ZAGADNIENIA DO EGZAMINU DYPLOMOWEGO NA KIERUNKU POLITOLOGIA Zagadnienia obowiązujące na egzaminie dyplomowym na kierunku POLITOLOGIA na Wydziale Humanistycznym UMK obejmują: 1. Zagadnienia w zakresie przedmiotów kierunkowych wymienione w obowiązujących Standardach nauczania dla kierunku Politologia. 2. Zagadnienia związane bezpośrednio z treścią pracy dyplomowej i omawiane w pracy dyplomowej. TEORIA POLITYKI 1. Poziomy legitymizacji, 2. Typologie kultur politycznych, 3. Totalitaryzm a autorytaryzm: casus PRL, 4. Typy oddziaływań między grupami nacisku a administracją publiczną, 5. Zachowania a działania polityczne, 6. Typy gier decyzyjnych, 7. Liberalne a krytyczne teorie opinii publicznej, 8. Typologie systemów demokratycznych, 9. Podstawowe kategorie geopolityki, 10. Asymetrie władzy politycznej. WSTĘP DO NAUKI O PAŃSTWIE I PRAWIE 1. Państwo jako przedmiot badań naukowych państwo, naród, jednostka, 2. Cele, zadania i funkcje państwa, 3. Zmienność historyczna typów i form państwa, 4. Organy państwa i aparat państwa, 5. Genetyczny charakter związku państwa i prawa, 6. Prawo, system prawa, norma prawna, źródło prawa, 7. Odmienność prawa w stosunku do (innych) norm społecznych, 8. Różnice między pojęciami: stanowienie prawa, przestrzeganie i stosowanie prawa, wykładnia prawa, 9. Prawo wewnętrzne a prawo międzynarodowe prawo krajowe a prawo europejskie, polski porządek prawny a prawo kanoniczne, 10. Od totalitaryzmu do państwa prawnego (polska egzemplifikacja). SAMORZĄD TERYTORIALNY W POLSCE 1. Determinanty genezy i ewolucji samorządu terytorialnego w II RP, 2. Przyczyny zniesienia samorządu terytorialnego (1950r.), 3. Problematyka samorządu terytorialnego jako przedmiot dyskusji w ramach Okrągłego Stołu, 4. Zasadnicze rozstrzygnięcia pakietu ustaw samorządowych z 8 marca 1990 r., 5. Relacje między organami samorządu terytorialnego a organami administracji państwowej (rządowej) w ujęciu ustawy z 8 marca 1990 r., 6. Konstytucja RP z 1997 r. wobec samorządu terytorialnego, 7. Samorząd terytorialny po reformie z 1998 r. (od 1 stycznia 1999 r.), 8. Polski samorząd terytorialny na tle standardów europejskich, 9. Najważniejsze doświadczenia i osiągnięcia polskiego samorządu terytorialnego.
HISTORIA POLSKI XX w. 1. Miejsce Polski w Europie u progu XX wieku, 2. Polacy i sprawa polska w przeddzień i w czasie I wojny światowej, 3. Państwo polskie w okresie dwudziestolecia międzywojennego, 4. Polska w powojennym ładzie geopolitycznym, 5. System społeczno-ekonomiczny i ustrojowo-polityczny w Polsce w okresie od 1948 do 1988 r. i jego przemiany, 6. Konflikty społeczno-polityczne (1956,1970, 1980) ich natura, charakter i skutki, 7. U źródeł sierpniowej (1980) rewolty; umowy społeczne ich sens, charakter, znaczenie oraz skutki, 8. Polska 1981-1989; między konfrontacją a porozumieniem, 9. Idea okrągłego stołu, przebieg obrad oraz ich efekty społeczne i ustrojowopolityczne, 10. Przeobrażenia społeczne, ekonomiczne i polityczne w latach 90-tych oraz ich skutki. HISTORIA MYŚLI POLITYCZNEJ 1. Myśl polityczna zakres przedmiotowy metody badawcze źródła, 2. Polska myśl polityczna okresu złotego wieku - Andrzej Frycz Modrzewski, Stanisław Orzechowski, 3. Myśl polityczna polskiego Oświecenia, 4. Polska myśl liberalna w XIX i XX wieku (liberalizm braci Niemojewskich, liberalizm krakowskiej szkoły ekonomicznej), 5. Myśl konserwatywna w Polsce w XIX i XX wieku, 6. Rozwój polskiej myśli nacjonalistycznej (J.L Popławski, Z. Balicki, R. Dmowski). 7. Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego, 8. Myśl polityczna polskiego ruchu ludowego w XX wieku, 9. Ewolucja polskiej myśli socjalistycznej w XX wieku, 10. Koncepcje genezy państwa w starożytności i średniowiecza, 11. Krytyka i krytycy demokracji w starożytności, 12. Utopie w dziejach myśli politycznej( do XVIII wieku), 13. Ideał władcy w europejskiej myśli politycznej ( od średniowiecza do XVIII wieku), 14. Idee prawa naturalnego w europejskiej myśli politycznej (od starożytności do XVIII wieku), 15. Idee prawa naturalnego w europejskiej myśli politycznej (od starożytności do XVIII wieku), 16. Teorie organiczne w europejskiej myśli politycznej XVIII wieku, 17. Idea umowy społecznej w koncepcjach politycznych od starożytności po czasy oświecenia, 18. Teoria władzy w europejskiej myśli politycznej. SYSTEM POLITYCZNY RP 1. Ewolucja pozycji prezydenta w III RP, 2. Źródła prawa powszechnie obowiązującego po akcesji Polski do Unii Europejskiej, 3. Instytucjonalizacja partii politycznych w Polsce, 4. Zasady finansowania partii politycznych w Polsce, 5. Stabilny rząd czy pełna reprezentacja wady i zalety głosowania większościowego i proporcjonalnego, 6. Ewolucja polskiego systemu partyjnego w III RP, 7. Proces tworzenia gabinetów koalicyjnych w Polsce w latach 1989-2007 8. Rola Kościoła katolickiego w systemie politycznym RP, 9. Polityczna rola sondaży w wyborach prezydenckich,
10. Pozycja ustrojowa Rady Ministrów i jej Prezesa na podstawie uregulowań Małej Konstytucji z 1992 roku i Konstytucji RP z 1997, 11. Pojęcie, geneza i ewolucja odpowiedzialności konstytucyjnej, 12. Istota i geneza odpowiedzialności parlamentarnej, 13. Bikameralizm symetryczny, asymetryczny oraz typ nordycki dwuizbowości parlamentu, 14. Rola komisji parlamentarnych w polskim parlamencie. MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE 1. Rosja po rozpadzie ZSRR: droga do demokracji czy powrót do tradycji dyktatorskich? 2. Szanse i zagrożenia stojące przed Starym Kontynentem w najbliższej przyszłości, 3. Pomoc z zewnętrz dla biednych państw afrykańskich a idea ich rozwoju, 4. Sytuacja w tych państwach Kaukazu i Azji Centralnej, które do 1990 roku były republikami radzieckimi, 5. Przyczyny wrogiego stosunku Wenezueli, Boliwii i Kuby do Stanów Zjednoczonych, 6. Rola Chin w Azji i na świecie w ostatniej dekadzie, 7. Islam i islamizm a Zachód, 8. Polityka zagraniczna RP po roku 1990, 9. Broń jądrowa jako współczesna gwarancja pokoju, 10. Czynniki kształtujące międzynarodowe stosunki polityczne. FILOZOFIA POLITYKI 1. Filozofia polityki czy filozofia polityczna? Pojęcie metapolityki, 2. Filozofia polityki a: myśl polityczna teoria polityki politologia (ujęcia L. Straussa i M. Oakeshotta), 3. Sens pojęcia i odmiany teologii politycznej, 4. Pojęcie polityki jako reprezentowania egzystencjalnego w koncepcji E. Voegelina, 5. Reprezentacja a prawda: kosmologiczna, antropologiczna i soteriologiczna, 6. Klasyczna filozofia polityki, 7. Chrześcijańska teologia imperialna od Euzebiusza z Cezarei do Dantego, 8. Średniowieczny augustynizm polityczny, 9. Filozofia polityczna św. Tomasza z Akwinu, 10. Klasyczne a nowożytne rozumienie celów polityki i filozofii politycznej, 11. Racjonalizm i zsekularyzowana gnoza jako dwa oblicza nowożytności (ujęcia M. Oakeshotta i E. Voegelina), 12. Modernizm polityczny od Machiavellego do Oświecenia, 13. Teorie i szkoły prawa naturalnego (ujęcia klasyczne i nowożytne), 14. Teorie sprawiedliwości, 15. Klasyczne typologie ustrojów a nowożytne teorie podziału władz, 16. Prawno naturalne i transcendentalistyczne a kontraktualistyczne teorie pochodzenia społeczeństwa, władzy i państwa, 17. Pojęcie legitymizmu i typy legitymizacji władzy, 18. Pojęcie suwerenności: jego narodziny, sens i ewolucja, 19. Autorytet a władza: wzajemne relacje i ograniczenia, 20. Władza a wolność: antropologiczne i teologiczne fundamenty wolności. WSPÓŁCZESNE TEORIE DEMOKRACJI 1. Demokracja klasyczna a demokracja nowoczesna: podobieństwa i różnice, 2. Wielość znaczeń symbolu lud /demos/ w pojęciu demokracji i jego konsekwencje ideologiczno ustrojowe, 3. Demokracja jako typ ustroju a ideologia demokratyczna (demokratyzm i egalitaryzm), 4. Demokracja (demokratyzm) a republika (republikanizm): tożsamość czy przeciwieństwo? 5. Uzasadnienie koncepcji suwerenności ludu i woli powszechnej,
6. Proceduralne a aksjologiczne pojmowanie demokracji, 7. Koncepcja poliarchii w ujęciu R.A. Dahla, 8. Główne odmiany demokracji ( w sferze rzeczywistości społecznej i w sensie ideologicznym), 9. Demokracja a liberalizm: opozycja czy tożsamość? Sens ideowy pojęcia demoliberalizm i ustrojowy demokracji liberalnej, 10. Sens pojęcia demokracja chrześcijańska ; stosunek Kościoła katolickiego do demokracji, 11. Współczesne koncepcje uszlachetnienia demokracji (demokracja personalistyczna J. Maritaina, demarchia F.A. von Hayeka, demokracja republikańska Th. Pangle a, komunitaryzm), 12. Współcześni krytycy demokratycznej idolatrii. WSPÓŁCZESNE DOKTRYNY POLITYCZNE 1. Zakres i sens ideowy pojęć: prawica centrum lewica, 2. Rozwój historyczny i odmiany ideowe liberalizmu politycznego: liberalizm klasyczny a liberalizm rewizjonistyczny, 3. Stanowiska i punkty sporne głównych odmian liberalizmu ekonomicznego: leseferyzm liberalizm socjalny ordoliberalizm neoliberalizm, 4. Libertariańska a komunitarystyczna koncepcja człowieka w społeczeństwie, 5. Konserwatyzm a tradycjonalizm, 6. Rozwój historyczny i główne odmiany socjalizmu, 7. Anarchizm, 8. Nacjonalizm tradycjonalistyczny a nacjonalitaryzm demokratyczny i etniczno-rasowy, 9. Pojęcie, zakres i główne warianty autorytaryzmu (bonapartyzm salazaryzm i frankizm autorytaryzm populistyczny), 10. Faszyzm a nazizm (narodowy socjalizm), 11. Komunizm i jego odmiany (leninizm, trockizm, stalinizm, maoizm), 12. Zakres i sens polityczny pojęcia totalitaryzmu, 13. Ewolucja nauki społecznej Kościoła od epoki Piusów do epoki posoborowej ; sens pojęć: integryzm, modernizm, progresizm, tradycjonalizm, 14. Główne odmiany katolickiej myśli społecznej: korporacjonizm personalizm demokracja chrześcijańska, 15. Nowa Lewica i Nowa Prawica: ich rodowód, kierunki i sens ideowy, 16. Socjalistyczna teoria sprawiedliwości społecznej a prawo własności prywatnej, 17. Konserwatywna wizja państwa, 18. Katolicka a komunistyczna wizja wspólnoty, 19. Między autorytaryzmem a anarchią- analiza idei władzy, 20. Zasada subsydiarności kontra idea leseferyzmu, 21. Między wolnością a zniewoleniem interpretacja porównawcza pojęcia wolności w wybranych doktrynach, 22. Nacjonalizm- między patriotyzmem a szowinizmem, 23. Eurokomunizm odpowiedź na drapieżny kapitalizm? 24. Trzecia droga odrodzenie idei korporacjonizmu, 25. Socjaldemokracja doktryną złotego środka? KOMUNIKACJA SPOŁECZNA 1. Komunikacja jako język przestrzeni politycznej, 2. Strategie komunikacji a wizerunek polityczny, 3. Komunikacja polityczna a komunikacja masowa, 4. Charakterystyka podstawowych modeli komunikacji, 5. Analiza społeczno-kulturowych uwarunkowań procesów komunikacji,
6. Zalety i wady stereotypizacji w komunikacji społecznej, 7. Role i zachowania społeczne a strategie komunikacji, 8. Komunikacja a system społeczny, 9. Modele komunikacji społecznej a efektywność przekazu, 10. Procesy polityczne a komunikacja społeczna, 11. Mediatyzacja procesu komunikacji, 12. Przekazy masowe a wartości społeczne. POLITYKA SPOŁECZNA 1. Polityka społeczna jako działalność praktyczna i dyscyplina naukowa, 2. Cele i zakres polityki społecznej, 3. Potrzeby w polityce społecznej, 4. Elementy polityki (pomocy) socjalnej w starożytności i w średniowieczu, 5. Podstawowe procesy i instrumenty w pomocy społecznej w czasach nowożytnych, 6. Znaczenie kapitalizmu dla genezy i rozwoju polityki społecznej, 7. Geneza polityki społecznej jako dyscypliny naukowej, 8. Najważniejsze osiągnięcia polityki społecznej w okresie międzywojennym, 9. Scharakteryzuj politykę społeczną w okresie realnego socjalizmu, 10. Welfare state jako jedna z dróg polityki społecznej, 11. Neoliberalne koncepcje polityki społecznej na przykładzie USA i Niemiec, 12. Polityka społeczna w nauce społecznej Kościoła katolickiego. METODOLOGIA BADAŃ POLITOLOGICZNYCH 1. Politologia a inne nauki społeczne i humanistyczne., 2. Współczesny warsztat naukowy politologa, 3. Ośrodki badawcze politologii (USA, Europa, Polska), 4. Rozwój badań politologicznych w Polsce, 5. Zasady organizowania procesu badawczego, 6. Metoda systemowa w badaniach politologicznych, 7. Specyfika metody historycznej w politologii, 8. Badania behawioralne w politologii, 9. Metody ilościowe w badaniach politologicznych. INTEGRACJA EUROPEJSKA 1. Główne koncepcje integracji europejskiej, 2. Ruchy integracyjne w Europie w XX wieku, 3. Powstanie i kierunki działalności Rady Europy, 4. Rozwój trzech wspólnot europejskich (EWWiS, EWG, Euratom), 5. Struktury organizacyjne Unii Europejskiej, 6. Główne traktaty procesu integracji, 7. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa UE, 8. Proces przystąpienia Polski do UE. KULTURA EUROPY 1. Kultury narodowe a kultura Europy, 2. Greckie źródła kultury europejskiej, 3. Specyficzne cechy kultury średniowiecza, 4. Cechy stylu romańskiego i gotyckiego, 5. Dorobek kultury renesansu w Europie, 6. Architektura klasycyzmu i neoklasycyzmu europejskiego, 7. Dorobek kultury oświecenia w Europie, 8. Rola uniwersytetów w dziejach Europy,
9. Wpływy kultury masowej w Europie, 10. Specyfika kultury polskiej w Europie. WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE WYBRANYCH PAŃSTW ŚWIATA 1. Główne elementy systemu politycznego, 2. Typy współczesnych systemów politycznych, 3. Mieszane systemy polityczne wybranych państw świata, 4. System prezydencki a system półprezydencki, 5. Definicja współczesnego systemu politycznego, 6. Współczesny system demokracji pośredniej, 7. Demokracja bezpośrednia wady i zalety, 8. Główne problemy i zagrożenia współczesnej demokracji, 9. Rodzaje współczesnych monarchii, 10. Cechy procesu demokratyzacji w Europie postkomunistycznej.