Metody kształcenia w szkole wyższej Ligia Tuszyńska
Metody kształcenia (nauczania i uczenia się) Metoda określony, celowo i systematycznie stosowany sposób kierowania procesem nauczania, zmierzający do osiągnięcia zakładanych celów w zakresie wiadomości, umiejętności i postaw. 2
Metody podające stawiają na kreatywność nauczyciela Wykład wiedza neutralna, przyjęta przez naukę: Konwencjonalny Konwersatoryjny Problemowy Monograficzny 3
Wykład konwencjonalny - struktura Systemowe podanie zasobu informacji obejmujących wiedzę przedmiotową. Wstęp podanie zagadnień Prezentacja głównej wiedzy przedmiotowej Podsumowanie i streszczenie wykładu, wnioski i uogólnienia Pytania i wątpliwości słuchaczy
Metody podające stawiają na kreatywność nauczyciela Wykład może być prowadzony w formie: Opisu uplastycznia, Opowiadania zawiera dialog Pogadanki pytania kierowane, dotyczą zagadnień częściowo znanych słuchaczom. N powtarza odpowiedź studenta, parafrazuje, ocenia (chwali) 5
PRZYKŁADY
Opis Dąb jest wysokim drzewem o grubym pniu i rozłożystej koronie. Wiosną zanim pojawią się liście można zaobserwować zielone, zwisające kotki są to kwiaty dębu. Później rozwijają się liście o powcinanych brzegach wielkości dłoni. Z kwiatów powstają początkowo małe zawiązki owoców, które przekształcają się w zielone żołędzie posiadające brązowe czapeczki. 7
Opowiadanie Przy bramie OB rosną dwa drzewa o grubych pniach. Co to za drzewa o tak rozłożystej koronie? Zapytał ojca Janek. To dęby, odpowiedział ojciec. Wiosną, zanim pojawią się liście, na dębie zakwitają zielone, zwisające kotki. Dopiero później rozwijają się liście o powcinanych brzegach wielkości dłoni..., mówił zafascynowany ojciec. Chyba z tych kwiatów powstaną żołędzie, pomyślał chłopiec i zaczął zastanawiać się, do czego mogą przydać się żołędzie? Wiem! Wykrzyknął! Dziki bardzo lubią żołędzie. Dąb to bardzo pożyteczne drzewo. 8
Pogadanka N. Przy bramie OB rosną dwa drzewa o grubych pniach. Jak myślicie, co to za drzewa o tak rozłożystej koronie? U. To dęby, N. Znakomicie!, Jak słusznie powiedział Michał to są dęby, na których rosną żołędzie. Wiosną, zanim rozwiną się liście, na dębie pojawiają się kwiaty, które później przekształcą się w owoce, czyli w?...
Pogadanka cd. U. żołędzie. N. Doskonale! żołędzie to owoce dębu... Czy wiecie jak można je wykorzystać?... U. można z nich zrobić ludziki U. mogą być pokarmem dla zwierząt
Metody (obejmują formy zajęć) Podające (opis, opowiadanie, pogadanka, wykład) Eksponujące (drama, pokaz, referat studenta) Praktyczne ( obserwacja, pomiar, ćwiczenia laboratoryjne) Problemowe (gry dydaktyczne, projekty, burza mózgów)
Wykłady Konwencjonalne Niekonwencjonalne* - Kursowe * konwersatoryjne - Monograficzne * problemowe
Wykład Gdyby mówienie było nauczaniem, wszyscy bylibyśmy tak mądrzy, że aż trudno byłoby wytrzymać R. F. Mager
Czy Wykład? To zdarzenie, podczas którego informacje trafiają z notatek wykładowcy do notatek studenta nie przechodząc przez głowę żadnego z nich
Wykład?
Tempo wykładu 1 godz. Wykładu = nawet około 12 tys. Słów = krótka książka Porównaj tempo przekazywania informacji z tempem przyswajania N. Mógłby przeczytać podręcznik w ciągu 10 godzin wykładu = 20 x szybciej niż S. jest w stanie przyswoić
Wykładowco! Powtarzaj najważniejsze punkty! Nie zanudzaj tych, którzy potrafią słuchać! Zmieniaj ton głosu! Rób przerwy! Podkreślaj kluczowe punkty gestami pełnymi ekspresji! Nie czytaj z kartki!
Jeśli chcesz obudzić w S. entuzjazm musisz umieć używać swojego głosu! Doświadczeni nauczyciele jak wszyscy, którzy potrafią przemawiać publicznie występując przed słuchaczami, zmieniają ton i nasilenie głosu przynajmniej 3 razy częściej niż normalnie
Hipnotyzer potrafi uśpić ludzi za pomocą monotonii Powtarza frazy : rozumiecie, prawda, Nie moduluje głosu Nie nawiązuje kontaktu wzrokowego Nie używa mowy ciała Nie wykorzystuje humoru i zainteresowania drugim człowiekiem Nie odwołuje się do ciekawości S. pokazując paradoksy Nie mówi dostatecznie głośno
Ćwiczenie Zwróć uwagę jak używają głosu dziennikarze Spróbuj zbadać zasób słów studentów (Np. często nie rozumieją słów: uprzystępnić wyasygnować, zdefiniować, analizować, relacja, rzekomy, zestroić, uwierzytelnić, dedukować, notoryczny, eufemizm, abrazja, podobizna) Skomentuj skuteczność akademickiego wykładu
U W A G A Wykład Poziom koncentracji uwagi w zależności od czasu trwania wykładupogadanki
Wykład monograficzny Przedstawia wybraną problematykę badawczą, ma pomóc studentom w znalezieniu tematu i podjęciu pracy badawczej. Np. Taksonomia roślin naczyniowych Komórki macierzyste
Tradycyjny model szkoły 1. Przyjęcie przez nauczyciela roli kierowniczej 2. Wyręczanie studentów w formułowaniu problemów 3. Wyręczanie w poszukiwaniu sposobów rozwiązań 4. Ustalony sposób wykonywania czynności badawczych, mający doprowadzić do założonego rozwiązania
Ewaluacja zajęć To samoocena nauczyciela, samoocena studentów, ocena studentów przez nauczyciela, ocena nauczyciela przez studentów, odpowiedź na pytania co należy zrobić żeby było lepiej?
Lista sprawdzająca dla N Jakie bariery w komunikacji napotykasz w swojej pracy? Jakie terminy musisz wyjaśnić? Jak często zaglądasz do prac swoich studentów? Czy w Twojej grupie studenci boją się powiedzieć Ci o swoich trudnościach?
Lista sprawdzająca Czy pytasz swoich studentów, co ich zdaniem może sprawiać trudności w nauce Twojego przedmiotu? Czy unikasz pisania na tablicy i wyjaśniania? Czy niektóre zadania są tak proste, że nawet najsłabsi studenci mogą je wykonać sami?
Lista sprawdzająca Czy duża część ćwiczeń to zadania otwarte, dające się dostosować do możliwości studentów? Czy często proponujesz prace w grupach? Czy chwalisz tych, którzy odnoszą sukcesy? Czy korzystasz z celów nakierowanych na osiągnięcie mistrzostwa i rozwój?
literatura Rozmus A., Wykładowca doskonały, Wolters Kluwer business, W-wa 2013 Geoff Petty, Nowoczesne nauczanie, Praktyczne wskazówki i techniki dla nauczycieli i wykładowców, szkoleniowców, Sopot 2010 Ulrich Schrade, Dydaktyka szkoły wyższej, OWPW, Warszawa 2010
Zadanie III Przygotuj tytuł i 10 15 zdań wykładu (tekst biologiczny, metoda podająca (opowiadanie, opis lub pogadanka), który chciałbyś wygłosić na wybranym przedmiocie. Przećwicz wygłaszanie wykładu przed lustrem, nagraj swój wykład i wysłuchaj, napisz ile czasu Ci to zajmuje?