instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem 9 I.02/Ex/01.02 Kontrola szczegółowa urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym i instalacji elektrycznych znajdujących się w strefie zagrożenia wybuchem 10 P.02/S/11 Obsługa urządzeń podległych przepisom UDT 11 I.02/S/11.01 Przygotowanie urządzeń do czynności dozorowych 12 I.02/S/11.02 Rewizje wewnętrzne i zewnętrzne urządzeń ciśnieniowych 13 I.02/S/11.03 Próby ciśnieniowe urządzeń dozorowych 14 P.02/L/09 Opróżnianie odwadniaczy zamontowanych w sieci gazowej 15 I.02/L/09.01 Transport kondensatu 16 P.02/W/01 Eksploatacja węzłów przesyłowych 17 P.02/R/01 Opracowanie i zatwierdzenie planów remontów 18 P.02/PG/01 Zasady funkcjonowania Gazowego Pogotowia Technicznego Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 22 / Stron 33

Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 23 / Stron 33 Procedury i instrukcje w zakresie eksploatacji stacji gazowych wysokiego ciśnienia Lp. Numer dokumentu Tytuł dokumentu 1 P.02/S/01 Eksploatacja układu pomiarowo - rozliczeniowego 2 I.02/S/01.01 Sprawdzenie uproszczone układu pomiarowo rozliczeniowego 3 I.02/S/01.02 Sprawdzenie pełne układu pomiarowo rozliczeniowego 4 I.02/S/01.03 Wymiana urządzenia pomiarowego 5 P.02/S/02 Oględziny instalacji i urządzeń elektrycznych na stacjach gazowych 6 I.02/S/02.01 Oględziny instalacji i urządzeń elektrycznych 7 P.02/S/03 Próby działania, regulacje urządzeń AKP i A, telemetrii i łączności 8 I.02/S/03.01 Próba działania instalacji kontroli dostępu 9 I.02/S/03.02 Próba działania elementów wykonawczych automatycznych zaworów odcinających i regulacyjnych 10 I.02/S/03.03 Sprawdzenie i pomiary zasilaczy awaryjnych 11 I.02/S/03.04 Sprawdzenie poprawności działania progów alarmowych systemów wykrywania gazu i sygnalizacji stacji gazowej. 12 I.02/S/03.05 Sprawdzenie działania urządzeń telemetrii i urządzeń pomocniczych 13 I.02/S/03.06 Sprawdzenie poprawności działania mikroprocesorowych stacji pomiarowych i sterowników programowalnych 14 P.02/S/04 Przeglądy urządzeń AKP i A, telemetrii i łączności 15 I.02/S/04.01 Przegląd aparatury kontrolno-pomiarowej stacji gazowej 16 I.02/S/04.02 Przegląd elementów wykonawczych automatycznych zaworów odcinających i regulacyjnych. 17 I.02/S/04.03 Przegląd rejestratorów mechanicznych 18 I.02/S/04.04 Przegląd urządzeń teletransmisyjnych 19 I.02/S/04.05 Przegląd połączeń kablowych urządzeń systemu łączności i telemetrii 20 I.02/S/04.06 Przegląd urządzeń i połączeń systemu łączności bezprzewodowej 21 P.02/S/05 Konserwacje urządzeń AKP i A, telemetrii i łączności 22 I.02/S/05.01 Konserwacja aparatury pomiarowej 23 I.02/S/05.02 Konserwacja układów automatyki stacji gazowej 24 I.02/S/05.03 Konserwacja urządzeń teletransmisyjnych 25 P.02/S/06 Przegląd instalacji i urządzeń elektrycznych 26 I.02/S/06.01 Przegląd instalacji i urządzeń elektrycznych oraz instalacji odgromowej na stacji gazowej 27 P.02/S/07 Oględziny układów technologicznych na stacji gazowej 28 I.02/S/07.01 Oględziny i kontrola układów technologicznych oraz AKPiA, telemetrii 29 P.02/S/08 i łączności stacji gazowej Próby działania i regulacje układów technologicznych stacji gazowej wysokiego ciśnienia 30 I.02/S/08.01 Próby działania i regulacje urządzeń redukcyjno- zabezpieczających stacji 31 I.02/S/08.02 Próby działania armatury odcinającej 32 I.02/S/08.03 Próba działania i regulacja kotłowni 33 P.02/S/09 Przegląd układów technologicznych stacji gazowej 34 I.02/S/09.01 Przegląd ciągów redukcyjnych stacji gazowej

35 I.02/S/09.02 Przegląd kotłowni i automatyki kotłowni na stacji gazowej 36 I.02/S/09.03 Przegląd urządzeń zamontowanych na ciągu paliwowym do kotłowni Przegląd filtrów, filtroseparatorów, filtropodgrzewaczy, podgrzewaczy 37 I.02/S/09.04 gazu. 38 P.02/S/10 Konserwacja układów technologicznych stacji gazowej 39 I.02/S/10.01 Konserwacja ciągów technologicznych stacji gazowej 40 I.02/S/10.02 Konserwacja armatury i elementów rurowych stacji gazowej 41 I.02/S/10.03 Konserwacja kotłowni i instalacji grzewczej 42 I.02/S/10.04 Konserwacja instalacji elektrycznych stacji gazowej 43 I.02/S/10.05 Konserwacja budynków, obudów i pomieszczeń stacji gazowej 44 P.02/S/12 Uruchomienie i zatrzymanie stacji gazowej 45 P.02/S/13 Stany awaryjne stacji gazowej 46 P.02/S/14 Odbiór i przekazanie stacji gazowej do eksploatacji 47 P.02/S/15 Ocena stanu technicznego stacji gazowej Kontrola trybu prowadzenia eksploatacji stacji gazowej przez 48 P.02/S/16 wykonawców zewnętrznych 49 P.02/S/17 Wyłączenie stacji gazowej wysokiego ciśnienia z eksploatacji 50 P.02/S/18 Likwidacja stacji gazowej wysokiego ciśnienia 51 P.02/S/19 Eksploatacja nawanialni 52 I.02/S/19.01 Oględziny i kontrola nawanialni 53 I.02/S/19.02 Regulacje nawanialni 54 I.02/S/19.03 Przegląd i konserwacja nawanialni 55 I.02/S/19.04 Pomiary stężenia THT w gazie 56 I.02/S/19.05 Napełnianie i opróżnianie zbiorników THT 57 I.02/S/19.06 Transport i składowanie THT 58 P.02/S/20 Ochrona przeciwkorozyjna stacji gazowych orz węzłów przesyłowych Lp. Numer dokumentu 1 P.02/L/01 Procedury i instrukcje w zakresie eksploatacji części liniowej Tytuł dokumentu Kontrola części liniowej i zespołów technologicznych gazociągów przesyłowych 2 I.02/L/01.01 Kontrola trasy gazociągu z powietrza. 3 I.02/L/01.02 Kontrola stanu trasy gazociągu poprzez obchód pieszy. 4 I.02/L/01.03 Kontrola elementów systemu, objazd gazociągu. 5 I.02/L/01.04 Kontrola stanu technicznego nadziemnej części gazociągu nad przeszkodami terenowymi. 6 I.02/L/01.05 Kontrola szczelności gazociągu poprzez sprawdzenie ulatniania gazu z kolumn wentylacyjnych i upustowych. 7 I.02/L/01.06 Kontrola instalacji elektrycznej i elementów systemu sterowania 8 I.02/L/01.07 Kontrola dywanowa części liniowej gazociągu przesyłowego Sprawdzenie działania, pomiary i badania części liniowej 9 P.02/L/02 i zespołów technologicznych gazociągów przesyłowych. 10 I.02/L/02.01 Sprawdzenie działania armatury i napędów armatury 11 I.02/L/02.02 Badanie grubości ścianek metodą ultradźwiękową. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 24 / Stron 33

12 I.02/L/02.03 Badania przekroczeń cieków wodnych. Pomiar głębokości posadowienia gazociągu w gruncie niestabilnym (za 13 I.02/L/02.04 wyjątkiem terenów objętych szkodami górniczymi) Badanie elementów systemu sterowania napędów armatury część 14 I.02/L/02.05 elektryczna i AKP. Badanie instalacji urządzeń elektroenergetycznych na zespołach 15 I.02/L/02.06 technologicznych. 16 I.02/L/02.07 Badanie i czyszczenie gazociągu tłokami. Przegląd zespołów technologicznych na części liniowej gazociągów 17 P.02/L/03 przesyłowych. 18 I.02/L/03.01 Przegląd napędów armatury. 19 I.02/L/03.02 Przegląd urządzeń elektroenergetycznych na zespołach technologicznych. Przegląd elementów systemu sterowania napędów armatury część 20 I.02/L/03.03 elektryczna i AKP. Konserwacje części liniowej i zespołów technologicznych gazociągów 21 P.02/L/04 przesyłowych. 22 I.02/L/04.01 Konserwacja armatury i napędów armatury 23 I.02/L/04.02 Konserwacja kontenerów AKP. 24 I.02/L/04.03 Konserwacja skrzynek energetycznych i urządzeń zasilających. 25 I.02/L/04.04 Konserwacja szafek przetwornikowych. Konserwacja elementów systemu sterowania napędów armatury część 26 I.02/L/04.05 elektryczna i AKP. 27 I.02/L/04.06 Prace porządkowe na terenie zespołów technologicznych. 28 I.02/L/04.07 Konserwacja ogrodzeń. 29 I.02/L/04.08 Uzupełnienie oznakowań armatury i trasy gazociągu. 30 I.02/L/04.09 Konserwacja kolumn wentylacyjnych i kolumn upustowych. 31 I.02/L/04.10 Konserwacja słupków znacznikowych 32 I.02/L/04.11 Uzupełnianie ubytków skarp i zabezpieczeń dna cieku wodnego Wycinka krzewów i samosiejek na terenach leśnych oraz brzegach rzek 33 I.02/L/04.12 i cieków wodnych. 34 I.02/L/04.13 Konserwacja powłok malarskich na naziemnych elementach sieci gazowej. 35 P.02/L/05 Odbiór zdań inwestycyjnych, remontowych i modernizacyjnych, rozruch i przekazanie do eksploatacji gazociągu przesyłowego. 36 P.02/L/06 Wyłączenie gazociągu przesyłowego z eksploatacji. 37 P.02/L/07 Likwidacja gazociągu przesyłowego. 38 P.02/L/08 Ocena stanu technicznego gazociągu przesyłowego Lp. Procedury i instrukcje w zakresie eksploatacji ochrony przeciwkorozyjnej Numer dokumentu 1 P.02/O/01 Tytuł dokumentu Kontrola, przeglądy i konserwacje urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej. 2 I.02/O/01.01 Kontrola działania urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej. 3 I.02/O/01.02 Przeglądy i konserwacje urządzeń ochrony przeciwkorozyjnej. Wydanie VII kwiecień 2011 Strona 25 / Stron 33