GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Białystok 2013 r.
IDEA REGIONALNEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Komisja Europejska i Rada Europy od wielu lat podkreśla konieczność zwiększenia wysiłków na rzecz tworzenia ścieżek zatrudnienia dla młodzieży, specyficznej ze względu na charakteryzujący ją poziom bezrobocia. O zaangażowaniu i aktywności ww. instytucji świadczą następujące dokumenty: 1. Europejski Pakt na rzecz Młodzieży z 2005 r.; 2. Odnowione ramy europejskiej współpracy na rzecz młodzieży (2010-2018); 3. Mobilna młodzież; 4. Inwestowanie w młodzież i mobilizowanie jej do działania: strategia UE na rzecz młodzieży Odnowiona otwarta metoda koordynacji na potrzeby wyzwań i możliwości stojących przed młodzieżą. Źródło: 1. http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/youth/c11081_pl.htm, Dok.7619/1/05. 2. http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/youth/ef0022_pl.htm, Dz.U. C 311 z 19.12.2009. 3. http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langid=pl&catid=950. 4. http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/youth/ef0015_pl.htm.
EU27 Belgium Bulgaria Czech Republic Denmark Germany Ireland Spain France Italy Lithuania Luxemburg Malta Netherlands Austria Poland Portugal Slovakia Finland Sweden Iceland Croatia IDEA REGIONALNEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY november 2012 under 25's november 2012 totals 56,5 45,6 37,1 38,7 35,8 23,7 10,7 19,7 7,4 27,4 12,4 21,3 7,4 14,2 7,9 8,1 5,4 29,7 14,6 26,6 27,0 10,5 11,1 24,2 12,5 18,6 5,1 16,4 9,7 9,0 6,9 5,6 4,5 28,4 10,6 16,3 14,5 19,0 7,9 24,8 8,1 12,1 5,3 17,0 Źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/euroindicators/labour_market/main_tables, dostęp: 15.01.2013 r.
Udział młodych ludzi w wieku 18-34 lat, którzy mieszkają z rodzicami (2011 r.) IDEA REGIONALNEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Należy jednak podkreślić, iż występują niezwykle silne różnice międzyregionalne, nawet w obrębie poszczególnych państw członkowskich. Skuteczność polityk jest więc ściśle skorelowana z ich dostosowaniem do problemów regionalnych. Uczestnictwo w zorganizowanych formach wolontariatu osób w wieku 15-30 lat (2011 r.) Źródło: EU-SILC Źródło: Youth on the move, Analytical report 2011
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Problem z dostępem do informacji o sytuacji młodzieży na szczeblu regionalnym został podniesiony przez European Network on Regional Labour Market Monitoring,i inicjatorów jej powstania IWAK na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie nad Menem. Sieć, poprzez opracowanie zestawu wskaźników głównych i kontekstowych, zainicjowała prace nad stworzeniem modelu monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy na tym poziomie agregacji danych.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Kwestie podjęcia prac nad modelem były dyskutowane na spotkaniach członków sieci (do której należą polskie obserwatoria rynku pracy) w Marsylii (2010) i Luxemburgu (2011). Reduction of Youth Unemployment through Regional Labour Market Monitoring, Marsylia 2010 Youth Monitoring in Regional Labour Market Observatories - European Perspectives, Luxembourg 2011 Inicjatywa została powierzona polskim obserwatoriom rynku pracy.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Prace nad modelem rozpoczęto 18 grudnia 2011 r. na spotkaniu organizacyjnym, które odbyło się w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Rzeszowie. W trakcie spotkania zainicjowano powstanie grupy roboczej odpowiedzialnej za opracowanie modelu, ustalono wstępny harmonogram prac i sposób w jaki będą one prowadzone. Deklarację w sprawie partnerskiej współpracy na rzecz opracowania modelu monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy, sfinalizowano w kwietniu 2012 r. Koordynacji prac grupy roboczej podjął się Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY W skład grupy roboczej weszły: Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku (Podlaskie Obserwatorium Rynku Pracy i Prognoz Gospodarczych) Lider grupy roboczej; Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku; Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie (Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji); Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu (Wielkopolskie Obserwatorium Rynku Pracy; Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie (Podkarpackie Obserwatorium Rynku Pracy); Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie; Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie (Wydział Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy). Grupa robocza liczyła 11 osób przedstawicieli wymienionych urzędów.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Prace nad modelem realizowane były w dwojaki sposób: Prace koncepcyjne podejmowano w formie spotkań warsztatowych, organizowanych w siedzibach członków grupy roboczej. Po każdym spotkaniu koncepcyjnym następował okres pracy własnej, realizowany przez uczestników grupy- reprezentantów poszczególnych wojewódzkich urzędów pracy. Na spotkaniu w Białymstoku, w lutym 2012r. grupa dokonała wyboru sześciu obszarów monitorowania sytuacji młodzieży na rynku pracy. Znalazły się wśród nich: demografia, bezrobocie, zatrudnienie, edukacja, rodzina i warunki życia, aktywność społeczna.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Podstawowe założenia modelu monitorowania sytuacji osób młodych: 1. Cel główny: dostarczanie informacji o sytuacji osób młodych na rynku pracy, umożliwiającej podejmowanie działań zmierzających do poprawy sytuacji tej grupy osób. 2. Poziom terytorialny monitoringu: region. 3. Okres analityczny: rok. 4. Definicja osoby młodej: osoby młode w wielu 15-34 lata 5. Metoda badawcza: desk research danych zastanych pochodzących ze statystyki publicznej (dopuszczono jednak możliwość, zaproponowania w trakcie prac innych sposobów pozyskania danych, np.: badania sondażowe). 6. Podział zadań: 1. WUP w Gdańsku obszar dot. bezrobocia; 2. WUP w Poznaniu obszar dot. zatrudnienia; 3. WUP w Kraków obszar dot. edukacji; 4. WUP Warszawie i WUP w Rzeszowie obszar dot. rodziny i warunków życia; 5. WUP Szczecinie obszar dot. aktywności społecznej; 6. WUP Białymstoku obszar dot. demografii.
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Rzeszów Grudzień 2011 r. Spotkanie organizacyjne Harmonogram prac grupy roboczej w latach 2011-2012 Warszawa Kwiecień 2012 r. Spotkanie robocze: pierwotny zestaw 65 wskaźników Kraków Październik 2012 r. Opracowanie modelu bazowego I prezentacja wyników badań podczas Konferencji European Day & Annual Meeting w Krakowie Białystok luty 2012 r. Spotkanie robocze: ustalenie celu i obszarów badania Rzeszów Czerwiec 2012 r. Spotkanie robocze: Selekcja wskaźników do 31 miar i wskaźników
GENEZA PRAC NAD STWORZENIEM MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY W grudniu 2012r. inicjatywa została objęta Honorowym Patronatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej
SCHEMATU MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY C. Rodzina i warunki życia D.Edukacja Wskaźniki kontekstowe A. Zatrudnienie i B. Bezrobocie Wskaźniki główne E.Aktywność społeczna F.Demografia Źródło: MODEL MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY - raport podsumowujący wyniki prac grupy roboczej, s.9
SCHEMATU MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY W koncepcji dokonano podziału obszarów analizy na KLUCZOWE i KONTEKSTOWE: Za kluczowe uznano obszary bezrobocia i zatrudnienia, jako te, które bezpośrednio obrazują sytuację osób młodych na rynku pracy; Pozostałe cztery obszary uznano za kontekstowe. Przyjęto tym samym założenie, że zjawiska zachodzące w obszarach kontekstowych mają wpływ na wartości miar i wskaźników dotyczących sytuacji osób młodych podlegających pomiarowi w obszarze zatrudnienia i bezrobocia.
ZATRUDNIENIE Współczynnik aktywności zawodowej osób młodych Wskaźnik zatrudnienia osób młodych Absolwenci podejmujący pracę po raz pierwszy BEZROBOCIE Udział bezrobotnych w wieku 15-24 lata i 25-34 lata w ogólnej liczbie bezrobotnych (BAEL) Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata w ogólnej liczbie bezrobotnych (bezrobocie rejestrowane) Stopa bezrobocia osób w wieku 15-24 lata i 25-34 lata w % (BAEL) Podejmujący pracę zawodową po raz pierwszy Liczba bezrobotnych w wieku 18-24 lata i absolwenci z 25-34 lata (bezrobocie rejestrowane) uwzględnieniem typu szkoły Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto Wskaźnik płynności dla bezrobotnych w wieku 18-24 lata (bezrobocie rejestrowane) RODZINA i WARUNKI ŻYCIA Dochód rozporządzalny gospodarstwa domowego Wskaźnik zagrożenia ubóstwem (po uwzględnieniu transferów socjalnych) Ludność w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej Gospodarstwa domowe wyposażone w niektóre przedmioty trwałego użytkowania (komputer, komputer z dostępem do Internetu, drukarka, samochód osobowy, telefon komórkowy) Osoby niepełnosprawne Aktywność EDUKACJA Przedwczesne wypadanie z systemu kształcenia Udział uczniów szkół zawodowych Absolwenci według kierunków kształcenia Zdawalność egzaminu zawodowego edukacyjna osób młodych AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Wskaźnik syntetyczny aktywności społecznej DEMOGRAFIA Liczba ludności (ogółem, kobiety, mężczyźni, miasto, wieś) wg grup wieku: 15-19, 20-24, 25-29, 30-34. Udział ludności wg grup wiekowych 15-34, 15-19, 20-24, 25-29, 30-34 na 1000 mieszkańców Współczynnik płodności cząstkowy wg grup wiekowych 15-19, 20-24, 25-29, 30-34 Osoby fizyczne w wieku 18-29 prowadzące działalność gospodarczą Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata bez stażu pracy w bezrobotnych w wieku 18-24 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Struktura wykształcenia osób młodych Status zatrudnienia osób młodych na rynku pracy Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata wg poziomu wykształcenia w bezrobotnych w wieku 18-24 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Udział długotrwale bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata w bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Sytuacja zawodowa młodych
SCHEMATU MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Karta wskaźnika zawiera dokładną charakterystykę: nazwę i definicję wskaźnika (z podaniem źródła definicji), algorytm obliczania, jednostkę terytorialną, dla której możliwe jest jego pozyskanie, częstotliwość publikacji, dostępne przedziały wiekowe, dla których prezentowane są dane, źródła publikacji wskaźnika oraz uwagi interpretacyjne.
SCHEMATU MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Identyfikacja luk informacyjnych na poziomie niektórych wskaźników Niejednolite okresy sprawozdawcze. Część danych jest dostępna aktualnie, ale są zbierane w ramach projektów współfinansowanych z EFS (obawa ciągłości monitoringu). Część danych jest zbierana przez służby statystyczne lecz nie publikowana. Model koncentruje się na stronie podażowej i nie uwzględniono w nim strony popytowej rynku pracy (brak podstawowych rzetelnych informacji nt. popytu na pracę w regionach).
SCHEMATU MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Identyfikacja luk informacyjnych na poziomie niektórych wskaźników Identyfikacja luk i problemów metodycznych pozwala na określenie kierunków rozwoju modelu, który nie może zostać uznany za skończony. Umożliwia także świadome planowanie działań związanych z zapewnieniem źródła zasilania baz danych i doskonalenia modelu. Sposób prezentacji: 1. Publikacja pt. MODEL MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY - raport podsumowujący wyniki prac grupy roboczej. 2. Wersja elektroniczna modelu w formacie MS EXCEL zawiera wyniki jego implementacji we wszystkich 16 polskich regionach, dostępna na stronie: www.obserwatorium.up.podlasie.pl
ZARYS METODYKI OPRACOWANEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY ZATRUDNIENIE BEZROBOCIE RODZINA i WARUNKI ŻYCIA EDUKACJA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA DEMOGRAFIA Współczynnik aktywności zawodowej osób młodych Udział bezrobotnych w wieku Dochód rozporządzalny 15-24 lata i 25-34 lata w ogólnej gospodarstwa domowego liczbie bezrobotnych (BAEL) Przedwczesne wypadanie z systemu kształcenia Wskaźnik syntetyczny aktywności społecznej Liczba ludności (ogółem, kobiety, mężczyźni, miasto, wieś) wg grup wieku: 15-19, 20-24, 25-29, 30-34. Wskaźnik zatrudnienia osób młodych Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata w ogólnej liczbie bezrobotnych (bezrobocie rejestrowane) Wskaźnik zagrożenia ubóstwem (po uwzględnieniu transferów socjalnych) Udział uczniów szkół zawodowych Udział ludności wg grup wiekowych 15-34, 15-19, 20-24, 25-29, 30-34 na 1000 mieszkańców Absolwenci podejmujący pracę po raz pierwszy Stopa bezrobocia osób w wieku 15-24 lata i 25-34 lata w % (BAEL) Ludność w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej Absolwenci według kierunków kształcenia Współczynnik płodności cząstkowy wg grup wiekowych 15-19, 20-24, 25-29, 30-34 Podejmujący pracę zawodową po raz pierwszy absolwenci z uwzględnieniem typu szkoły Liczba bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata (bezrobocie rejestrowane) Gospodarstwa domowe wyposażone w niektóre przedmioty trwałego użytkowania (komputer, komputer z dostępem do Internetu, drukarka, samochód osobowy, telefon komórkowy) Zdawalność egzaminu zawodowego Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto Wskaźnik płynności dla bezrobotnych w wieku 18-24 lata (bezrobocie rejestrowane) Osoby niepełnosprawne Aktywność edukacyjna osób młodych Osoby fizyczne w wieku 18-29 prowadzące działalność gospodarczą Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata bez stażu pracy w bezrobotnych w wieku 18-24 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Struktura wykształcenia osób młodych Status zatrudnienia osób młodych na rynku pracy Udział bezrobotnych w wieku 18-24 lata wg poziomu wykształcenia w bezrobotnych w wieku 18-24 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Udział długotrwale bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata w bezrobotnych w wieku 18-24 lata i 25-34 lata ogółem (bezrobocie rejestrowane) Sytuacja zawodowa młodych
ZARYS METODYKI OPRACOWANEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Przedwcześnie kończący edukacje i kształcenie. Odsetek ludności w wieku 18-24 lata z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym, którzy zakończyli dalszą edukację (2011) Przedwcześnie wypadający z systemu kształcenia Early leavers from education and training Dane na poziomie krajowym (tj. regionu /województwa) nie należą do zakresu danych publikowanych. Ich pozyskanie wymaga interwencji zainteresowanych regionów w odpowiedniej instytucji. Grupa robocza skierowała prośbę do Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) za pośrednictwem Urzędu Statystycznego w Krakowie o wyliczenie zdefiniowanych wskaźników na podstawie danych z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL/ LFS). GUS wyliczył wskaźniki dla jednego regionu w Polsce (Małopolski). Oznacza to, że dane gromadzone w ramach BAEL/ LFS są wystarczające do wyliczenia wymienionych wskaźników, wymagają jednak ostrożności w interpretacji ze względu na szczegółowy podział, a co za tym idzie niskie wartości (próba szacunkowa). Źródło: Eurostat, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tsisc060
ZARYS METODYKI OPRACOWANEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Aktywności społeczna osób młodych wskaźnik syntetyczny Przyjęta definicja: aktywność społeczna jest to dobrowolne działanie na rzecz określonej grupy lub środowiska swojego lub zewnętrznego, wykraczające poza obowiązki związane z pełnieniem funkcji zawodowych i rodzinnych. Jest realizowane przez grupę osób, m.in. wolontariuszy, która nie otrzymuje wynagrodzenia. Dla zbudowania wskaźnika syntetycznego zaproponowano 14 wskaźników cząstkowych. Wskaźniki te określono jako stymulanty aktywności społecznej. Dla tak zestawionych wskaźników cząstkowych syntetyczna miara zbudowana została w oparciu o wzór J. Perkala. Aktywność społeczna przejawiać się może w czterech typach przestrzeni publicznych: Przestrzeń (stricte) społeczna, w której działają różnego rodzaju stowarzyszenia. Każda jednostka może zatem zostać członkiem stowarzyszenia albo prowadzić działalność na rzecz takiej organizacji w charakterze wolontariusza (2 wskaźniki). Przestrzeń kulturowa, której przejawami działania są między innymi: uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych, korzystanie z dóbr kultury (9 wskaźników). Przestrzeń aksjologiczna, związana z wszelkimi wartościami (1 wskaźnik). Przestrzeń obywatelska, związana z działalnością polityczną czy na rzecz społeczności lokalnej (2 wskaźniki). Źródło: M. Załuska, J. Boczoń, Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, wyd. Śląsk, Katowice 1998, s. 155.]
ZARYS METODYKI OPRACOWANEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Przestrzeń społeczna Przestrzeń kulturowa Przestrzeń aksjologiczna Przestrzeń obywatelska procentowy udział w wolontariacie; procentowy udział w organizacjach pozarządowych. procentowy udział w seansach kinowych (chodzący do kina); procentowe korzystanie z komputera; procentowy udział w korzystaniu z biblioteki lub czytelni; procentowy udział w czytaniu książek w ciągu ostatnich 12 miesięcy; procentowy udział w uczęszczaniu do opery i operetki, na przedstawienia baletowe i taneczne; procentowy udział w uczęszczaniu do filharmonii; procentowy udział w uczęszczaniu na koncerty inne niż filharmoniczne, procentowy udział w uczęszczaniu na imprezy estradowe lub kabaretowe; procentowy udział w uczęszczaniu na przyjęcia, spotkania towarzyskie, imprezy klubowe. procentowy udział w nabożeństwach i spotkaniach religijnych. procentowy udział w działaniach skierowanych na rzecz społeczności lokalnej; procentowy udział w ostatnich wyborach. Źródło: M. Załuska, J. Boczoń, Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, wyd. Śląsk, Katowice 1998, s. 155.]
ZARYS METODYKI OPRACOWANEGO MODELU MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY Aktywność społeczna osób młodych wskaźnik syntetyczny Aktywność społeczna osób młodych wśród osób do 24 roku życia wskaźnik syntetyczny Aktywność społeczna osób młodych w wieku 25-34 lata wskaźnik syntetyczny
Wojewódzki Urząd Pracy ul. A. Mickiewicza 41 70-383 Szczecin www.zorp.wup.pl Paweł Nowak Tel./fax.: 91 42 56 120