Narodowe Centrum Badaƒ i Rozwoju Narodowe Centrum Badaƒ i Rozwoju (NCBiR) dzia a od 1 lipca 2007 r. na mocy ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o Narodowym Centrum Badaƒ i Rozwoju (DzU z 2007 r. nr 115, poz. 789). Jest ono paƒstwowà osobà prawnà powo- anà do realizacji zadaƒ z zakresu polityki naukowej i innowacyjnej paƒstwa. Misjà NCBiR jest rozwini cie i poprawa wykorzystania polskiego potencja u badawczo- -rozwojowego w dziedzinach majàcych strategiczne znaczenie dla gospodarczego i cywilizacyjnego rozwoju Polski. Utworzenie Centrum jest jednym z elementów reformy systemu zarzàdzania i finansowania badaƒ naukowych w Polsce. W systemie docelowym Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego zajmowaç si b dzie kreowaniem polityki naukowej i wyznaczaniem priorytetów badawczych. Zadanie wdra ania polityki ministerstwa b dzie przypisane dwóm agencjom: NCBiR oraz Agencji Badaƒ Poznawczych. Druga z nich b dzie zajmowaç si organizacjà finansowania badaƒ podstawowych. Zostanie ona powo ana w 2008 r. Zadania G ównym obszarem dzia ania NCBiR b dzie realizacja strategicznych programów badaƒ naukowych i prac rozwojowych. Programy te ustanawia b dzie minister w aêciwy do spraw nauki, w ramach Krajowego Programu Badaƒ Naukowych i Prac Rozwojowych, okreêlajàcego priorytetowe obszary badaƒ naukowych i prac rozwojowych. Celem programów strategicznych b dzie wytworzenie nowych technologii, produktów lub us ug albo ulepszenie istniejàcych, zgodnie z zapotrzebowaniem spo ecznym i gospodarczym. Realizacja programów przez NCBiR polegaç b dzie na okreêlaniu (w ramach programów) konkretnych zadaƒ badawczych, og aszanie konkursów na ich wykonanie, wybór wykonawców, nadzór nad realizacjà oraz zagospodarowanie osiàgni tych wyników. Do konkursów przyst powaç b dà mog y m.in. uczelnie, placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, jednostki badawczo-rozwojowe oraz przedsi biorcy prowadzàcy dzia alnoêç badawczo-rozwojowà, je eli roczne przychody z tej dzia- alnoêci przekraczajà 400 000 euro. Kolejnym priorytetem NCBiR jest stworzenie polskim naukowcom optymalnych warunków do rozwoju ich talentów zarówno w kraju, jak i za granicà. Realizacja tego zadania polegaç b dzie m.in. na u atwianiu polskim uczonym udzia u w krajowych oraz mi dzynarodowych programach badawczych oraz promowaniu mi dzynarodowych programów mobilnoêci ludzi nauki. Centrum wspieraç b dzie wspó prac mi dzynarodowà m.in. przez reprezentowanie Polski np. w programach i inicjatywach UE (np. ERA-NET). Dzi ki takim dzia aniom, jak równie transferowi nowoczesnych metod i technik badawczych do sfery polskiej nauki, umocniona zostanie pozycja polskich naukowców jako równorz dnych uczestników europejskich i mi dzynarodowych przedsi wzi ç. NCBiR prowadziç b dzie tak e dzia ania s u àce wdra aniu wyników badaƒ naukowych i prac rozwojowych do gospodarki (komercjalizacja). Zadaniem Centrum b dzie stworzenie platformy wspó pracy pomi dzy Êrodowiskiem naukowym a przemys em i biznesem. Istotnà kwestià pozostaje wcià zwi kszenie zaanga owania kadr naukowych w prace o potencjalnym znaczeniu dla przemys u. Jednym z powa niejszych wyzwaƒ dla polskiej polityki naukowej b dzie zdecydowane zwi kszenie udzia u badaczy zatrudnionych w przedsi biorstwach w ogólnej liczbie pracowników badawczych w Polsce. Obecnie udzia ten wynosi ok. 7%, podczas gdy Êrednia UE si ga 50%. Nadto Centrum realizowaç b dzie inne zadania zlecone przez ministra w aêciwego do spraw nauki. Pierwszym zadaniem tego typu jest zarzàdzanie kilkudziesi ciu kluczowymi projektami zawartymi w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka w ramach odr bnego projektu Zarzàdzanie projektami badawczymi i koordynacja zadaƒ badawczych przez Narodowe Centrum Badaƒ i Rozwoju. Orientacyjny ca kowity koszt projektów to ok. 220 mln euro (w okresie realizacji 2007 2013). Wa nym novum w dzia alnoêci Centrum b dzie równie mo liwoêç udzielania przedsi biorcom pomocy publicznej. W Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wy szego trwajà prace nad rozporzàdzeniem wykonawczym umo liwiajàcym przyznawanie tego typu wsparcia. èród a finansowania NCBiR to m.in.: dotacja ministra w aêciwego do spraw nauki w wysokoêci co najmniej 10% Êrodków przeznaczonych w bud ecie paƒstwa na nauk, Êrodki finansowe z funduszy Unii Europejskiej, Êrodki finansowe z mi dzynarodowych programów badawczych, Êrodki finansowe z komercjalizacji wyników prowadzonych badaƒ, Êrodki finansowe z tytu u realizacji programów badaƒ naukowych i prac rozwojowych finansowanych przez inne podmioty. Dyrektorem Centrum zosta prof. Bogus aw Smulski powo any zgodnie z art. 29 ustawy o Narodowym Centrum Badaƒ i Rozwoju przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego. Dyrektor Centrum powo ywany jest przez ministra w aêciwego ds. nauki spoêród dwóch kandydatów wy onionych w drodze konkursu przez Rad Centrum. Kadencja dyrektora trwa 5 lat, ta sama osoba mo e pe niç funkcj nie d u ej ni przez dwie kadencje. Dyrektor kieruje dzia alnoêcià Centrum i reprezentuje je na zewnàtrz. Rada Centrum to liczàce maksymalnie dwudziestu czterech cz onków cia o doradczo-opiniodawcze. Cz onkowie Rady Centrum wyznaczani sà przez Prezydenta RP, Êrodowiska naukowe, gospodarcze i finansowe, a tak e odpowiednich ministrów. ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007 3
WSPÓ PRACA NAUKI Z PRZEMYS EM Artyku sponsorowany Wspó praca pomi dzy firmà Bosch Rexroth Sp. z o.o. a Wydzia em Samochodów i Maszyn Roboczych PW Wspó praca zosta a zapoczàtkowana na Targach Poznaƒskich w 1973 r. w czasie rozmowy ówczesnego pracownika Zespo u Ciàgników i Nap dów Hydraulicznych Instytutu Pojazdów Wydzia- u SiMR Politechniki Warszawskiej doc. Z. Szydelskiego z p. G. Riedlem, dyrektorem G. L. Rexroth Büro Wien. W tym czasie ca y handel firmy G. L. Rexroth z Polskà odbywa si przez Biuro w Wiedniu. Efektem tego spotkania by o seminarium na temat hydrauliki maszyn mobilnych, które zosta o zorganizowane na Wydziale SiMR w terminie 28 30 marca 1974 r. Tak wi c nieformalne kontakty pracowników SiMR PW i Rexrota z RFN i Austrii przybra y oficjalnà form mi dzynarodowego seminarium naukowego jako Warszawskie Seminarium Hydromechaniki Stosowanej Nap dy hydrostatyczne. Organizatorem seminarium by Instytut Pojazdów PW przy wspó udziale Forum G. L. Rexroth, które reprezentowali panowie: dyrektor Biura Wiedeƒ G. Riedel i przedstawiciel Rexrotha z RFN V Seminarium Hydromechaniki Stosowanej Nap dy hydrostatyczne, paêdziernik 1983 r., od lewej: Zbigniew Szydelski, Helmut Pezenka, Rolf Kordak, Friedrich Bader, przedstawiciel Ambasady RFN, w g bi Jerzy Jachnicki K. Heiden. Wyg osili na nim referaty m.in. ze strony G. L. Rexroth: p. Bröckle i Scholz, a ze strony SiMR p. Kowalski i p. Szydelski. Referaty opublikowano drukiem. W 1975 r., równie na Targach Poznaƒskich, odby a si rozmowa doc. Z. Szydelskiego z p. Sommerem, dyrektorem firmy Brueninghaus (RFN), (w krótkim czasie firma Brueninghaus wesz a w sk ad Rexrotha). W czasie tego spotkania doc. Szydelski zaproponowa p. Sommerowi zorganizowanie na Wydziale SiMR seminarium dotyczàcego hydrauliki. Seminarium takie pod tytu em II Warszawskie Seminarium Hydromechaniki Stosowanej odby o si w listopadzie 1975 r. i wyg oszono na nim 11 referatów, w tym 8 ze strony niemieckiej i 3 ze strony polskiej. Referaty zosta y wydane drukiem. IV Warszawskie Seminarium Hydromechaniki Stosowanej zosta o zorganizowane po raz kolejny na Wydziale SiMR przy wspó pracy z Rexrothem przez Biuro w Wiedniu na jesieni 1980 r. Niestety stan wojenny w Polsce uniemo liwi wydanie zeszytu z referatami z tego seminarium. Od V Warszawskiego Seminarium Hydromechaniki Stosowanej Nap dy hydrostatyczne, które odby o si w paêdzierniku 1983 r. (fot.), aktywnym uczestnikiem wspó pracy jest Friedrich Bader, wówczas przedstawiciel wiedeƒskiego biura firmy G. L. Rexroth GmbH w Lohr nad Menem, obecnie dyrektor generalny Bosch Rexroth Zarzàd Regionalny Europa Ârodkowa i Wschodnia z siedzibà w Warszawie. Wspó praca, którà zapoczàtkowa y seminaria naukowe, nie ograniczy a si tylko do wymiany informacji o osiàgni ciach naukowych i nowoêciach technicznych w dziedzinie nap dów hydrostatycznych, ale równie dotyczy a pomocy w dostarczaniu materia- ów dydaktycznych dla studentów w postaci specjalnych opracowaƒ, jak np. pierwsze w j zyku polskim Vademecum Hydrauliki (RPL 00301/12.80) wydane w roku 1980. Ogromne zas ugi ma tu oprócz dyrektora generalnego Friedricha Badera równie Tadeusz G bicki, b dàcy w drugiej po owie lat 80. przedstawicielem Biura w Wiedniu G. L. Rexroth GmbH, nast pnie od 1991 r. kierownikiem Biura Regionalnego Pruszków, który jest obecnie pe nomocnikiem Biura Regionalnego Warszawa firmy Bosch Rexroth Sp. z o.o. Równie kolejne tomy Vademecum Hydrauliki wydawane w póêniejszych latach (tomy 1 6) zarówno w j zyku niemieckim, jak i angielskim stanowià do dziê cennà pomoc dydaktycznà. Wspomaganie Instytutu Pojazdów oraz Instytutu Maszyn Roboczych Ci kich PW materia ami nie tylko w formie Vademecum Hydrauliki, ale tak e kompletami katalogów wyrobów firmy Bosch Rexroth u atwia studentom Wydz. SiMR PW wykonywanie projektów i prac dyplomowych. Wspó praca pomi dzy Wydzia em SiMR Politechniki Warszawskiej a firmà Bosch Rexroth Sp. z o.o. rozszerza a si w ciàg y i naturalny sposób, przyj- 4 ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007
mujàc coraz to nowe formy: od doradztwa technicznego przy wykonywaniu przez pracowników Wydz. SiMR projektów dla polskiego przemys u po kszta cenie i zasilanie kadry Rexrotha absolwentami Wydzia u (Jerzy Jaworski, Micha Woêniak, Andrzej Skrocki czy Adam Jarosz). W zwiàzku z modernizacjà laboratorium Maszyn Roboczych IMRC PW i zwiàzanymi z tym licznymi zakupami hydraulicznych komponentów w firmie Bosch Rexroth Sp. z o.o., obie strony uzna y, e nadszed najwy szy czas, aby wieloletnià wspó prac odbywajàcà si w sposób naturalny zalegalizowaç w formie dwustronnego porozumienia o wspó pracy naukowo-dydaktycznej. Inicjatorami tego byli: ze strony ówczesnej firmy Mannesmann Rexroth Sp. z o.o. Pruszków, prezes Zarzàdu Friedrich Bader, oraz pe nomocnik firmy Mannesmann Rexroth, Tadeusz G bicki. Stron Instytutu Maszyn Roboczych Ci kich Politechniki Warszawskiej reprezentowa dyrektor IMRC prof. dr hab. in. Jan Szlagowski. Porozumienie to zosta o podpisane 30 lipca 1997 r. W ramach tego porozumienia studenci IMRC PW odbywajà w firmie Bosch Rexroth Sp. z o.o. zarówno praktyki zawodowe, jak i dyplomowe. Rexroth zobowiàza si do pomocy w rozwoju oraz unowoczeênieniu laboratorium IMRC PW. Strony zobowiàza y si tak e do podejmowania wspólnych dzia aƒ w zakresie organizowania seminariów i konferencji naukowo-technicznych obejmujàcych aktualnie realizowanà tematyk oraz do organizowania wspólnych zespo ów naukowo-badawczych dla rozwiàzywania problemów naukowo-badawczych. I tak, na zaproszenie kierownictwa polskiego Rexrotha, pracownicy Instytutu Maszyn Roboczych Ci kich brali udzia w mi dzynarodowej konferencji w Ulm (Niemcy) zorganizowanej przez Bosch Rexroth Mobile 2003 Europäische Mobiltagung, October 2003, Antriebs- und Steuerungssysteme für mobile Arbeitsmaschinen. W paêdzierniku 2005 r. wzi li udzia w sympozjum zorganizowanym w Szczyrku przez firm Bosch Rexroth z zakresu nap dów i sterowania hydraulicznego w hutnictwie, gdzie specjaliêci z firmy z Niemiec omawiali najnowsze osiàgni cia z tej tematyki. Kolejne wspólne seminarium zorganizowane zosta o w Warszawie w IMRC na Wydz. SiMR PW jesienià br. W roku 1998 nastàpi a reorganizacja firmy. Wtedy to rozpoczà dzia alnoêç Regionalmanagement Zentral- und Osteuropa, którego dyrektorem zosta pan Friedrich Bader, a dyrektorem centrali na Polsk firmy Mannesmann Rexroth Sp. z o.o. zosta dotychczasowy szef Biura Regionalnego Rzeszów dr in. W odzimierz Bramowicz, który do dziê kieruje nieprzerwanie firmà (obecna nazwa) Bosch Rexroth. Ju w pierwszym roku kierowania firmà przez dyrektora Bramowicza firma Mannesmann Rexroth Sp. z o.o. do àczy a do innych wiodàcych firm przemys owych w dziedzinie maszyn roboczych i pojazdów jako sponsor organizowanego przez Wydzia Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej Konkursu na najlepszà prac magisterskà obronionà w danym roku akademickim. By o to w roku 1998 w III edycji konkursu i odtàd od 7 lat firma Bosch Rexroth jest jednym ze sponsorów tego konkursu. Historia konkursu ma ju 10 lat. Organizuje go zawsze dziekan Wydzia u Samochodów i Maszyn Roboczych pod patronatem prorektora Politechniki Warszawskiej ds. studenckich. Poniewa w II etapie konkursu (w finale) w komisji konkursowej zasiadajà wspólnie przedstawiciele sponsorujàcych firm z bran y samochodowej i maszyn roboczych oraz pracownicy naukowi wydzia u, po zakoƒczeniu konkursu zawsze jest doskona a okazja zarówno do wys uchania opinii sponsorów na temat prezentowanych prac, jak równie do wymiany informacji i poglàdów na temat: wspó pracy z uczelnià, oczekiwaƒ przysz ych pracodawców w stosunku do absolwentów, organizowania praktyk studenckich (cz sto studenci SiMR-u odbywajà je w firmie Bosch Rexroth) oraz na temat polityki zatrudniania m odych in ynierów. Spotkania takie pomagajà w adzom wydzia u wprowadzaç ewentualne korekty lub nowe programy nauczania, aby absolwenci Wydzia u SiMR byli jeszcze lepiej przygotowani do przysz ej pracy zawodowej w przemyêle maszyn roboczych i motoryzacyjnym. Nale y dodaç, e cz Êç laureatów tych konkursów (Andrzej Skrocki, Adam Jarosz, Micha Woêniak) znalaz o zatrudnienie w firmie Bosch Rexroth. Pomoc firmy Bosch Rexroth jako sponsora nie ogranicza si tylko do wspomnianych konkursów, ale równie do wspomagania organizowanych przez SiMR polsko-niemieckich seminariów naukowych z naukowcami z Fachhochschule Köln, oraz Konferencji Problemy Rozwoju Maszyn Roboczych, na której spotykajà si nie tylko naukowcy z Polski i innych krajów (jak np.: USA, Kanady, Wielkiej Brytanii, Niemiec, czy Hiszpanii), ale równie przedstawiciele producentów maszyn roboczych i oêrodków badawczo-rozwojowych z tej dziedziny. Zespó kierowany przez prof. Jana Szlagowskiego (Henryk Dobrowolski, Dariusz Dàbrowski, Marek Godala, Jaros aw KuÊmierczyk, Tomasz Miros aw, Grzegorz Wancerski, Zbigniew ebrowski) dzi ki elementom firmy Bosch Rexroth oraz jej wsparciu technicznemu zbudowa w IMRC PW unikalne w skali mi dzynarodowej Laboratorium Cyfrowego Sterowania Pracà Uk adów Hydraulicznych. Sk ada si ono z trzech podstawowych stanowisk badawczych: 1. badania uk adu obrotu, 2. badania ruchu prostoliniowego, 3. zautomatyzowanej minikoparki. Kolejne stanowiska powsta y w ramach realizacji studenckich prac dyplomowych przy wykorzystaniu dost pnych z katalogów komponentów hydrauliki firmy Bosch Rexroth. Jednà z takich prac dyplomowych by Projekt koncepcyjny i budowa stanowiska laboratoryjnego modelu mechanizmu obrotu koparki jednonaczyniowej. Prac t wykona pod kierunkiem dr. in. Zbigniewa ebrowskiego (IMRC PW) pan Andrzej Skrocki ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007 5
(laureat VI edycji konkursu na najlepszà prac magisterskà obecnie pracownik firmy Bosch Rexroth). Zaprojektowany model uk adu nap dowego mechanizmu obrotu minikoparki oparty jest na doborze takich podzespo ów sterowania, aby uzyskaç jak najwi kszà krotnoêç stabilnej pr dkoêci oraz dok adnoêç pozycjonowania (±0,15 ). Kolejnà pracà dyplomowà by a Modernizacja hydrostatycznego uk adu nap dowego mini adowarki 050. Prac t wykona pod kierunkiem dr. in. Zbigniewa ebrowskiego (IMRC PW) pan Adam Jarosz (laureat IX edycji konkursu na najlepszà prac magisterskà równie obecnie pracownik firmy Bosch Rexroth). Wszystkie elementy do modernizacji projektowanego uk adu zosta y zakupione w firmie Bosch Rexroth. To krótkie przedstawienie efektów wieloletniej i wielowàtkowej wspó pracy nauki i przemys u pokazuje, jak wymierne sà jej rezultaty. Trwa e zakotwiczenie firmy Bosch Rexroth w Polsce i dynamiczny rozwój jej polskiej spó ki pozwala optymistycznie patrzeç na perspektywy dalszej wspó pracy z Instytutem Maszyn Roboczych Ci kich Politechniki Warszawskiej. dr in. Zbigniew ebrowski Fundacja ABB wesprze najlepszych studentów 20 mln franków szwajcarskich na stypendia Od poczàtku 2008 roku Fundacja Jürgena Dormanna, wspierajàca kszta cenie studentów na wydzia ach in ynierskich i nauk przyrodniczych, zaoferuje stypendia naukowe. Szans na pomoc ABB b dà mieli studenci z ca ego Êwiata. Grupa ABB stworzy fundacj kapita em 20 mln franków szwajcarskich (16,6 mln dolarów), by wspieraç utalentowanych, potrzebujàcych pomocy studentów wydzia ów in ynierskich i nauk przyrodniczych. Fundacja b dzie wspieraç absolwentów w postaci rocznego stypendium przez maksymalnie pi ç lat. Fundacja nosi imi Jürgena Dormanna, który podczas tegorocznego posiedzenia Rady Nadzorczej ustàpi ze stanowiska jej prezesa i przeszed na emerytur. Nazwanie fundacji jego imieniem ma stanowiç wyraz uznania dla jego zaanga owania w dzia alnoêç koncernu. Jürgen Dormann zosta prezesem Rady Nadzorczej w 2001 roku, a od paêdziernika 2002 roku do grudnia 2004 roku pe ni funkcj prezesa zarzàdu ABB. In yniering stanowi podstaw naszego dzia ania jako firmy b dàcej technologicznym liderem rynkowym mówi Fred Kindle, prezes zarzàdu ABB. JesteÊmy dumni z tego, e mo emy wspieraç kolejne pokolenie in ynierów. In yniering odgrywa zasadniczà rol dla ABB, a tak e dla technicznego i gospodarczego post pu ca ego spo eczeƒstwa. Stypendia b dà przyznawane na podstawie zdolnoêci oraz indywidualnego potencja u kandydata i b dà dost pne dla studentów na ca ym Êwiecie od poczàtku 2008 roku. Wi cej informacji kandydaci b dà mogli uzyskaç pod adresem: http://www.abb.com/ foundation Ambitna strategia wzrostu ABB wymaga rekrutacji wielu wykwalifikowanych in ynierów na ca ym Êwiecie. Wiele z rynków pracy cierpi ostatnio na ograniczonà poda takiej kadry uwa a Gary Steel, szef zasobów ludzkich ABB, który b dzie przewodniczy Radzie Nadzorczej fundacji. Ta fundacja ma zach ciç studentów o du ym potencjale, ale potrzebujàcych wsparcia, do kontynuowania swojej edukacji na wydzia ach in ynierskich i nauk przyrodniczych, w ten sposób powi kszajàc pul potencjalnych pracowników ABB. Fundacja b dzie dzia aç jako organizacja non-profit w oparciu o prawo szwajcarskie. Przedruk z magazynu dla klientów ABB Dzisiaj, lipiec 2007. 6 ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007
Przystawki oscyloskopowe SDS200A na USB Firma Egmont Instruments wprowadzi a do swojej oferty 2-kana- owe przystawki oscyloskopowe SDS200A (DSO) na USB, produkcji koreaƒskiej firmy softdsp. Przystawki SDS200A pracujà z maksymalnym próbkowaniem rzeczywistym 100 MS/s w jednym kanale lub 50 MS/s w dwóch kana ach, albo z próbkowaniem ekwiwalentnym 5 GS/s. Pasmo przenoszenia wynosi 200 MHz (-3 db), a dla pojedynczego pomiaru 50 MHz. Mo na ograniczyç te pasmo do 20 MHz. RozdzielczoÊç pionowa wynosi 9 bitów/kana. Modu pracuje na ró nych zakresach, od 10 mv przy sondzie x1, do 1000 V przy sondzie x100. Odsprz ganie wejêç ustawia si programowo na AC, DC lub GND. Impedancja wejêciowa wynosi 1 Mohm. Zakresy podstawy czasu sà ustawiane od 2 ns do 10 s. SDS200A mo e pracowaç w trybie próbkowania ekwiwalentnego 2 ns/podzia k 4 µs/podzia k, w trybie próbkowania w czasie rzeczywistym 10 µs/podzia k 400 ms/podzia k, z p ynàcà podstawà czasu (roll mode) 1 s/podzia k 10 s/podzia k lub z detekcjà wartoêci szczytowych. Rozmiar bufora pami ci próbek mo na ustawiç do 512 ks. W do àczonym programie Soft- Scope mo na realizowaç liczne pomiary i obliczenia matematyczne: V p-p, V max, V min, V mean, V rms, V amp, V high, V low, przepi cie dodatnie, przepi cie ujemne, wartoêç Êrednia za okres, wartoêç skuteczna za okres, okres, cz stotliwoêç, szerokoêç impulsu dodatniego, szerokoêç impulsu ujemnego, czas narastania (10 90%), czas opadania (10 90%), dodatnia cz Êç okresu, ujemna cz Êç okresu, kursory dla ró nicy czasu, ró nicy cz stotliwoêci (tylko w trybie FFT) i ró nicy napi ç, operacje matematyczne: dodawanie, odejmowanie, mno enie, dzielenie, FFT okno prostokàtne, Hanninga, Hamminga, Blackmana. Program pozwala te na zapisywanie obrazów w formatach BMP i JPG (barwny i czarno-bia y), zapisywanie danych w formacie DAT, automatyzacj OLE (Object Linking and Embedding) generowanie danych dla Microsoft Excel i Word, zapisywanie i adowanie ustawieƒ, drukowanie barwne i czarno-bia e. Przystawk SDS200A pod àcza si do interfejsu USB komputera, nie wymaga ona dodatkowego zewn trznego êród a zasilania, zasilanie jest brane bezpoêrednio z magistrali USB. EGMONT INSTRUMENTS 00-867 Warszawa ul. Ch odna 39, pawilon 11 tel. 0228506205, 0228506430, 0-692 501750, fax 0226540248 http://www.egmont.com.pl/softdsp, softdsp@egmont.com.pl Cobra nowe karty digitizerów/ oscyloskopów na PCI Firma Egmont Instruments wprowadzi a do oferty seri nowych, 8-bitowych, bardzo szybkich kart digitizerów na magistral PCI. Producentem kart, sprzedawanych pod handlowà nazwà Cobra, jest kanadyjska firma Gage Applied Technologies, od ponad 20 lat Êwiatowy lider w opracowywaniu i produkcji wysoko wydajnych urzàdzeƒ do przechwytywania sygna ów. Digitizery Cobra majà 1 lub 2 kana y wejêciowe, szybkoêç próbkowania do 2 GS/s w jednym kanale i a do 4 GB (= 4 GS) pami ci próbek, a wszystko to na jednej karcie, zajmujàcej tylko jeden slot PCI. Dost pnych jest szeêç podstawowych konfiguracji kart Cobra, u ytkownicy mogà wi c wybraç digitizer zgodnie z konkretnymi potrzebami. Do wyboru majà karty z 1 lub 2 kana ami wejêciowymi, z maksymalnà szybkoêcià próbkowania 2 GS/s lub 1 GS/s przy pracy w jednym kanale (odpowiednio 1 GS/s i 500 MS/s przy pracy w dwóch kana ach), z pasmem >500 MHz lub 1 GHz. Na karcie na ka dym kanale mo na w àczaç programowo 3-biegunowy filtr Bessela o cz stotliwoêci odci cia 200 MHz. Wszystkie karty majà 8-bitowà rozdzielczoêç, pracujà ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007 7
z dok adnoêcià ENOB 7,4 bita. Inne parametry dynamiczne karty to SNR 46 db, THD -60 db, SINAD 46 db, SFDR 60 db. Pami ç próbek karty mo na rozbudowaç do 256 MS, 512 MS, 1 GS, 2 GS lub 4 GS. Karty majà wyprowadzone dodatkowe sygna y wejêciowe i wyjêciowe zegara i wyzwalania, umo liwiajàce wspó prac z zewn trznymi urzàdzeniami, a tak e pomi dzy kilkoma kartami Cobra pracujàcymi w jednym systemie, w uk adzie master/ /slave. Maksymalnie mo na sprzàc ze sobà w jeden system do 8 kart, uzyskujàc tym samym do 16 kana ów próbkowanych równoczeênie. Wszystkie sygna y dost pne sà na z àczach typu SMA, dodatkowo producent zapewnia kable przejêciowe na z àcza BNC. Na ka dej karcie Cobra mo na zastosowaç technologi FPGA expert, opracowanà przez firm Gage expert Signal Averaging, pozwalajàcà na zaawansowane uêrednianie mierzonych sygna ów w trakcie pomiaru w czasie rzeczywistym, co znacznie zwi ksza szybkoêç przetwarzania danych. Digitizery Cobra sà w pe ni kompatybilne z rozbudowanym programem oscyloskopowym Gage- Scope, pozwalajàcym u ytkownikowi na wykonywanie pomiarów i analiz sygna ów. Tym, którzy chcà samodzielnie tworzyç w asne oprogramowanie, Gage oferuje pakiety Software Development Kit (SDK) dla C/C# (kompatybilny z kompilatorem LabWindows/CVI 7.0+, dodatkowo wsparcie dla Visual Basic.NET), MATLAB oraz LabVIEW. Warto na koniec wspomnieç, e p ytki drukowane (PCB) do kart Cobra w marcu tego roku zwyci y y w 19. edycji PCB Technology Leadership Awards Contest, organizowanym przez Mentor Graphics Corporation. Cobra zosta- a zwyci zcà w kategorii Industrial Control, Instrumentation, Security & Medical. Cobra to najbardziej skomplikowana ze wszystkich opracowanych dotychczas w Gage p ytek PCB. Zosta a wykonana w technologii 12-warstwowej, a projekt za pomocà narz dzi Mentor Graphics Corporation wykona a dwójka in ynierów z Gage Chantal Holloway i Guillaume Turgeon. Wi cej informacji: EGMONT INSTRUMENTS tel. (022) 8506205, (022) 8506430 fax (022) 6540248 e-mail: gage@egmont.com.pl, http://www.egmont.com.pl/gage Targi Przemys owej Techniki Pomiarowej CONTROL-TECH 2007 VII Targi Przemys owej Techniki Pomiarowej CONTROL-TECH odby y si w Kielcach w terminie 26 28 wrzeênia 2007 r. równoczeênie z XIII Mi dzynarodowymi Targami Technologii dla Odlewnictwa METAL, VI Wystawà Technologii, Przetwarzania i Zastosowania Metali Nie elaznych NON- FERMET oraz II Targami Spawalnictwa. Na powierzchni ponad 800 m 2 zaprezentowa y si 164 firmy z 18 krajów (Austrii, Czech, Francji, Holandii, Izraela, Japonii, Niemiec, Polski, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, W och, USA, Chin, Hiszpanii, Danii, Szwecji, Indii, Irlandii). Przez trzy dni ekspozycj zwiedzi o blisko 3000 osób. Na wystawie zaprezentowano: aparatur i systemy pomiarowe, przyrzàdy pomiarowe wielkoêci elektrycznych, interferometri laserowà, aparatur diagnostycznà, urzàdzenia do kontroli biernej i czynnej, sprz t pomocniczy w metrologii mechanicznej, metody i Êrodki pomiaru wielkoêci mechanicznych. W ofercie firm przewa a y produkty i technologie zwiàzane z pomiarami w zakresie kontroli jakoêci produktów nad produktami z dziedziny pomiarów w procesie sterowania. W porównaniu z ubieg orocznà ekspozycjà powierzchnia wystawiennicza zosta a zwi kszona o 15% i wzros a liczba firm bioràcych udzia w targach (w ubieg ym roku ofert prezentowa o 140 firm mi dzynarodowych), co Êwiadczy o stale rosnàcym zainteresowaniu tà wystawà. Targom CONTROL-TECH jak zwykle towarzyszy y konferencje bran owe. Podczas wystawy wyró niajàce si w sposób szczególny wyroby zosta y nagrodzone medalami Targów Kielce. Redakcja Przeglàdu Mechanicznego zosta a uhonorowana dyplomem Wspó twórca naszego sukcesu przyznanym przez Zarzàd Targów Kielce w podzi kowaniu za wieloletnià wspó prac i wspieranie imprez targowych organizowanych w Kielcach (fot.) 8 ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007
Komisja Konkursowa targów po zapoznaniu si ze zg oszonymi do konkursu produktami przyzna a: MEDALE TARGÓW KIELCE: za Surfcom 2000 urzàdzenie do pomiaru konturu i chropowatoêci w jednym przejêciu pomiarowym dla Carl Zeiss Sp. z o.o. z Warszawy Surfcom 2000 (rys.) jest to chropowatoêciomierz urzàdzenie do jednoczesnego pomiaru konturu i chropowatoêci. Zakres posuwu urzàdzenia: 100 200 mm, prostoliniowoêç 0,05+(L/100) µm, zakres pomiarowy: 5 mm (chropowatoêç)/ 10 mm (kontur), rozdzielczoêç: 0,8 nm (chropowatoêç)/0,5 mm (kontur), dok adnoêç liniowa: ±(2,5+H/100) µm. za kamer termowizyjnà Vario- CAM high resolution dla InfraTec Polska Sp. z o.o. z Wroc awia Kamera VarioCAM high resolution jest zale nie od modelu wyposa ona w niech odzony mikrobolometryczny detektor FPA najnowszej generacji w formacie (384 x 288) lub (640 x 480) pikseli. W po àczeniu z innowacyjnà, optomechanicznà funkcjà Resolution- -Enhancement przeznaczonà do nieprzerwanej pracy, mo liwe jest otrzymanie obrazu w formacie o geometrycznej rozdzielczoêci od (768 x 576) do (1280 x 960) pikseli. JednoczeÊnie dzieki znakomitej rozdzielczoêci termicznej osiàgalnej wy àcznie za pomocà odpowiedniej jakoêci detektora i Êwiat oczu ej optyki precyzyjnej powstajà obrazy termograficzne o wysokiej precyzji i dotàd niespotykanej ostroêci. WYRÓ NIENIA TARGÓW KIELCE: za przenoêny twardoêciomierz EQUOTIP 3 dla Viateco Sp. z o.o. z Katowic TwardoÊciomierz EQUOTIP 3 jest urzàdzeniem przenoênym z automatycznà detekcjà kierunku uderzenia i korektà wskazaƒ z mo liwoêcià konwersji na wszystkie skale twardoêci (HV, HB, HRC, HRB, HRA, HS). Wyposa ony jest w du y podêwietlany wyêwietlacz, bateri litowo-jonowà. PojemnoÊç ok. 100 000 pomiarów, komunikacja z PC przez USB, Ethernet lub RS232. TwardoÊciomierz nadaje si do stosowania w trudno dost pnych miejscach, do kontroli ci kich, du ych lub ju zainstalowanych cz Êci. Odpowiedni do wszystkich metali, mo e znaleêç zastosowanie w wielu ga ziach przemys u. za wideoskop przemys owy IPLEX FX dla Olympus Polska Sp. z o.o. z Warszawy PrzenoÊny wideoskop przemys- owy IPLEX FX wykonany z materia ów zapewniajàcych trwa oêç i odpornoêç na uderzenia. Zwarta, lekka konstrukcja i zasilanie baterià litowo-jonowà zapewniajà 2,5 godziny nieprzerwanej pracy. Odporny na dzia anie wysokiej temperatury do 100 C i agresywnych Êrodowisk. za samopozycjonujàcy nar czny skaner laserowy HandyScan dla SMARTTECH Sp. z o.o. z omianek HandyScan stanowi nowà generacj skanerów do pomiarów 3D. PrzenoÊny, lekki (980 g) i atwy w obs udze, brak koniecznoêci stosowania ramion CMM i innych dodatkowych urzàdzeƒ. Pojedyncze po àczenie przez port FireWire, bezpieczna dla oczu wiàzka laserowa Crosshair oraz atwe w obs udze oprogramowanie do akwizycji danych pomiarowych. Zastosowanie kompozytowych pow ok funkcyjnych w przemyêle samochodowym W przemyêle samochodowym obserwuje si dà enie do powstawania zwartych, lekkich, niezawodnych konstrukcji przy jednoczesnym dà eniu do osiàgni cia maksymalnej mocy silnika. Jednym z warunków osiàgni cia tych celów jest zwi kszenie mo liwoêci przenoszenia obcià eƒ oraz momentu obrotowego przez po àczenia Êrubowe. W tym celu stosuje si odpowiednie podk adki ustalajàce z pow okà funkcyjnà zwi kszajàcà wartoêç tarcia statycznego (rys. 1). Rys. 1 EKagrip sà to pow oki kompozytowe zbudowane z warstwy niklu nieelektrycznego, w której rozmieszczone sà czàstki diamentowe o okreêlonej wielkoêci i koncentracji. Pow oki te mogà byç nak adane bezpoêrednio na powierzchni elementów àczonych lub te na cienkie podk adki ustalajàce, stosowane w po àczeniach. Po na o eniu pow- oki element lub podk adka sà poddawane obróbce cieplnej w celu usuni cia wyst pujàcych napr eƒ rozciàgajàcych oraz wzmocnienia cech wytrzyma oêciowych czàstek diamentu. Pow oki EKagrip majà nast pujàce cechy: Êcis e po àczenie z materia em pod o a, powtarzalne w aêciwoêci, podwy szajà wartoêç tarcia statycznego o 300%. Monta po àczenia Êrubowego do elementu, np. wa u korbowego, wymaga wciêni cia czàstek diamentowych w powierzchni àczonego elementu. W wyniku tej operacji powstaje mikroz àcze pomi dzy g ównym elementem a elementem wspó pracujàcym (rys. 2). Rys. 2 ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007 9
3 razy wi kszych obcià eƒ ni konwencjonalne uk ady, nie wymagajà jednoczeênie przekonstruowania po- àczenia. Ich zastosowanie w przemyêle samochodowym jest nast pujàce: wa y korbowy i rozrzàdczy, wa ek wywa arki, uk ady sterowania i zawieszenia, elementy skrzyni biegów i podwozia. Wykorzystywane sà w konstrukcjach samochodów sportowych. Ponadto znajdujà zastosowanie w ró nych typach maszyn, np. stosowanych w bran y tekstylnej, w okr townictwie, w wiatrowych i wodnych generatorach pràdu, turbinach. W opracowaniu wykorzystano materia y firmy ESK Ceramics GmbH. Profesor Peter Herbert Osanna doktor honoris causa Politechniki Âwi tokrzyskiej w Kielcach Rys. 3 Podstawowym parametrem mogàcym wp ywaç na przyczepnoêç pow oki do pod o a jest materia elementu àczonego, chropowatoêç jego powierzchni oraz si a nacisku przy o ona do cz Êci. Na rys. 3 pokazano typowe wartoêci wspó czynników tarcia statycznego dla stali, aluminium z pow okà i bez podk adek EKagrip. Dost pne sà trzy typy podk adek EKagrip ró niàce si wielkoêcià czàstek diamentu: EKagrip 10 (diament 10 µm), EKagrip 20 PLUS (20 µm), EKagrip 25 PLUS (25 µm). Przyk adowe w aêciwoêci dla podk adek z warstwà EKagrip 10 sà nast pujàce: zawartoêç fazy twardej diamentu 8 16%, materia osnowy nieelektryczny fosforek niklu, gruboêç warstwy osnowy 5 9 µm, ca kowita gruboêç pow oki 10 20 µm, obróbka cieplna 150±10 C, 350±10 C, twardoêç osnowy 900 HV, preferowany materia pod o a C 75 S (wg EN 10132-4), gruboêç podk adki 0,1 mm, maksymalna Êrednica podk adki 200 mm, tolerancja gruboêci ±0,01 mm, Êrednia chropowatoêç Rz << 10 µm minimalny nacisk w strefie kontaktu 50 MPa, maksymalna temperatura pracy 400 C. Podk adki z pow okà funkcyjnà EKagrip pozwalajà na przenoszenie Prof. dr in. Peter Herbert Osanna jest nauczycielem akademickim w Uniwersytecie Technicznym w Wiedniu, gdzie pe ni funkcj kierownika Katedry Analizy Wymiarów i Technik Pomiarowych w Instytucie Technik Wytwarzania. Od wielu lat sprawuje funkcj skarbnika w organizacji pn. Mi dzynarodowa Konfederacja Pomiarów (IMEKO). Autor wielu publikacji i ksià ek dotyczàcych metrologii wielkoêci geometrycznych, systemów zarzàdzania jakoêcià i problemów normalizacji w budowie maszyn. Od ponad dwudziestu lat wspó pracuje z polskimi uczelniami technicznymi, a g ównie z Politechnikà Âwi tokrzyskà (prof. Stanis aw Adamczak), a tak e innymi uczelniami: Politechnikà Warszawskà (prof. Z. Jab oƒski, prof. E. Ratajczyk, dr Z. Humienny), Politechnikà Krakowskà (prof. J. Gawlik), Akademià Techniczno-Humanistycznà (dr W. Jakubiec). Mi dzynarodowy Salon Przemys- u Obronnego zorganizowany w bie- àcym roku w Kielcach oprócz najnowszej techniki wojskowej zaprezentowa tak e urzàdzenia dla niezmilitaryzowanych. Firma WEBASTO z podwarszawskich omianek pokaza a urzàdzenie do ogrzewania postojowego w autobusach Thermo 230, 300 i 350. Prof. dr in. Peter Herbert Osanna dr h.c. Politechniki Âwi tokrzyskiej Ogrzewanie na postoju Jest realizatorem wielu projektów badawczych w ramach mi dzynarodowych programów, np. program CEEPUS (od dziesi ciu lat wspó praca z Politechnikà Âwi tokrzyskà), Leonardo da Vinci (wspó praca z Politechnikà Warszawskà). W ramach tego ostatniego powsta a znana i ceniona ksià ka pt. Specyfikacje Geometryczne Wyrobów, której wspó autorem jest prof. P. H. Osanna. Prof. P. H. Osanna posiada wiele odznaczeƒ i honorowych tytu ów naukowych. Mi dzy innymi jest dr h.c. Uniwersytetu Technicznego (Cluj-Napoca) w Rumunii, S owackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratys awie, a tak e Uniwersytetu Technicznego w Brnie. Urzàdzenie jest atwo instalowane w autobusach tak e niskopod ogowych. Ma ono trzy poziomy wydajnoêci z ogranicznikiem temperatury i czujnikiem regulujàcym prac agregatu. àcza elektryczne umieszczone w jednym miejscu na g owicy sà atwe w monta u i demonta u. Niewielkie wymiary, cicha praca i zredukowane do minimum koszty zabudowy, a tak e skoncentrowany uk ad poszczególnych komponentów i wszystkich wylotów wody, spalin, paliwa i przy àczy elektrycznych spowodowa y du e zainteresowanie urzàdzeniem wêród zwiedzajàcych Salon, m.in. przedstawicieli armii zagranicznych. Wojciech Niemiec 10 ROK WYD. LXVI ZESZYT 12/2007